ДзяржаСЮна-прававое становiшча княства ЛiтоСЮскага СЮ складзе Рэчы Паспалiтай
Информация - Юриспруденция, право, государство
Другие материалы по предмету Юриспруденция, право, государство
Супраць iх, палiтычна бяспраСЮных i амаль пагалоСЮна непiсьменных, i быСЮ развязаны сапраСЮдны генацыд уласнай шляхтай, што перайшла СЮ каталiцызм разам з польскiмi феадаламi, ксяндзамi i унiятамi. Дык якая ж гэта "нацыянальная", прабачце, царква, якая рабуе i прыгнятае СЮласна беларускi народ?
Унiятам дапамагалi каiёлы, шматлiкiя каталiцкiя ордэны (бернардзiнцы, кармелiты, дамiнiканцы), але больш за СЮсiх езуiты, якiя наогул не клапацiлiся наконт сродкаСЮ дасягнення мэты. Свой уклад у барацьбу супраць праваслаСЮнага насельнiцтва СЮнеслi папы рымскiя i польскiя каралi. Папа Бенядзiкт XIII прапанаваСЮ польскаму каралю любымi сродкамi знiшчыць уцалелае пакуль што адзiнае праваслаСЮнае епiскапства СЮ Магiлёве. Ян Сабескi (1692) патрабаваСЮ ад мяшчан Магiлёва "добровольно" перайii СЮ унiю, у адваротным выпадку пагражаСЮ iм, што "будут в уннн поневоле" (Внтебская старнна. Т.5. 4.1. С. 268). Хутка праваслаСЮнай шляхце быСЮ закрыты доступ не толькi СЮ сенатары, але i СЮ дэпутаты сейма, а праваслаСЮным мяшчанам - на магiстрацкiя пасады (Белоруссня в эпоху феодалнзма. Т. 2. С. 358, 362, 364; Внтебская старнна. Т.5. 4.1. С.335 - 336). У 1712 г. сейм забаранiСЮ службовым асобам прыкладаць пячаткi да дакументаСЮ, у якiх прадугледжвалiся выгоды для асоб некаталiцкага веравызнання.
Лепшыя сыны Рэчы Паспалiтай хутка зразумелi небяспеку, якую несла фанатычная палiтыка езуiтаСЮ. Яны не толькi своечасова (пакуль пухлiна езуiцкага фанатызму не дала сваiх вынiкаСЮ) пераiерагалi СЮрад i грамадскаiь, але i патрабавалi ад караля i сената адхiлiць езуiтаСЮ ад усiх спраСЮ пры двары, выгнаць iншаземцаСЮ, а з некаторых гарадоСЮ i тутэйшых езуiтаСЮ за межы краiны. У 1623 г. Юрый Збаражскi (канюшы Вялiкага княства ЛiтоСЮскага) папярэджваСЮ, што каталiцкая экспансiя на Беларусi нясе пагiбель будучынi дзяржавы. У прамове на сейме ён казаСЮ: "Тыя раны, якiя мы атрымалi ад жаСЮнераСЮ, вялiкiя, падобныя на рану ад рукi, але не прыносяць яшчэ смерцi параненаму... Але той, хто знiшчае права, хто разрывае згоду памiж народамi, з якiх складаецца польская Рэч Паспалiтая, той ранiць Айчыну СЮ самае сэрца. Такая тая сварка, якую пачалi з рускiм народам, нашымi братамi. Гэта рана, хаця б яна была i невялiкай, прынясе смерць... Ведаю я добра, што пачынаючы з Брэiкага сабору (1596) робяць з iмi... Але чаго яны хочуць ад такога паважанага народа, гэтага я нiякiм чынам зразумець не магу, таму што калi хочуць, каб у Русi не было Русi, - то гэта справа немагчымая..." (Журн. М-ва нар. просвеiцення. Ноябрь 1871 г. С. 53).Па-трэцяе, нi на iмгненне народ не прыпыняСЮ змагання за свабоду веравызнання. Сродкi барацьбы былi самыя разнастайныя. Экспансiя каталiцызму i СЮцiск унiятаСЮ вялi да кансалiдацыi праваслаСЮных насельнiкаСЮ. Звычайна СЮ час бескаралеСЮя гуртавалiся праваслаСЮныя святары, брацтвы, казакi, ставiлiся перад кандыдатам у каралi патрабаваннi. Напрыклад, у час вайны з Масквой агульнымi намаганнямi яны дамаглiся права мець праваслаСЮнага мiтрапалiта, праваслаСЮных епiскапаСЮ у Полацку i Магiлёве, звароту некалькiх захопленых унiятамi цэркваСЮ i манастыроСЮ. Былi i iншыя дзяржаСЮныя акты, якiя абвяшчалi роСЮныя правы праваслаСЮных жыхароСЮ з унiятамi i католiкамi. Але трэба мець на СЮвазе, што СЮ краiне з бязмежным шляхецкiм самавольствам нiякiя законы не абаранялi i не маглi абаранiць праваслаСЮную царкву i яе прыхiльнiкаСЮ.
