ДзяржаСЮна-прававое становiшча княства ЛiтоСЮскага СЮ складзе Рэчы Паспалiтай
Информация - Юриспруденция, право, государство
Другие материалы по предмету Юриспруденция, право, государство
?таii быСЮ трагiчным. 12 лiстапада 1623 г. у г.Вiцебску СЮспыхнула паСЮстанне. Велiзарны натоСЮп гараджан i сялян з навакольных вёсак, калi зазванiлi СЮ цэрквах, кiнуСЮся да дому Кунцэвiча. Яго забiлi, труп кiнулi СЮ Дзвiну, забiлi i яго памагатых. Па патрабаванню палы рымскага Урбана VIII над насельнiцтвам Вiцебска была СЮтворана крывавая расправа. КаралеСЮскую камiсiю СЮзначалiСЮ Л.Сапега. Ен спяшаСЮся СЮчынiць расправу, бо стала вядома, што праваслаСЮныя звярнулiся за дапамогай да казакаСЮ. 75 удзельнiкаСЮ паСЮстання былi прыгавораны да смерцi, а астатнiя да iншых мер пакарання. Маёмаiь пакараных была канфiскавана. Вiцебск пазбавiлi магдэбургскага права, ратушу разбурылi, а званы знялi i адправiлi на пераплаСЮку.
Пасля расправы над паСЮстаСЮшым насельнiцтвам Вiцебска нацыянальна-рэлiгiйны прыгнёт беларусаСЮ i СЮкраiнцаСЮ яшчэ больш узмацнiСЮся. Барацьба народных мас хутка перарасла СЮ нацыянальна-вызваленчы рух. У 1637 -1647 гг. ён меСЮ характар асобных стыхiйных выступленняСЮ. А СЮ 1648 г. на барацьбу з прыгнятальнiкамi СЮзнялося запарожскае казацтва на чале з Б.Хмяльнiцкiм. ПаСЮстанне хутка перакiнулася на Беларусь. Адзiн за другiм прыходзiлi сюды казацкiя загоны. Каля iх гуртавалiся паСЮстаСЮшае беларускае сялянства i нiзы мяшчан. ПаСЮстанцы знiшчалi шляхцiцаСЮ, каталiцкае i унiяцкае духавенства, руйнавалi шляхецкiя маёнткi, каiёлы, манастыры. УспыхнуСЮшы адначасова СЮ розных меiах, паСЮстанне шырылася так хутка, што спробы ладавiць яго сiламi феадалаСЮ не мелi поспеху. Барацьбу з паСЮстаСЮшым народам узначалiСЮ польны гетман Вялiкага княства ЛiтоСЮскага Януш Радзiвiл. Восенню 1648 г. у Беларусь было накiравана некалькi буйных атрадаСЮ наёмнiкаСЮ i шляхты. Жорсткiя баi разгарнулiся на паСЮднёвым захадзе Беларусi СЮ раёне Пiнска, Навагрудка, Слонiма, Брэста, Турава, Бабруйска. Лiтаii не было нiкому. Параненых дабiвалi, забiвалi жанчын i дзяцей. Пiнск быСЮ амаль поСЮнаiю спалены. Па загаду Радзiвiла ледзь не СЮсё насельнiцтва Турава, якое засталося СЮ горадзе, было знiшчана, а горад спалены.
Новы СЮздым барацьбы пачаСЮся з вясны 1649 г. Б.Хмяльнiцкi накiраваСЮ на Беларусь, нягледзячы на мiрныя перагаворы з польскiм урадам, трохтысячны атрад казакаСЮ на чале з РЖльёй Галотам. Да яго далучылiся сяляне, мяшчане, i хутка атрад павялiчыСЮся да 30 тыс. чалавек. Радзiвiлу СЮдалося расправiцца з атрадам Галоты. Хутка з Украiны зноСЮ прыйшлi атрады казакаСЮ на чале з Пабадайлам, Гаркушам, КрычэСЮскiм. У чэрвенi 1649 г. памiж атрадам КрычэСЮскага i войскам адбыСЮся працяглы бой. 1 хоць Радзiвiл атрымаСЮ перамогу, яна была пiравай. Войска панесла такiя страты, што прадаСЮжаць настулальныя дзеяннi яно больш не магло. А казакi i беларускiя сяляне пахавалiся СЮ навакольных лясах i перайшлi да партызанскай барацьбы.
