Гуманистический подход в физическом воспитании студентов с учетом их гендерных особенностей 13. 00. 04 Теория и методика физического воспитания, спортивной тренировки, оздоровительной и адаптивной физической культуры

Вид материала

Автореферат

Содержание Практические рекомендации Список опубликованных работ по теме диссертации Зерттеу объектісі Зерттеудің методологиялық (әдіснамалық) негізін құрайды Зерттеу әдістері Зерттеу нәтижелері. Resume Sakhayev Bakytzhan Toleuovich The Object of the study Results of study

Подобный материал:

• Гуманистический подход в физическом воспитании студентов с учетом их гендерных особенностей, 438.55kb.
• Оздоровительная фитнес-йога в физическом воспитании студентов специальных медицинских, 321.29kb.
• Методика использования подвижных игр в физическом воспитании старших дошкольников, 538.61kb.
• Педагогическое внушение как средство повышения эффективности спортивной подготовки, 414.02kb.
• Технико-тактическая подготовка в греко-римской борьбе юных спортсменов в зависимости, 310.76kb.
• Античные олимпийские игры в период упадка олимпии как отражение древнегреческой идеологии, 299.6kb.
• Методика обучения бросковым упражнениям в парной акробатике на этапе начальной специализированной, 1576.7kb.
• Экологическая информация в проектировании и реализации муниципальной программы развития, 359.63kb.
• Использование компьютерных технологий в подготовке спортсменов в теннисе 13. 00., 453.05kb.
• 13. 00. 04 Теория и методика физического воспитания, спортивной тренировки, оздоровительной, 81.88kb.

Практические рекомендации

1. Гуманизация физического воспитания студентов должна быть направлена на развитие человеколюбия, на формирование целостного гуманного мировоззрения.
   
2. Применять в практике занятий физической культурой основные принципы физического образования: аксиологизации, оздоровительной направленности, вариативности и многообразия, антропоцентризма, демократизма, доступности, обосновывающих теоретическую и методологическую направленность гуманизации физического образования студентов.
   
3. Соблюдение педагогических условий: ориентация студентов в гуманистических ценностях, выстраивание педагогической деятельности в форме межсубъективного диалога преподавателя и студента с целью поиска путей и способов постоянного индивидуального самосовершенствования и саморазвития средствами физической культуры.
   
4. По характеру физических нагрузок физическое воспитание юношей в значительной степени должно быть направлено на развитие выносливости, в связи с этим данному контингенту можно рекомендовать занятия лыжным спортом, беговыми видами легкой атлетики, а при возможности – и другими циклическими упражнениями (гребля, велосипед и пр.).
   
5. Девушкам следует рекомендовать упражнения на развитие гибкости и в меньшей степени скоростно-силовых и скоростных качеств. С учетом специфики тестирования силы у девушек это в значительной степени должны быть упражнения, развивающие силу мышц брюшного пресса. Для достижения одновременного развития силы, скорости и скоростно-силовых качеств представляется оптимальным использование программ фитнеса, аэробики и родственных им видов спорта, пользующихся у молодых женщин большой популярностью.
   
6. Учитывая анатомно-физиологические особенности девушек и юношей, в учебной программе по физической культуре следует предусмотреть изучение этих особенностей в гендерном алгоритме и разработать мероприятия по формированию, укреплению и сохранению здоровья в виде авторской программы как отдельно для девушек, так и для юношей. В связи с этим внедрить в практику учебного процесса в виде факультатива (или курсов повышения квалификации) темы, касающейся гендерной проблематики. А для чтения лекций и проведения практических занятий пригласить специалистов по социологии, психологии, физиологии, физической культуре, а также врачей, в том числе гинеколога и уролога.
   
7. Анализ результатов проведенного обследования студентов указывают на то, что и девушки, и юноши страдают такими заболеваниями, которые дают основание освобождать их от практических занятий по физической культуре. Самыми распространёнными среди них являются болезни расстройства питания, костно-мышечной системы, сердечно-сосудистой и пищеварительной систем, а также уха, горла, носа. Структура заболеваний в зависимости от пола различна. Для разрешения этих проблем необходима гендерная раздельная программа медицинской, физической, рекреативной и социальной реабилитации. Ведущими в этой программе должно быть формирование здорового образа жизни студентки и студента; как проводить вторичную профилактику заболеваний и прививать им ценности «моё здоровье – моё богатство».
   

