ЦаркоСЮна-палемiчная публiцыстыка
Информация - Литература
Другие материалы по предмету Литература
В»агiчнаiю выкладу i высокiмi мастацкiмi вартаiямi. Апiраючыся на факты, аСЮтар Апокрысiса пераканаСЮча паказаСЮ, што царкоСЮны саюз унiяцкiх епiскапаСЮ з рымскiмi рыбаловамi быСЮ абумоСЮлены чыста зямнымi iнтарэсамi, а менавiта настойлiвым жаданнем епiскапаСЮ дабiцца гарантаваных матэрыяльных выгод, высокiх дзяржаСЮвых пасад, рэлiгiйных прывiлей i палiтычных правоСЮ. Фiлалет падкрэслiвае, што унiяцкiх епiскапаСЮ, як i самога папу рымскага, цiкавiла не царкоСЮна-рэлiгiйная iiiна, не пытанi веравызнання i маралi, не рэлiгiя сама па сабе, а перш за СЮсё тая крынiца даходаСЮ, з якой можна i есть што скубти. Добра ведаючы царкоСЮную i свецкую гiсторыю, Фiлалет у сваiм выкрыццi Ватыкана шырока выкарыстаСЮ меркаваннi, разважаннi многiх лацiнскiх i грэчаскiх аСЮтараСЮ агульнапрызнаных аСЮтарытэтаСЮ. Ён пiсаСЮ перакаваСЮча, ярка i вобразна. Каб зрабiць мову свайго твора больш жывой, аСЮтар часта выкарыстоСЮваСЮ багаты арсенал лiтаратурных i фальклорных мастацкiх сродкаСЮ. Ён заСЮсёды да меiа СЮключаСЮ у тэкст авекдатычныя гiсторыi, байкi, сатырычныя бытавыя замалёСЮкi, прыказкi i прымаСЮкi, афарызмы, ёмiстыя эпiтэты i параСЮнаннi. З лiтаратурнага пункту гледжання Апокрысiс адна з цiкавых i яркiх старонак антыунiяцкай публiцыстыкi канца XVI ст. Невыпадкова ндаследчыкi лiчаць яго адным з лепшых твораСЮ сатырычнай лiтаратуры таго часу. Востры сваiм выкрывальным пафасам i пераканаСЮчы логiкай падачы матэрыялу Апокрысiс прынёс шмат непрыемнаiей апалагетам унiяцка-каталiцкага лагера. Вось чаму, каб нейтралiзаваць уплыСЮ Апокрысiса на народныя масы i выратаваць царкоСЮвую унiю ад развалу, яе iдэолагi пачалi скупляць i знiшчаць кнiгу. У вынiку такога СЮзаемнага знiшчэння кнiг значная частка твораСЮ палемiчнай публiцыстыкi канца XVI першай паловы XVII ст. вядома толькi па назвах.
Значны след у развiццi палемiчнай публiцыстыкi першай чвэрцi XVII ст. пакiнуСЮ архiмандрыт вiленскага СвятадухаСЮскага манастыра, рэктар брацкай школы Лявонцiй Карповiч (15801620). НарадзiСЮся ён на Пiншчыне СЮ сямi свяшчэннiка. Адукацыю атрымаСЮ, вiдаць, дзесьцi СЮ адной з валынскiх школ князя Астрожскага. Яго iмя СЮ лiтаратуры стала вядома з 1610г., калi ён адрэдагаваСЮ i выдаСЮ на польскай мове знакамiты Трэнас М.Сматрыцкага. За выданне гэтай антыунiяцкай кнiгi ён па дэкрэце караля Сiгiзмунда III Вазы быСЮ зняволены на два гады СЮ турму. ПяруЛ. Карповiча належаць тры выдадзеныя СЮ свой час брацкай друкарняй казаннi Казанье двое (РЖСЮе, 1615) i Казанье на погребенне князя В.В.