Средняя общеобразовательная школа №7 г. Бреста с углубленным изучением немецкого языка Мядзведская В. М., Маташук Н. А
| Вид материала | Документы |
- Доклад моу «Средняя общеобразовательная школа №10 с углубленным изучением немецкого, 1562.75kb.
- А. С. Пушкина с углубленным изучением немецкого языка города Ярославля утверждено решение, 8013.11kb.
- Эффективность использования информационно-коммуникационных технологий на уроках немецкого, 63.75kb.
- Положение об оплате труда работников маоу «Средняя общеобразовательная школа №2 с углубленным, 256.56kb.
- Доклад о деятельности мбоу «сош №57 с углубленным изучением английского языка г. Владивостока», 398.29kb.
- Доклад о деятельности моу «сош №57 с углубленным изучением английского языка г. Владивостока», 251.86kb.
- Рабочая программа моу «Средняя общеобразовательная школа №9 с углублённым изучением, 529.44kb.
- «Средняя общеобразовательная школа №3 с углубленным изучением отдельных предметов», 66.84kb.
- Доклад об итогах работы муниципального общеобразовательного учреждения «Средняя общеобразовательная, 1691.34kb.
- Публичный доклад Государственного общеобразовательного учреждения средней общеобразовательной, 977.24kb.
Средняя общеобразовательная школа №7 г. Бреста с углубленным изучением немецкого языка
Мядзведская В.М., Маташук Н.А.
2006
ББК 74.262.21я 721
М 99
УДК 372.851 + [510.6:373.3)
Мядзведская В.М., Маташук Н.А.
М 99 Пачатковае навучанне: матэматыка і лагічнае мысленне: Метад.
дапам. для настаўніка пачатк. шк. - Мн.: ЗАТ "Бервіта", 1997. - 160 с.
ІSВN 985600624-4
Малодшы школьны ўзрост — гэта перыяд развіцця дзіцяці, калі закладваюцца асновы лагічнага мыслення. Настаўнік павінен ужо на пачатковай ступені навучэння ствараць адпаведныя ўмовы для своечасовага фарміравання і далейшага эфектыўнага развіцця лагічнага мыслення вучняў. Асобая роля ў гэтым плане належыць матэматычнаму матэрыялу.
ББК 74.262.21я 721
Вучэбнае выданне
Мядзведская Валянціна Мікалаеўна
Маташук Наталля Аляксандраўна
Пачатковае навучанне:
матэматыка і лагічнае мысленне
Рэдактар Г. Я. Кавалёва
Карэктар М. Г. Вінаградава
Мастацкі рэдактар Н. В. Барай
Камп’ютэрная вёрстка А. А. Ракавай
Здадзена ў набор 6.06.96 г. Падпісана да друку 27.01.97 г. Фармат 60 х 04 1/16. Папера газетная. Гарнітура HelvDl.. Ум.-друк, арк. 10. Ул.-выд. арк, 5,72.
Тыраж 4000. Заказ. 5103
ЗАТ "Бервіта". Ліцэнзія ЛВ № 1404, 220034, г, Мінск, вул. 3, Бядулі, 9.
Друкарня "Перамога". 223310, г, Маладзечна, вул. Таўлая, 11.
ІSВN 985600624-4 © В. М. Мядзведская, 1997
© Н. А. Маташук: 1997
Сканирование и форматирование текста
СШ №7 г. Бреста. Рихтер Б.М. 2006 год
ПРАДМОВА
Згодна з вынікамі псіхалагічных даследаванняў, малодшы школьны ўзрост - гэта перыяд развiцця дзіцяці, калі закладваюцца асновы лагічнага мыслення. У зоне актыўнага засваення знаходзіцца шэраг лагічных дзеянняў, такіх, як залучэнне істотных прымет падабенства і адрознення прадметаў, абстрагаванне, абагульненне, разважанні і інш. Улічваючы сучасныя патрабаванні да школьнай адукацыі і ўзроставыя магчымасці 6 - 10-гадовых дзяцей, настаўнік павінен ужо на пачатковай ступені навучання ствараць адпаведныя ўмовы для своечасовага фарміравання і далейшага эфектыўнага развіцця лагічнага мыслення вучняў. Асобая роля ў гэтым плане належыць матэматычнаму матэрыялу з прычыны яго спецыфікі - сцiсласцi, дакладнасці, доказнасці і лагічнай паслядоўнасці.
