Эш программасы түбәндәге документларны исәпкә алып төзелә
| Вид материала | Программа |
- Эш программасы түбәндәге документларны исәпкә алып төзелә, 865.93kb.
- Базарбеков: Азыр бизде Зоотбек Чороевич деп кыргызча, орусчасын алып келет экен, кичине, 912.22kb.
- Протокол № Ахмитянова Ф. Р. Р. В. Сәләхов 2010 ел. 2010 ел. Приказ № 2010, 2273.29kb.
- Пояснительная записка Рабочая программа общеобразовательного уровня предназначена для, 3391.79kb.
- Лекция №8, 30.8kb.
- Ұстаз болу – жүректің батырлығы, 614.84kb.
- Қожапенес Қошчанов, 78.99kb.
- Биосфера туралы В. И. Вернадский iлiмi, 48.99kb.
- Ғаділбек Шалахметов бейбітшілік бақЫТҚа бастайды астана, 2010 жыл, 4294.51kb.
- Қымбатты достар! Сіздер Ілияс Есенберлиннің атақты «Көшпенділер» трилогиясын қолға, 5334.98kb.
ҖӨМЛӘНЕҢ ТИҢДӘШ КИСӘКЛӘРЕ
64
Тиңдәш кисәкләр. Тиңдәш кисәкләр янында бәйләүче чаралар.
Катнаш дәрес
Җөмләдә бер үк сүзгә (җөмлә кисәгенә) караган һәм бер үк сорауга җавап булган кисәкләрнең тиңдәш кисәкләр дип аталуы.
227нче күнегү, җәяләрне ачып һәм тиешле тыныш билгеләрен куеп, җөмләләрне күчереп язарга, тиңдәш кисәкләр асларына сызарга
65
Тиңдәш кисәкләр янында тыныш билгеләре.
Катнаш дәрес
Теркәгечләрдән башка гына бәйләнгән тиңдәш кисәкләр арасына өтер, нокталы өтер, сызык куелу очраклары
231 нче күнегү
66
Тиңдәш кисәкләр янында гомумиләштерүче сүзләр.
Белемнәрне йомгаклау һәм системага салу дәресе
Җөмләдә тиңдәш кисәкләрнең я алдында, яки соңында аларны тулысынча алыштыра торган сүзләрнең гомумиләштерүче сүзләр дип аталуы.
238 нче күнегү, бирем буенча, бирелгән схемалар нигезендә җөмләләр төзергә
67
Тиңдәш кисәкләрне кабатлау.
244 нче күнегү, “Безнең гаилә” исемле хикәя төзеп язарга, тиңдәш кисәклә кулланырга
2+2
ҖӨМЛӘДӘ СҮЗ ТӘРТИБЕ
68
Сүзләрнең уңай һәм кире тәртибе
Катнаш дәрес
Татар телендәге сүз тәртибенең рус телендәге сүз тәртибеннән аерылуы. Иянең хәбәрдән алда килүе, ә хәбәрнең җөмләне тәмамлап куюы.
249нче күнегү, күчереп язарга, сүз тәртибе кире җөмләләрнең асларына сызарга
69
Логик басым
Бсү
Җөмләдә мәгънәсе ягыннан иң әһәмиятле сүзгщ логик басым төшкән булуы.
254нче күнегү, 252 нче күнегүдә шигырьне ятларга
70
Тәрҗемә күнегүләре
Бсү
Тәрҗемә итү
Тәрҗемә иткәндә татар һәм рус телләренең җөмлә төзелешенә игътибар итү.
Сүз тәртибе буенча кагыйдәләрне укырга
71
Изложение
Изложение
Текстны җәенкеләндереп, төрле дәрәҗәдәге сыйфатларны файдаланып язу.
Дәфтәрләргә язып бетерергә
4+3
Г А Д И Җ Ө М Л Ә
Г А Д И Җ Ө М Л Ә
72
Гомуми мәгълүмат
Белемнәрне системага салу һәм ныгытү.
Яңа материал аңлату
Гади җөмләләрнең, төркемләүнең нигезенә нинди билге салынуына карап, берничә төремгә бүленүе
Кагыйдәге конспектларга.
73
Әйтү максаты ягыннан җөмлә төрләре. Хикәя җөмлә. Сорау җөмлә.
Бсү. Гариза язу.
Катнаш җөмлә
Гариза язу.
