ЦаркоСЮна-палемiчная публiцыстыка
Информация - Литература
Другие материалы по предмету Литература
е выданне Руцкi адказаСЮ Двайною вiною, але пакуль друкаваСЮся унiяцкi адказ, зявiлася другое выданне АпраСЮдання, таму Руцкi дапiсаСЮ Прыдатак, а унiяты Скумiн-Тышкевiч, Храптовiч, Трызна, Мялешка 7 верасня гэтага ж года надрукавалi Лiст да манахаСЮ вiленскага СвятадухаСЮскага манастыра. У канцы 1621г. Сматрыцкi стварае Абарону невiноСЮнаii, на якую унiяты адразу ж адказалi Экзаменам абароны. М. Сматрыцкi 4 студзеня 1622г. выдае Збор зедлiвых лiстоСЮ з Дадаткам. Анастасiй Сялява сваiм Антыэленхусам завяршыСЮ лiтаратурную палемiку памiж двума апазiцыйнымi лагерамi.
У гэты ж час Сматрыцкi прымаСЮ, актыСЮны СЮдзел у грамадска-палiтычным жыццi краiны. Яго лiсты з заклiкамi абараняць народнаiь, веру разыходзiлiся па СЮсёй тэрыторыi былога Вялiкага княства ЛiтоСЮскага. Так, напрыклад, яго пасланнi 16211622гг. адыгралi немалаважную ролю СЮ народных хваляваннях Вiцебска, Магiлёва, Полацка. Ён неаднаразова пасылаСЮ Сiльвестра Косава СЮ адзеннi чарнецкiм у Вiцебск з лiстамi, дзе называСЮ унiятаСЮ адступнiкамi, а самога полацкага СЮладыку РЖясафата Кунцэвiча апастатам. Выступаючы за права свабоды веравызнання, Сматрыцкi тым самым садзейнiчаСЮ кансалiдацыi праваслаСЮнага насельнiцтва Беларусi i Украiны ддя барацьбы з каталiцкай экспансiяй. Яго друкаваныя творы, пропаведзi, казаннi, прыватныя лiсты адыгралi станоСЮчую ролю СЮ фармiраваннi самасвядомаii беларусаСЮ i СЮкраiнцаСЮ.
Мялецiй Сматрыцкi зяСЮляецца таксама аСЮтарам Юстыфiкацыi i Суплiкацыi (1623) на iмя сената i караля, якiя былi своеасаблiвым працягам славутай прамовы СЮ абарону праваслаСЮя ЛаСЮрэнцiя Дравiнскага на ВаршаСЮскiм сейме 1620г.
12 лiстапада 1623г. вiцябчане, даведзеныя да адчаю нечалавечымi дзеяннямi РЖясафата Кунцэвiча, якога асуджаСЮ нават канцлер Вялiкага княства ЛiтоСЮскага ЛеСЮ Сапега, забiлi яго i кiнулi СЮ Дзвiну (дарэчы, гэты гiстарычны факт пакладзены СЮ аснову фабулы песы У. Караткевiча Званы Вiцебска). Гэта падзея паслужыла штуршком да больш жорсткiх праследаванняСЮ праваслаСЮных з боку унiяцка-езуiцкага лагера. Сотнi праваслаСЮных дзеячаСЮ былi абвiнавачаны СЮ дзяржаСЮнай здрадзе, кiнуты за краты; М.Сматрыцкага абвяiiлi галоСЮным вiноСЮнiкам пралiтай крывi РЖясафата.