Голицина (у перакладзе на польскую мову выдадзена СЮ Вiльнi СЮ 1619г.). Акрамя таго, ён напiсаСЮ прадмову да выдадзенай у 1620г. у Вiльнi кнiгi iнака Фiкарыя Вертоград душевный i прадмову да перакладу тлумачэнняСЮ Златавуста на Отче наш. З рукапiсных твораСЮ Карповiча вядомы казанне В неделю пред рождеством Христовым i некалькi лiстоСЮ за 1619г., пасланых iм ад iмя вiленскага брацтва львоСЮскаму брацтву i манахам на Афон. Казаннi, гэта значыць словы, Карповiча вылучаюцца СЮзвышаным, напышлiвым, тыпова барочным стылем. Яны глыбока эмацыянальныя i прасякнуты духам царкоСЮнай iдэалогii. Катэхiзiсная форма пытальна-адказнай падачы матэрыялу, рытарычныя фiгуры, анафарычныя пачаткi сказаСЮ, шырокае выкарыстанне рэлiгiйнай сiмволiкi, вобразных параСЮнанняСЮ надавалi творам дынамiчнаiь i эмацыянальна СЮздзейнiчалi на чытача i слухача. Пiсьменнiк iмкнуСЮся выклiкаць у чытача глыбокiя разважаннi пра сэнс жыцця i змагаСЮся з пункту гледжання хрыiiянскiх iдэалаСЮ за маральную чыiiню чалавека. Адсюль у яго такая цяга да царкоСЮнай i свецкай дыдактыкi як сродку грамадскага выхавання.
За час свайго iснавання царкоСЮна-палемiчная публiцыстыка, якая СЮключала адкрытыя лiсты, звароты, памфлеты, палемiчныя трактаты i iншыя вiды творчаii, прайшла складаны i супярэчлiвы шлях развiцця. У ёй наглядалiся СЮзлёты i спады, iдэйна-мастацкi рост i таптанне на меiы вакол адных i тых жа багаслоСЮска-дагматычных пытанняСЮ. I тым не менш, будучы накiраванай супраць экспансiянiiкiх iмкненняСЮ Ватыкана, супраць польска-каталiцкай агрэсii, якiя б формы тая нi прымала, царкоСЮна-палемiчная публiцыстыка адыграла станоСЮчую ролю СЮ гiсторыi. Узнiкшы ва СЮмовах абвостранай антыфеадальнай i антыкаталiцкай барацьбы беларускага i СЮкраiнскага народаСЮ у канцы XVI ст., яна стала на абарону iх нацыянальна-рэлiгiйных правоСЮ, упiсала яркую старонку СЮ развiццё iх грамадска-палiтычнай думкi i лiтаратуры. На працягу больш чым паСЮстагоддзя яна карысталася вялiкай папулярнаiю СЮ шырокiх колах грамадскаii, для якой яна выконвала функцыю вострай iдэалагiчнай зброi СЮ нялёгкай i няроСЮнай барацьбе. ЦаркоСЮна-палемiчная публiцыстыка канца XVI першай паловы XVII ст. гэта цэлы перыяд у развiццi беларускай лiтаратуры. Будучы яшчэ сiнкрэтычнай па змеiе i СЮ значнай ступенi звязанай з сярэдневяковай iдэалогiяй, яна пракладвала шляхi для дэмакратызацыi i гуманiзацыi лiтаратуры, садзейнiчала СЮзмацненню яе крытычнага пафасу i сувязей з фальклорам, узбагачала яе новымi мастацка-выяСЮленчымi сродкамi.
2. Мялецiй Сматрыцкi
Творчаiь Мялецiя (свецкае iмя Максiм Герасiмавiч) Сматрыцкага займае адно з вядучых меi у лiтаратурным працэсе Беларусi канца XVI першай паловы XVII ст.
Сматрыцкi нарадзiСЮся СЮ першай палове 1577г. у сямi гарадскога пiсара Герасiма Данiлавiча Сматрыцкага СЮ невялiкiм мястэчку Смотрыч на Падоллi. Бацька Мялецiя быСЮ для свайго часу чалавекам вельмi адукаваным, ведаСЮ некалькi замежных моСЮ, таму i звярнуСЮ на сябе СЮвагу князя Ка?/p>