Паспяховае вырашэнне праблемы развіцця лагічнага мыслення патрабуе мадыфікацыі мадэлі традыцыйнага навучання, у якой прыярытэтнае месца займае авалоданне матэматычным зместам, а не характэрнымі для матэматыкі прыёмамі пазнавальнай дзейнасці. Інтэлектуальнае развіццё дзіцяці пры такім падыходзе ставіцца ў прамую залежнасць ад засваення пэўнага аб'ёму ведаў, уменняў, навыкаў і разглядаецца як адпаведны яму вынік. Такім чынам, уздзеянне на лагічнае мысленне вучняў мае выпадковы і спантанны характар. Альтэрнатывай традыцыйнаму навучанню з'яўляецца развіццёвае навучанне, якое арыентавана менавіта на дасягненне пэўнага ўзроўню развіцця мысліцельнай дзейнасці дзяцей.
Змест дадзенай кнігі адпавядае канцэпцыі развіццёвага навучання і абумоўлены існаваннем комплексу агульных, а таксама спецыфічных менавіта для матэматыкі лагічных уменняў і дзеянняў, Структура кнігі вызначана згодна з вынікамі ўсебаковага аналізу праблемы развіцця лагічнага мыслення ў сучаснай лсіхалогіі і педагогіцы. Фарміраванне і развіццё лагічнага мыслення малодшых школьнікаў, узаемасувязь этапаў працэсу засваення і фарміравання лагічнага мыслення адлюстраваны ў наступных схемах.
Фарміраванне і развіццё лагічнага мыслення
Працэс засваення Фарміраванне лагічнага мыслення
Вучэбна-метадычны дапаможнік змяшчае шэсць раздзелаў: "Прыметы прадметаў", "Класіфікацыя", "Азначэнне паняццяў'', "Лагiчныя аперацыі", "Квантары агульнасці і існавання", "Навучанне разважанням".
Кожны раздзел пачынаецца ўступнай прадмовай пад рубрыкай "Да ведама настаўніка", дзе вельмі сцісла выкладаюцца тэарэтычныя асновы, якія дапамогуць настаўніку зрабіць навучанне дакладным і мэтанакіраваным. Змест асобных параграфаў уяўляе сістэму заданняў, прызначаных для фарміравання ў вучняў пэўных мысліцельных дзеянняў і структур. Шэраг заданняў суправаджаецца адказамі, падказкамі, узорамі разважанняў. У некаторых практыкаваннях прапануюцца пытанні рознай ступені складанасці, што дазваляе дыферэнцыравана падыходзіць да навучання дзяцей з розным узроўнем падрыхтоўкі па канкрэтнай тэме, Пэўнае месца займаюць метадычныя парады па арганізацыі пазнавальнай дзейнасці вучняў.
У апошнім раздзеле "Навучанне разважанням" значнае месца адведзена метадычнаму аспекту праблемы навучання малодшых школьнікаў правільным разважанням. Гэта пытанне недастаткова асветлена ў метадычнай літаратуры, таму да кожнай серыі заданняў дадзенага раздзела, акрамя агульных метадычных парад, прапануюцца прыкладныя фрагменты ўрокаў, узоры выканання заданняў, падрабязна апісваюцца навучальныя гульні.
Падбор практыкаванняў да ўрока вызначаецца тэмай урока, яго мэтамі і задачамі з улікам асаблівасцей агульнай падрыхтоўкі класа. Аднак пажадана пры выкананні практыкаванняў кожнага раздзела і пры пераходзе ад адной тэматычнай групы заданняў да другой прытрымлівацца дадзенай у кнізе паслядоўнасці.
У якасці дыдактычнага матэрыялу ў прапанаванай сістэме заданняў ужываюцца ў асноўным тыя ж сродкі нагляднасці, што і ў падручніках матэматыкі пад рэдакцыяй А.А. Столяра: геаметрычныя фігуры з трыма прыметамі адрознення (форма, колер, велічыня), кругі Эйлера, прамавугольныя табліцы. Увогуле кнігу можна выкарыстоўваць як вучэбна-метадычны дапаможнік для настаўнікаў, якія працуюць па праграме, зацверджанай у 1992 годзе. Паколькі няма магчымасці выдаць каляровы варыянт дапаможніка, колер у прапанаваных заданнях (акрамя белага і чорнага) абазначаецца з дапамогай літар: ч - чырвоны, с - сіні, з - зялёны, ж - жоўты і г. д.