Сөйләүченең нинди максат белән әйтүеннән чыгып, җөмләнең төрләре: хикәя җөмлә, сорау җөмлә, боеру җөмлә, тойгылы җөмлә.
261, 266 нчы күнегүләр, тиешле тыныш билгеләрен куеп, күчереп язарга
74
Боеру җөмлә. Тойгылы җөмлә
Бсү
Сөйләүченең берәр эшне кушарга яки аннан тыелырга кушуын белдергән җөмләнең боеру җөмлә дип аталуы. Боеру җөмләнең хәбәре күбрәк боерык фигыльләр белән белдерелүе.
Аның соңында өндәү билгесе куелу.
271нче күнегү, бирем буенча (әкиятне дәвам итәргә.)
75
Сочинение-эссе (контроль)
Белемнәрне йомгаклау һәм системага салу дәресе
Сочинение
76
Кабатлау
Әйтү максаты ягыннан җөмлә төрләрен кабатлау.
283нче күнегү, әйтү максаты ягыннан берәр җөмлә язып алырга
77
Диктант
Бсү
Диктант
Грамоталылык дәрәҗәсен тикшерү
Белемегезне тикшерегез
78
Изложение 348 нче күнегү
Изложение
Дәфтәрләргә язып бетерергә
2
И К Е С О С Т А В Л Ы Җ Ө М Л Ә Л Ә Р
79
Җыйнак һәм җәенке җөмләләр
Белемнәрне йомгаклау һәм системага салу дәресе
Иясе һәм хәбәре булган яки алар сүз сөрешеннән беленә торган җөмләнең ике составлы җөмлә булуы.
288 нче күнегү, җыйнак җөмләләрдән торган 5 мәкаль яки әйтем язып килергә
80
Гади җөмләгә синтаксик анализ ясау
Гади җөмләгә синтаксик анализ ясау тәртибен үзләштерү.
291нче күнегү, үрнәк нигезендә җөмләләрне тикшерергә
4+2
Б Е Р С О С Т А В Л Ы Җ Ө М Л Ә Л Ә Р
81
Бер составлы җөмләләр. Исем җөмлә
Бер генә баш кисәге булган (икенчесен өстәп булмый торган) җөмләнең бер составлы җөмлә дип аталуы.
295нче күнегү.
82
Диктант
Яңа теманы аңлату дәресе
Диктант
Грамматик биремле диктант
Җөмлә кисәкләрен искә төшерергә
83-84
Фигыль җөмлә
Катнаш җөмлә
Иясе булмаган җөмләнең (аны сүз сөрешеннән дә табып булмый) фигыль җөмлә дип аталуы
302 нче күнегү, “Кышкы кич” дигән хикәя төзеп язарга.
85
Сүз җөмлә
Бсү
Бер составлы җөмләләрнең баш кисәге булып, үзләренә башка сүзләрне ияртми торган сүзләрнең килүе, сүз җөмлә дип аталуы
Белемегезне тикшерегез сорауларына җаваплар
86
Сочинение “Сабый чак хатирәсе”
Сочинение
Сочинение - хикәяләү
“Ялкын” журна-лыннан бер составлы җөмләләр язып алырга.
1+1
Т У Л Ы Һ Ә М К И М Җ Ө М Л Ә Л Ә Р
87
Тулы һәм ким җөмләләр турында төшенчә
Җөмләдә кирәкле кисәкләрнең барысы да булу-булмавыннан чыгып, җөмләләрнең тулы һәм ким җөмләләргә бүленүе
Тулы һәм ким җөмләләр кулланып “Яз сулышы” дигән хикәя язып килергә.
88
Бсү. Тәрҗемә итү.
Тулы һәм ким җөмләләр, кагыйдә
1+1
Р А С Л А У Һ Ә М И Н К А Р Ь Җ Ө М Л Ә Л Ә Р
89
Раслау һәм инкарь җөмләләр
Белемнәрне системага салу дәресе
Чынбарлыктагы күренешләрне раслау яки инкарь итүгә бәйле рәвештә җөмләләрнең раслау һәм инкарь җөмләләргә бүленүе.
310 нчы күнегү, инкарь җөмләләр күчереп алырга
90
Раслау һәм инкарь җөмләләрнең кулланылышы
Бсү
Раслау һәм инкарь җөмләләрнең телебездә күп төрләре булу. Аларның кара-каршы сөйләшкәндә күзәтелүе.
