Ваенна-палітычныя межславянския канфлікты другой паловы XVI-XVIII стагоддзяў
Дипломная работа - История
Другие дипломы по предмету История
даць з таго, што першым умяшаннем у еўрапейскія справы новага рускага цара Пятра I, быў увод войскаў у межы Польска-Літоўскай дзяржавы падчас абрання польскага караля ў 1667 г. Менавіта пад ціскам гэтых войскаў пасад заняў Аўгуст II Моцны [54, с. 275]. Аднак еўрапейскія дзяржавы недаацанілі сілы Расіі. Пра гэта сведчыць тое, з якой бесцырымоннасцю паставіліся да інтарэсам Масквы яе саюзнікі па?? лізе, падчас перамоваў у 1698-99 гг [71, з.14].
У 1699 Аўгуст II і Пётр заключылі саюзны дагавор, які павінен перш за антишведской напрамкі [41, с.201]. У 1700 г. пачалася Паўночная вайна. Ужо ў самым яе пачатку Расія страціла асноўных сваіх саюзнікаў Данію і Саксонію, а ў 1706 г. І Польшчу. Аўгуста II быў адтуль выгнаны і каранаваны Станіслава Ляшчынскага.
Нягледзячы на ??складаныя?? вайны, Польшча і надалей займала ў планах Пятра значнае месца. У 1709 г. Пасля Палтаўскай перамогі рускі цар паслаў у Польшчу рускія войскі на чале з Меншыкавым, якія здолелі зноў пасадзіць на польскі трон Аўгуста II [54, з.53]. Пры гэтым Пётр, заключыўшы новы дагавор з польскім каралём, узмацніў свае тэрытарыяльныя дамаганні. Таксама Пётр не ратыфікаваў сакрэтны пункт падпісаны раней расійскім паслом А.Литом. У ім гаварылася, што Пётр будзе спрыяць таму: "... каб каралеўскі прынц яшчэ пры жыцці яго каралеўскага вялікасці (Аўгуста II. - Аўт.) ..., Пераемнікам кароны быў названы" [5, с.1284]. Гэта зяўляецца сведчаннем таго, што Масква хацела даваць ніякіх гарантый Аўгусту II і пакідала свабоднымі свае рукі для далейшага ўмяшання ў справы сваёй суседкі.
Падчас Паўночнай вайны Масква выкарыстала любую магчымасць для размяшчэння сваіх войскаў у Польшчы. Гэта выклікала значныя пратэсты [67, с.302]. У 1715 Аўгуст II вырашыў умацаваць уладу караля. Усе мерапрыемствы накіраваны на дасягненне гэтай мэты выклікалі супраціў сярод магнатаў і шляхты. Яны склікалі Тарногрудську канфедэрацыю. Гэтую сітуацыю ўдала выкарыстаў расійскі ўрад. У Польшчу былі ўведзеныя расійскія войскі. Пад ціскам гэтых войскаў 1 лютага 1717 адбыўся сейм, які ўвайшоў у гісторыю пад назвай - "нямы" [441, с.205]. На ім было прынята рашэнне аб непахіснасці палітычнага ўкладу Рэчы Паспалітай. Расея павінна быць гарантам гэтага. Гэта дазволіла Маскве і далей ўмешвацца ва ўнутраныя справы Польшчы [107, с.171]. На сойме таксама прынята рашэнне таксама прынята рашэнне, аб скарачэнні польскай арміі да 18 тысяч чалавек, а літоўскага - да 6 тысяч. Саксонскія войскі пакінулі Польшчу [67, с.310]. Такім чынам, было падарвана ваенную здольнасць Рэчы Паспалітай.
