Институт 050703 – «Ақпараттық жүйелер» мамандығы бойынша оқу бағдарламасының жалпы сипаттамасы Берілетін дәреже

Вид материала

Документы

Содержание Бағалау әдісі Сабақ беру әдістері Бағалау әдісі Сабақ беру әдістері Бағалау әдісі Сабақ беру әдістері Бағалау әдісі Сабақ беру әдістері Бағалау әдісі Сабақ беру әдістері Бағалау әдісі Сабақ беру әдістері Бағалау әдісі Сабақ беру әдістері

Подобный материал:

• Физика-математика факультеті 5В011100 – «Информатика» мамандығы бойынша оқу бағдарламасының, 7398.77kb.
• ПӘні бойынша оқыту бағдарламасы, 326.34kb.
• Жұмыс оқу бағдарламаларын (Syllabus), 352.08kb.
• 5B042300 «Арт-менеджмент» мамандығы бойынша қабылдау талаптары, 29.33kb.
• «№5 жалпы орта білім беру мектебі» мемлекеттік мекемесінің 2010-2011 оқу жылындағы, 831.2kb.
• Ылым министрлігі қазақ инженерлік теникалық академиясы, 1195.19kb.
• Бейімді –бағдарлы оқытудың мәселелері: Неге бейімді – бағдарлы оқу жүйесіне көшуіміз, 753.32kb.
• 6М010300- «Педагогика және психология» мамандығы бойынша элективтік модульдер каталогы, 207.15kb.
• Конкурстық құжаттама көшірмесінің пакетiн, 1288.76kb.
• Баға ұсыныстарына сұрау салу тәсілімен салық заңнамаларын түсіндіру бойынша мультимедиялық, 57.66kb.

Бағалау әдісі: әріптік-рейтингтік жүйе 100 баллдық шкала бойынша, ағымдық бақылау, аралық бақылау, емтихан, қорытынды баға.

• Оқу тілі қазақша, орысша
  

Мамандық (саты) бойынша білім алуға қажетті жағдай: интерактивті такта, кітапхана қоры кітапхана қоры, электрондық оқулықтар, интернет-кластары, электронды білім ресурстары (РЖООЭК – республикалық ЖОО аралық электрондық кітапхана).

• Курстың/пәннің/юниттерді атауы: а) Газ және газ конденсатты кен орындарын игеру және пайдалану.
  
• Пәннің коды Ggkkoip3209
  
• Пәннің типі БП МК
  
• Курс/пән деңгейі - Негізгі талап бітірушінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартпен белгіленген критерийлер, олардың мазмұны және көлемі бойынша бағалау негізінде білімі, іскерлігі, дағдылары мен құзыреттері деңгейімен расталған, жан-жақты және сапалы кәсіптік білімді алуы болып табылады.
  
• Оқу жылы 3
  
• Оқу семестрі 5
  
• Кредиттер саны 3
  
• Дәріс берушінің/профессордың аты-жөні Сейтжанов С. С.-аға оқытушы
  
• Курстың мақсаты (оқудың болашақтағы мақсаты мен пайда болған құзыреттілік) - Базалық пәндер (БП) циклінің мақсаты – кәсіптік білім беру іргетасы ретінде, ғылыми-жаратылыстану, жалпы техникалық және экономикалық сипатты терең білімді қамтамасыздандыру.
  
• Деректемелер - ұңғыма өнімдерін жинау және дайындау; мұнай кен орындарын игеру.
  
• Курстың/пәннің мазмұны: Табиғи газдардың құрамы және топтастырылуы. Газ және сұйық қоспалар. Қаныққан булар серпімділігі. Табиғи газдың физикалық қасиеттерін анықтаудың аналитикалық әдістері. Газ ұңғымасының сағалық жабдықтары. Газ ұңғымаларының түптік жабдықтары. Газ ұңғымаларын зерттеу. Тұрақты және тұрақсыз режимдегі газ ұңғымасын зерттеу нәтижесі бойынша қабаттың параметрлерін анықтау. Газ кен орындарын өңдеу және пайдалану. Ұңғыманың құрылымдық және газды ауданда орналасуы. Газ кен орындарын пайдалану режимі. Газконденсатты кен орындарын игеру және пайдалану. Құрғақ газды тұрақты конденсатты өндіруге арналған газконденсатты кәсіпшілігінің негізгі жабдықтары.
  