316 нчы күнегү, раслау яки инкарь җөмләләрне төзеп бетерергә
91
Изложение 319 нчы күнегү
Изложение
План нигезендә текстның стилен саклап яза белү
Дәфтәрләргә язып бетерергә
2+1
Т У Р Ы Һ Ә М К Ы Е К СӨ Й Л Ә М
92
Туры һәм кыек сөйләм турында төшенчә
Катнаш дәрес
Үзгәртелмичә кулланылган чит сөйләмнең туры сөйләм дип, ә үзгәртелеп кулланылган чит сөйләмнең кыек сөйләм дип аталуы.
320 нчы күнегү, Шигырьне хәтер диктанты итеп язарга әзерләнеп килергә
93
Диалог
Бсү
Хәтер диктанты
Туры сөйләмнең төрләре: диалог, монолог, цитата.
.
325 нчы күнегү,
94
Сочинение. “Яратып укылган китап”
Катнаш дәрес
Сочинение
Хикәяләү дәрәҗәсен үстерү
Дәфтәрләргә язып килергә
95-96
Туры сөйләм янында тыныш билгеләре
Бсү
Туры сөйләмнең куштырнаклар эченә алынуы. Туры сөйләм янында тыныш билгеләре куюның өч төргә бүленүе.
Кагыйдә. 333 нче күнегү, бирелгән схема буенча җөмләләр төзеп язарга
97
Бсү. Тәрҗемә итү
Катнаш дәрес
98-99
Туры сөйләмне кыек сөйләмгә әйләндерү
Бсү
Хикәя җөмлә белән бирелгән туры сөйләмне кыек сөйләмгә әйләндергәндә, иянең иялек килешендәге, хәбәрнең төшем килешендәге тәмамлыкка әйләнүе.
.
336 нчы күнегү, кыек сөйләмне туры сөйләмгә әйләндереп язарга
338 нче күнегү,
100
Тәрҗемә итү күнегүләре
3+1
Е Л Б У Е Н А Ү Т К Ә Н Н Ә Р Н Е К А Б А Т Л А У
101-103
Гади җөмлә синтаксисын гомумиләштереп кабатлау.
Уку елы дәвамында үтелгәннәрне кабатлау.
349 нчы күнегү, күчереп язарга, җөмләләргә синтаксик анализ ясарга.
104
Контроль диктант
Иомгаклау
Диктант
Грамоталылык дәрәҗәсен тикшерү
105
Йомгаклау дәресе
“Килешенде” “Килешенде” “Килешенде”
МБ җитәкчесе 140нчы гимназиянең 140нчы гимназия директоры
_____/______________/ милли мәсьәләләр буенча _________/_______________/
Беркетмә № ________ укыту эшләре урынбасары Приказ № ___________
“_____” _________ 200__ел. _____/______________/ «_____»___________200__ел.
«____»________20___ел.
Казан шәһәре Совет районы
“140 нчы гимназиясе” муниципаль белем бирү учреждениесе
Төзүче: 1 квалификацион категорияле татар теле укытучысы
Мухутдинова Рушания Мәннән кызы
8 нче сыйныф өчен татар әдәбияты буенча эш программасы
(сәгатьләр күләме атнага 1 сәгать, елга 35 сәгать)
Укытучылар киңәшмәсе
утырышында каралды
Беркетмә № __________
“___”________20___ел.
Татар әдәбиятыннан эш программасы
8 нче сыйныф
(35 сәг)
Аңлатма язуы
Эш программасы статусы.
Программа нигезенә Россия, Татарстан Мәгариф һәм фән министрлыкларының мәктәпләрдә урта һәм тулы белем алу стандартлары салынды, “Рус мәктәпләрендә укучы татар балаларына ана теле һәм әдәбият укыту программалары”на нигезләнеп төзелде.
Эш программасы структурасы.
Татар әдәбиятыннан эш программасы өч өлештән тора: аңлатма язуыннан, төп бүлекләрне, белем һәм күнекмәләрне үз эченә алган программаның эчтәлегеннән, укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләреннән.
Эш программасының эчтәлеге.
