Методика обучения решению математических задач учащихся основной школы в условиях дифференциации образовательного процесса 13. 00. 02 Теория и методика обучения и воспитания (математика в системе начального, среднего и высшего образования)

Вид материала

Автореферат

Содержание Список опубликованных работ по теме диссертации Керімбеков Мұхтар Әпенұлы Зерттеудің мақсаты. Зерттеу нысаны Зерттеудің теоретикалық негіздері Зерттеудің ғылыми жаңалығы Зерттеудің практикалық маңыздылығы Зерттеу нәтижелерін сынақтан өткізу және ендіру 13.00.02 – Theory and methodology of teaching and education Aim of research Scientific novelty of the research Positions carried out for defense

Подобный материал:

• Методика дифференцированного обучения решению математических задач с использованием, 253.93kb.
• Методика создания и использования системы повторительных математических диктантов как, 452.55kb.
• Программа-минимум кандидатского экзамена по специальности 13. 00. 02 «Теория и методика, 154.39kb.
• Методика обучения геометрии в основной школе с использованием фузионистского подхода, 399.25kb.
• Программа-минимум кандидатского экзамена по специальности 13. 00. 02 «Теория и методика, 223.55kb.
• Программа-минимум кандидатского экзамена по специальности 13. 00. 02 «Теория и методика, 223.63kb.
• Взаимосвязанное обогащение синонимической лексикой родной и русской речи учащихся VI-VII, 389.12kb.
• Программа вступительного экзамена в аспирантуру по курсу теория и методика обучения, 45.44kb.
• Методическая система мониторинга математической подготовки студентов вуза 13. 00. 02 -, 435.72kb.
• Развитие интереса учащихся к математике через эстетический потенциал исторических задач, 468.64kb.

Список опубликованных работ по теме диссертации:

Основные положения диссертации Керимбекова М.А. отражают следующие публикации:

1. Мектепттің жаңару бағыты. Учебное пособие. - Шымкент, 1996. - 100с. (в соавт. с Абдрахмановой А.Н., Койшыбаевой Н.И., Жунисбековой Ж.А., Жунисбековой).
   
2. Методы и приемы стимулирования учебной деятельности в начальной школе. Учебное пособие. - Шымкент, 1997. – 64 с. (в соавт. с Абдрахмановой А.Н., Панзарбековой А., Жунисбековой Ж.А., Жунисбековой Д.А.).
   
3. Методические указания к написанию курсовых работ по курсу «Методика преподавания математики в начальных классах» Учебно-методическое пособие. - Шымкент, 2003. – 45 с. (в соавт. с Абдрахмановой А.Н., Искаковой Л.Т., Жунисбековой Д.А.).
   
4. Контрольные работы по «Методике преподавания математики в начальных классах». Учебно-методическое пособие. - Шымкент, 2004. – 32 с. (в соавт. с Абдрахмановой А.Н., Искаковой Л.Т., Жунисбековой Д.А.).
   
5. Бастауыш мектепте қазақ халық педагогикасының идеяларын қолдану//Труды международной научно-практической конференции «Инновационные технологии формирования здорового образа (ЗОЖ) жизни в современных условиях», посвященной 40-летию образования Факультета «Физическая культура и спорт». – Шымкент: ЮКГУ им. М.Ауезова, 2006 г. - С.140-142. (в соавт.с Жунисбековой Д.А., Койшыбаевой Н., Абдрахмановой А.Н., Искаковой Л.Т.).
   
6. Нестандартные формы обучения в начальной школе. Учебное пособие. – Шымкент, 2006 г. - 48 с. (в соавт.с Халитовой А.Р., Абдрахмановой А.Н., Искаковой Л.Т., Жунисбековой Д.А.).
   
7. Межпредметные связи на уроках математики в начальных классах//Труды Международной научно-практической конференции «Инновационная модель образования: тенденции и перспективы». – Актобе: Актюбинский государственный педагогический университет, 2007. - Том 2. - С. 249-252. (в соавт.со Светашовой Л.П., Жунисбековой Ж.А., Алиевой К.С., Абдрахмановой А.Н.).
   
8. Основы содержания модели экономического воспитания учащихся начальных классов сельской общеобразовательной школы//Труды Международной научно-практической конференции «Казахстанское общество: национальные приоритеты и ключевые факторы конкурентоспособности». – Тараз: Университет «Аулие-Ата», 2007. - С. 60-63. (в соавт.с Жунисбековой Ж.А., Абдрахмановым Ж.Н.).
   
9. Развивающие игры на уроках математики в начальных классах//Труды Международной научно-практической конференции «М. Ауезов – гений нового времени». – Шымкент: ЮКГУ им. М.Ауезова, 2007. - Т. 2. - С. 86-89. (в соавт.с Абдрахмановым Ж.Н., Жунисбековой Ж.А.).
   