• Ұсынылатын әдебиет
  

Разработка и эксплуатация газовых и газоконденсатных месторождений. Ширковский А.И. 1987

Добыча, транспорта и подземное хранение газа. Коротаев Ю.Н. Ширковский А.И. 1984

Методические указание по проведению практических занятии.1996 Джиембаева К.И Лалазарян Н.В.

Методические указание для выполнение курсовых работ.1996

Сабақ беру әдістері: Оқытудың дәстүрлі әдістері – лекциялық және практикалық сабақтар; интерактивті әдістер – шағын топтарда жұмыс, пікір-талас, ролдік ойындар, презентация, кластер құрастыру; интерактивті тақтаны пайдалану.


Бағалау әдісі: әріптік-рейтингтік жүйе 100 баллдық шкала бойынша, ағымдық бақылау, аралық бақылау, емтихан, қорытынды баға.

• Оқу тілі қазақша, орысша
  

Мамандық (саты) бойынша білім алуға қажетті жағдай: интерактивті такта, кітапхана қоры кітапхана қоры, электрондық оқулықтар, интернет-кластары, электронды білім ресурстары (РЖООЭК – республикалық ЖОО аралық электрондық кітапхана).

• Курстың/пәннің/юниттерді атауы: б) Мұнай және газды өндірудің қарқындылығын арттыру
  
• Пәннің коды Mgoka3206
  
• Пәннің типі БП МК
  
• Курс/пән деңгейі - Негізгі талап бітірушінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартпен белгіленген критерийлер, олардың мазмұны және көлемі бойынша бағалау негізінде білімі, іскерлігі, дағдылары мен құзыреттері деңгейімен расталған, жан-жақты және сапалы кәсіптік білімді алуы болып табылады.
  
• Оқу жылы 3
  
• Оқу семестрі 5
  
• Кредиттер саны 3
  
• Дәріс берушінің/профессордың аты-жөні Турешбаев А.А.-доцент
  
• Курстың мақсаты (оқудың болашақтағы мақсаты мен пайда болған құзыреттілік) - Базалық пәндер (БП) циклінің мақсаты – кәсіптік білім беру іргетасы ретінде, ғылыми-жаратылыстану, жалпы техникалық және экономикалық сипатты терең білімді қамтамасыздандыру.
  
• Деректемелер - ұңғыма өнімдерін жинау және дайындау; мұнай кен орындарын игеру.
  
• Курстың/пәннің мазмұны: Мұнай өндіру қарқындылығын арттыруда теориялық және практикаылқ шарттарды пайдалана отырып, өнімді қабаттың максималды мұнай бергіштігін қолдану әдістерін үйретеді.
  
• Ұсынылатын әдебиет
  

Разработка и эксплуатация газовых и газоконденсатных месторождений. Ширковский А.И. 1987

Добыча, транспорта и подземное хранение газа. Коротаев Ю.Н. Ширковский А.И. 1984

Методические указание по проведению практических занятии.1996 Джиембаева К.И Лалазарян Н.В.

Методические указание для выполнение курсовых работ.1996

Сабақ беру әдістері: Оқытудың дәстүрлі әдістері – лекциялық және практикалық сабақтар; интерактивті әдістер – шағын топтарда жұмыс, пікір-талас, ролдік ойындар, презентация, кластер құрастыру; интерактивті тақтаны пайдалану.


Бағалау әдісі: әріптік-рейтингтік жүйе 100 баллдық шкала бойынша, ағымдық бақылау, аралық бақылау, емтихан, қорытынды баға.

• Оқу тілі қазақша, орысша
  

Мамандық (саты) бойынша білім алуға қажетті жағдай: интерактивті такта, кітапхана қоры кітапхана қоры, электрондық оқулықтар, интернет-кластары, электронды білім ресурстары (РЖООЭК – республикалық ЖОО аралық электрондық кітапхана).

• Курстың/пәннің/юниттерді атауы Термодинамика және жылу техникасы
  
• Пәннің коды TdZhA2210
  
• Пәннің типі БП МК
  
• Курс/пән деңгейі - Негізгі талап бітірушінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартпен белгіленген критерийлер, олардың мазмұны және көлемі бойынша бағалау негізінде білімі, іскерлігі, дағдылары мен құзыреттері деңгейімен расталған, жан-жақты және сапалы кәсіптік білімді алуы болып табылады.
  