Яңа стандарттагы иң мөһим таләп мондый: мәктәпне тәмамлаганда, «укучы үз алдына максат куярга һәм аны тормышка ашыру юлларын үзе таба алу дәрәҗәсенә күтәрелергә тиеш”. Бу – яңа стандартта эшлекле белем дип атала. Эшлекле белем – стандарт керткән яңалыкның әһәмиятле эчтәлеген ачып бирүче иң гомуми төшенчә. Белем алу гамәлләренең структурасын һәм принцибын стандарт үзе аңлата:
Структурасы – теория ярдәме белән, әдәби әсәрләргә анализ ясап, эчтәлек табу. Белем компонентлары өчәү: теория, өйрәнелә торган объект һәм алар арасындагы бәйләнеш – анализ гамәле.
Татар әдәбиятын укытуның максатлары:
матур әдәбият текстларын форма һәм эчтәлек берлегендә аңлап кабул итү, төп әдәби-тарихи мәгълүматларны һәм әдәби-теоретик төшенчәләрне белү;
дөньяга гуманлы караш, гражданлык тойгысы, патриотизм хисләре, әдәбиятка һәм халыкның мәдәни кыйммәтләренә ярату һәм хөрмәт булдыру, ягъни рухи дөньясы бай булган шәхес тәрбияләү;
әдәби текстны эмоциональ кабул итүне, образлы һәм аналитик фикерләүне, иҗади күзаллауны, китап укучы культурасын һәм автор позициясен аңлауны, сәнгать төрләре белән берлектә әдәбиятның сүз сәнгате буларак үзенчәлеге турында карашны; матур әдәбият әсәрләрен мөстәкыйль уку ихтыяҗын; укучыларның телдән һәм язма сөйләмен үстерү;
әдәбият белеменең нигез төшенчәләренә һәм әдәбият тарихының төп факторларына нигезләнеп, әдәби әсәрне уку һәм анализлау; әсәрләрдәге конкрет-тарихи һәм гомумкешелек эчтәлекне аерып ала белү; телдән һәм язма чыгышларда әдәби тел байлыгыннан дөрес файдалана белү күнекмәләре булдыру.
Укыту планында 8 нче сыйныфта татар әдәбиятыннан атнага 1 сәгать вакыт бирелә. Планны “Рус мәктәпләрендә укучы татар балаларына ана теле һәм әдәбият укыту программалары”на (Ф.Ф.Харисов, Ч.М. Харисова, Казан. “Мәгариф” нәшрияты, 2010) нигезләнеп төзедем. Программада 70 сәгать каралган: язучы иҗаты – 57 сәгать. Класстан тыш уку – 5 сәгать, бәйләнешле сөйләм үстерү – 8 сәгать.
Укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләр:
сүз сәнгатенең образлы табигате;
өйрәнгән әдәби әсәрнең эчтәлеге;
классик әдипләрнең тормыш һәм иҗат юлларының төп факторлары;
өйрәнгән әдәби-теоретик төшенчәләр;
әдәби текстны кабул итү һәм анализлау;
әдәби текстның мәгънәви өлешләрен аерып чыгару, укыган буенча тезислар һәм план төзү;
әдәби әсәрнең төрен һәм жанрын ачыклау;
укыган әсәрнең темасын, проблемасын, идеясын ачыклау;
геройларга характеристика бирү;
сюжет, композиция үзенчәлекләрен, махсус сурәтләү чараларының ролен ачу;
әдәби әсәрдәге эпизодларны һәм геройларны чагыштыру;
автор позициясен ачыклау;
укыганга үзеңнең мөнәсәбәтеңне белдерү;
әсәрне (өзекне) сәнгатьле итеп уку;
кабатлап сөйләүнең төрләреннән файдалану;
өйрәнелгән әсәргә бәйле телдән һәм язмача фикерне белдерү;
укыган әсәр буенча фикер алышуда катнашу, фикерләреңне дәлилли белү;
укыган әсәрләргә бәяләмә (отзыв) язу;
татар әдәби теленең нормаларына нигезләнеп, кирәкле темага телдән һәм язмача бәйләнешле текст төзү;
эстетик зәвыкка туры килә торган әдәби әсәрләрне сайлау һәм аларны бәяләү;
аерым автор, аның әсәре, гомумән әдәбият турында кирәкле белешмә әдәбият, вакытлы матбуга, Интернет чаралары һ.б. аша эзләү.
Укыту – методик комплекты
- “Рус мәктәпләрендә укучы татар балаларына ана теле һәм әдәбият укыту программалары”на (Ф.Ф.Харисов, Ч.М. Харисова,В.А. Гарипова, Р.Р.
