Шумер і Акад
Курсовой проект - История
Другие курсовые по предмету История
ьменства. Слова "раб" пісалася пры дапамозе складанага знака, які павінен быў пазначаць паняцце "чалавек з горнай краіны".Відавочна, палонных, захопленых у войнах з усходнімі горнымі плямёнамі, звычайна ператваралі ў рабоў.
Рабоў у Шумеру называлі "саг", што значыць "штука", а ў Акад "арду", што азначае "апусціўся", або "вырашу" - "галава". Гэта паказвае на тое, што ў Месапатаміі ў трэцім тысячагоддзі да н. э. становяцца даволі выразнымі формы рабаўладальніцкай эксплуатацыі і што на свабодных людзей, звернутых у рабства, у поўнай меры глядзяць як на рабоў, прыраўноўваючы іх да тавару або жывёле, лічачы іх па штукам або па галовах. Мяркуючы па захаваных дакументах, рабоў даволі часта прадавалі. Кошт раба вагалася ад 14 да 20 шекелей срэбрам [117-168 г срэбра].
Маёмаснае расслаенне, што адбывалася ўнутры сельскіх абшчын, прыводзіла да паступовага распаду абшчыннага ладу. Рост прадукцыйных сіл, развіццё гандлю і рабства, нарэшце, рабаўніцкія вайны спрыялі вылучэнню з усёй масы супольнікаў невялікай групы рабаўладальніцкай арыстакратыі. Нараўне з гэтым найменш забяспечаныя пласты супольнікаў паступова руйнаваліся, ператвараліся ў беднякоў і нават у рабоў. Гэты працэс расслаення абшчын знайшоў сваё адлюстраванне і ў мове. Зяўляюцца найстаражытныя сацыяльныя тэрміны, якія служылі для пазначэння як багатыроў, так і беднякоў. Арыстакраты, якія валодалі рабамі і збольшага зямлёй, завуцца "вялікімі людзьмі" (лугаль), якім супрацьстаяць "маленькія людзі", г. зн свабодныя маламаёмасныя члены сельскіх абшчын.
Гэта найстаражытнае класавая таварыства ўзнікае на развалінах радавога ладу.Яму ўласціва прымітыўнае, яшчэ не развітая рабства. Рабаўладальнікі эксплуатуюць праца рабоў, а таксама свабодных беднякоў. Непрымірымыя класавыя супярэчнасці прыводзяць да адукацыі дзяржавы. Рабаўладальнікі маюць патрэбу ў апараце панавання, каб утрымаць у падпарадкаванні значныя масы беднякоў і рабоў.
Старажытныя дзяржавы
Старажытныя ўказанні на існаванне рабаўладальніцкія дзяржаў на тэрыторыі Месапатаміі ставяцца да пачатку трэцяга тысячагоддзя да н. э. Мяркуючы па дакументах гэтай эпохі, гэта былі вельмі маленькія дзяржавы, дакладней, першасныя дзяржаўныя адукацыі, на чале якіх стаялі цары. У княствах, якія страцілі сваю незалежнасць, кіравалі вышэйшыя прадстаўнікі рабаўладальніцкай арыстакратыі, якія мелі старажытны полужреческий тытул "цатэси" (эпси).
Эканамічнай асновай гэтых найстаражытных рабаўладальніцкія дзяржаў быў цэнтралізаваны ў руках дзяржавы зямельны фонд краіны. Супольныя землямі, якія апрацоўвалі свабоднымі сялянамі, лічыліся ўласнасцю дзяржавы, і насельніцтва іх было абавязана несці ў карысць апошняга ўсякага роду павіннасці, звычайна даволі цяжкія. Але разам з гэтым цар меў у сваім непасрэдным распараджэнні асаблівыя зямельныя ўгоддзі. Працэс класавага расслаення знайшоў сваё адлюстраванне і ў формах землеўладання. Дзяржаўная ўлада нярэдка звярталася да захопам супольных зямель, частка якіх яшчэ раней ператваралася ва ўласнасць найбольш багатых прадстаўнікоў абшчыны. Так паступова ўзнікла разам з буйным цэнтралізаваным царскім землеўладаннем і супольным землекарыстаннем сялян прыватная зямельная ўласнасць багатыроў.Обезземеленные беднякі, паступова ператвараецца ў рабоў, а таксама ваеннапалонныя, звернутыя ў рабства, апрацоўвалі зямлі, якія належалі цару, храмам і рабаўладальнікам-арыстакратам.
Галоўнай формай гаспадаркі ў гэтую эпоху было земляробства, заснаванае на штучным абрашэнні. Таму адной з важнейшых функцый старажытнага рабаўладальніцкага дзяржавы была функцыя арганізацыі і падтрымання ў парадку ірыгацыйнай сеткі. Кіраўнікі і цары найстаражытных, а таксама і больш позніх дзяржаў Шумера і Акад ўсюды ў сваіх надпісах з гонарам кажуць пра свае клопатах аб пашырэнні і падтрыманні ў парадку сеткі штучна арашэння. Гэтыя заслугі яны пералічваюць разам з ваеннымі перамогамі, прызнаючы тым самым тое велізарнае значэнне, якое мела ірыгацыя ў жыцці краіны. Так, Римсин, цар Ларс (XVIII ст. Да н. Э.) Паведамляе ў адной надпісы, што ён выкапаў канал, "які забяспечыў пітной вадой шматлікае насельніцтва ... які даў багацце збожжа ... аж да берага мора ". Ён яго выкапаў і ператварыў сваю вобласць у земляробчы раён.
У дакументах часу існавання шумерийских і аккадском дзяржаў згадваюцца самыя разнастайныя арашальныя працы, як, напрыклад, рэгуляванне разліву рэк і каналаў, выпраўленне пашкоджанні, прычыненых паводкай, Умацаванне берагоў, напаўненне вадаёмаў, рэгуляванне арашэння палёў і розныя земляныя работы, звязаныя з абрашэннем палёў. Рэшткі старажытных каналаў шумерийской эпохі захоўваліся да гэтага часу ў некаторых раёнах Паўднёвай Месапатаміі, напрыклад, у галіне старажытнай умы (сучасная Джоха). Мяркуючы па надпісах, гэтыя каналы былі настолькі вялікія, што па іх маглі хадзіць вялікія лодкі, нават караблі, гружаныя збожжам. Усе гэтыя буйныя працы арганізоўваліся дзяржаўнай уладай.
Арганізацыя вялікіх арашальных работ, развіццё старажытнай Менавы гандлю з суседнімі краінамі і пастаянныя вайны патрабавалі цэнтралізацыі дзяржаўнага кіравання. На першыя тэндэнцыі да цэнтралізацыі адміністрацыйнай улады ў старажытным Шумеру паказваюць функцыі вярхоўнага чыноўніка, які насіў тытул "нубанда". Гэты чыноўнік, тытул якога сустракаецца ў надпісах, якія адбываюцца з Лагаша і якія адносяцца да XXIV ст. да н. э., засяроджваў у сваіх руках кіраванне ўсёй гаспадарч