Напалоханы шырокiм размахам народных хваляванняСЮ, М. Сматрыцкi СЮ 1623г. пакiнуСЮ Вiльню i накiраваСЮся на Блiзкi Усход. Пасля вяртанння з падарожжа ён фактычна адыходзiць ад барацьбы за iнтарэсы праваслаСЮных i СЮсё больш схiляецца СЮ бок унii. У 1627г. Сматрыцкi тайна пераходзiць ва унiяцтва, пацвердзiСЮшы гэта лiстом да Аляксандра ЗаслаСЮскага i пасланнямi СЮ Рым. У гэты ж час ён працаваСЮ над Апалогiяй (надрукавана 25 жнiСЮня 1628г.), у якой не толькi адракаСЮся ад сваiх праваслаСЮных твораСЮ, iдэй, але i асуджаСЮ дзейваiь Стафана Зiзанiя, Хрыстафора Фiлалета, Клiрыка Астрожскага i iншых праваслаСЮных пiсьменнiкаСЮ-палемiстаСЮ. На жнiвеньскiм 1628г. праваслаСЮным саборы Сматрыцкi апошнi раз пад маскай праваслаСЮнага iерарха выступiСЮ супраць унii. Напалоханы адносiнамi да яго з боку РЖова Барэцкага i Пятра Магiлы, а таксама казакоСЮ, якiя пагражалi яму смерцю, калi даведаюцца пра яго унiяцкiя планы, Сматрыцкi публiчна адрокся ад Апалогii i пракляСЮ яе, даСЮшы слова нiколi не вяртацца СЮ Дзерманскi манастыр. Аднак пасля сабора ён пакiнуСЮ КiеСЮ i адправiСЮся менавiта туды, дзе i правёСЮ апошнiя гады свайго жыцця. Памёр Мялецiй Сматрыцкi 27 снежня 1633г. Ва унiяцкi перыяд Сматрыцкi напiсаСЮ таксама Пратэстацыю (1628), Паранезiс (1629), Экзатэзiс (1629). ПраваслаСЮныя з абурэннем сустрэлi яго унiяцкiя творы, асудзiСЮшы iх не толькi СЮ сваiх публiчных адказах Аполiя Апалогii (1628), Антыдотум (1629) Андрэя МужылоСЮскага, Антапалогiя (1631) Геласiя Дзiплiца i iнш., але i СЮ прыватных лiстах. Дзеля справядлiваii трэба сказаць, што некаторыя з унiяцкiх твораСЮ Сматрыцкага напiсаны на высокiм мастацкiм узроСЮнi, насычаны прыказкамi i прымаСЮкамi, арыгiнальнымi словаСЮтварэннямi. Неабходна таксама адзначыць, што СЮ многiх сваiх iверджаннях, асаблiва наконт коснаii i непаваротлiваii праваслаСЮнага духавенства, а з iм i СЮсёй праваслаСЮнай царквы, якая глядзiць больш назад, чым наперад, не СЮлiчвае павеваСЮ часу, зяСЮлення СЮ жыццi грамадства новага, перадавога, прагрэсiСЮнага (асаблiва гэта датычылася мовы набажэнства: праваслаСЮная царква СЮсё яшчэ чаплялася за царкоСЮнаславянскую мову, якую к гэтаму часу мала хто разумеСЮ; унiяты ж арыентавалiся на жывую народную мову насельнiцтва) М. Сматрыцкi быСЮ поСЮнаiю праСЮ.
сматрыцкi палемiчны публiцыстыка творчаiь
Спiс выкарыстаных крынiц
1. Гiсторыя беларускай дакастрычнiцкай лiтаратуры: У 2 т. Т. 1: З старажытных часоСЮ да канца XVIII ст. Мн., 1968.
2. Мальдзiс А.I. На скрыжаваннi славянскiх традыцый: Лiтаратура Беларусi пераходнага перыяду (другая палавiна XVIIXVIII ст.) Мн., 1980.
3. Мыслiцелi i асветнiкi Беларусi (XXIX стагоддзi): Энцыклапедычны даведнiк Мн., 1995.
4. Нарысы па гiсторыi беларуска-рускiх лiтаратурных сувязей: У 4 кн. Кн. I. Мн., 1993.
5. Гiсторыя беларускай лiтаратуры: Старажытны перыяд / Пад рэд. М.А.Лазарука i А.А. Семяновiча Мн., 1985; 4-е выд., 1998.
6. Гiсторыя беларускай лiтаратуры ХРЖХРЖХ стагоддзяСЮ: У 2 т. Т. 1. ДаСЮняя лiтаратура: ХРЖ першая палова ХVРЖРЖРЖ стагоддзя Мн., 2006.
Размещен на