• Оқу жылы 2011-2012 ж.
  
• Оқу семестрі 4
  
• Кредиттер саны 3
  

Дәріс берушінің/профессордың аты-жөні Ермағанбет А.Ж.-аға оқытушы

• Курстың мақсаты (оқудың болашақтағы мақсаты мен пайда болған құзыреттілік) - Базалық пәндер (БП) циклінің мақсаты – кәсіптік білім беру іргетасы ретінде, ғылыми-жаратылыстану, жалпы техникалық және экономикалық сипатты терең білімді қамтамасыздандыру.
  
• Деректемелер - жоғары математика, физика, материалдар кедергісі, инженерлік графика
  
• Курстың/пәннің мазмұны: Термодинамиканың І-ші заңы. Жұмыс пен жылудың эквиваленттік принципі. Қайтымды және қайтымсыз процесстер жөнінде ұғым. Газ қоспалары. Газдардың жылу сыйымдылығы. Термодинамикалық процесстер. Жұмыс денесінің күйінің өзгеру процестерінің зерттеудің жалпы методикасы. Негізгі термодинамикалық процесстер. Термодинамиканың ІІ-ші заңы. Тура және кері циклдар. Термиялық пайдалы әсер коэффициенті және салқындатқыш коэффициенті. Карно циклі. Су буы. Ылғал ауа. Ылғал сақтау, ауаның абсолютті және салыстырмалы ылғалдылығы. Ағыстың термодинамикасы. Газдар мен буларды өткізу және дроссельдеу. Компрессорлардағы процестердің термодинамикалық анализі. Іштен жану қозғалтқышының циклдері. Іштен жану қозғалтқышының жұмыс істеу принципі және классификациясы. Бу күш беретін құрылыстың циклі. Ренкин циклі. Газотурбинді қондырғының циклі. Термотрансформаторлармен салқындатқыш қондырғылардың циклдері. Ауалық және булы компрессорлық салқындатқыш қондырғының жұмыс істеу принципі және классификациясы. Жылу желісі. Жылу желілернің изоляциясы. Жылулық есептеме. Құбырлар және олардың тіректері. Жабдықтардың жұмыс сенімділігі.
  
• Ұсынылатын әдебиет
  

Теплотехника. Баскакова А.П. 1991

ДВС: устройства и работа. Орлина А.С.1980

Кабашев Р.А. ж.б. Жылу техникасы: Оқулық/ Р.А. Кабашев,А.К.Кадырбаев, А.М.Кекилбаев.- Алматы : Бастау, 2008.-425б.-суреттері 140 сурет

Брюханов О.Н. Основы гидравлики и теплотехники: учеб. для студентов сред.проф. образования/ О.Н.Брюханов, А.Т.Мелик-Аракелян, В.И.Коробко.-М.: Изд.центр Академия, 2008.-240с

Газотурбинные газоперекачивающие агрегаты. Резвин Б.С.1986

Сабақ беру әдістері: Оқытудың дәстүрлі әдістері – лекциялық және практикалық сабақтар; интерактивті әдістер – шағын топтарда жұмыс, пікір-талас, ролдік ойындар, презентация, кластер құрастыру; интерактивті тақтаны пайдалану.


Бағалау әдісі: әріптік-рейтингтік жүйе 100 баллдық шкала бойынша, ағымдық бақылау, аралық бақылау, емтихан, қорытынды баға.

• Оқу тілі қазақша, орысша
  

Мамандық (саты) бойынша білім алуға қажетті жағдай: интерактивті такта, кітапхана қоры кітапхана қоры, электрондық оқулықтар, интернет-кластары, электронды білім ресурстары (РЖООЭК – республикалық ЖОО аралық электрондық кітапхана).

• Курстың/пәннің/юниттерді атауы Экономика және өндірісті ұйымдастыру
  
• Пәннің коды EOB3211
  
• Пәннің типі БП МК
  
• Курс/пән деңгейі - Негізгі талап бітірушінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартпен белгіленген критерийлер, олардың мазмұны және көлемі бойынша бағалау негізінде білімі, іскерлігі, дағдылары мен құзыреттері деңгейімен расталған, жан-жақты және сапалы кәсіптік білімді алуы болып табылады.
  