Җамалетдинов, Р.Ф.Җамалетдинова.- Казан. “Мәгариф” нәшрияты, 2010)
- Рус мәктәпләрендәге татар балаларына татар теленнән гомуми белем бирүнең дәүләт стандарты.(Харисов Ф.Ф., Харисова Ч.М.,Хаков В.Х., Измайлова Г.Г., Хәмидуллина Э.Х. - Казан, 2005.)
- 8 нчы сыйныфта татар әдәбияты дәреслеге. (З.Н Хәбибуллина, Х.Г.Фәрдиева, Ә.Н. Хуҗиәхмәтов. - Казан: “Мәгариф”, 2005.)
- Әдәби әсәргә анализ ясау: Урта гомуми белем бирү мәктәбе укучылары, укытучылар, педагогика
колледжлары һәм югары уку йортлары студентлары өчен кулланма/Д.Ф.Заһидуллина,
М.И.Ибраһимов,В.Р.Әминева.-Казан:Мәгариф,2005
6. Әдәбият дәресләрендә бәйләнешле сөйләм үстерү: Татар урта гомуми белем бирү мәктәбенең 5-6нчы
сыйныфларында эшләүче укытучылар өчен кулланма /Я.Х.Абдрәхимова.-Казан: Мәгариф, 2007
Урта мәктәптә татар әдәбиятын укыту методикасы. /Д.Ф. Заһидуллина. – Казан: Мәгариф, 2000
| № | Дәрес темасы | Сәгать саны | Дәрес тибы | Дәрестә кулланылган эш төрләре | Контроль төре | Үзләштерергә яки камилләштерергә тиешле белем һәм күнекмәләр | Өй эше | Дата | |
| | | | | | | | | План | Факт |
| 1 | Халык авыз иҗаты. Бәетләр.”Сак-Сок” бәете | 1 | Яңа теманы өйрәнү | | | Бәетләрнең лиро-эпик жанр булуы Халык телендә мөнәҗәт, җыру дип аталуы. Тарихи вакыйгаларга һәм шәхесләргә, шәхси фаҗигаләргә багышлан | Конспект буенча сөйләргә. | | |
| 2 | “Сөембикә бәете” | 1 | Сәнгатьле уку дәресе | | | Казан алыну вакыйгаларының сурәтләнеше. | Сәнгатьле укырга | | |
| 3 | Галиәсгар Камал | 1 | Яңа теманы өйрәнү | | | Драматург турында белешмә. | Укырга, конспект буенча сөйләргә. | | |
| 4 | “Беренче театр” комедиясе. | 1 | Аңлап уку, анализлау дәресе | | | Әсәрдә сурәтләнгән конфликтның бирелеше, образларның үзенчәлек -ле яклары. | Бирелгән образ- ларның берсенә характеристика бирергә. | | |
| 5 | Татар театрының тарихы. | 1 | Күзәтү ясау дәресе | | | Беренче театр труппалары һәм артистлары белән танышу. | Укырга, конспект- ларга, конспект буенча сөйләргә. | | |
| 6 | С. Гыйззәтуллина – Волжская Габдулла Кариев | 1 | Күзәтү ясау дәресе | | 10 мин тест | Иҗаты турында белешмә. Аның театр сәнгатен үстерүдәге эшчән. (Г.Камал, театр тарихы буенча) | Укырга, конспект буенча сөйләргә. . | | |
| 7 | Гаяз Исхакый. | 1 | Яңа теманы өйрәнү | | | Әдип турында белешмә. | Укырга, конспект буенча сөйләргә. | | |
| 8 | “Сөннәтче бабай” | 1 | Уку дәресе (кычкырып уку, күңелдән уку, аңлатма лы уку) | | | Әсәрдә татар халкының гореф-гадәтләре һәм йолаларының тасвирлануы. | Укып бетерегә, эчтәлеген сөйләр. . Сөннәтче бабай бе -лән Гөлйөзем әби -гә характеристика бирергә. | | |
| 9 | Гомәр Бәширов. | 1 | Яңа теманы өйрәнү | | | Иҗаты турында белешмә. | Укырга, конспект буенча сөйләргә. | | |
| 10 | “Туган ягым – яшел бишек”. 57-65 нче битләр. | 1 | Уку дәресе (кычкырып уку, күңелдән уку, аңлатма лы уку) | | | Татар халкының гореф-гадәтләре тасвирлану. | “Менә кызлар...дигәне була икән” дигән сүзләргә кадәр ятларга | | |
