Geum.ru

Філософія, політика, суспільство

Вид материалаДокументы

Содержание


Proces tworzenia Jednolitego Rynku Europejskiego ze szczególnym uwzględnieniem problematyki unii celnej
Подобный материал:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10

Proces tworzenia Jednolitego Rynku Europejskiego ze szczególnym uwzględnieniem problematyki unii celnej


Budowa Jednolitego Rynku Europejskie w latach 1985-1992 miała przynieść wymierne korzyści w wysokości 200 mld euro lub więcej, co stanowiło równowartość około 5% dodatkowego dochodu brutto Wspólnoty. Aczkolwiek cła i ograniczenia ilościowe w obrotach wewnątrzrynkowych zostały zniesione, pozostało jeszcze wiele przeszkód utrudniających rozwój handlu wzajemnego i podnoszących koszty przedsiębiorstw.

Propozycje Komisji w tej kwestii zapisane w Białej Księdze, zawierającej prawie 300 aktów prawnych zmierzających do ustanowienie Jednolitego Rynku Europejskiego, doprowadziły do znacznego wyeliminowania tych barier. Państwa Wspólnoty, podpisując w 1986 roku Jednolity Akt Europejski, zobowiązały się do realizacji zaleceń tej Księgi. W ten sposób z dniem 1 stycznia 1993 roku urzędy celne na granicach wewnętrznych Wspólnoty zostały formalnie zniesione, a niektóre rutynowe ich zadania związane np. z podatkami, miały być wykonywane przez inne instytucje. Od tego momentu tradycyjne pojęcia eksportu i importu w odniesieniu do handlu wewnątrz wspólnego rynku straciły swoje znaczenie. Zniesione zostały wszelkie dokumenty celne w ramach wymiany wewnątrz Unii, łącznie z Jednolitym Dokumentem Administracyjnym – SAD. Wyeliminowano w ten sposób 50-60 mln formularzy celnych rocznie, a tysiące celników musiało zmienić miejsce pracy lub rodzaj zajęcia. Zmieniła się tym samym rola służb celnych, które obecnie mają stać na straży ekonomicznych i społecznych interesów Wspólnoty jako takiej. Dotyczy to zarówno typowych funkcji celnych (pobieranie ceł, stosowania obowiązujących przepisów i regulacji ekonomicznych), jak i wielu innych czynności wykonywanych przez komory celne w imieniu innych agencji rządowych. Ważną z psychologicznego punktu widzenia, zachętą dla rodzącego się wspólnego rynku Unii miał być układ z Schengen z 26 marca 1985 roku, na mocy którego 7 państw zniosło wewnętrzne kontrole graniczne.

Zakończone zostały także prace nad kodyfikacją prawa celnego. Przygotowano nowy Tekst Kodeksu Celnego Wspólnoty, zawierający 915 artykułów, który wszedł w życie 1 stycznia 1994 roku. Tym samym budowa unii celnej, która według niektórych w dotychczasowym kształcie była unią tylko z nazwy, nabrała w dwudziestą piątą rocznicę swojego istnienia pełnego wymiaru i stała się rzeczywistością.

Dochodzenie do wspólnego dla wszystkich krajów członkowskich Unii Europejskiej, jednolitego ustawodawstwa celnego było procesem długotrwałym. W praktyce idea takiego aktu była zawarta w Traktacie Rzymskim konstytuującym Europejską Wspólnotę Gospodarczą. Proces ten realizowany był stopniowo, tworzył podstawy formalno-prawne i międzynarodowe ujednolicania procedur celnych i transportowych (SAD, Wspólnotowa Konwencja Tranzytowa, Wspólna Nomenklatura Towarowa i Taryfa Celna, etc.), lecz ostatecznie zakończył się uchwaleniem 12 października 1992 roku Kodeksu Celnego Unii Europejskiej.

Kodeks Celny, często określany mianem „Konstytucji” Unii Celnej, miał regulować tylko handel zagraniczny Unii Europejskiej, a nie przepływy gospodarcze między jej członkami. Chciano dzięki przyjęciu tego dokumentu skonsolidować dotychczasowe prawo celne, wyeliminować mnogość pojedynczych aktów prawnych i zastąpić je jednym, logicznie i merytorycznie, formalnie i materialnie powiązanym aktem najwyższej rangi. Przed KC UE postawiono jeszcze jedno, bardzo trudne, zadanie. Akt ten miał zawierać pewne minimum regulacji, z drugiej zaś strony wyeliminować wszelkie szczegółowe rozstrzygnięcia, tak by „zawarta w nim materia prawna była przejrzysta, czytelna i zrozumiała dla możliwie dużej liczby użytkowników”.