На аснове практыкаванняў, прыведзеных у кнізе, варта па аналогіі прыдумваць новыя заданні, выкарыстоўваючы пры гэтым не толькі матэматычны матэрыял, і прапаноўваць іх вучням на ўроках па іншых вучэбных прадметах.
Дапаможнік адрасаваны настаўнікам пачатковых класаў, студэнтам вышэйшых i сярэдніх навучальных педагагічных устаноў, але ён будзе карысным таксама выхавальнікам груп прадоўжанага дня, кіраўнікам матэматычных гурткоў і бацькам малодшых школьнікаў для пазакласных заняткаў з дзецьмі. Адпаведныя метадычныя парады, распрацоўкі фрагментаў урокаў, навучальныя гульні дапамогуць, арганізоўваць такія заняткі.
Аўтары выказваюць шчырую падзяку рэцэнзентам кнігі загадчыку кафедры методыкі выкладання матэматыкі Беларускага дзяржаўнага педагагічнага універсітэта імя Максіма Танка У.Л. Дразду, дацэнту кафедры методыкі выкладання матэматыкі Магілёўскага педагагічнага інстытута імя А.А. Куляшова А. Т. Катасонавай, метадысту Навукова-метадычнага цэнтра /. А Гімпель за карысныя прапановы і заўвагі, што садзейнічалі паляпшэнню якасці выдання. Аўтары таксама ўдзячныя.А.С. Цімашэвіч і М.М. Гармель за тэхнічную працу па падрыхтоўцы рукапісу кнігі.
Аўтары.
Раздзел І. ПРЫМЕТЫ ПРАДМЁТАЎ
Да ведама настаўніка
Прымета - гэта ўласцівасць прадмета. Вызначаюць агульныя і адметныя, істотныя і неістотныя прыметы. Адметныя прыметы дазваляюць вылучаць прадмет сярод іншых, агульныя не маюць гэтай уласцівасці. Напрыклад, агульнай уласцівасцю лікаў 5 і 55 будзе якасная характарыстыка: яны запісваюцца з дапамогай лічбы 5, а адметнай уласцівасцю - колькасная характарыстыка: лік 5 мае адзін разрад, лік 55 - два разрады. Істотныя прыметы абумоўліваюць існаванне прадмета, неістотныя не маюць прынцыповага значэння ў гэтым сэнсе. Так, калі ідзе знаёмства з паняццем "трохвугольнік", дзеці бачаць, што гэтыя фігуры (трохвугольнікі) могуць адрознівацца колерам, велічынёй. Але ва ўсіх трохвугольнікаў застаюцца нязменнымі наступныя ўласцівасці, якія яны маюць: тры вуглы, тры стараны і тры вяршыні. Калі мы зменім гэтыя ўласцівасці, то дадзеныя фігуры нельга будзе аднесці да трохвугольнікаў. Значыць, пры змене неістотных уласцівасцей прадмет будзе адносіцца да таго ж самага паняцця, а пры змене істотных уласцівасцей ён будзе адносіцца да іншага паняцця. Адзначым, што істотныя прыметы заўсёды з'яўляюцца адметнымі, але не ўсякая адметная прымета з'яўляецца адначасова істотнай.
3 матэматычнага матэрыялу аб'ектамі для параўнання часцей за ўсё выступаюць геаметрычныя фігуры, лікі. Прыметы, па якіх іх можна параўноўваць, прыведзены ў табліцы.
