Перамога Кастрычніцкай рэвалюцыі і шляхі фарміравання беларускай дзяржаўнасці
Информация - История
Другие материалы по предмету История
і наступленні выклікалі выклікалі да жыцця беларускія арганізацыі. У той час, як Аблвыкамзах і іншыя бальшавіцкія ўстановы рыхтаваліся да эвакуацыі, 19 лютага 1918 г. на пасяджэнні ЦВБР была прынята рашэнне прапанаваць Выканачаму камiтэту Рады I Усебеларускага зезда выканаць волю зезда i узяць уладу у свае рукi.
Да 22 гадзiн атрадам БЦВР ужо належала лада горадзе, а на занятым будынку губернатарскага дома былi вывешаны два бела-чырвона-белыя флагi. 21 лютага Выканком Рады Ўсебеларускага зезда абвясцi Устаную грамату да народа Беларусi, у якой паведамлялася аб утварэнні часовай улады ў асобе Народнага Сакратарыяту ў мэтах абароны заваёў рэвалюцыі. 22 лютага бы апублiкаваны спiс урадавага кабiнета (старшыня Я. Варонка) у складзе пяцi грамадоца, шасцi эсэра, аднаго народнага сацыялiста i аднаго паалейцыянiста. Але пасля акупацыі горада таго ж 22 лютага германскiмi войскамi улада Народнага Сакратарыята скончылася. 25 лютага немцы забралі яго памяшканне, канфіскавалі грашовыя сродкі і сарвалі флагі. Камандуючы 10-й армiі генерал Э. Фалькенгайн не даў дазволу на дзейнасць Народнага Сакратарыята, але і не стаў яе забараняць.
3 сакавіка 1918 г. у выніку падпiсання ленінскім урадам мiрнага дагавору з Германіяй 4/5 тэрыторыi Беларусi адыходзiла да акупанта. Адры края ад Расii абектына ставi у парадак дня патрэбу афармленнi яго нацыянальна-тэрытарыяльнага статусу. У адпаведнасці з другой Устаной граматай ад 9 сакавiка, Беларусь у межах рассялення беларускага народа абвяшчалася Народнай Рэспублікай. У тым жа дакуменце прадугледжвалiся прынцыпы тварэння i iснавання дэмакратычнай дзяржавы, якiя набывалi сiлу неадкладна, да склiкання Ўстаночага Сойму.
У сувязi з абвяшчэннем БНР адбылося дасканаленне назвы органа заканадачай улады: Выканком Савета стаў звацца Радай Усебеларускага зезда, а з 18 сакавiка Радай БНР (старшыня I. Серада).
Мiж тым ратыфiкацыя Брэсцкага міру савецкiм бокам 16 сакавiка, акрамя iншага, iстотна падарвала пераважашую асяроддзi Рады БНР iдэю федэрацыi з Расiяй. Вынiкам пасяджэння Рады 25 сакавiка стала прыняцце трэцяй Устаной граматы, якая абвяшчала БНР незалежнай i вольнай дзяржавай. Акрамя таго, у дакуменце вызначалася тэрыторыя рэспублiкi (Віленская, Віцебская, Гродзенская, Магілёўская, Мінская, Смаленская губ.) пацвярджалiся ранейшыя дэмакратычныя правы i вольнасцi, абвешчаныя папярэдняй грамаце, i выказвалася спадзяванне на дапамогу iншых народа.
Разам з тым спроба асобных лiдэра Рады тэлеграмай, дасланай на адрас Вiльгельма II, заручыцца падтрымкай Германскай імперыi, сваёй мэты не дасягнула, а толькі выклікала ўрадавы крызіс. Так, Рада ператварылася каалiцыйны орган Мiнскае прадстанiцтва з удзелам правых элемента. БСГ, якая стварала аснову Рады, распалася на партыi беларускiх эсэра, беларускiх сацыялiста-федэралiста i беларускiх сацыял-дэмакрата.
У маi 1918 г. крызiс урадавых структур часткова завяршыся фармiраваннем новага складу Народнага Сакратарыяту пад старшынствам Я. Варонкі i абналеннем Рады (старшыня Я. Лёсiк). Перамены не спынілі фракцыйнай барацьбы. У лiпенi урад узначалi Р. Скiрмунт, але прабы на пасадзе старшынi некалькi дзён. Новы каалiцыйны рад пад старшынствам I. Серады таксама не вызначаўся адзінствам.
Чарговы этап развiцця БНР бы звязаны з Дадатковым дагаворам ад 27 жнiня, заключаным памiж Германiяй i Расiяй, паводле якога першая за велiзарную кампенсацыю (толькі золата на суму 6 млрд марак) абавязалася вызваліць занятыя тэрыторыі. Гэты акт, акрамя iншага, значна пагарша перспектывы мацавання БНР, паколькi, Германiя брала на сябе абавязак не падтрымлiваць утварэнне самастойных дзяржаных арганiзма у гэтых абласцях. Такая пазiцыя акупанта у беларускiм пытаннi узмацнiла антыгерманскiя настроi i стымулявала дзейнасць палiтычных кола, зарыентаваных на ўласныя сiлы. На iх аснове пачалося тварэнне блока беларускiх эсэра i сацыялiста-федэралiста. 11 кастрычнiка Народны Сакратарыят бы перайменаваны Раду народных мiнiстра (старшыня А. Луцкевiч). У гэты ж дзень Рада зацвердзiла Канстытуцыю БНР.
У верасні-кастрычніку 1918 г. з пачаткам эвакуацыi германскiх войск з Беларусі кiранiкi БНР мусiлi актывiзаваць дыпламатычную дзейнасць. Перамовы беларускiх эмiсара з савецкiм бокам аб магчымасцi захавання незалежнасцi рэспублiкi плёну не прынеслі. Разлiк на ласныя сiлы бы невялiкiм, паколькi узброеных фармiравання, здольных абаранiць яе, створана не было. Штаб германскай 10-й армii перад сваiм адездам з Мiнска адмовiся перадаць уладныя панамоцтвы як Радзе БНР, так i прадстанiкам зно створанага Дэмакратычнага краявога цэнтру.
Рэвалюцыя Германii i скасаванне савецкiм урадам 13 лiстапада 1918 г. Брэсцкага мiру яшчэ больш ускладнiла становiшча БНР. Кiранiцтва рада на чале з А. Луцкевiчам чарговы раз здзейснiла спробу дамовiцца з ленiнскiм СНК адносна незалежнасцi сваёй рэспублiкi, але безвынiкова. Перад пагрозай заняцця Беларусi Чырвонай Армiяй у апублiкаваных чацвёртай (9 лiстапада) i пятай (3 снежня) Устаных граматах Рада БНР заклiкала беларускi народ да стварэння ласных Савета i абароны рэспублiкi. Але наступленне Чырвонай Армii было дастаткова iмклiвым, а само насельнiцтва даволi далёкiм ад палiтыкi, каб гэтыя заклiкi прынеслi плён. Да канца 1918 г. Савецкая ўлада на Беларусі (за выключэннем часткі Палесся) была адноўлена.
Такiм чынам, БНР варта разглядаць як няўдалую, але істотную спробу беларускага народа ўтварыць сваю дзяржаўнасць на аснове дэмакратычных і нацыянальных каштоўнасцей. Яна iснавала ва ўмовах германскай акупацыi, якая выключала магчымасць практычнаг?/p>