Унiяцкая царква, навязаная праваслаСЮнаму насельнiцтву адмiнiстрацыйным шляхам, яшчэ больш паглыбiла этнiчна-рэлiгiйную барацьбу, а езуiты надалi ёй характар рэлiгiйнага фанатызму. Тайная iдэя езуiтаСЮ пацiху перавеii праз унiяцкую царкву праваслаСЮнае насельнiцтва Рэчы Паспалiтай у каталiцызм ажыццяСЮлялася. Ужо на кангрэгацыi СЮ Брэiе СЮ 1666 г. адзначалася, што базыльяне (унiяцкi манаскi ордэн) змянiлi шмат у абрадах Святой Усходняй царквы i Боскай лiтургii i так пераблыталi СЮсё ва унiяцкай царкве, што унiяцкiя абрады нельга назваць нi грэчаскiмi, нi рымскiмi.
У 1720 г. пытанне аб зблiжэннi унiяцкай царквы з каiёлам разглядалася на Замойскiм саборы. Некаторыя дагматы i абрады праваслаСЮнай царквы змянялiся на каталiцкiя. Так, сабор прызнаСЮ лацiнскiя дагматы аб зыходзе Святога Духа не толькi ад Бога-Айца, але i ад Бога-Сына, аб чыiiлiшчы, iндульгенцыях, першародным граху, беспамылковаii рымскiх пап у справах веры. Было шмат i другарадных лацiнскiх новаСЮвядзенняСЮ: памiнаць пры богаслужэннi папу рымскага, пасвячаць у свяшчэннiкi нежанатых асоб, насiць сутану, галiць бароды, прыняць кнiгi рымскага друку, зняць у цэрквах iканастасы, завеii арганы, званочкi i г. д.
Шматгадовая каталiцкая экспансiя на Беларусi суправаджалася атаясамленнем рэлiгiйнай i этнiчнай прыналежнаii. Побач са стэрэатыпам "католiк-паляк" пачынае выкрысталiзоСЮвацца СЮ грамадскай свядомаii стэрэатып "праваслаСЮны - рускi". У вынiку гэтага рэлiгiйная барацьба набыла этнiчную афарбоСЮку, пераСЮтварылася СЮ этнiчна-рэлiгiйную, якая працягвалася да падзелаСЮ Рэчы Паспалiтай.
Спiс лiтаратуры
- 150 пытанняСЮ i адказаСЮ з гiсторыi Беларусi / Уклад. З. Санько, РЖ. Саверчанка - Вiльня: "Наша будучыня", 2002;
- АрлоСЮ У., Сагановiч Г. Дзесяць вякоСЮ беларускай гiсторыi. - Вiльня: "Наша будучыня", 1999;
- Запавет МураСЮёва, графа Вiленскага. Записка о некоторыхъ вопросахъ по устройству Северо-западнаго края // Новы Час №11(16), 2003;
- Гiсторыя Беларусi. У 2-х ч. Ч. 1. / Я. К. Новiк, Г. С. Марцуль, РЖ. Л. КачалаСЮ i iнш. - Мiнск: "Унiверсiтэцкае", 2000;
- РЖгнатоСЮскi У. М. Кароткi нарыс гiсторыi Беларусi. - Мiнск: "Беларусь", 1992;
- Иллюстрированная хронология ис?/p>