Прыметы параўнання матэматычных аб'ектаў
| Аб'ект параўнання | Прыметы параўнання |
| Геаметрычныя фігуры | Форма; колер; велічыня; віды вуглоў (прамы, тупы, востры); даўжыня старон; колькасць старон, вяршынь, вуглоў; перыметр; плошча. |
| Цэлыя неадмоўныя лiкi | Месца ў радзе натуральных лікаў; склад лікаў; разрадныя адзінкі (пералічэнне); колькасць разрадных адзінак; колькасць адзінак асобнага разраду; лічбы, якія выкарыстаны для запісу ліку; колькасць лічбаў у ліку; парадак лічбаў у ліку; стасункі паміж колькасцю разрадных адзінак; стасункі паміж лікамі. |
3 вывучэннем прымет звязаны два лагічныя прыёмы: прыём параўнання, які дае магчымасць вылучаць мноства ўласцівасцей прадметаў і прыём змянення ўласцівасцей, які дазваляе адрозніваць істотныя прыметы ад неістотных.
У пачатковым навучанні найбольш шырока выкарыстоўваецца прыём параўнання. Ён складаецца з такіх аперацый:
- вылучэнне прымет;
- вызначэнне агульных прымет;
- вылучэнне асновы для параўнання (адной з істотных прымет);
- супастаўленне прадметаў па дадзенай аснове.
Неабходна ўлічваць наступныя ўмовы выканання параўнання:
1) параўнаннем трэба карыстацца пры супастаўленні толькі аднародных прадметаў;
2) параўнанне павінна выконвацца па істотных прыметах.
Так, згодна з умовай 1, адбываецца, напрыклад, параўнанне ў пэўным класе фігур, а згодна з умовай 2, яно ідзе па істотных прыметах - колькасці вуглоў (старон, вяршынь), перыметру, плошчы.
Заданні на вылучэнне прымет прадметаў падрыхтоўваюць дзяцей да выканання больш складаных практыкаванняў, якія прапануюцца ў наступных раздзелах кнігі.
Выкананне некаторых заданняў можна спалучаць з лічэннем па розных прыметах. Напрыклад: "Колькі трохвугольнікаў у выяве чалавека? Нятрохвугольнікаў?" (§ 1, заданне 1) або "Колькі адназначных лікаў у лікавым радзе? Неадназначных? Двухзначных? Недвухзначных?" (§ 2, заданне 16) і да т. п.
Звяртаем увагу настаўніка на пытанні, якія змяшчаюць адмаўленне. Успрыманне такіх пытанняў і пабудова адпаведных адказаў у далейшым садзейнічаюць авалоданню дзецьмі лагічнай аперацыяй адмаўлення.
У дадатак да лагічных дзеянняў можна выконваць і арыфметычныя. Напрыклад: "Знайдзі суму лікаў, у якіх колькасць дзесяткаў (адзінак) аднолькавая" (§ 2, заданне 5).
Практыкаванні параграфаў першага раздзела можна аднесці да двух узаемавыключальных тыпаў:
1} зададзены аб'екты для назірання або параўнання, трэба вылучыць іх прыметы;
2) зададзена прымета, трэба падабраць аб'екты, якія маюць гэту прымету.
Вылучэнне прымет прадметаў і аперыраванне імі з'яўляюцца часткай лагічных дзеянняў класіфікацыі, азначэння і ў некаторай ступені атрымання вываду. Таму гэты раздзел займае ў кнізе першае месца.
§ 1. Вылучэнне прымет і аперыраванне імі
1. Назаві геаметрычныя фігуры, з якіх складзена выява чалавека.
2. Якую форму мае гэта фігура? Чаму яна называецца ...?
Адказ. Фігура мае чатырохвугольную форму. Яна называецца чатырохвугольнікам, таму што мае 4 вуглы.
3. Назаві якія-небудзь прыметы гэтай фігуры.
Адказ. 3 вуглы, 3 стараны, 3 вяршыні.
4. Назаві прыметы трохвугольніка, квадрата, пяцівугольніка.
5. Чые гэта прыметы: 4 стараны і 4 вуглы? Адказ. Гэта прыметы чатырохвугольніка.
6. 3 якіх лічбаў складаецца запіс ліку 58? 3 якой лічбы пачынаецца запіс лікаў: 14, 37, 29, 45?
7. Вызнач прыметы лікаў: 4, 48, 481.
Прыкладны адказ. Лік 4 складаецца з чатырох адзінак, у запісе гэтага ліку выкарыстана адна лічба - 4, лік знаходзіцца ў першым дзесятку лікаў, яго суседзі - лікі 3 і 5. Аналагічна апісваюцца астатнія лікі.