10. Әлемдік дарынды балалардың ғылыми қоғамдарын ұйымдастыру және дарынды балаларды халықаралық пәндік олимпиадалар мен ғылыми жоба байқауыларына дайындау технологиясын жасау//Учебно-методическое пособие. - Шымкент, 2008. – 58 с. (в соавт.с Аширбаевым Н., Буркит А., Нурматовой Ж., Алимкуловой Ж.).
    
11. Арнайы цикл математикасы. Учебное пособие. Рекомендовано МОН РК. – Астана: Фолиант, 2008. – 248 с. (в соавт.с Ж.А. Жунисбековой, Д.А. Жунисбековой, М. Отебаевым).
    
12. Активизация познавательных интересов студентов колледжа при обучении математике//Труды VI Международной научной конференции молодых ученых «Наука и образование - 2009». Астана: ЕНУ им.Л.Н.Гумилева, 29-30 апреля 2009г. - Ч. 2. - С. 430-433. (в соавт.с Искаковой Л.Т., Жунисбековой Д.А.).
    
13. Интеллектуальное развитие учащихся в процессе решения геометрических задач//Сб.статей XVIII Международной научно-методической конференции «Педагогический менеджмент и прогрессивные технологии в образовании». - Пенза, 2009. – С. 65-68. (в соавт.с Л.Т.Искаковой, Ж.А.Жунисбековой).
    
14. Методика повышения уровня знаний учащихся начальной школы в процессе закрепления и повторения// Поиск. Научное приложение Международного научно-педагогического журнала «Высшая школа Казахстана». – Алматы, 2009. - №3. - С. 276-279. (в соавт.с Искаковой Л., Жунисбековой Д.).
    
15. Обучение учащихся рациональным способам решения алгебраических задач// Поиск. Научное приложение Международного научно-педагогического журнала «Высшая школа Казахстана». Алматы, 2009. - №3 (1). - С. 267-271.
    
16. Построение системы задач в условиях дифференцированного обучения//Международное научно-педагогическое издание «Высшая школа Казахстана». – Алматы, 2009. - №4. - С. 52-55. (в соавт.с Ж.Жунисбековой, Д.Жунисбековой).
    
17. Организация учебной деятельности учащихся по решению математических задач в условиях дифференцированного обучения//Ұлт тағылымы. Научное приложение Международного научно-педагогического журнала «Высшая школа Казахстана». Алматы, 2009. - №3(1). – С.163-168. (в соавт. с Д.Жунисбековой).
    
18. Пути и способы осуществления дифференциации обучения при формировании обобщенного приема решения задач//Ұлт тағылымы. Научное приложение Международного научно-педагогического журнала «Высшая школа Казахстана». - Алматы, 2009. - №3. - С.179-183.
    
19. Сущность понятий «задача» и «решение задачи» как система// Сб.статей V Международной научно-практической конференции «Проблемы качества образования в современном обществе». - Пенза, 2009. – С. 97-99. (в соавт. с Ж.А. Жунисбековой, Д.А. Жунисбековой).
    

Түйін

Керімбеков Мұхтар Әпенұлы

Негізгі мектептегі білім беру үдерісін дифференциациялау жағдайында математикалық есептерді шешуді оқыту әдістемесі


13.00.02 – Оқыту және тәрбиелеудің теориясы және әдiстемесi

(бастауыш, орта және жоғары білім беру жүйесіндегі математика)


Зерттеудің көкейкестілігі. Зерттеу тақырыбын таңдау төмендегі жағдайлармен келісілген:

Біріншіден, шетелдердегі, сондай-ақ, отандық білім беру жүйелеріндегі болып жатқан қазіргі заманғы батыл өзгерістер. Бүкіләлемдік деңгейдегі дағдарыс бұлтартпай бірінші кезекке мазмұнды да технологиялық білім аспектілеріне деген жаңа бетбұрыс жасау қажеттігін міндеттеуде. Әлеуметті, экономикалық, экологиялық, педагогикалық, ғылыми, ғылыми-техникалық, математикалық, физикалық басқа да мәселелерді шешу тек қана педагогиканың, психологияның, жалпы және жеке дидактиканың ғана емес, барлық жаратылыстану мен гуманитарлық бағыттардағы мәселелердің негізі болғалы отыр.

Екіншіден, есепті шығаруға үйрету қажеттілігі орта және жоғары оқу орындарының қызметіндегі күтілетін және нақты нәтижелердің арасындағы өзара қарама қайшылықпен байланысты.

