Фармiраванне беларускай нацыi
Информация - История
Другие материалы по предмету История
ФАРМРЖРАВАННЕ БЕЛАРУСКАЙ НАЦЫРЖ
Нацыя (ад лац. паiiiо племя, народ) гiстарычная супольнаiь людзей, якая характарызуецца СЮстойлiвымi эканамiчнымi i тэрытарыяльнымi сувязямi, агульнаiю мовы, культуры, характару, побыту, традыцый, звычаяСЮ, самасвядомаii. Нацыi СЮзнiкаюць на базе феадальных народнаiей у перыяд станаСЮлення капiталiстычнага спосабу вытворчаii. Рашаючую ролю СЮ пераСЮтварэннi народнаiей у нацыi адыгрываюць капiталiстычныя эканамiчныя сувязi, фармiраванне СЮнутранага рынку. Непасрэдна звязаны з эканамiчным фактарам пры кансалiдацыi нацый сацыяльны, палiтычны, дэмаграфiчны.
У гiсторыi фармiравання беларускай нацыi можна вылучыць два перыяды. Першы ахоплiвае канец XVIII першую палову XIX ст. i зяСЮляецца своеасаблiвым пераходам ад феадальнай народнаii да пачатку станаСЮлення буржуазнай нацыi. Наступны перыяд пачынаецца з другой паловы XIX ст. i характарызуецца як час станаСЮлення i развiцця беларускай нацыi СЮ эпоху капiталiзму.
Агульнаiь эканамiчнага жыцця. Пралетарыят i буржуазiя. Адной з асноСЮных прыкмет нацыi зяСЮляецца агульнаiь эканамiчнага жыцця насельнiцтва адпаведнай этнiчнай тэрыторыi. Развiццём капiталiзму забяспечваецца больш высокi СЮзровень гэтай агульнаii СЮ параСЮнаннi з феадалiзмам. Рэформа 1861 г., вызвалiСЮшы сялян ад прыгоннай залежнаii, стварыла СЮмовы для капiталiстычнай перабудовы памешчыцкай i сялянскай гаспадарак з арыентацыяй на рынак. Рабочая сiла стала таварам, пашырылiся магчымаii яе мiграцыi. Прамысловаiь атрымала неабходную рабочую сiлу з лiку абеззямеленых i пралетарызаваных сялян, а таксама рынак збыту прадукцыi, якi пашыраСЮся СЮ ходзе разбурэння натуральнай i паСЮнатуральнай памешчыцкай i сялянскай гаспадаркi.
Уцягванне гаспадаркi Беларусi СЮ рыначныя сувязi прывяло да змен у яе структуры. У сельскагаспадарчай вытворчаii пераважнае знаэнне набылi малочная жывёлагадоСЮля i вырошчванне тэхнiчных культур, што садзейнiчала яе арыентацыi на СЮнутраны i знешнi рынак. У структуры прамысловаii асноСЮнае меiа займалi галiны, якiя выкарыстоСЮвалi мяiовую сыравiну (вiнакурэнне, дрэваапрацоСЮка, сiлiкатна-цагельная i гарбарна-абутковая вытворчаii). Павелiчэнню абёму эканамiчных сувязей памiж рознымi рэгiёнамi Беларусi спрыяла будаСЮнiцтва чыгунак i iншых шляхоСЮ зносiн. Кансалiдацыi беларускай нацыi садзейнiчалi таксама рост гарадоСЮ i павелiчэнне гарадскога насельнiцтва. Губернскiя цэнтры Беларусi i iншыя яе буйныя гарады паступова станавiлiся цэнтрамi лакальных мяiовых рынкаСЮ, цесна звязаных памiж сабой i з агульнарасiйскiм рынкам.