8. Дадзены два лікі: 12, 16.
1) Назаві прыметы падабенства гэтых лікаў.
2) Назаві прыметы, па якіх гэтыя лікі адрозніваюцца адзін ад аднаго.
9. 1) Колькі чатырохвугольнікаў мае фігура 1?
2) Колькі квадратаў мае фігура 2? А яе зафарбаваная частка?
3) Колькі трохвугольнікаў і квадратаў мае фігура 3?
Адказы. 1) 9 чатырохвугольнікаў; 2) 14 квадратаў, 5 квадратаў;
3) 12 трохвугольнікаў, 6 квадратаў.
10. Якія лікі прапушчаны?
1) 5, 15, ..., 35, 45, ...
34, 44, 54, ......., 84
2) 15 + 5 • 2 = 25
15 + 5 • 4 = 35
15 + 5 • ... = ...
11. Знайдзі заканамернасць і дапоўні рады лікаў:
1) 10, 9, 8, 7, 6, 5, ...
2) 5, 10, 15, 20, 25, 30, ...
3) 6, 9, 12, 15, 18, 21, ...
4) 3, 7, 11, 15, 19, 23, ...
5) 24, 21, 18, 15, 12, 9, ...
6) 1, 2, 4, 8, 16, 32, ...
7) 9, 1, 7, 1, 5, 1, ...
8) 3, 5, 9, 17, ...
9) 1, 1, 2, 3, 5, 8, ...
12. У якім радзе запісаны лікі ў парадку ўзрастання? Што можна сказаць пра іншыя рады?
1)7246, 6788, 5808, 4999;
2)344, 589, 1099, 2001;
3) 896, 23, 3459, 8473.
13. У якім радзе запісаны лікі ў парадку ўбывання? Што можна сказаць пра іншыя рады?
1) 58, 199, 998, 1000;
2) 746, 504, 433, 399;
3) 111, 22, 186, 72.
14. Дадзены рад лікаў: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. Які лік роўны суме ўсіх папярэдніх яму лікаў у радзе?
Адказ. 3 = 1+2.
15. Запішы ўсе двухзначныя лікі, у якіх лік адзінак большы за лік дзесяткаў на 6.
Адказ. 17, 28, 39.
16. Лік 16 меншы за задуманы лік у 4 разы. Які лік задуманы?
Падкрэслі правільны адказ: 4, 64, 20.
17. Лік 24 большы за задуманы лік на 6. Які лік задуманы?
Падкрэслі правільны адказ: 30, 18, 4.
18. Запішы пары лікаў, сума якіх большая за іх здабытак.
Адказ. Адным з лікаў можа быць 1, таму што пры множанні любога ліку на 1 атрымліваецца зыходны лік, а пры складанні любога ліку з 1 атрымліваецца лік, які на 1 большы за дадзены. У гэтым выпадку сума заўсёды большая за здабытак.
Адпаведнае разважанне можна правесці для выпадку, калі адзін з лікаў роўны 0.
19. 1) Патроены лік большы за той жа падвоены лік на 8. Што гэта за лік?
2) Патроены лік большы за той жа падвоены лік на 15. Што гэта за лік?
Адказы. 1) 8; 2) 15.
3) Складзі аналагічныя заданні.
4) Які вывад можна зрабіць?
Падказка. Чым з'яўляецца невядомы лік у адносінах да патроенага і падвоенага яго значэнняў? Розніцай паміж імі.
20. Знайдзі лік, які большы за лік 13 на 1, меншы за лік 18 на 4 і большы за лік 7 у два разы.
Адказ. 14.
2
1. Колькі трохвугольнікаў унутры першага квадрата? Другога
квадрата?
Адказ. 8, 16.
22. Знайдзі заканамернасць і запоўні пусты квадрат.
А
дказ.23. Знайдзі сярод прапанаваных унізе варыянтаў стасункаў фігур тыя, што прадоўжаць верхні рад фігур.
Адказ. 5, 3.
24. Злучы пункты адрэзкамі. Колькі трохвугольнікаў атрымалася на кожным з малюнкаў?
Мал. 1 Мал. 2
Адказ. Мал. 1 - 8; мал. 2 - 35.