Үшіншіден, есептерді шығара білуді меңгеру болашақ мектеп бітірушінің әдістемелік мәдениетін дамыту мен қалыптастырудың негізгі бөлігі болып табылады. Сондай-ақ, болашақ мамандардың кәсіби деңгейін жетілдірудегі белсенді тәсілдері мен қарқынды әдістерін алдын ала анықтай білуге мүмкіндік береді.

Төртіншіден, осы кезге дейін дифференциациялап оқыту жағдайында есептерді шешуге үйретудің теоретикалық және әдістемелік негіздері толыққанды жасалынбаған. Психологиялық, педагогикалық және әдістемелік ғылымның жаңа беталысына, жетістігіне жауап беретіндей, мұғалімдер мен оқушыларға арналған әдістемелік оқулық пен әдістемелік құралдар жоқтың қасы.

Зерттеудің мақсаты. Оқу үдерісін дифференциациялау жағдайында оқушыларды математикалық есептерді шығаруға үйретудің теориялық-әдістемелік негізін жасау және есептерді шығарудың әдістемелік жүйесін негізгі мектепте іс жүзінде қолдану.

Зерттеу нысаны - негізгі мектепте математиканы оқыту үдерісі.

Зерттеу пәні - негізгі мектептегі білім беру үдерісін дифференциациялау жағдайында математикалық есептерді шешуді оқыту.

Зерттеудің теоретикалық негіздері:

- оқу қызметінің концепциясы (В.В.Давыдов, Д.Б.Эльконин, А.К.Маркова және т.б.);

- ойлау қызметі мен дамуының теориясы (Е.Н.Кабанова-Меллер);

- математикалық есептерді шығаруға үйрету теориясы (Б.Б.Баймуханов, Ю.М.Колягин, В.И.Крупич, А.М.Матюшкин, Л.М.Фридман).

Есептерді шығаруға үйретудің теориялық-әдістемелік негізін тиянақтауда Б.Г.Ананьев, Л.И.Божович, Л.С.Выготский және т.б. жұмыстарында жүзеге асқан қызметтік қатынастар теориясы ерекше орын алады.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы:

1. Қызмет теориясын жүйелік талдау мен жүйелік қатынас негізінде «есеп» және «есепті шығару» түсінігінің мағынасы мен мәні анықталды және ойлау қызметінің мақсаты, ұғымдарды қалыптастыру құралы мен ойлауды дамытудың нысаны ретінде анықтауға мүмкіндік беретін оқу үдерісіндегі есептің көпсалалығы анықталды.

2. Жүйелік талдау негізінде дифференциалданған оқыту кезінде есептерді шығара білубілігін қалыптастыруға бағытталған, есептер жүйесін шығару функциясы мен есептер жүйесін құра білу принциптері анықталды.

3. Есептерді шығарудың жалпыланған тәсілін қалыптастыру кезінде оқытуды дифференциациялауды іске асыру мен дифференциалданған оқыту жағдайында математикалық есептерді шығару бойынша оқушылардың оқу қызметін ұйымдастыру жолдары анықталды.

4. Дифференциалдап оқыту барысында математикалық есептерді шығаруды үйретудің әдістемесі жасалды.

Зерттеудің практикалық маңыздылығы: диссертацияда көрсетілген, математикалық есептерді шешу кезіндегі оқыту қызметінің тәсілдер жүйесін қалыптастыру бойынша жасалынған теоретикалық ұстанымдар мен практикалық нұсқауларды оқушылардың білім, білік және дағдысының сапасын арттыру үшін математика пәнінің мұғалімдері пайдалана алады. Зерттеу нәтижелерін негізгі мектепте математиканы оқыту әдістері мен мазмұнын жетілдіре түсу үшін, сондай-ақ, студенттерге, мұғалімдер мен оқушыларға арналған оқу-әдістемелік құралдарды даярлау кезінде де қолдануға болады.

Қорғауға мынадай мәселелер ұсынылады:

1. Негізгі мектепте математикалық есептерді шығаруға үйретудің теориялық негіздері және қызмет теориясын жүйелі талдау мен жүйелілік қатынастың негізінде анықталған «есеп» пен «есептерді шығару» түсініктерінің сипаттамасы.

2. Ойлау қызметінің мақсаты ретінде, ұғымды қалыптастыру құралы мен ойлау қабілетін дамытатын және есептер жүйесін құрудың принципі мен дифференцияланған оқыту кезінде есептерді шығаруға үйрету біліктілігін қалыптастыруға бағыттылығын анықтауға мүмкіндік беретін оқу үдерісіндегі математикалық есептің көпфункционалдығының теориялық негіздемесі.

3. Дифференциялданған оқыту жағдайында математикалық есептерді шығару бойынша оқушылардың оқу қызметін ұйымдастыру мен есептерді шығарудың жалпылама тәсілін қалыптастыру кезінде оқыту дифференциациясын жасаудың әдістемелік жүйесі.