• Оқу жылы 3
  
• Оқу семестрі 6
  
• Кредиттер саны 3
  

Дәріс берушінің/профессордың аты-жөні Қазбайқызы А.Қ.-оқытушы

• Курстың мақсаты (оқудың болашақтағы мақсаты мен пайда болған құзыреттілік) - Базалық пәндер (БП) циклінің мақсаты – кәсіптік білім беру іргетасы ретінде, ғылыми-жаратылыстану, жалпы техникалық және экономикалық сипатты терең білімді қамтамасыздандыру.
  
• Деректемелер - жоғары математика, экономикалық теория
  
• Курстың/пәннің мазмұны: Қоғамдық өндірістің негіздері және экономикалық жүйелердің негізгі үлгілері. Меншік қатынастарының экономикадағы орны және қоғамдық шаруашылық түрлері. Нарықтық шаруашылықтың жалпы сипаттамасы. Сұраным және ұсыным теориясының негіздері Еңбек нарығы және жұмыссыздық. Инфляция теориясы. Кәсіпкерлік қызмет және жеке(дара) ұдайы өндіріс. Кәсіпорын қорларының(капиталының) ауыспалы айналымы. Халықтың табысы және өмір сүру деңгейі. Ақша - несие жүйесі. Мемлекеттің қаржы жүйесі. Ұлттық шаруашылық: ерекшеліктері мен көрсеткіштері. Экономиканың кезеңдік(циклдік) дамуы және экономикалық өсу. Экономикадағы мемлекеттің орны мен ролі. Халықаралық еңбек бөлінісі.
  
• Ұсынылатын әдебиет
  

Экономика. Учебник. Под.ред. Булатов А.С., 1995г.

Экономика, организация и планирование теплового хозяйства промышленного предприятия. М.: Энергоатомиздат, 1995г.

Экономика и планирование промышленного производства. Тимохин А.А., 1987г.

Организация и планирование энергохозяйства промышленных предприятий. Багиев Г.Л.1988г.

Вычислительная техника в инженерных и экономических расчетах.. М.: Колос, Мартыненко И.И 1980г.

Экономика, организация и планирование производства на предприятиях нефтяной и газовой промышленности, Шматов В.Ф.1990

Организация управления нефтегазовой производственной системой в условиях ФПГ, Атаян Н.Х.1996

Сабақ беру әдістері: Оқытудың дәстүрлі әдістері – лекциялық және практикалық сабақтар; интерактивті әдістер – шағын топтарда жұмыс, пікір-талас, ролдік ойындар, презентация, кластер құрастыру; интерактивті тақтаны пайдалану.


Бағалау әдісі: әріптік-рейтингтік жүйе 100 баллдық шкала бойынша, ағымдық бақылау, аралық бақылау, емтихан, қорытынды баға.

• Оқу тілі қазақша, орысша
  

Мамандық (саты) бойынша білім алуға қажетті жағдай: интерактивті такта, кітапхана қоры кітапхана қоры, электрондық оқулықтар, интернет-кластары, электронды білім ресурстары (РЖООЭК – республикалық ЖОО аралық электрондық кітапхана).

• Курстың/пәннің/юниттерді атауы Еңбек қорғау
  
• Пәннің коды ЕKor 3212
  
• Пәннің типі БП ТК
  
• Курс/пән деңгейі - Негізгі талап бітірушінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартпен белгіленген критерийлер, олардың мазмұны және көлемі бойынша бағалау негізінде білімі, іскерлігі, дағдылары мен құзыреттері деңгейімен расталған, жан-жақты және сапалы кәсіптік білімді алуы болып табылады.
  
• Оқу жылы 2011-2012 ж.
  
• Оқу семестрі 6
  
• Кредиттер саны 3
  
• Дәріс берушінің/профессордың аты-жөні Сайлаубекова Н.-аға оқытушы
  
• Курстың мақсаты (оқудың болашақтағы мақсаты мен пайда болған құзыреттілік) - Базалық пәндер (БП) циклінің мақсаты – кәсіптік білім беру іргетасы ретінде, ғылыми-жаратылыстану, жалпы техникалық және экономикалық сипатты терең білімді қамтамасыздандыру.
  