25. У квадраце знайдзі месца лікам 2, 2, 2, 3, 3, 3 так, каб у суме ў кожным слупку, кожным радку і па дыяганалі (з вугла ў вугал) атрымліваўся лік 6.
| | 1 | |
| 1 | | |
| | | 1 |
Адказ.
| 3 | 1 | 2 |
| 1 | 2 | 3 |
| 2 | 3 | 1 |
26. Размяркуй лікі, якія змешчаны ў квадратах, так, каб сумы лікаў у кожным слупку, кожным радку і па дыяганалі былі аднолькавыя.
| 1 | 1 | 1 |
| 2 | 2 | 2 |
| 3 | 3 | 3 |
Падказка. Спачатку знайдзі значэнне сумы лікаў, якому будзеш падпарадкоўваць іх размяшчэнне ў квадратах (1 - 3 + 2 – 3 + 3 • 3 = 18 - агульная сума лікаў; 18 : 3 = 6 - значэнне сумы лікаў у кожным слупку, кожным радку і па дыяганалi).
Адказ. Магчымы некалькі варыянтаў.
| 2 | 3 | 1 | | | 1 | 3 | 2 |
| 1 | 2 | 3 | | | 3 | 2 | 1 |
| 3 | 1 | 2 | | | 2 | 1 | 3 |
| | | | | | | | |
| 2 | 1 | 3 | | | 3 | 1 | 2 |
| 3 | 2 | 1 | | | 1 | 2 | 3 |
| 1 | 3 | 2 | | | 2 | 3 | 1 |
27. У 36 клетках размяркуй па нулю, а потым закрэслі 6 нулёў так, каб уздоўж кожнай стараны засталося па 4 нулі.
| | | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
Адказ.
| 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
| 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 |
28. Намалюй фігуры, якія адрозніваюцца ад дадзеных адной уласцівасцю.
Варыянты адказаў.
1) Напрыклад, фігуры адрозніваюцца колерам.
2) Напрыклад, фігуры адрозніваюцца формай.
3) Напрыклад, фігуры адрозніваюцца велічынёй.
29. Намалюй фігуры, якія адрозніваюцца ад дадзеных дзвюма ўласцівасцямі.
В
арыянты адказаў.
1) Напрыклад, фігуры адрозніваюцца колерам і формай.
2
) Напрыклад, фігуры адрозніваюцца колерам і велічынёй.
3) Напрыклад, фігуры адрозніваюцца формай і велічынёй.
§ 2. Вылучэнне агульных і адметных прымет
1. Чым падобныя лікі:
7 і 71; 77 і 17; 31, 38 і 345; 24, 54 і 624?
2. Чым адрозніваецца трохвугольнік ад чатырохвугольніка? Чым яны падобныя?
3. Знайдзі агульныя прыметы ў наступных лікаў: 5 і 15; 12 i 21; 20 і 10;
333 і 444.
4. Чым падобныя і чым адрозніваюцца лікі кожнай пары: 5 і 50; 201 і 20 100; 17 і 17 000; 80 і 80 000?
5. Дадзены лікі: 14, 16, 20, 24. Чым яны падобныя? Чым адрозніваюцца?
6
. Які з "чалавечкаў" лішні? Чым ён адрозніваецца ад астатніх?
7. Які з "чалавечкаў" лішні? Чым ён адрозніваецца ад астатніх?
8. Намалюй такую ж фігуру. Як яна называецца і чаму? Ці магчыма даць гэтай фігуры іншую назву? Якую?
Адказ. Трохвугольнік, многавугольнік.
9. Чым падобныя фігуры 1 і 5? Якую агульную назву можна ім даць?
Адказ. Чатырохвугольнік.
10. Колькі ў кожнай фігуры вяршынь? Колькі адрэзкаў? Як называецца кожная фігура? Як называюцца ўсе гэтыя фігуры?
Адказ. Многавугольнікі.
1
1. Знайдзі 8 трохвугольнікаў.
12. 1) Вызнач дзве прыметы, якія адрозніваюць прамавугольнікі ад астатніх чатырохвугольнікаў.
2) Вызнач прыметы падабенства гэтых фігур.
