Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті «болашақ»
Вид материала | Документы |
СодержаниеЖ.У. Кобдикова Трехмерная методическая система обучения Проектирование трехмерной методической системы обучения Список используемых источников Оқытудың инновациялық технологияларына |
- Парат министрлігі л. Н. Гумилев атындағы еуразия ұлттық университеті, 8635.57kb.
- Л. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің баспасөз орталығЫ, 38.13kb.
- Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, 5310.66kb.
- Л. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің баспасөЗ орталығЫ, 24.63kb.
- Л. Н. Гумилев атындағы еуразия ұлттық университеті кафедра : Халықаралық қатынастыр, 133.64kb.
- Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті қазақ әдебиеті кафедрасының аға, 217.87kb.
- Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, 212.98kb.
- Ылым министрлігі л. Н. Гумилев атындағы еуразия ұлттық университеті заң факультеті, 1996.9kb.
- Л. Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті, 426.6kb.
- Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігі, 74.63kb.
REFERENCES
РЕЗЮМЕ Статья раскрывает понятие «профессиональное сообщество», его цель и роль в процессе повышения квалификации учителей, учитывая возможные риски. ТҮЙІНДЕМЕ Мақала ықтимал тәуекелдерді есепке ала отырып, «Кәсіптік қоғамдастық» түсінігін, оның мақсаты мен мұғалімдердің кәсіптік дамуының рөлін ашады. Ж.У. Кобдикова Республиканский институт повышения квалификации руководящих и научно-педагогических кадров системы образования Трехмерная методическая система обучения как эффективный механизм модернизации системы непрерывного образования Послание Президента Республики Казахстан Нурсултана Абишевича Назарбаева народу Казахстана «Стратегия-2020» – это четкий пошаговый план модернизации экономики страны, который уже к 2020 году выведет Казахстан в число высокотехнологичных государств. «К 2020 году будет проведена кардинальная модернизация всех уровней образования – от дошкольного до высшего. Будут предоставляться возможности как для получения знаний на каждом уровне образования, так и повышения профессиональной квалификации, приобретения новых знаний и навыков на постоянной основе в течение всей жизни человека. В среднем образовании будет осуществлен переход на 12-летнюю модель обучения, предусматривающую всеобщее обязательное образование в течение десяти лет и профильное образование в течение двух лет. При этом содержание программ обучения будет пересмотрено таким образом, чтобы уделять больше внимания развитию компетенций, необходимых в жизни и профессии», – отмечено в этом документе. В настоящее время в организации образования активно внедряются инновационные методы и технологии обучения, что является весьма актуальным и значимым. Проектирование трехмерной методической системы обучения в учебный процесс способствует повышению качества образования, так как: обучающиеся приобретают навыки самостоятельной поисковой деятельности; реализуется диагностичное целеполагание, то есть появляется возможность измерить (в баллах) учебные достижения каждого ученика (студента) по каждой теме, что является основанием для ведения непрерывного мониторинга его развития; используется стимулирующая познавательную деятельность обучающегося рейтинговая (12 или 120-бальная) система оценивания методом «сложения». Она развивает интерес к учению; формируется активность, расширяется субъектный опыт учащихся; гарантируется 100%-ное достижение учебной цели на первом обязательном уровне усвоения (по зачетной системе) по всем темам учебного предмета. В условиях школьного образования это обеспечивает бездвоечную успеваемость по всем предметам, гарантирует высокие