4. Дифференциялданған оқыту кезінде математикалық есептерді шығаруға үйрету әдістемесі.

Зерттеу нәтижелерін сынақтан өткізу және ендіру:

Диссертациялық зерттеудің негізгі мазмұны мен диссертацияның маңызды деген идеялары автордың ғылыми баяндамаларында, мақалалары мен тезистерінде, республикалық басылымдарда жарияланған басқа да материалдарында кеңінен орын алды.





SUMMARY


Kerimbekov Mukhtar Apenovich


Methodic of Mathematical problems solving’ training in the condition of educational process differentiation in main school


13.00.02 – Theory and methodology of teaching and education

(mathematics)


Choice of the theme of research is defined by requirements of pedagogical theory and practice developing in the conditions of dynamic process of society renewing. It is also conditioned by the next circumstances.

Firstly, radical changes in educational both native and foreign systems are connected with further democratization and humanization of social life. Existed crisis in education persistly advances elaboration of qualitative approach to substantial and technological aspects of education. Training to problems solving (social, economic, ecological, pedagogical, scientific, scientific-technical, mathematical, physical, etc.) becomes one of the important problem not only psychology, pedagogics, general and special didactics, but all scientific and humanitarian directions.

Secondly, the necessity of problems solving’ training is connected with existed contradiction between expected and real results of functioning of secondary and high educational institutions. The contradiction is expressed in considerable gap between obtained knowledge and its reality, from one side, and infringement of succession of problems solving’ training at school and in college, from the other side.

In third, acquiring knowledge to solve problems is an important part in forming and developing of methodological culture of future school graduate. It also oriented to find intensive methods and generalize directions of activity in perfecting of future specialists’ professional level.

In fourth, up to now theoretical and methodical bases of problems solving’ training in the conditions of training differentiation are not enough worked out. There are no methodical textbooks and methodical guides for teachers and schoolchildren, which have to correspond to new tendencies and achievements of psychological, pedagogical and methodical sciences.

Aim of research is to work out the theoretical and methodical bases of schoolchildren’ training to solve Mathematical problems in the conditions of educational process’ differentiation, and also their practical realization in methodical system of problems solving’ training in main school.

Object of research is the process of training to Math in main school.

Theoretical basis of research:

• conception of educational activity (V.V.Davidov, D.B.Elkonin, A.K.Markova, etc.);
  
• the theory of mental activity and mental development (E.N.Kabanova-Meller);
  
• the theory of training to Math problems solving (B.Baymukhanov, U.M.Koliygin, V.I.Krupich, A.M.Matushkin, L.M.Fridman).
  

Special meaning for ground of theoretical and methodological bases of problems solving’ training has the theory of activity approach, which was realized in works of B.G.Ananiev, L.I.Bozhovich, L.S.Vigotskiy, etc.

Scientific novelty of the research consists in:

1. The essence, the status of notions of “problem” and “problem solving” on the basis of system approach and system analysis of activity theory; also multifunctionality of a problem in educational process, that allows to define it as the purpose of thought activity, the method of notion formation and development of thinking.
   
2. On the basis of system analysis the functions of problems solving and principles of problems system oriented on formation of skills to solve problems by differentiated training.
   
3. The ways of realization of training differentiation when forming of generalized method of problems solving and ways of schoolchildren educational activity organization to Mathematical problems solving in the condition of training differentiation are revealed.
   
4. The methodic of Mathematical problems solving’ training by differentiated training is worked out.
   

Practical significance of research: The theoretical thesis and practical recommendations on forming of the system of educational activity' methods when Mathematical problems solving which are worked out in the dissertation can be used by Math teachers in their practice for increasing of quantity of schoolchildren knowledge, skills and experience. The results of research can be used when improving of content and methods of Math training in main school, and also when working out the methodical textbooks for students, teachers and schoolchildren.

Positions carried out for defense:

1. Theoretical bases of Math problems solving’ training in main school and characteristics of notions of “problem” and “problem solving” on the basis of system approach and system analysis of activity theory.

2. Theoretical ground of multifunctionality of Math problems in educational process, that allows to define it as the purpose of thought activity, the method of notion formation and development of thinking; and also the principles of problems system’ building oriented on formation of skills to solve problems in the condition of training differentiation.

3. The methodical system of realization of training differentiation when forming of generalized method of problems solving and organization of schoolchildren educational activity to Mathematical problems solving in the condition of training differentiation.

4. The methodic of Math problems solving training in the condition of training differentiation.

Approbation and application of main results. The materials of the research were presented and discussed at the scientific-theoretical, scientific-practical and scientific-methodic conferences, pedagogic meetings and methodic unions of schools of the South-Kazakhstan region, and also they were published in press.