• Деректемелер - Физика, Химия, Өміртіршілік қауіпсіздігінің негіздері, Экология және тұрақты даму
  
• Курстың/пәннің мазмұны: Тіршілік әрекетін қамсыздандыруды ұйымдастыру негіздері. Бейбіт және соғыс уақытындағы азаматтық қорғаныс. Төтенше жағдайлар. Апат теориясы. Зақымдану көздері. Құтқару және аварияны қалпына келтіру жұмыстары. Тұрғындарды қорғау. Қауіпсіздікті қамтамасыз ету жұмыстарын, радиациялық және химиялық барлау және дозиметриялық бақылау. Өндіріс қызметі негіздерінің және оларды қолданудың осы заманғы экологиялық талаптарға сәйкестігін зерделеу. Болашақ мамандардың жалпы санитарлық-гигиеналық мәдениетін жетілдіру
  
• Ұсынылатын әдебиет
  

Техника безопасности Нисис М.Н.1990

Основы техники безопасности и противопожарной техники в нефтяной и газовой промышленности Г.М. Григорян. 1990

Справочник по гигиене труда и производственной санитарии 1989

Охрана труда в нефтяной и газовой промышленности. Карпеев Ю.С.1991.

Уроки безопасности Мариненко Н.В.1991

Безопасность жизнедеятельности, Приходько Н 2000г.

ОБЖ, Городилова Г.Г. 1991, Санкт-Перетбург

Сабақ беру әдістері: Оқытудың дәстүрлі әдістері – лекциялық және практикалық сабақтар; интерактивті әдістер – шағын топтарда жұмыс, пікір-талас, ролдік ойындар, презентация, кластер құрастыру; интерактивті тақтаны пайдалану.


Бағалау әдісі: әріптік-рейтингтік жүйе 100 баллдық шкала бойынша, ағымдық бақылау, аралық бақылау, емтихан, қорытынды баға.

• Оқу тілі қазақша, орысша
  

Мамандық (саты) бойынша білім алуға қажетті жағдай: интерактивті такта, кітапхана қоры кітапхана қоры, электрондық оқулықтар, интернет-кластары, электронды білім ресурстары (РЖООЭК – республикалық ЖОО аралық электрондық кітапхана).

• 
  

• Курстың/пәннің/юниттерді атауы: а) Пайдалану скважиналарын зерттеу
  
• Пәннің коды PSZ4213
  
• Пәннің типі БП ТК
  
• Курс/пән деңгейі - Негізгі талап бітірушінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартпен белгіленген критерийлер, олардың мазмұны және көлемі бойынша бағалау негізінде білімі, іскерлігі, дағдылары мен құзыреттері деңгейімен расталған, жан-жақты және сапалы кәсіптік білімді алуы болып табылады.
  
• Оқу жылы 4
  
• Оқу семестрі 7
  
• Кредиттер саны 3
  
• Дәріс берушінің/профессордың аты-жөні Абдыкадыров Б. А. -аға оқытушы
  
• Курстың мақсаты (оқудың болашақтағы мақсаты мен пайда болған құзыреттілік) - Базалық пәндер (БП) циклінің мақсаты – кәсіптік білім беру іргетасы ретінде, ғылыми-жаратылыстану, жалпы техникалық және экономикалық сипатты терең білімді қамтамасыздандыру.
  
• Деректемелер - Мұнай кен орындарын игеру, газ және газконденсатты кен орындарын пайдалану және игеру, скважина өнімдерін жинау және дайындау
  
• Курстың/пәннің мазмұны: Өндіру скважиналары түбінің құрылымдары. Скважинаны бұрғылау жұмыстарынан кейінгі пайда болған зақымдалған аймақтардың (зоналардың) түб аймағының өткізгіштігігне кері әсері. Скважинаның гидродинамикалық зерттеу жұмыстары, мақсатымен шарттары. Мұнай кен орнын игеру өндірісіндегі гидродинамикалық, геофизикалық және геохимиялық зерттеу жұмыстарының шарттары. Скважинаның түб аймағының гидродинамикалық жетілгендігі. Гидродинамикалық әдіспен қабаттың параметрлерін анықтау. Қабат параметрін анықталынған сұйық процессінде анықтау. Скважинаның термометрлік зерттеу әдісі. Скважина өнімділігіне қабаттың параметрлерінің әсерін зерттеу.
  
