ДзяржаСЮна-прававое становiшча княства ЛiтоСЮскага СЮ складзе Рэчы Паспалiтай
Информация - Юриспруденция, право, государство
Другие материалы по предмету Юриспруденция, право, государство
брачынныя грамадскiя арганiзацыi. 3 узмацненнем каталiцкай экспансii яны ператварылiся СЮ рэлiгiйныя праваслаСЮныя арганiзацыi з мэтай абароны праваслаСЮя. ГалоСЮным напрамкам iх дзейнаii стала захаванне чыiiнi праваслаСЮнага вучэння, богаслужэння i царкоСЮнага кiравання. Акрамя таго, брацтвы мелi права кантролю не толькi рэлiгiйнага жыцця, але i маральнага стану свецкiх i духоСЮных асоб. У вынiку пачалася барацьба памiж епiскапамi i брацтвамi. Унiя магла вызвалiць iерархаСЮ з-пад кантролю брацтваСЮ. Залежнаiь ад каралеСЮскай мiлаii, хiсткаiь становiшча, надакучлiваiь брацтваСЮ i iншыя абставiны падштурхнулi некаторых епiскапаСЮ, а таксама мiтрапалiта на унiю.
У iнструкцыi, дадзенай Мiхаiлу Рагозе езуiтамi, адзначалася: "Што датычыць мiран, асаблiва простага народа, то... вам трэба як толькi магчыма берагчыся, каб не даць найменшага поваду здагадацца аб вашых намерах i мэтах. Паколькi ад мiран можна чакаць адкрытага ваеннага паСЮстання, то не раiм iii супраць iх... Новыя абрады трэба СЮводзiць у царкву не раптоСЮна, а пацiху замяняць старыя" (Гiсторыя Беларускай ССР. Мн., 1972. Т. 1. С. 232 - 233). У адпаведнаii з iнструкцыяй у 1590 г. епiскапы Балабан, Тарлецкi, Збiруйскi i Пяльчыцкi падпiсалi СЮ Брэiе грамату, у якой былi згодны прiяняць унiю, а СЮ 1591 г. на саборы СЮ Брэiе адмовiлiся падпарадкоСЮвацца канстанцiнопальскаму патрыярху. Кароль ухвалiСЮ гэту пастанову.
У 1595 г. Пацей i Тарлецкi з актам на унiю адправiлiся СЮ Рым. Усё гэта рабiлася патаемна, але хутка К. Астрожскаму стала вядома пра дзейнаiь прыхiльнiкаСЮ унii. Ён неадкладна распаСЮсюдзiСЮ "Акружное пасланне", у якiм заклiкаСЮ нраваслаСЮных абяднацца СЮ барацьбе за веру. Канцлер ЛеСЮ Сапега папярэдзiСЮ князя пра небяспеку грамадзянскай вайны i загадаСЮ спынiць распаСЮсюджванне грамат, тэкст якiх не СЮзгадняСЮся з каралём i не замацоСЮваСЮся канцылярскай пячаткай. Але дарэмна. Унiя, задуманая СЮ верхнiх эшалонах улады, ужо пасеяла грамадзянскую вайну.
3 канца XVI ст. барацьба памiж каталiцызмам i праваслаСЮем набывае СЮзброены характар. Першай акцыяй стала паСЮстанне Севярына Налiвайкi (1595 1596). Ён некаторы час быСЮ на службе СЮ князя К.Астрожскага, да таго ж у час паСЮстання яго мацi, сястра i два браты знаходзiлiся СЮ Астрожскiм замку. Вiдавочна, што мелася нейкая сувязь памiж унiяй i паСЮстаннем С.Налiвайкi. Мэтанакiравана наносiлiся СЮдары па тых гарадах, дзе жылi цi мелi маёмаiь прыхiльнiкi унii. Асаблiва папала К.Тарлецкаму. ПаСЮстанцы зруйнавалi яго i братавы маёнткi, захапiлi каштоСЮнаii, а таксама паперы па падрыхтоСЮцы унii. ПаСЮстанне было жорстка падаСЮлена, а С.Налiвайку пасля цяжкiх катаванняСЮ у Варшаве пакаралi смерцю.