ЗбораСЮскi мiр, заключаны 8 жнiСЮня 1649 г. памiж польскiм урадам i Б.Хмяльнiцкiм, дазволiСЮ панам утапiць у крывi паСЮстанне на Веларусi. Аднак у 1650 - 1651 гг. вызваленчы рух зноСЮ ахапiСЮ паСЮднёвыя раёны Беларусi. Атрады наёмнiкаСЮ i шляхты з лютай жорсткаiю падаСЮлялi неарганiзаваныя выступленнi працоСЮных мас, якiя зноСЮ падымалiся на барацьбу. Гераiчная барацьба беларускага народа за вызваленне ад феадальнага i нацыянальна-рэлiгiйнага прыгнёту гiацярпела паражэнне, але СЮ гэтай барацьбе i Рэч Паспалiтая страцiла свой "залаты яблык". У 1654 г. Левабярэжная Украiна адышла да Расii.
У XVII - XVIII стст. на Беларусi СЮзмацнiлася дзейнаiь каталiцкiх манаскiх ордэнаСЮ францысканцаСЮ, дамiнiканцаСЮ, базыльян, бернардзiнцаСЮ, бенедыкцiнцаСЮ i iнш. Па заданню Ватыкана, а так-сама польскiх магнатаСЮ i духавенства яны праводзiлi гвалтоСЮнае акаталiчванне беларускага насельнiцтва.
Францысканцы (мiнiрыты) манахi аднаго з каталiцкiх ордэнаСЮ, названага iмем яго заснавальнiка Францыска Азiзскага. Ордэн францысканцаСЮ быСЮ створаны СЮ 1209 г. у РЖталii. Спачатку францысканцы былi вандроСЮныя, паходзiлi з беднага насельнiцтва i прапаведавалi рэлiгiйны аскетызм. Яны змагалiся з ерэтычным рухам пропаведзямi i насiллем, удзельнiчалi СЮ iнквiзiцыi, пранiкалi СЮ школы i унiверсiтэты. Каля 1237 г. зявiлiся СЮ Полыпчы, адтуль пачалi мiсiянерскую дзейнаiь у Вялiкiм княстве ЛiтоСЮскiм па акаталiчванню насельнiцтва. У час княжання Гедымiна (1316-1341) яны пабудавалi каiёлы СЮ Навагрудку i Вiльнi. Кляштары францысканцаСЮ iснавалi СЮ Галыпанах, Гродне, Дзiсне, Драгiчыне, Ашмянах, РЖвянцы, Лукомлi, Мiнску, Навагрудку, Паставах, Пiнску, Полацку, Оршы, Сянне i iншых мяiiнах.
Дамiнiканцы (назва ад iмя заснавальнiка iспанца Дамiнiка дэ Гусмана) манахi каталiцкага ордэна, створанага СЮ пачатку XIII ст. ГалоСЮным накiрункам дзейнаii ордэна зяСЮлялася прапагандыiка-мiсiянерская. Папства выкарыстоСЮвала ордэн у барацьбе з ерасямi, свецкiмi СЮладамi, у далейшым з рэфармацыйным рухам. Дамiнiканцам была даручана iнквiзiцыя. Яны апраналiся СЮ белую сутану з белым капюшонам, на вулiцы накiдвалi зверху чорную мантыю з чорным капюшонам. Герб ордэна СЮяСЮляСЮ выяву сабакi, якi нясе паходню (адсюль яшчэ адно тлумачэнне назвы ордэна - гасподнiя сабакi). На чале ордэна стаяСЮ генерал (генеральны магiстр), рэзiдэнцыя якога знаходзiлася СЮ Рыме. Вышэйшы калегiяльны орган капiтул. На Беларусi i СЮ Лiтве дамiнiканцы замацавалiся з пачатку XVI ст. РЖх кляштары былi СЮ АстраСЮцы, Ашмянах, Васiлiшках, Вiцебску, Гродне, Дзярэчыне, Друi, Навагрудку, Нясвiжы, Оршы, Полацку, Слонiме, Ушачах, Халопенiчах, Брэiе, ЗаслаСЮi, Зембiне, Клецку, Мiнску, Мiiславе, Пiнску, Ракаве, Рэчыцы, Смалянах, СтоСЮбцах, Чашнiках, Шклове i iншых мяiiнах. РЖснавала i жаночая галiна ордэна. На Беларусi быСЮ вядомы адзiн жаночы кляштар у Нав?/p>