Романа-германскія запазычанні ў сучаснай беларускай мове: тэарэтычныя і лінгваметадычныя аспекты
Курсовой проект - Иностранные языки
Другие курсовые по предмету Иностранные языки
?, што, дзякуючы раскрыццю iх этымалогii, iншамоўныя словы з чыста ўмоўных ператвараюцца ў матываваныя словы, унутраны змест iх становiцца блiзкiм i зразумелым [Цыганенко Г.П. Этимологический словарь русского языка]. Прывядзем некалькi прыкладаў слоў з нямецкiм этымонам, якiя сустракаюцца ў беларускай, англiйскай i польскай моў:
Ням. Польск. Англ. Бел.wartose worth вартасцьgrunt ground грунтplac place пляцryn ring ранак (базар)
З прыведзеных прыкладаў вiдаць, што словы нямецкага паходжання маюць у розных мовах адрозненнi ў фанетычных i семантычных планах. Таму неабходна тлумачыць студэнтам фанетычныя працэсы, якiя ўплывалi на гукавы склад слова.
Студэнтам трэба раскрываць падабенства з беларускiмi словамi кампанентаў складаных iншамоўных слоў. Вобраз, на якім грунтуецца той або іншы фрагмент слова i таму ўсе яно разам, дапамагае яго запамiнанню. Так, ням. Wandern, aнгл. wander, бел. вандраваць маюць агульнае значэнне мяняць месцазнаходжанне. Карысна паказаць студэнтам падабенства некоторых словазлучэнняў (у iх назоўнiкаў, прыназоўнiкаў i iнш. часцiн мовы). Нем. Eine Wanderung machen - бел. зрабiць вандроўку, анг. With the matter of - бел. з мэтай.
Студэнтам будзе лягчэй запамiнаць тое цi iншае беларускае слова, калi iм паказаць адпаведнасцi некаторых суфiксаў у розных мовах. Суффiкс -цыя- (рэвалюцыя, агiтацыя) мае адпаведны суфiкс -tion- (у ням. Die Revalution) - англ. Agitation, cja - польск. (revolucja). У беларускай мове на пачатку ХХ ст. iснавала нямала слоў для абазначэння тых самых паняццяў. Побач са спрадвечнымi назвамi бытавалi словы, запазычаныя з славянскiх i неславянскiх моў. Праiлюструем на канкрэтных прыкладах узаемадзеяння iх у некаторых сiнанiмiчных радах.
Цягнiк, поезд. Утварылася ад ням. Der Zug. Слова поезд чыгуначнiкi выкарыстоўвалi, калi маюць на ўвазе пасажырскi поезд, а цягнiк - калi таварны.
Крама, магазiн. Слова крама узнiкла ад ням. Die Krame. Бытавалi ў сучаснай беларускай мове. Яно i цяпер шырока выкарыстоўваецца ў сучаснай беларускай мове. Аднак у справавым стылi яно заменена іншым словам - магазiн.
Важнае значэнне навучанне лексіцы асацыятыўным спосабам. Гэты шлях павялічвае абем запамінальнай лексікі, раскрывае рэзервы памяці. Асацыятыўны шлях спрыяе фарміраванню лексічнага навыка. Арганізацыя лексічнага матэыялу можа быць арганізавана наступнымі спосабамі:
Лексіка сфарміроўваецца па пэўных групах, у працэсе арганізацыі лексічнага матэрыялу ўлічваць шматпланавасць лексічных адзінак
Сістэмнасць лексічнай адзінкі - важна ўлічваць уваходжанне канкрэтнай адзінкі ў нейкія сістэмы.
Падчас працы над лексічным матэрыялам могуць узнікнуць такія цяжкасці як: графічнае падабенства слоў (забыты - забіты, прабыць - прабіць). На пачатковым этапе навучэнцаў трэба вучыць моўнай здагадцы. У аснове моўнай здагадкі знаходзіцца аналіз вядомага з невядомым, па-гэтаму неабходна звяртаць увагу на суфіксы (вяршыцель - кніжны характар, гаварун - размоўны).
Лексічны матэрыял можна сфарміраваць у лексіка-метадчныя групы, якія маюць свае асаблівасці:
улічваецца наяўнасць паміж словамі разнастайнай сувязі. Новыя словы абавязкова павінны спалучацца з ужо вядомымі
максімальная тэматычная аднастайнасць (пры гэтым больш запамінаюцца словы)
пры фарміраванні лексіка-тэматычных груп ставяцца задачы:
увядзенне новага лексічнага матэрыялу
паўтарэнне раней засвоенага
словы, якія ўводзяцца і якія былі звязаны раней павінны быць аднолькавымі ў сэнсавым плане.
арганізацыя лексічнага матэрыялу будзе больш эфектыўнай, калі лексічныя групы будуць адкрытымі (пры гэтым ствараюцца пэўныя магчымасці, а адзінкі, якія будуць вывучацца пазней, могуць быць уключаны ў групы. Размежаванне адбываеца па двух крытэрыях:
для лепшага запамінання можна вылучыць лексічныя групы (антанімічныя пары, лексіка-семантычныя варыянты мнагазначных слоў, словы аднао словаўтваральнага тыпу, словы, абяднаныя па наяўнасці-адсутнасці паняцця ў роднай мове навучэнцаў);
папярэджанне памылак. Мэтазгодна выкарыстоўваць наступныя лексічныя групы: сінанімічныя рады, рознакараневыя словы, блізкія па значэнні, аднакараневыя словы з агульнай семантычнай прыкметай (штурхаць-штурхач), словы, абяднаныя па графіка-фанетычным падабенстве).
Неабходна ўлічваць асобасна-дзейны падыход, пры якім матэрыял павінен быць вынайдзены самім навучэнцам, што спрыяе зпамінанню.
Гэтая пазіцыя спрыяе міжвольнаму запамінанню. Існуюць некаторыя асноўныя заканамернасці міжвольнага запамінання. Міжвольнае запамінанне будзе больш эфектыўным пры большай інтэнсіўнасці мысленчай дзейнасці. Пры гэтым звяртаецца ўвага на мнемоніку - мастацтва запамінаць. Больш запамінаецца тое, што знойдзена самім навучэнцам, а не пададзена ў гатовым выглядзе. Таксама міжвольнае запамінане павінна ісці паралельна з адвольным.
Спосабы і прыёмы мнемонікі:
складанне лексічных карт. Студэнты складаюць іх самастойна. Гэта спрыяе ўзнікненню розных асацыятыўных сувязей паміж словамі. Лексічны матэрыял можа падавацца рознымі шляхамі:
задаецца пэўная лексічная адзінка групы, а студэнты дапісваюць найбольш ужывальныя з ім словы і словазлучэні. (чытаць - кнігу, часопіс, раман, ліст)
даюцца да ключавога слова магчымыя спалучэнні з пэўнымі часцінамі мовы. Але неабходна улічваць лінгвакраіназнаўчы аспект (спалучэнне назоўнік-дзеяслоў: лухту - нясці, вярзці, гнаць. Нямецкамоўныя студэнты ведаюць з сваей мовы толькі спалучэнне Pech sagen - казаць абы што)
. тлумачэнне зместу лексічнай адзинкі. Неабходна прытрымлівацца ?/p>