Представленные разработки по гендерным исследованиям студентов в вузе будут способствовать формированию, укреплению и сохранению их здоровья и в то же время могли бы лечь в современных условиях в основу широкой программы по оздоровлению разных групп населения.

СПИСОК ОПУБЛИКОВАННЫХ РАБОТ ПО ТЕМЕ ДИССЕРТАЦИИ

1. Караваева Е.Л., Сахаев Б.Т, Бозтаева С.Ж. Учет гендерных особенностей в физическом воспитании студентов и занятиях спортом // Человек, спорт, здоровье: материалы III международного конгресса 19-21 апреля 2007 г. – СПб, 2007. – С. 76-77.
   
2. Караваева Е.Л., Сахаев Б.Т, Бозтаева С.Ж. Психолого-педагогическое сопровождение гендерного развития молодежи // Теория и методика физической культуры. – 2007. – №2. – С. 101-106.
   
3. Сахаев Б.Т. Значение физического воспитания в формировании полоролевого самосознания студентов // Вестник физической культуры. – 2007. – №1. – С. 190-193.
   
4. Ахметов Н.А., Сахаев Б.Т, Ахметов Н.А., Абдрахманов З.А. Гуманистический подход в физическом воспитании студентов и студенток
   // Вестник Карагандинского государственного университета, серия Педагогика. – 2007. – №4 (48). – С. 37-41.
   
5. Орехов Л.И., Сахаев Б.Т., Бозтаева С.Ж. Инновационные подходы в управлении педагогическим процессом и возможности совмещения спорта с образованием // Человек, спорт, здоровье: материалы III международного конгресса 19-21 апреля 2007 г. – СПб., 2007. – С. 76-77.
   
6. Ахметов Н.А., Сахаев Б.Т, Караваева Е.Л. Сравнительная надежность тестов для оценки двигательных способностей занимающихся // Образование в сфере физической культуры и спорта: инновационный вектор развития: материалы всероссийской научно-методической конференции 23.03.2007 г. – Ч. 2. – Челябинск, 2007. – С. 24-25.
   
7. Байтлеу Р., Сахаев Б. Внутриличностные конфликты девушек и женщин, занимающихся спортом // Образование в сфере физической культуры и спорта: материалы всероссийской научно-методической конференции 23 марта 2008 г. – Челябинск, 2008. – С. 21-24.
   
8. Сахаев Б.Т. Гендерные отношения в сфере студенческого спорта // Теория и практика физической культуры и спорта: материалы II международной научно-практической конференции 20-22.11.2008 г. – Алматы, 2008. – С. 136-139.
   
9. Дельвер П.А., Байтлеу Р., Сахаев Б.Т. Гендерная социализация и профилактика девиантного поведения молодежи средствами физического воспитания // Теория и практика физической культуры и спорта: материалы II международной научно-практической конференции 20-22. 11. 2008 г. – Алматы, 2008. – С. 47-50.
   
10. Сахаев Б.Т., Королева С.Н., Канапьянов С.С. Роль физического воспитания в формировании полоролевого самосознания студентов
    // Современный олимпийский спорт и спорт для всех: материалы ХIII международного научного конгресса 7-11. 09. 2009 г. – Т. 1. – Алматы, 2008. –
    С. 587-590.
    
11. Сахаев Б.Т., Шкода И.В., Королева С.Н., Вдович И.В., Абылкасымов Е.А. Формирование гендерного сознания студентов по физической культуре // Вестник Семипалатинского педагогического института. – 2009. – №2 (12). – С. 32-35.
    

ТҮЙІН


Сахаев Бақытжан Төлеуұлы


Студенттердің дене тәрбиесінде олардың гендерлік ерекшеліктерін есепке ала отырып гуманистік көзқарас қалыптастыру.

13.00.04 – Дене тәрбиесі, спорттық жаттығулар, сауықтыру және бейімдеу, дене тәрбиесі теориясы мен әдістемесі.


Зерттеу объектісі: жоғары кәсіби оқу орындарында студенттерді дене тәрбиесіне баулу үрдісі.

Жұмыстың мақсаты: студенттерді дене тәрбиесіне гуманистік көзқарас негізінде қарастыруда олардың гендерлік ерекшеліктерін есепке ала отырып, дене тәрбиесін ұйымдастыру технологиясын жасау.