показатели при сдаче ЕНТ; реализуется рост количества учеников, показывающих качество знаний по отдельным предметам на более высоких уровнях усвоения в соответствии с их индивидуальными способностями; выявляются одаренные дети, создаются благоприятные условия для их дальнейшего развития; снимается перегрузка учащихся, позволяющая реализовать их раннюю профориентацию (например, начиная с 5-6 классов); решаются многие проблемы МКШ, связанные с повышением качества обучения. Сущность педагогической технологии на основе трехмерной методической системы обучения заключается в реализации теории полного усвоения, позволяет ей удовлетворить всем требованиям “психосберегающей” и “здоровьесберегающей” технологий. Иерархичное представление целей и результатов обучения, сама суть уровневой дифференциации содержания (внутренняя дифференциация), имеющиеся в данной технологии, позволяют максиально учитывать индивидуальные особенности обучающихся и не только интеллектуальные, но и мотивационные и эмоциональные. Опыт по применению технологии трехмерной методической системы обучения в учебном процессе организаций образования (школы, лицеи, гимназии) показал, что она позволяет оптимизировать нервно-эмоциональные и интеллектуальные перегрузки. Благодаря дифференциации содержания по трем уровням усвоения реализуется развитие обучающихся в процессе последовательного выполнения заданий, переходящих от простого к сложному. В данном процессе усвоения учебного материала, вектор обучения направлен вверх по вертикали. Отдавая приоритет субъектной роли ученика, в иерархическую структуру данного процесса адаптируются все составляющие методической системы обучения (цель, содержание, методы, формы и средства). Трехмерность методической системы обучения заключается в наличии иерархии всех ее компонентов и иерархии последовательно достигаемых результатов соответствующих трех уровней усвоения. Дидактические материалы, составленные в рамках требований данной технологии являются готовыми педагогическими сценариями электронных учебников, способствующих самостоятельному добыванию знаний и ведению мониторингов их развития. Результаты внедрения в школы Республики Казахстан педагогической технологии «Трехмерная методическая система обучения» показали, что: реализуется образование, ориентированное на результат; формируется позитивное отношение общественности (родителей административно-управленческого аппарата образования) к ее основным подходам, так как осуществляется обратная связь со всеми учениками; повышается уровень успеваемости, усвоения, активности и мотива; уровень сформированности ключевых компетенций; повышается качество обучения; ведется мониторинг развития каждого ученика по новому квалиметрическому подходу (методом накопления баллов) – стимулирующему его активную познавательную деятельность. Теоретические положения по ведению мониторингов развития школьного образования и новый подход к оцениванию по рейтинговой системе оценивания «методом сложения», разработанные в данной технологии, могут быть использованы в качестве основы для разработки мониторингов развития системы образования и единой национальной системы оценки качества образования (НСКО) в Республике Казахстан, определенных в Госпрограмме развития системы образования в РК до 2010 года в качестве ожидаемых результатов ее реализации. Внедрение трехмерной методической системы обучения в учебный процесс организаций образования является весьма актуальным и значимым. Полученные нами результаты научных исследований [1] в виде концептуальных подходов к модернизации педагогической системы обучения (как совокупности методической системы и дидактического процесса) в школьном образовании на основе технологического подхода могут служить основой для разработки новой модели Казахстанской 12-летней школы, ориентированной на результат. Они также могут служить научно-теоретической и практической предпосылкой для дальнейшего исследования проблем в этом направлении в других ступенях системы образования Республики Казахстан. СПИСОК ИСПОЛЬЗУЕМЫХ ИСТОЧНИКОВ
