Адрасаты любоўнай лірыкі С. Ясеніна
Дипломная работа - Литература
Другие дипломы по предмету Литература
ачуцці паэта да персиянке ясныя, хоць яны не выяўленыя прамой прамовай. Яно пабудавана на супрацьпастаўленьні падбіваюць жарты персиянки і сурёзнага адказу лірычнага героя.
Верш выказвае раўнівае пачуццё захаплення паэта прыгажосцю Шаганэ. Каб перадаць гэта захапленне Ясенін звяртаецца да ўпадабаных у персідскай паэзіі параўнанні прыгажосці каханай з прыгажосцю ружы - лепшага кветкі саду: усе ружы павінны быць знішчаныя, каб яны не маглі супернічаць з Шаганэ:
Я б парэзаў ружы гэтыя,
Бо адна отрада мне -
Каб не было на свеце
Лепш мілай Шаганэ.
["Ты сказала, што Саадзі... С. 179]
У трэцім і чацвёртым вершах цыкла зяўляецца новы вобраз: персиянка Шаганэ. Вобраз гэты вельмі пэўны. Міжволі ўзнікае думка, ці няма за ім прататыпа? Можа быць жанчына з гэтым імем сапраўды сустракалася з Ясеніна?
У сярэдзіне сьнежня 1924 г выкладчыца армянскай школы ў Батумі, Шаганэ Нерсесовна Тальян вярталася дадому пасля заняткаў з малымі. У дзвярэй школы яна заўважыла маладога чалавека. Хуткі погляд, кінуты ў яго бок, падказаў, што гэта не мясцовы жыхар. Незнаёмы не падышоў да яе, а стаў ісці за ёю. Увесь шлях да хаты яна адчувала што малады чалавек ідзе следам. Не на жарт устрывожаная бесцырымонным паводзінамі, Шаганэ пастаралася хутчэй дабрацца да свайго пакоя. Пазнаёміліся яны 16... 17 снежня 1924 года. Прыезджы апынуўся Сяргея Ясеніна. Прадставіў яго журналіст мясцовай газеты Л. В. Повицкий. На другі дзень Повицкий ладзіў у сябе на кватэры вечар паэзіі, на які павінны былі прыйсці журналісты, літаратурная моладзь. На гэтым вечары Ясенін чытаў вершы. Маладыя жанчыны гарнуліся да яго. Ён цікавіўся толькі Шаганэ. Адсунуўшы аднаго з журналістаў сеў побач, абняў. Яна рэзка адхінулася.
На наступны дзень, выйшаўшы са школы, зноў ўбачыла паэта на тым жа месцы. У глыбіні душы яна была ўпэўненая, што ён больш не прыйдзе. Працягнула гасцінна руку. Тое, што паэт чакае, было нават прыемна. Яна была першай слухачка вершы Шаганэ ты мая, Шаганэ!..: У снежня 1924 года на трэці дзень знаёмства Сяргей Аляксандравіч паднёс мне верш Шаганэ ты мая, Шаганэ!.. , Другое верш Ты сказала, што Саадзі... было напісана на абароце фатаграфіі, дзе на беразе мора былі сфатаграфаваныя стоячы Сяргей Ясенін, Л.В. Повицкий і двое незнаёмых мне мужчын. Над вершам было напісана: Мілай Шаганэ, а ў канцы стаяў подпіс С. Ясенін . [9, С. 28]. Яна здзівілася, якое дачыненне можа мець да вершу. Ясенін патлумачыў што піша цыкл вершаў, гераіня - персиянка. Ён назваў яе Лалой, цяпер хоча каб імя ў яе было іншае - Шаганэ. Ніколі больш у наступныя гады Шаганэ не чула нічога падобнага, калі тыя ж вершы чыталіся прафесійнымі чытальніка і акцёрамі. Але тады яна толькі спытала, хто ж такая Лала? Адказаў, што гэтае імя выдуманае. Не паверыла. Толькі шмат пазней пераканалася, што паэт сказаў праўду.
Яны працягвалі сустракацца: Заўсёды прыходзіў з кветкамі, - успамінала Шаганэ Нерсесовна Тальян, - часам з ружамі, але часцей з фіялкамі. [9, C. 36] Яна з хваляваннем слухала яго вершы, разумела і прымала іх, але ні ў што, здавалася, ні ставіла яго паэтычную вядомасць. І гэта яму падабалася. Яна коратка і дакладна выкладала сваё меркаванне аб вершах.
На яго погляд, Шаганэ была неяк вельмі ўсходне вонкава, рухомая і жыццярадасная. Яна любіла паджартаваць над захапленнем паэта старымі персідскімі класікамі, над стаўленнем гэтых класікаў да жанчыны.
У вершы Ніколі я не быў на Басфоры... паэт вядзе размову з персиянкой, тут імя Шаганэ заменена займеньнікам ты. Паэт кажа ў першых радках што ўбачыў у яе вачах мора, шугала блакітным агнём:
Ніколі я не быў на Басфоры,
Ты мяне не пытайся пра яго.
Я ў тваіх вачах ўбачыў мора,
Вогненныя блакітным агнём.
[Ніколі я не быў на Басфоры... С.180]
таму, яму ўсё роўна што ён не бачыў Басфора, і не важна, што вочы ў рэальнай Шаганэ - карыя. Выкарыстоўваючы прыём антытэзы ў другой строфы смутак ад таго, што не адбылася паездка ў Багдад, лёгка выкупаецца радасцю, што ёсць прыгажуня Шаганэ. Паэт параўноўвае вочы каханай з морам, бачыць у іх блакітнае полымя, то дзіўнае ззянне што падымаецца ў неба над чорным морам у гарачы поўдзень, кажа аб прыгожым табары яе, звяртаецца да яе ласкавымі словамі. Да Шаганэ тут аднесены цалкам дзівосныя ў гісторыі любоўнай поэии радкі:
Я сюды прыехаў не ад нуды -
Ты мяне, нябачная, клікала.
І мяне твае Лебядзіных рукі
Абвівалі, нібы два крыла.
[Ніколі я не быў на Басфоры... С.180]
У шостым вершы цыклу "Святло шафранный вячэрняга краю... - гэтак жа, як і ў пятым, не называецца імя Шаганэ, яно заменена займеньнікам ты. Вядучая тэма гэтага верша - барацьба з чадры. Паэт кажа, звяртаючыся да Шаганэ:
Мне не падабаецца, што персияне
Трымаюць жанчын і паннаў пад чадры
["Святло вячэрні шафранный краю... С. 181]
Уся танальнасць вершы - мяккая, сардэчная - сведчыць пра добрае і паважлівым стаўленні паэта да Шаганэ. Ён ласкава і далікатна кліча яе дарагая.
Працягваюцца сустрэчы з батумскай настаўніцай: спакойныя, сяброўскія. 4 студзеня 1925 - Сяргей Аляксандравіч паднёс мне зборнік Масква кабацка з уласнай надпісам зробленай чорным алоўкам. [9, С. 28] 26 Студзень 1925 паэт піша Вяржбіцкі запозненыя радкі: Завёў новы раман. Гэта, вядома, сказана дарэчы. Па сутнасці, ніякага рамана няма: ахвотна сустракаюцца якія паважаюць і добра разумеюць адзін аднаго людзі.
-20 лютага 1925 г. Ясенін з?/p>