Фармiраванне беларускай нацыi
Информация - История
Другие материалы по предмету История
складзеныя дзеячамi польскага нацыянальна-вызваленчага руху, адрасаваныя беларускiм сялянам i прысвечаныя крытыцы сацыяльных парадкаСЮ у царскай Расii. Яркiм прыкладам мастацкай рэвалюцыйнай публiцыстыкi зяСЮляецца газета К.КалiноСЮскага "Мужыцкая праСЮда" i яго "Пiсьмы зпад шыбенiцы". ВыкарыстоСЮваючы фальклорную сiмволiку i традыцыйную форму народнай "гутаркi", аСЮтар "Мужыцкай праСЮды" заклiкаСЮ сялян да барацьбы за лепшую долю. У "Пiсьмах зпад шыбенiцы" К.КалiноСЮскi развiтваецца са сваiм народам перад пакараннем смерцю i выказвае веру СЮ тое, што народ яшчэ СЮзнiмецца на барацьбу.
Традыцыi пачатку 60-х гадоСЮ прадоСЮжылi Ф.Багушэвiч, А.Гурыновiч i Я.Лучына, якiя прыйшлi СЮ лiтаратуру СЮ канцы 80 пачатку 90-х гадоСЮ.
Вяршыняй развiцця беларускай лiтаратуры другой паловы XIX ст. стала творчаiь Ф.Багушэвiча. У 1891 г. у Кракаве выдадзены яго першы зборнiк "Дудка беларуская" пад псеСЮданiмам Мацей Бурачок. У 1896 г. таксама за мяжой пад псеСЮданiмам Сымон РэСЮка зпад Барысава зявiСЮся зборнiк "Смык беларускi". Да гэтых зборнiкаСЮ Ф.Багушэвiч складаСЮ прадмовы , дзе iмкнуСЮся абудзiць нацыянальную свядомаiь беларускяга народа. Ен першы з беларускiх пiсьменнiкаСЮ абвяiiСЮ iснаванне беларускага этнасу i адзначыСЮ самастойнаiь беларускай мовы. Цэнтральная тэма творчаii Ф.Багушэвiча жыццё паднявольнага сялянства, яго пошукi справядлiваii i выйiя з сацыяльнага бяспраСЮя. Пачынальнiк крытычнага рэалiзму СЮ беларускай лiтаратуры, Ф.Багушэвiч праз дэмакратычную паэзiю i публiцыстыку станоСЮча паСЮплываСЮ на сваiх сучаснiкаСЮ - Я.Лучыну i А.Гурыновiча.
У творчаii Я.Лучыны (РЖ.НеслухоСЮскага) знайшлi адлюстраванне любоСЮ да беларускага селянiна, iмкненне бачыць яго адукаваным i шчаслiвым. Лiрычны верш зяСЮляецца асноСЮным жанрам яго творчаii на беларускай мове. Вершы Лучыны былi пасмяротна сабраны СЮ зборнiку "Вязанка", выдадзеным у 1903 г.
Лiтаратурных твораСЮ А.Гурыновiча захавалася вельмi мала. За рэвалюцыйную дзейнаiь паэт быСЮ арыштаваны царскiмi СЮладамi.
У сваiх лiрычных i сатырычных вершах ён асноСЮную СЮвагу надаваСЮ паказу жыцця беларускага сялянства, заклiкаСЮ яго да барацьбы. Творы А.Гурыновiча былi выдадзены толькi пасмяротна.
На лепшыя дасягненнi лiтаратуры другой паловы XIX ст., на традыцыi, закладзеныя К.КалiноСЮскiм, Ф.Багушэвiчам, Я.Лучынам, А.Гурыновiчам, абапiралася новая беларуская лiтаратура пачатку XX ст. Развiвалася яна таксама i пад дабратворным уплывам рускакая лiтаратура набыла рысы развiтай лiтаратуры з разнастайнымi жанрамi i стылявымi накiрункамi.