• Ұсынылатын әдебиет
  

Бузинов С.Н., Умрихин И.Д. Исследование пластов и скважин в упругом режиме фильтрации. – М.: Недра, 1964.

Каменецкий С.Г., Кузьмин В.М., Степанов В.П. Нефтепромысловые исследования пластов. – М.: Недра, 1974.

Справочное руководство по проектированию разработки и эксплуатации нефтяных месторождений. Добыча нефти – М.: Недра, 1983.

Кременецкий М.И., Ипатов А.И. Гидродинамические и промыслово – технологические исследования скважин. – М.: РГУ нефти и газа им. И.М.Губкина, 2008.

Мищенко И.Т. Расчеты в добыче нефти – М.: Недра, 1989.

Сабақ беру әдістері: Оқытудың дәстүрлі әдістері – лекциялық және практикалық сабақтар; интерактивті әдістер – шағын топтарда жұмыс, пікір-талас, ролдік ойындар, презентация, кластер құрастыру; интерактивті тақтаны пайдалану.


Бағалау әдісі: әріптік-рейтингтік жүйе 100 баллдық шкала бойынша, ағымдық бақылау, аралық бақылау, емтихан, қорытынды баға.

• Оқу тілі қазақша, орысша
  

Мамандық (саты) бойынша білім алуға қажетті жағдай: интерактивті такта, кітапхана қоры кітапхана қоры, электрондық оқулықтар, интернет-кластары, электронды білім ресурстары (РЖООЭК – республикалық ЖОО аралық электрондық кітапхана).

• Курстың/пәннің/юниттерді атауы: б) Гидродинамикалық зерттеу
  
• Пәннің коды GDZ4213
  
• Пәннің типі БП ТК
  
• Курс/пән деңгейі - Негізгі талап бітірушінің мемлекеттік жалпыға міндетті стандартпен белгіленген критерийлер, олардың мазмұны және көлемі бойынша бағалау негізінде білімі, іскерлігі, дағдылары мен құзыреттері деңгейімен расталған, жан-жақты және сапалы кәсіптік білімді алуы болып табылады.
  
• Оқу жылы 4
  
• Оқу семестрі 7
  
• Кредиттер саны 3
  
• Дәріс берушінің/профессордың аты-жөні Кубенов Р.Т. доцент
  
• Курстың мақсаты (оқудың болашақтағы мақсаты мен пайда болған құзыреттілік) - Базалық пәндер (БП) циклінің мақсаты – кәсіптік білім беру іргетасы ретінде, ғылыми-жаратылыстану, жалпы техникалық және экономикалық сипатты терең білімді қамтамасыздандыру.
  
• Деректемелер - Мұнай кен орындарын игеру, газ және газконденсатты кен орындарын пайдалану және игеру, скважина өнімдерін жинау және дайындау
  
• Курстың/пәннің мазмұны: Өнімді қабат және скважинаның гидродинамикалық зеттеу жұмыстарынның өндірістік техника және технологиясымен және алынған мәліметтер жөнінде студентерге үйрету
  
• Ұсынылатын әдебиет
  

Бузинов С.Н., Умрихин И.Д. Исследование пластов и скважин в упругом режиме фильтрации. – М.: Недра, 1964.

Каменецкий С.Г., Кузьмин В.М., Степанов В.П. Нефтепромысловые исследования пластов. – М.: Недра, 1974.

Справочное руководство по проектированию разработки и эксплуатации нефтяных месторождений. Добыча нефти – М.: Недра, 1983.

Кременецкий М.И., Ипатов А.И. Гидродинамические и промыслово – технологические исследования скважин. – М.: РГУ нефти и газа им. И.М.Губкина, 2008.

Мищенко И.Т. Расчеты в добыче нефти – М.: Недра, 1989.

Сабақ беру әдістері: Оқытудың дәстүрлі әдістері – лекциялық және практикалық сабақтар; интерактивті әдістер – шағын топтарда жұмыс, пікір-талас, ролдік ойындар, презентация, кластер құрастыру; интерактивті тақтаны пайдалану.