Зерттеудің методологиялық (әдіснамалық) негізін құрайды:

• әлеуметтік өмірдің әртүрлі салаларында жынысына байланыссыз, өзіне тең тұлға ретінде таныту бағытын талап ететін гуманистік көзқарас (Д.Зиммерман, К.Уэст, 1997);
  
• бір мезгілде ердің және әйелдің ерекшеліктерін меңгеруді талап ететін андрогения тұжырымдамасы (С.Бем, 1999; Ш.Берн, 2007);
  
• тұлғаны гендерлік әлеуметтендіру теориясы (Л.В.Попова, 1996; Н.В.Ходырева, 1998; К.Эрхард, 2003; және басқалары);
  
• тұлғаның әлеуметтік бейімделу теориясының идеялары (А.Маслоу, 1999; және т.б.);
  
• педагогикалық жүйелерді басқарудағы рефлексті және синергетикалық көзқарас идеялары (Т.И.Шамова, 2001; және т.б.);
  
• тұлғаның құзырлық рөлінің құрылымы мен мазмұны туралы тұжырымдамалық идеялар (П.П.Горностай, 2007; және т.б.);
  
• жас ерекшеліктеріне байланысты тұлғаның дамуының психологиялық аспектілері (Э.Эриксон, 1996; және т.б.).
  

Зерттеу әдістері: әдеби қайнарларын теоретикалық талдау мен жалпылау, анкеталық сауалнама, педагогикалық бақылау, антропометриялық өлшеу, педагогикалық бақылау сынақтары, медицина-биологиялық әдістер, математикалық статистика әдістері мен педагогикалық тәжірибе, психология-педагогикалық диагностика.

Зерттеу нәтижелері.

1. Студенттердің білім беру саласындағы дене тәрбиесі мен спорттағы гендерлік көзқарастың әлеуметтік-педагогикалық мәселелері. Гендерлік ерекшеліктері негізінде студенттерді дене тәрбиесіне баулуды гуманизациялау өзекті әлеуметтік-педагогикалық мәселелердің бірі болып табылады.

2. Студенттердің жас және жыныстық ерекшеліктері, дене дамуының динамикалық көрсеткіші және дене бітімі жағынан дайындығы анықталды. Мәдениеттің бұлшық етті сипаттамасы спорттағы гендерлік теңсіздіктің көзі болып табылады, дәстүрлі әлеуметтік ұсыныстарға, ер адамға тән сәйкестікке байланысты болады. Гендерлік ассиметрия бірінші кезекте спорттық қозғалысты басқарудың жоғары тобында, аз дәрежеде орта топты басқарушыларында байқалады және де негізінен бұқаралық спортта болмайды.

3. Студент қыздар мен ұлдарды гендерлік алгоритмде тексеру нәтижесі олардың өзара байланыс үрдісін және қыздар мен ұлдардың жынысы бойынша бағыныштылығын және олардың оқитын курстарына байланысты екенін байқатады. Әрбір көрсеткіш бір іс-әрекетте мықты және тұрақты байланысты байқатады, сонымен бірге басқа да жағдайларда ондай өзара қарым-қатынас жоқ.

4. Студенттік спорт саласында келесі гендерлік өзгешеліктер байқалады: спортпен белсенді араласатын әйелдер саны ерлерге қарағанда аз; өзінің дене бітімі жағдайына риза емес әйелдер ерлерге қарағанда екі есе көп.

5. Студенттердің гендерлік ерекшеліктерін есепке алу арқылы дене тәрбиесін гуманизациялаудың технологиясы жасалды. Технологияның нәтижелілігі эксперименттік зерттеулерде тексерілді, технология гендерлік мәдениеттің дамуын, педагогикалық іс-әрекеттің интегративтік стилін пайдалануды, қазіргі заманғы білім мен дене тәрбиесін берудің әдістері мен құралдарын пайдалануды қарастыруды қамтиды.

Жоғары оқу орнының бағдарламасына дене бітімі әртүрлі конституционалды студенттерге өзіне тән қозғалыс құрылымы, өздеріне тән дене жаттығулары мен әдістер жиынтығы, өздерінің қозғалыс тәртібі қажет.

Дене тәрбиесін ұйымдастыру мазмұны ЖОО-да оқу-тәрбие үрдісін студенттердің гендерлік ерекшеліктерін есепке ала отырып, гуманизациялау контексінде өміршеңдігіне мотивациялық-мақсатты, операциялық-іскерлік, бақылау-реттеу рефлексті негіздерінде өзінің ретімен іске асыру жатады.