Папа Клiмент VIII (былы прадстаСЮнiк Ватыкана СЮ Полыпчы кардынал Альдабрандзiнi) выдаСЮ булу аб унii, а польскi кароль унiверсал, паводле якога праваслаСЮная i каталiцкая цэрквы СЮ Рэчы Паспалiтай абвяшчалiся злучанымi. Апошняе слова заставалася за саборам. Склiканы СЮ кастрычнiку 1596 г. у Брэiе дзеля канчатковага афармлення унii, ён раскалоСЮся на прыхiльнiкаСЮ i працiСЮнiкаСЮ унii. Першых падтрымлiвалi кароль, канцлер i СЮвесь дзяржаСЮны апарат, апошнiх - праваслаСЮны народ. Антыунiяцкi сабор звольнiСЮ з пасад i пазбавiСЮ духоСЮнага звання штрапалiта М.Рагозу i СЮсiх унiяцкiх бiскупаСЮ. Унiяцкi сабор у сваю чаргу пазбавiСЮ сану i адлучыСЮ ад царквы СЮсiх працiСЮнiкаСЮ унii.
Сярод працiСЮнiкаСЮ унii былi таленавiтыя беларускiя пiсьменнiкi свайго часу: Стэфан i ЛаСЮрэнцiй Зiзанii, Язэп Бабрыковiч, Лявонцiй Карповiч, Мялецiй Сматрыцкi i iнш. Пачалася вострая лiтаратурна-багаслоСЮская палемiка. Гэта быСЮ першы напрамак рэлiгiйнай барацьбы.
Другiм напрамкам была парламенцкая барацьба. На сеймах i сеймiках памiж праваслаСЮнымi i унiятамi заСЮжды адбывалiся вострыя спрэчкi.
Трэцяй формай рэлiгiйнай барацьбы была адмiнiстрацыйная барацьба: закрыццё праваслаСЮных цэркваСЮ, перадача iх i манастыроСЮ унiятам. На гэтым напрамку завiхалiся унiяцкiя бiскупы, феадалы, польскiя каралi, канцлер Л.Сапега - прыхiльнiк унiятаСЮ i ганiцель iх працiСЮнiкаСЮ. Калi жыхары Магiлёва (19 кастрычнiка 1618 г.) не пуiiлi РЖ.Кунцэвiча1 СЮ горад, Л.Сапега не толькi СЮсклаСЮ на гараджан велiзарны грашовы штраф, але i загадаСЮ перадаць усе праваслаСЮныя цэрквы разам с маёмаiю пад уладу Кунцэвiча. Карыстаючыся падтрымкай канцлера, апошнi праз нейкi час гвалтам зачынiСЮ праваслаСЮныя цэрквы на тэрыторыi СЮсёй велiзарнай епархii. Мабыць, пад уплывам Сапегi СЮ 1621 г. Жыгiмонт III накiраваСЮ грамату полацкаму магiстрату, патрабуючы падпарадкавання праваслаСЮных Кунцэвiчу. ПраваслаСЮнае насельнiцтва адказала непакорнаiю i паклiкала на дапамогу казакаСЮ. Гэта прымусiла Сапегу хутка змянiць тактыку i заклiкаць Кунцэвiча адмовiцца ад гвалту.
Змена тактыкi канцлера была выклiкана некаторымi новымi зявамi на палiтычным небасхiле Рэчы Паспалiтай. 3 пачатку XVII ст. у грамадска-палiтычным жыццi СЮсё болыпую вагу сталi набываць казакi. Менавiта казакi пачынаюць баранiць пакрыСЮджаную царкву, яе святароСЮ i прыхiльнiкаСЮ са зброяй у руках. Пры непасрэдным удзеле казакаСЮ i iх атамана Сагайдачнага СЮ 1620 г. была адноСЮлена iерусалiмскiм патрыярхам Феафанам праваслаСЮная iерархiя Беларусi i Украiны. А СЮ 1623 г. яны дамаглiся згоды караля на адмену СЮсiх каралеСЮскiх грамат, варожых праваслаСЮным, i недапушчэнне захопу маёмаii.
РЖ. Кунцэвiч цi не разумеСЮ, цi не жадаСЮ разумець новых плыняСЮ у грамадска-палiтычным жыццi. Нягледзячы на пераiярогу канцлера, Кунцэвiч зачыняСЮ храмы, пазбаСЮляСЮ сану святароСЮ, лiчыСЮ сябе вольным тапiць неунiятаСЮ i секчы iм галовы. Канец такой нял?/p>