| 11 | “Туган ягым – яшел бишек”. 66 – 74 нче битләр. Әдәбият теориясе. Повесть. “Менә сиңа мә” | 1 | Уку –анализ дәресе | | | “Табигать һәм кеше” мәсьәләләре чагылышы. Повесть турында төшенчә. | Укырга, үз сүзләрең белән эчтәлеген сөйләргә. | | |
| 12 | Рәссам Васил Маликов | 1 | Яңа тема | | | | Иҗаты турында сөйләргә | | |
| 13 | Кави Нәҗми. | 1 | Яңа теманы өйрәнү | | | Язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә. | Укырга, конспект буенча сөйләргә. | | |
| 14 | “Миңлебикә кодагыйның кайгысы” | 1 | Уку –анализ дәресе, образлар аша анализлау | | | Хисами һәм аның әнисе Миңлеби- кә образларына бәйләп, татар авы- лындагы кешеләрнең күңел дөнья -сындагы үзгәрешләрнең сурәтлә- нүе. | Укырга, үз сүзлә- рең белән эчтәле- ген сөйләргә. 2. Миңлебикә һәм муллага характе -ристика бирергә. | | |
| 15 | “Хәят апа” | 1 | Сәнгатьле уку дәресе | | | Поэмада сугыш елларында тылда- гы халыкның тормышы һәм хезмәте чагылышы. | Укырга, үз сүзлә- рең белән эчтәле -ген сөйләргә | | |
| 16 | Син батырлыкны ничек аңлыйсың? | 1 | Бсү | | | | | | |
| 167 | Композитор Солтан Габәши. Әдәбият теориясе. Опера. | 1 | Яңа теманы өйрәнү | | | Композиторның тормыш юлы һәм иҗаты турында белешмә.Опера турында белешмә. | Укырга, үз сүзлә- рең белән эчтәле -ген сөйләргә Конспект язарга. | | |
| 18 | Муса Җәлил. “Бер үгет” шигыре. | 1 | Яңа теманы өйрәнү | | | Иҗаты турында белешмә. | Укырга, конспект Шигырьне ятларга. | | |
| 19 | “Имән” шигыре | 1 | Сәнгатьле уку, анализ- лау дәресе | | | Кечкенә генә хезмәтнең дә эзсез югалмавы. | Шигырьне ятларга. | | |
| 20 | “Катыйльгә”, “Җырларым” шигыре . | 1 | Сәнгатьле уку, анализ- лау дәресе | | | Әсәрләр дә батырлык һәм илгә, халыкка тугрылыкның чагылышы. | Шигырьләрне сәнгатьле укырга. | | |
| 21 | “Хөкем алдыннан” картинасы. Рәссам Харис Якупов. | 1 | Бсү | | | Картинаның язылу тарихы, анда Җәлил образының бирелеше. | Язып бетерергә. | | |
| 22 | Мәрьям Рахманкулова Галия Кайбицкая | 1 | Күзәтү дәресе | | | Иҗатлары турында белешмә. музыка сәнгатен үстерүдәге эшчәнлекләре.. | Укырга, конспект буенча сөйләргә. | | |
| 23 | Габдрахман Әпсәләмов. | 1 | Яңа теманы өйрәнү | | | Иҗаты турында белешмә. | Укырга, конспект буенча сөйләргә. | | |
| 24 | “Ак чәчәкләр”романын- нан өзекләр.108-116 нчы битләр. 117-124 нче битләр. | | Уку дәресе (кычкырып уку, күңелдән уку, аңлатма лы уку), образлар аша анализлау | | | Романда ак халатлы кеше -ләр- медицина хезмәткәр -ләре дөньясы һәм аларга өмет, ышаныч , хөрмәт белән караучы авырулар дөньясы ачылу. | Укырга, үз сүзлә- рең белән эчтәле -ген сөйләргә Әбүзәр Гиреевич, Гөлшаһидә, Ман- сур образларына характеристика | | |
| 25 | “Кеше булу кыен түгел, кешелекле булу кыен”. | 1 | Бсү | | Сочинение | “Ак чәчәкләр” романынна бәйләп теманы ачу | | | |
| 26 | Нәби Дәүли. | 1 | Яңа теманы өйрәнү | | | Язучы турында белешмә. | Укырга, конспект буенча сөйләргә. | | |