Жоғары оқу орнында дене тәрбиесі үрдісін ұйымдастыру гендерлік мәдениет тәрбиесін беру контексіндегі жағдайы анықталды және негізделді: табысқа жету жағдайын жасау, іс-әрекеттің интегративтік стилін пайдалану, ойын әрекеттерін қолдану.

Технология педагогикалық ықпал етудің кері байланысын арнайы ұйымдастырылуын іске асыратын үрдіс ретінде қарастыруға болады.Зерттеу қорытындылары жоғары оқу орындарының дене тәрбиесі тәжірибесіне енгізілген. Жас ерекшеліктерінің аспектісіне байланысты оқу-тәрбие үрдісінде ары қарай зерттеу жүргізу ұсынылады.


Resume


Sakhayev Bakytzhan Toleuovich


Humanistic approach in physical education of students with provision for their gene particularities


13.00.04 – The theory and methods of physical education, sport training, sanative and adaptive physical education.


The Object of the study: The process of physical education institution of students in high professional education institutes.

The Purpose of the work: The development of organization technologies of the physical education of students on the basis of humanistic approach with provision for their gene particularities.

The methodological base of study:

• a humanistic approach, expecting orientation on shaping equal, not depending on sex possibilities, self realization of personalities in different spheres of social life (D. Zimmerman, K. West, 1997);
  
• androgen concepts, expecting mastering simultaneously manly and ladylike traits (S. Bem, 1999; Sh. Bern, 2007);
  
• the theories of gene socialization of personalities L.V. Popova, 1996;
  N.V. Hodyreva, 1998; K. Erhard, 2003; and others);
  
• social adaptation theory ideas of personalities (A. Maslou, 1999 and others);
  
• the ideas of reflexive and sinnergation approach to managing pedagogical systems (T.I. Shamova, 2001 and others);
  
• the conceptual ideas about structure and role competence contents of personalities (P.P. Gornostay, 2004 and others);
  
• the psychological aspects of the age development of personalities
  (E. Erikson, 1996 and others).
  

Methods of the research. Analyz scientifically-methodical literature, questionaire, pedagogical observation, testing of physical education, medical biological methods, pedagogical experiment, methods of mathematical statistics, psychological pedagogical diagnostic.

Results of study

1. The social-pedagogical problems of gene relations are determined in the field of education, physical education and sport of students. The humanization of physical education of students on the basis of their gene particularities is considered to be one of the actual social-pedagogical problems.
   
2. The age-sexual differences and track record of factors of the physical development and physical preparedness of students are revealed. Masculine nature of the culture is a source of gene inequality in sport, where according to traditional social presentations occurs the identification of courageousness. Gene asimetration in the first place, is revealed in high section of athletic motion management, in a lesser extent this is tracked among the managers of average section and, practically, is absent in mass sport.
   
3. The examinations of students in the gene algorithm are indicative of that, the results reflect intercoupling trend and youth both on sex, and depending on curriculum. Each factor reflects strong and firm relationship in one action while at other times there are no such relations.
   
4. The following gene differences are discovered in the sphere of student sport: woman, actively concerning with sport less than men; woman, discontented with their physical condition, double more than men.
   
5. The humanization technology of physical education of students with provision for their gene particularities is designed. Technology result in checked in experimental study, technology includes the content, providing the development of gene culture, the use of integrative style to pedagogical activity and using the modern educational methods and facilities of the physical education.
   

Students of different types of physique have a specific structure of motion, their own leading motor abilities and quality, for development, which is necessary specific sets of the physical exercises and methods, their own motor modes in scholastic program of high school.

Essence of contents of organizing physical education in humanization context of scholastic-up-bringing process in high school with provision for gene particularities of students are revealed, which is realized in the manner of consequent processes: motive-target, operating-active, checking-regulative, reflexive. Each stage is realized in proper pedagogical conditions.

The organization conditions of the process of physical education in high school in context of gene culture education are determined and motivated: creation of success situations, use of integrative style activities using playing situation.

Technology is considered as process, realized as collection to realization of specially organized stages of pedagogical influence with feedback. Investigation results are introduced in practice of high physical education schools, about the having acts of introduction. It is recommended to conduct the most further study problem in age aspect of scholastic-up-bringing process.