ТҮЙІНДЕМЕ Мақалада оқытудың «Үшөлшемді әдістемелік жүйесі» педагогикалық технологиясының негізгі мәні көрсетілген. Г.Қ. Шырынбаева Алматы, Абай ат. Қазақ Ұлттық педагогикалық университеті ОҚЫТУДЫҢ ИННОВАЦИЯЛЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАРЫНА НЕГІЗДЕЛГЕН ЗЕРТТЕУШІЛІК ІС-ӘРЕКЕТ МАЗМҰНЫ «Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту Тұжырымдамасында» білім беруді тұлғаның сұранысы мен зеттеушілік қабілеттіліктер нәтижесіне бағыттап жүргізуді талап ететін жүйені қалыптастыруды көздейді [1]. Тұжырымдама мақсаты – нәтижеге бағытталған интеллектуалды білім үлгісін құру:
Қазақстанда білім беру сапасын арттырудың қолайлы, тиімді бағыттарының бірі – бәсекеге қабілетті жеке тұлғаға бағдарланған жаңа білім беру мазмұнының құрылымдық жүйесін қайта құру кезеңінен өту және бұл бағытта жүргізілетін жұмыстың тиімділігін ұтымды көрсету үшін жүйелі түрде нақтыланған ұстанымдар белгіленуі қажет. Осы қажеттіліктерге қатысты көрнекті ғалым Ш.Т.Таубаева мұғалімнің зертеушілік мәдениетін қалыптастырудың мазмұны, әдістемесі, тетігі мен кезеңдерін қамтитын тұжырымдарға сүйеніп, теориялық-әдіснамалық тұрғыдан қарастырады. Үздіксіз білім беру жүйесіндегі педагогиканың әдіснамасы, ғылыми таным, философиялық, әдіснамалық білімдерінің мазмұнын көрсетуге мүмкіндік беретін мұғалімнің зерттеушілік мәдениетін қалыптастыру үдерісінің теориялық үлгісін ұсынып әдіснамалық негізін анықтаған [2]. Дидактикалық, ғылыми тұрғыдан дұрыс ұйымдастырылған педагогика пәнін оқыту әдістемесі бойынша оқу материалындағы теориялық білімді тереңдетуге және толықтыруға, студенттердің зерттеушілік іс-әрекетке қызығушылығын арттыруға мүмкіндік береді. Студенттердің зерттеушілік іс-әрекеті – оның қабылдаған білім, білік, дағдыларын белгілі бір ғылыми айналымға байланысты қолдана алуы, өзін-өзі әлеуметтендіруге дайындық деңгейі болып табылады. Бұл педагогика ғылымында, білім алушының өз білімін ғылыми түрде жобалау арқылы одан әрі пәнді терең зерттеп меңгеру, жетілдіру құзіреттілігі дегенге саяды. Өйткені қазіргі ақпараттық қоғамда білім алушыға жеке пәндік білімдерді дәстүрлі технологиялар жүйесінде меңгеру жеткіліксіз. Философиялық тұрғыдан алғанда адам танымы қоршаған ортадан білімді ақпаратты белсенді әрі мақсатты түрде алуымен ерекшеленетінін ескерсек, оқыту үдерісіне инновацияны ендіруді ұйымдастыру, дидактика мен оқыту әдістемесінің маңызды рөлін айқындайтын педагогикалық технологиялық білімді жетілдірудің орны ерекше. Осыған орай, білім мазмұнын жаңарту мен оқытудың инновациялық әдістерін қолдана отырып, өнімді оқыту бүгінгі күні өзекті болып саналады. Педагогика ғылымында, білім сапасы оның төрт сипатын (білім – құндылық, білім – жүйе, білім – үдеріс, білім – нәтиже) біртұтас қарастыра отырып, олардың ішінде білімнің құндылығы және нәтижелілігі ретіндегі сипатына мән берумен тікелей байланысты. Осы тұста, педагогикалық білім беру саласында инновациялық тәжірибе мен ғылыми-зерттеулер нәтижесі білім алушылардың оқу материалын жаттап алып есте сақтауға қарағанда, ғылыми, логикалық ой елегінен өткізу арқылы қабылдау ережесінің қолданылу тиімділігін көрсетеді. Себебі, инновациялық оқыту ережесі бойынша күтілетін нәтижелер білім мазмұнының жетекші компоненттері және білім, түсіну, қолдану, жоғарғы сипаттағы біліктер деп аталатын категориялар арқылы бейнеленген оқу материалдарын меңгеру деңгейлерін ескере отырып анықталады. Бұның