| 27 | “Яшәү белән үлем арасында” повестеннан өзекләр. 131- 136 нчы битләр. 136-140 нчы битләр. 140-145 нче битләр. | 1 | Уку дәресе (кычкырып уку, күңелдән уку, аңлатма лы уку) Уку –анализлау дәресе | | | Әсәрдә тоткыннарның яшәүгә омтылышын чагылдыру. Фашизмның явызлыгын, ерткычлыгын фаш итү. | 141 нче бит “Ары -дым. Ломны таш- ладыам да... кайда соң?”- өзекне ят -ларга. Укырга, үз сүзләрең белән эч- тәлеген сөйләргә. | | |
| 28 | Шамил Рәкыйпов. | 1 | Яңа теманы өйрәнү | | | Язучы турында белешмә. | Укырга, конспект буенча сөйләргә. | | |
| 29 | “Чәчәкләр сөйли белә” повестеннан өзекләр. 147-152 нче битләр. | 1 | Уку дәресе | | | Барый Шәвәлиевнең бала чагы, мәктәп еллары, яшьлеге турында укып фикер алышу. | Укырга, эчтәлеген сөйләргә. | | |
| 30 | Атилла Расих. | 1 | Яңа теманы өйрәнү | | | Язучы турында белешмә. | Укырга, конспект буенча сөйләргә. | | |
| 31 | “Ишан оныгы” романыннан өзекләр. | 1 | Уку дәресе | | | Әсәрдә авторның авыр яшьлегенең бирелеше, сәбәпләрен ачыклау. | Укырга, эчтәлеген сөйләргә. Ни өчен укырга алмаула- рын ачыкларга. | | |
| 32 | Гариф Ахунов. “Идел кызы” ” романыннан өзекләр | 1 | Яңа теманы өйрәнү | | | Тормыш юлы, иҗаты турында белешмә. | Реферат. | | |
| 33 | Шәүкәт Галиев“Әткәйгә хат поэмасы.” | 1 | Яңа теманы өйрәнү | | | Иҗаты турында белешмә. | Реферат язып килергә. | | |
| 34 | Р.Мөхәммәдиев. “Беренче умырзая” повесте | 1 | | | | Экологик тәрбия бирү | | | |
| 35 | Татар халкының милли бәйрәмнәре. “Каз өмәсе” йоласы. “Аны үткәрү тәртибе | 1 | Дәрес күзәтү | | | Милли бәйрәмнәр, йолалар, гореф-гадәтләр –халыкның рухи байлыгы, халыкны милләт итеп берләштерә торган асыл нигезләрнең берсе булу. | Мәктәп сабантуенда катнашу. | | |
“Килешенде” “Килешенде” “Килешенде”
МБ җитәкчесе 140 нчы гимназиянең 140 нчы гимназия директоры
_____/______________/ милли мәсъәләләр ________/В.Е.Красильников
Беркетмә № ________ буенча укыту эшләре урынбасары Приказ № ___________
_____” _________ 2011 ел. __________/Ф.Ф.Шайхутдинова «_____»___________2011ел.
«____»________2011ел.
Казан шәһәре Совет районы
“140 нчы гимназиясе”
муниципаль белем бирү учреждениесе
Төзүче: 1 квалификацион категорияле татар теле һәм әдәбияты укытучысы
Мухутдинова Рушания Мәннән кызы
9 нчы сыйныф өчен татар теле буенча эш программасы
(сәгатьләр күләме атнага 2 сәгать, елга 68 сәгать)
Укытучылар киңәшмәсе
утырышында каралды
Беркетмә № _______
“___”________2011ел.
Аңлатма язуы
Эш программасы статусы.
Эш программасы түбәндәге документларны исәпкә алып төзелә:
- “Мәгариф турында “ Россия Федерациясенең Законы.
- “Мәгариф турында” Татарстан Республикасы Законы.
- Гомуми белем эчтәлегенең мәҗбүри минимумы.
- “Рус телендә урта (тулы) гомуми белем бирү мәктәбендә татар телен һәм әдәбиятын укыту программасы” 1-11 нче сыйныфлар.Татарстан Республикасы Мәгариф һәм фән министрлыгы, Казан, “Мәгариф” нәшрияты, 2010 ел.