На аснове зрухаСЮ у станаСЮленнi капiталiстычнай рыначнай эканомiкi адбывалася разлажэнне класаСЮ - саслоСЮяСЮ феадальнага грамадства дваран-памешчыкаСЮ, сялян, рамеснiкаСЮ, гандляроСЮ, купцоСЮ i фармiраванне асноСЮных класаСЮ капiталiстычнага грамадства пралетарыяту i буржуазii. Сацыяльнай базай для фармiравання пралетарыяту зяСЮлялiся сялянская бедната, якой на Беларусi СЮ канцы XIX ст. налiчвалася 2,8 млн чалавек, дробныя рамеснiкi i гандляры, збяднелыя мяшчане i шляхта. На рубяжы XIX - XX стст. у прамысловаii Беларусi працавала 237 тыс. рабочых, на чыгунцы каля 25 тыс., у iншых сферах гаспадаркi (рачны i гужавы транспарт, будаСЮнiцтва, гандаль, сельская i лясная гаспадарка i г.д.) - каля 200 тыс., усяго колькаiь наёмных рабочых перавышала 460 тыс. чалавек. Прамысловы пралетарыят Беларусi характарызаваСЮся шматнацыянальнаiю i адносна невысокай канцэнтрацыяй. Гандлёва-прамысловая буржуазiя Беларусi была таксама шматна-цыянальнай, прычым большую яе частку складалi прадстаСЮнiкi небеларускага этнiчнага насельнiцтва (яСЮрэйскiя, польскiя i рускiя прамыслоСЮцы i купцы). Паводле перапiсу насельнiцтва 1897 г., 84,5 % купцоСЮ 5 заходнiх губерняСЮ складалi яСЮрэi, 10,7 % рускiя i толькi 1,7 % былi беларусамi. Больш чым палова фабрык i заводаСЮ (51 %) зСЮлялася СЮласнаiю яСЮрэйскай буржуазii.
Беларуская нацыянальная буржуазiя амаль цалкам складалася з заможных сялян i выхадцаСЮ з дробнай шляхты. Яна была нешматлiкай (у канцы XIX ст. у беларускай вёiы налiчвалася толькi каля 50 тыс. заможных гаспадароСЮ), асноСЮныя капiталы краю прамысловы, зямельны, гандлёвы, банкаСЮскi знаходзiлiся не СЮ яе руках, а ва СЮласнаii яСЮрэйскiх, польскiх i рускiх прамыслоСЮцаСЮ, памешчыкаСЮ i купцоСЮ. Раскiданая па вясковай глухаманi, расколатая паводле канфесiйнай прыналежнаii (праваслаСЮныя i католiкi), беларуская нацыянальная буржуазiя не СЮсведамляла сваёй ролi СЮ нацыянальна-культурным адраджэннi i абыякава, iншы раз варожа, ставiлася да яго.
Слабаiь нацыянальнай буржуазii СЮ пэСЮнай ступенi замаруджвала працэс кансалiдацыi беларускай нацьгi. АдмоСЮнае СЮздзеянне на гэты працэс аказвала i тое, што СЮ шматгранным жыццi беларускага горада СЮ XIX ст. не выкарыстоСЮвалася, за нязначнымi выключэннямi, беларуская мова. Тэрыторыя, насельнiцтва. У канцы XIX ст, паступова стабiлiзавалася этнiчная тэрыторыя беларусаСЮ. Асновай утварэння тэрытарыяльнай супольнаii нацыi зяСЮляецца наладжванне i развiццё гаспадарчых сувязей, якiя пераадольваюць эканамiчную замкнёнаiь асобных раёнаСЮ i iягваюць iх у адно кампактнае цэлае. Этнiчная тэрыторыя беларусаСЮ уваходзiла СЮ межы 5 заходнiх губерняСЮ Расiйскай iмперыi. Яна СЮключала поСЮнаiю МагiлёСЮскую i Мiнскую губернi; Лiдскi, Ашмянскi i паСЮднёвую частку Свянцянскага павета СЮ Вiленскай губернi; Вiцебскi, Гарадоцкi, Дрысенскi, Лепельскi i Полацкi паветы Вiцебскай губернi; Брэiкi, ВаСЮкавыскi, Пружанскi i Слонiмскi паветы Гродзенскай губернi. Гэтыя межы СЮ асноСЮным а