Новыя тэмы, матывы i вобразы прынесла СЮ беларускую лiтаратуру Цётка (А.Пашкевiч). Яе кнiгi рэвалюцыйных вершаСЮ "Скрыпка беларуская" i "Хрэст на свабоду" сталi першымi арыгiнальнымi зборнiкамi беларускай паэзii XX ст. Цётка зявiлася адной з пачынальнiкаСЮ апавядальнага жанру. Яна налiсала чытанку "Першае чытанне для дзетак-беларусаСЮ", выступала як публiцыст, даследчык гiсторыi беларускага народнага тэатра.
Як народны паэт, адзiн з заснавальнiкаСЮ беларускай лiтаратуры i беларускай лiтаратурнай мовы, нацыянальнай школы перакладу СЮвайшоСЮ у гiсторыю Я.Купала (РЖ.Д.Луцэвiч). Першы яго верш "Мужык" быСЮ апублiкаваны СЮ маi 1905 г., а першы зборнiк вершаСЮ "Жалейка" СЮбачыСЮ свет у 1908 г. Найболып значны паэтычны зборнiк Я.Купалы дарэвалюцыйнай пары "Шляхам жыцця" - быСЮ выдадзены СЮ 1913 г.
Героiка-рамантычныя паэмы Я.Купалы "Курган", "БандароСЮна" вылучылi яго як стваральнiка класiчнага нацыянальнага эпасу. Песы Я.Купалы "ПаСЮлiнка", "Раскiданае гняздо" СЮяСЮляюць сабой найвышэйшае дасягненне беларускай драматургii пачатку XX ст. У сваёй перакладчыцкай дзейнаii Я.Купала выступiСЮ у якаii прапагандыста дасягненняСЮ славянскiх лiтаратур, стварыСЮшы пераклады твораСЮ М.Някрасава, РЖ.Крылова, А.Мiцкевiча, Т.ШаСЮчэнкi. Значэнне творчаii Я.Купалы заключаецца СЮ тым, што ён узняСЮ беларускую лiтаратуру на якасна новы СЮзровень i сваёй творчаiю i грамадскай дзейнаiю спрыяСЮ фармiраванню i развiццю беларускай лiтаратурнай мовы.
Разам з Я.Купалам заснавальнiкам новай беларускай лiтаратуры i лiтаратурнай мовы стаСЮ Я.Колас (К.М.Мiцкевiч). Першы верш паэта "Наш родны край" зявiСЮся СЮ друку СЮ 1906 г. Першы зборнiк вершаСЮ "Песнi-жальбы" быСЮ надрукаваны СЮ 1910 г. У сваёй грамадзянскай лiрыцы Я.Колаiаста звяртаецца да селянiна, iмкнучыся абудзiць яго свядомаiь. У 1912 г. выйшаСЮ першы зборнiк яго празаiчных твораСЮ "Апавяданнi", а СЮ 1914 г. "Родныя зявы", куды СЮвайшлi хрэстаматыйныя сёння апавяданнi "НёманаСЮ дар" i "Малады дубок". Я.Колас пачаСЮ стварэнне сваiх класiчных паэм "Новая зямля" i "Сымон-музыка". Дакастрычнiцкая творчаiь паэта - сапраСЮдны мастацкi летапiс жыцця беларускага народа.
Адзiны паэтычны зборнiк "Вянок" належыць М.Багдановiчу, аднак ён дазволiСЮ паэту заняць значнае меiа СЮ беларускай лiтаратуры. М.Багдановiч узбагацiСЮ беларускую лiрыку новымi тэмамi, вобразамi i формамi. Для яго лiрыкi было характэрна паглыбленне ва СЮнутраны свет героя, фiласофскi роздум. Акрамя вершаСЮ М.Багдановiч пiсаСЮ празаiчныя творы, лiтаратуразнаСЮчыя i публiцыстычныя артыкулы.
У беларускай лiтаратуры пачатку XX ст. раскрылiся творчыя здольнаii М.Гарэцкага, З.Бядулi, Ц.Гартнага, К.Каганца i iнш. Новая беларуская лiтаратура пачала знаходзiць прызнанне СЮ суседнiх, перш за СЮсё славянскiх, народаСЮ, паступова СЮключацца СЮ сусветны г?/p>