Узмацненне пазіцыі Расіі ў Польска-Літоўскай дзяржаве выклікала непакой сярод еўрапейскіх краін. Пад іх ціскам Расія ў 1719-20 гг Вивводить войскі з тэрыторыі Рэчы Паспалітай. Аднак ужо 1720 Пётр заключыў з прускім каралём дамову, па якім абодва бакі абавязаліся захоўваць існуючы дзяржаўны лад у Рэчы Паспалітай, у тым ліку свабоднай эканамічнай элекцыяй і "Liberum veto". У падобным духу былі заключаны Расеяй дамовы з Турцыяй (1720 г.), Швецыяй (1724), Аўстрыяй (1726). Пётр прымусіў Аўгуста II адмовіцца на карысць Расіі ад прэтэнзій на?? [41, с.206]. Гэта сведчыла аб тым, што Рэч Паспалітая паступова губляе сваю незалежнасць.
У гэты час пачалі гучаць прапановы аб падзеле Польска-Літоўскай дзяржавы. Асабліва актыўна за гэта выступала Прусія [107, с.170]. Аднак, Пётр I у апошнія гады свайго праўлення рашуча адкінуў усе гэтыя планы [48, с.343].
Нежаданне польскага боку саступіць у дыскусійным пытанні прывяло да таго, што расійскі бок пры падтрымцы сваіх войскаў, якія ўвайшлі ў Рэчы Паспалітай ў 1767 г., спрыялі адукацыі праваслаўнай канфедэрацыі ў Слуцку і пратэстанцкіх - у Торулу. Адначасова ў Радолы была створана каталіцкая канфедэрацыя, якую таксама падтрымлівала Расея. У 1768 г. для ўрэгулявання праблемы было скліканы сойм, дзе літаральна пад рулямі рускіх салдат было прынята рашэнне аб раўнанні каталікоў і некатолікаў і адноўлена становішча Генрыхам лістоў 1573р. Гэта азначала крах ўсіх рэформаў 60-х гг [49, с.172].
Беспардоннай ціск расейскага амбасадара на сойм, гвалтоўныя дзеянні расійскіх войскаў, а таксама прадастаўленне палітычных правоў дысідэнтаў выклікалі абурэнне ў краіне. У лютым 1768р, у Бары была склікана канферэнцыя ўсіх патрыятычна настроеных дваран і духавенства, варожа ставіліся да Расеі. Канфедэраты дзейнічалі супраць караля і яго акружэння. У краіне зноў разгарнулася грамадзянская вайна [49, с.173].
На ўкраінскім Правобережье ў цяперашні час разгарнулася сялянска-гайдамак - Колиивщина. Ён быў накіраваны супраць польскай шляхты і каталіцкага духавенства. Польскі ўрад звярнулася да Кацярыне II з заклікам як мага хутчэй кінуць свае войскі на падаўленне паўстання. Царскі ўрад баючыся распаўсюджвання гэтага руху на ўласную тэрыторыю здушыў гэта повтання [103, с.175].
У 1768 г. пачалася чарговая руска-турэцкая вайна. Скарыстаўшыся гэтым панскія канфедэраты ўзмацнілі сваю барацьбу. Іх падтрымалі Францыя і Турцыя, дастаткова ляяльнай стала Аўстрыя. У гэтых умовах Расія вымушана была пагадзіцца на падзел Рэчы Паспалітай, які прапанавала Прусія. У жніўні 1772 сумеснымі сіламі Аўстрыі, Прусіі і Расіі было нанесена паражэнне Барскай канфедэрацыі [49, с.173]. 5 Жнівень 1722 у Пецярбургу былі падпісаны аўстрыйска-прускі, аўстрыйскі і пруска-рускі трактаты, якія замацавалі падзел Рэчы Паспалітай. Расія згодна І падзелу Рэчы Паспалітай атрымала Інфлянты і заходнюю частку Беларусі [79, с.12].
Трэба сказаць, што І-й падзел Рэчы Паспалітай быў для Расіі вымушаным, паколькі ён даў "магчымасць ўдала завяршыць руска-турэцкую вайну [100, с.72]. У палітычных колах Еўропы з прычыны