өзі білім берудің мақсатын жаңаша ұғынудың және оны жүзеге асырудың алғы шарттарын жасау әдісінің бірі болып табылады. Ол үшін ғылым мен ғылыми-техникалық прогресстің қазіргі даму деңгейіне сәйкес әлемдік білім кеңістігі негізінде білім беру мазмұны мен қоса, оқыту әдістемесін инновациялық біліммен ұштастырып, ғылыми негізде жеткізу қажет. Осыған байланысты ЖОО-да әрбір пәннің базалық материалдарына қосымша мазмұны жағынан күрделі, тапсырмалармен толықтырылған әдістемелік құралдар, электронды оқу құралын интерактивті тақта көмегімен пайдаланып оқытуды ұйымдастыруға негізделген педагогикалық мүмкіндіктер жасалып қойған. Осы мүмкіндіктерді шығармашылық тұрғыда жетілдірудің оңтайлы жолдары, стандартқа негізделген базистік оқу жоспарымен, білім беру ұйымдарының типтік оқу жоспарымен, жұмыстық оқу жо жоспарымен, оқу бағдарламаларымен кешенді түрде жүзеге асырылады. Соған сәйкес ЖОО-дағы білімнің тәжірибелік бағыттылығын күшейту, жағынан, эксперименттік сипаттағы өзіндік жұмыстардың үлесін көбейтуді көздейтін Ж.А. Қараев және Ж.У. Кобдикованың «Үшөлшемді әдістемелік жүйесі (ҮӘЖ)» педагогикалық технологиясы басымдыққа ие болады. Оқытудың «Үшөлшемді әдістемелік жүйе (ҮӘЖ)» педагогикалық технологиясы ең алдымен тұлға әрекеттілігін алға қойып, оның өздік танымдық әрекетінің құрылымы мен мазмұнын (нақты тапсырмаларын) анықтауға негізделеді [3]. Технологияның төрт меңгеру деңгейлерінің жеке аралық мақсаттарына сәйкес оқыту деген әр меңгеру деңгейіне белгілі бір: 1) қызықтыру деңгейі, 2) белсенділік деңгейі, 3) білім деңгейі, 4) біліктілік деңгейі, 5) құзіреттілік (компетентность) деңгейлері, 6) әр деңгейде білім сапасының әр түрлері қалыптасатынын көрсетеді. Бұл технология оқытудың әдістемелік жүйесі элементтерінің (оқыту мақсаты, мазмұны, әдістері, формалары мен құралдары) осы деңгейлік өзара байланысы бойынша төменгі сатыдан (деңгейден) жоғарыға бағытталған оқыту векторын (бағытын) негізге алады. Яғни оқыту үдерісі даму векторы бойынша, негізінен: ынталандыру бағасы (баллдық рейтинг жүйесі) арқылы қозғалысқа келеді. Қазіргі білім берудің жаңа парагдимасы 12-жылдық білім беру жүйесіне көшу және гуманизациялау қағидасының педагогикалық сиппатамасында білімді жаңа үлгіде бағалау талабын қойып отыр. Егерде, дәстүрлі оқытудың әістемелік жүйесінде сатылы орналасқан және тұлғаның әрекеттілігі тұрғысынан ойластырылған бөліктер жоқтығын ескерсек, аталған әдістемелік жүйелері толық қарастырылған бағалау жүйесі (баллдық рейтинг) – оқытудың «Үшөлшемді әдістемелік жүйе (ҮӘЖ)» технологиясының айрықша белгісі мен артықшылығы болып табылады. Бұл болашақ мамандарға қатысты болғандықтан, ЖОО-дағы білімнің тәжірибелік бағыттылығын күшейту мақсатында пәндік білім мазмұнында ескеріліп отыру қажет. Осы оқу әрекеті нәтижесі ретіндегі пәндік компетенттіліктер біліктілік сипаттамалары түрінде тұжырымдалатын білім алушының міндетті дайындық деңгейіне қойылатын талаптарға негізделеді. Бұдан білім алушының жетістігі бұрынғы дәстүр бойынша игертілуі баға көмегімен бағаланатын оның білім, білік, дағдылардың көлемін өсіру ретінде емес, оның тұлғалық зерттеуші әрекетінің даму динамикасын ескеру қажеттілігін мойындаудан бастау алатындығын көруге болады. Себебі, нәтижеге бағдарланған білім беру жағдайында білім алушылар тарапынан жүзеге асырылатын ғылыми ойлау, зерттеушілік оқу әрекеті басымдыққа ие болады. Оқытудың «Үшөлшемді әдістемелік жүйе (ҮӘЖ)» технологиясының мазмұндық және процессуалдық жақтарының бірлігін жүзеге асыруға деген оқытушының талпынысы әдістемені екі тұрғыда қарастыруға мүмкіндік береді. (Сурет-1). Сурет-1.
Осы өзара байланысты ескере отырып, оқытудың «Үшөлшемді әдістемелік жүйесі (ҮӘЖ)» технологиясының үш бағыттағы сипаттамаларын ажыратып көрсетеміз:
|