- 9 нчы сыйныф өчен “Татарча да яхшы бел” дәреслеге Р.Р.Нигъмәтуллина тарафыннан эшләнгән (Казан, Мәгариф, 2007)
ТР Мәгариф министрлыгы тарафыннан тәкъдим ителгән дәреслеккә нигезләнеп төзелде.
Эш программасы структурасы.
Татар теленең эш программасы өч өлештән тора: аңлатма язуыннан, төп бүлекләрне, белем һәм күнекмәләрне үз эченә алган программаның эчтәлегеннән, укучыларның әзерлек дәрәҗәсенә таләпләреннән.
Татар теленнән эш программасы гамәлдәге базис план буенча атнага 2 сәгать исәбеннән төзелә.
Бүгенге көн шартларында татар телен дәүләт теле буларак саклап калуга куркыныч янаган бер вакытта, татар теле укытучылары алдында бик тә җаваплы һәм әһәмиятле бурыч тора. Беренчедән, телебезне саклап калу бурычы булса, икенчедән, рус телле балаларда телне өйрәнүгә кызыксынуны бетермәү, ә, киресенчә, бу кызыксынуны үстерү бурычы.
Эшчәнлекнең төп максаты- укучыларны татарча сөйләшергә, аралашырга өйрәтү. Сынап карау барышында түбәндәгеләргә ирешү максат итеп куела:Тормышта таныш хәлләрдә аралаша белү; Таныш күренешләр хакында табигый сөйләмне ишетеп аңлау; Икетелле сүзләрдән дөрес файдалана белү.
Бу концентрлы укыту Ниъгмәтуллина Р.Р. тарафыннан төзелгән дәреслеккә нигезләнеп алып барыла.
Укучыларның белем дәрәҗәсенә таләпләр
I.Тел бүлекләре буенча мәгълүматлылык
Синтаксис һәм пунктуация буенча:
- Өйрәнә торган синтаксик берәмлекләрне аңлау.
- Җөмләләрне сүзтезмәләргә таркату. Иярүче һәм ияртүче сүзләрне билгеләү, аларны бәйләүче тел чараларын табу. Сүзтезмә белән җөмләнең бер-берсеннән аермасын таный белү.
- Җөмләнең әйтү максаты буенча төрен, интонация, логик басым һәм сүз тәртибен белү. Гади җөмлә төрләрен билгеләү.
- Җөмләнең баш һәм иярчен кисәкләрен табып, аларның кайсы сүз төркемнәре белән белдерелүен күрсәтү.
- Гади һәм кушма җөмләләрне аера белү.
- Җөмләдә тиңдәш кисәкләрне, кереш һәм эндәш сүзләрне табу.
- Җөмләнең аерымланган кисәкләрен билгеләү.
- Туры һәм кыек сөйләмнең үзенчәлекләрен аңлау.
- Тыныш билгеләрен куюны аңлату. Җөмлә ахырында, аерымланган кисәкләр янында, тиңдәш кисәкләр, кереш һәм эндәш сүзләр янында тыныш билгеләре кую. Ия белән хәбәр арасында сызык кую очракларын белү. Тезмә һәи иярченле җөмләләрдә, катлаулы кушма җөмләләрдә тыныш билгеләрен кую Диалог һәм туры сөйләм янында тыныш билгеләрен кую.
Стилистика буенча:
- Телебездә кулланыла торган стильләрне, аларның үзенчәлекләрен белү.
- Төрле стильдәге текстларны аера белү. Стиль хаталарын табу һәм төзәтү буенча эшләү.
II. Сөйләм эшчәнлеге буенча мәгълүматлылык
Телдән һәм язма сөйләмдә:
- репродуктив сөйләм: укылган яки тыңланган текстның эчтәлеген сөйләү яки язу;
- продуктив сөйләм: бирелгән тема буенча тиешле әдәби нормаларга җавап бирә торган һәм эзлекле итеп оештырылган сөйләм.
- Төрле эш кәгазьләрен яза белү.
- Караган фильмга яки спектакльгә, укылган китапка бәяләмә язу.
- Төрле китапларга аннотация язу.
- Программа буенча өйрәнелгән әдәби әсәр геройларына телдән яки язмача характеристика бирү.
- Газета-журналларга мәкаләләр язу. Тезислар, рефератлар, докладлар язу.