Знешняя палітыка СССР перыяду 30-х гадоў
Дипломная работа - История
Другие дипломы по предмету История
іцтва не было, асабліва улічваючы падзеі 1938 г., звязаныя з Чэхаславакіяй.
Рашэнне кіраўніцтва СССР заключыць з Германіяй дагавор аб ненападзе было змушаным, але заканамерным у тагачасных умовах.
З маральнай боку Савецкі Саюз падпісаўшы дагавор аб ненападзе з Германіяй панёс страты ў сусветнай грамадска-палітычнай думкі, а таксама ў міжнародным камуністычным руху. Нечаканая змена палітыкі СССР у адносінах да фашысцкай Германіі прагрэсіўнай часткі сусветнай грамадскасці была незразумелая. [33; 76]
Неадназначным было стаўленне да пакту савецкіх грамадзян.
Не ўсім было зразумела паварот у адносінах з фашысцкай Германіяй. Многія здавалася незразумелым. Асобныя савецкія грамадзяне, асабліва тыя, хто ваяваў супраць фашыстаў у Іспаніі, адчуваў пэўную непорозумилисть. "Нешта тут немагчыма было зразумець пачуццямі, - адзначаў у сваіх успамінах сведка падзей Канстанцін Сіманаў. - Магчыма, розумам - так, пачуццямі - не. Нешта перавярнулася ў навакольным ў свеце, і ў нас саміх. Нібы мы сталі кімсьці іншым, чым былі пасля гэтага пакта. [31; 147]
Акрамя афіцыйнай часткі пакта існаваў яшчэ так званы "дадатковы сакрэтны пратакол, які практычна размяжоўвала сферы ўплыву ў Еўропе паміж СССР і Германіяй. У ім у прыватнасці гаварылася, што ў выпадку тэрытарыяльна-палітычнага пераўладкавання абласцей, якія ўваходзяць у склад Прыбалтыйскіх дзяржаў, мяжа сфер інтарэсаў Германіі і СССР будзе прыблізна праходзіць па лініі рэк ня раньні, Вісла і Сан. Адносна так званага "польскага пытання" тое ўрада абедзвюх дзяржаў планавалі вырашаць гэтае пытанне ў парадку дружалюбнага і ўзаемнай згоды. Па паўднёва-усходу Еўропы з савецкага боку падкрэсліваецца цікавасць СССР да Бесарабіі. З нямецкага боку заяўлена аб яго поўнай палітычнай незацікаўленасці ў гэтых абласцях.
Вось як у мемуарах апісвае М. Хрушчоў свае ўражанні ад гутаркі са Сталінам у тую ноч, калі быў падпісаны дагавор: "Сталін быў у вельмі бадзёрым настроі, казаў: вось заўтра ангельцы і французы даведаюцца пра гэта і зедуць ні з чым. Яны ў той час знаходзіліся яшчэ ў Маскве. Сталін правільна ацэньваў значэнне гэтага дагавора з Германіяй. Ён разумеў, што Гітлер хоча нас падмануць, проста перахітрыць. Ён лічыў, што гэта мы, СССР, перахітрылі Гітлера, падпісаўшы дагавор. Ён казаў нам: тут ідзе гульня: хто каго перахітрыць і падмане. [25; 81]
Калі падпісанне пакта аб ненападзе яшчэ неяк ўкладвалася ў прытомнасць савецкіх грамадзян, то падпісанне 28 Жнівень 1939 года дагавора аб дружбе і мяжы паміж СССР і Германіяй не адпавядала іх маральным каштоўнасцям, ніякай дружбы ў нямецкіх фашыстаў ніхто не адчуваў. Сталін у ходзе перагавораў Молатава і Рыбентропа для падпісання дамовы аб ненападзе, адказваючы на пытанне апошняга, як сцвярджае супрацоўнік МЗС Германіі Ф. Гаўса, заявіў: "Не можа быць нейтралітэту з нашага боку, пакуль вы самі не перастанеце будаваць агрэсіўныя планы па адносінах да СССР ". Пасля удакладніў: "мы не забываем што канчатковай вашай мэтай зяўляецца напад на нас". [28; 203]
Калі Сталін нават адносна пакта аб ненападзе так выказваўся, то чым можна матываваць яго жаданне падпісаць дагавор аб дружбе і мяжы? Цалкам абгрунтавана можна сцвярджаць што падпісанне яго было вялікай памылкай тагачаснага кіраўніцтва СССР, адлюстраванне дамовы ў сродках інфармацыі ўдарыла па псіхіцы савецкіх грамадзян.
У сярэдзіне 30-х гадоў у СССР пражывала значная колькасць антыфашыстаў, прыбыўшы з Германіі і занятых ёю тэрыторый. Як сведчаць іх успаміны, пакт аб ненападзе яны сустрэлі з разуменнем. Некаторыя з іх па заданні Камінтэрна выступалі на сходах савецкіх рабочых у розных гарадах краіны і тлумачылі, як з дапамогай пакта СССР пазбег вайны. Але падпісанне, па словах Леональда Ирюнвельда, які ў сакавіку 1939 года эміграваў з Чэхаславакіі ў СССР, "дагаворы аб дружбе з смяротным ворагам сацыялізму" якія пражывалі ў Савецкім Саюзе антыфашысты сустрэлі негатыўна. Гэта яшчэ адно сведчанне памылковасці заключэння гэтага дагавора.
Незадаволенасць сярод антыфашыстаў, якія пражывалі ў СССР, выклікалі і асобныя непрыязным дзеянні савецкага кіраўніцтва ў адносінах да некаторых з іх.
Міжволі ўзнікае пытанне, ці было падпісанне з Германіяй дамовы аб ненападзе і іншых пагадненняў у 1939-1941 гг лепшым варыянтам рашэння савецкім кіраўніцтвам праблемы? Адказаць на гэтае пытанне досыць складана. З пазіцый сённяшняга дня, калі нам стала вядома многае, чаго не ведалі нават кіраўнікі тагачасных дзяржаў, можна з упэўненасцю сказаць, што найбольш аптымальным у тых умовах было б падпісанне савецкай схемы дамовы аб калектыўнай неоперенные, падпісанне англа-франка-савецкага дагавора аб узаемадапамозе і адпаведнай ваеннай канвенцыі.
Гэта прывяло б да стварэння адзінай антыгітлераўскай кааліцыі, прадухіліла б агрэсіі і, магчыма, пачала вайны. Да гэтай высновы прыходзяць зараз не толькі савецкія, але і заходнія даследчыкі найноўшай гісторыі. Але гэтага не адбылося ў сілу цэлага шэрагу абектыўных і субектыўных прычын, больш за тое, быў падпісаны савецка-германскі "пакт аб ненападзе".
Чаго канкрэтна дасягнуў СССР у выніку падпісання гэтага дагавора? Па-першае, Савецкі Саюз пазбегнуў вайны на два фронты, такая небяспека яму рэальна пагражала. Дагавор паміж СССР і Германіяй быў заключаны ў бок баявых дзеянняў паміж савецкімі і японскімі войскамі на Холхин-Голе. У гэтых баях у кожнай з варагуючых бакоў удзельнічала да 100 тыс. чал. Такім чынам, у жніўні 1939 г. "1. Фронт" для СССР ўжо існаваў - ён быў на ?/p>