Choć są to wymogi bardzo korzystne zarówno dla kół gospodarczych, jak i służb celno-finansowych, to jednak ograniczają one zakres szczegółowości Kodeksu Celnego do najbardziej ogólnych zasad i regulacji. Życie gospodarcze jest jednak ogromnie bogate i wymaga niekiedy bardzo szczegółowych unormowań. Tak też jest w odniesieniu do problematyki celnej – od procedur odpraw po dokumentację. Nie można było więc uniknąć i tego zagadnienia. Istotne było, by zagwarantować jednolite metody i środki stosowania przepisów KC UE. Okazało się, że rozwiązaniem tego zagadnienia mogą być tzw. Postanowienia Wykonawcze do Kodeksu Celnego. W związku z tym Rada UE przyjęła kolejny, ale jednolity i skorelowany z KC UE, akt prawny, tzw. rozporządzenie „Kodeks Postanowień Wykonawczych do Kodeksu Celnego Wspólnoty”.8

Co się tyczy barier technicznych, wynikających z różnych krajowych regulacji dotyczących produktów i standardów, sprawa została potraktowana pragmatycznie. Harmonizacja standardów w skali Wspólnoty ma tę wadę, iż jest niemożliwe objęcie nią wszystkich wyrobów jednocześnie i proces ten musi trwać latami. W 1979 roku Europejski Trybunał Sprawiedliwości potwierdził podstawowe prawo swobodnego ruchu towarów utrzymując, iż w zasadzie każdy towar legalnie wyprodukowany i sprzedawany w którymkolwiek z krajów członkowskich powinien być sprzedawany bez przeszkód i w innych. Komisja zaproponowała zatem zasadę wzajemnego uznania norm narodowych obok wspólnych standardów. Harmonizacja globalna, czyli definicja podstawowych wymagań, jakim powinny odpowiadać produkty dopuszczone do swobodnego obrotu, leży w kompetencji wspólnotowych organów CEN i Cenelec, które pomagają krajowym władzom publicznym w tej dziedzinie. Harmonizacja norm ma dotyczyć przede wszystkim ochrony zdrowia, bezpieczeństwa konsumenta, pewnych zasad polityki przemysłowej.

Zniesienie barier podatkowych jest jednym z najtrudniejszych politycznie zadań z uwagi na ujemny lub dodatni wpływ, jaki wywiera na budżety państw. Harmonizacja podatków we Wspólnocie, rozumiana jako zbliżenie, a nie standaryzacja ustawodawstwa w tej dziedzinie, ma ułatwić życie konsumentom, jak i przedsiębiorcom. Do najważniejszych uregulowań i planów w tej kwestii zalicza się następujące sprawy:
  • na mocy decyzji ministrów finansów od 1 stycznia 1993 roku, każdy kraj członkowski stosuje standardową stopę VAT, nie niższą niż 15%; może on również stosować jedną lub dwie stawki zredukowane, nie schodzące jednak poniżej 5%.
  • na uregulowanie czekają takie aspekty (np. opodatkowanie przedsiębiorstw), w przypadku których różnice narodowe wprowadzają zakłócenia w konkurencji i w płynnym funkcjonowaniu rynku wewnętrznego.
  • VAT pobierany jest w kraju przeznaczenia towaru, co oznacza, że kraj wysyłki stosuje nadal zerową stawkę podatkową. Zakwalifikowanie do stawki zerowej następuje wówczas, gdy produkt kierowany jest do odbiorcy zarejestrowanego w urzędzie podatkowym innego kraju i gdy efektywnie opuszcza kraj wysyłki. Istotny jest fakt przeksięgowania towaru, nie zaś efektywna zapłata. Firmy zobowiązane są do powiadamiania swoich urzędów podatkowych o wszelkiego rodzaju dokonywanych transakcjach zagranicznych, a informacje te są dostępne wzajemnie za pomocą sieci komputerowej.
  • akcyzy pobierane są w kraju konsumpcji/przeznaczenia towaru. Wobec zniesienia granicznej kontroli celnej nadzór nad systemem akcyzowym sprawowany będzie na podstawie nowego obiegu dokumentów dostarczanych przez przedsiębiorstwo. Od 1993 roku obowiązuje minimalna stopa akcyzy uzgodniona dla pewnych produktów.

W ten sposób główne cele polityki handlowej zostały w zasadzie osiągnięte. Wspólnocie udało się ujednolić obowiązujące w poszczególnych krajach przepis dotyczące bezpośrednio obrotów międzynarodowych. W pierwszej kolejności ujednolicono regulacje związane z realizacją podstaw unii celnej (strefy i składy wolnocłowe, płatności i należności celne, kalkulacje wartości celnej i reguły ich pochodzenia). Wszystkie kraje członkowskie wprowadziły u siebie system podatku od wartości dodanej, a także trwają intensywne prace nad zharmonizowaniem VAT-u i akcyz dążąc do sprowadzenia występujących między nimi różnic do wielkości nie wypaczających różnic warunków konkurencji na Jednolitym Rynku Europejskim. Już w okresie przejściowym ujednolicone zostały przepisy dotyczące biernego i aktywnego obrotu uszlachetniającego, techniki ubezpieczeń eksportu, wielu norm technicznych, jakościowych, sanitarnych i weterynaryjnych.9