Адказы:
1) Усе вуглы роўныя і прамыя, супрацьлеглыя стораны роўныя;
2) фігуры маюць 4 вуглы, 4 стараны, 4 вяршыні.
13. Па якой прымеце квадрат адрозніваецца ад прамавугольніка? Пералічы прыметы падабенства гэтых фігур.
1
4. Назаві тры прыметы, па якіх дадзеныя фігуры падобныя. Назаві хаця б адну прымету, якая адрознівае дадзеныя фігуры.
15. Чым падобныя гэтыя фігуры?
Падказка. Параўнай тыя часткі, якія ўваходзяць у склад дадзеных фігур.
Адказ. Фігуры складаюцца з аднолькавых частак, маюць аднолькавыя плошчы.
16. 1) Які з лікавых радоў лішні?
2) Чым ён адрозніваецца ад астатніх?
3) Знайдзі не менш за тры прыметы, па якіх астатнія рады лікаў падобныя.
1, 2, 4, 8, 16, 32
3, 6, 12, 24, 48, 96
5, 10, 20, 40, 80, 160
2, 6, 18, 54, 162
7, 14, 28, 56, 112, 224
Адказы:
1) другі знізу;
2) кожны наступны лік большы за папярэдні ў 3 разы, а не ў 2 разы;
3) у кожным радзе па 6 лікаў; кожны наступны лік большы за папярэдні ў 2 разы; усе лікі радоў, акрамя першага ліку кожнага рада, цотныя.
17. Знайдзі агульнае ў выразах. У чым іх адрозненне? Вылічы адпаведныя значэнні.
3 • (12 - 20 : 4) =
і 3 • 12 – 20: 4 = 36 : (6 + 3 • 2) =
і (36 : 6 + 3) • 2 = (63 + 27) : 9 : 2 =
і (63 + 27 : 9) : 2 = 38 + 36 + 14 =
і 38+ (36+14) = § 3. Вылучэнне істотных і неістотных прымет
1. У мяне ёсць чырвоны, жоўты і сіні шары, а ў маёй сястры - чырвоны і жоўты. У каго шароў больш?
2. Школа знаходзіцца ў самай сярэдзіне вёскі, на плошчы. Маша ішла ў школу і сустрэла 4 хлопчыкаў. Кожны з іх быў з партфелем. Колькі дзяцей накіроўвалася ў школу?
Адказ. Толькі Маша.
3. Што лягчэйшае: кілаграм ваты ці кілаграм жалеза?
Адказ. Яны важаць аднолькава.
4. Уяві, што ты - шафёр аўтобуса. У аўтобусе 28 месцаў, на якіх сядзяць 16 мужчын і 12 жанчын. Акрамя іх, у аўтобусе стаяць яшчэ 6 мужчын. Колькі гадоў шафёру аўтобуса?
Адказ. Столькі, колькі табе.
5. Надышоў доўгачаканы студзень. Спачатку зацвіла 1 яблыня, а потым 3 слівы. Колькі дрэў зацвіло?
Адказ. У студзені дрэвы не цвітуць.
6. Повар насыпаў рысу пароўну ў дзве шклянкі. Потым з адной шклянкі ён перасыпаў рыс у каструлю. Дзе рысу больш - у другой шклянцы ці ў каструлі?
Адказ. Колькасць рысу аднолькавая.
7. Дзеці сабралі асенні букет. У ім было 5 кляновых, 4 бярозавыя, 2 дубовыя і 1 асінавы ліст. 3 колькіх розных дрэў былі сабраны лісты ў букеце?
Адказ. 3 чатырох.
8. Коля намаляваў 2 елкі, пад кожнай з іх - 3 грыбочкі. Алёша намаляваў 2 сасны. Колькі ўсяго ліставых дрэў намалявалі хлопчыкі?
Адказ. Ніводнага.
9. Наташа запісала на дошцы два апавядальныя сказы. А Света ў сшытку запісала адзін пытальны сказ. Хто запісаў больш сказаў і на колькі?
10. Саша за адказы на ўроках атрымаў адзнаку "тры" па чытанню і "чатыры" па матэматыцы. А Света на ўроку прыродазнаўства адказала на "выдатна". Хто з дзяцей атрымаў больш адзнак?
Падкрэслі правільны адказ:
1) Света;
2) Саша;
3) Света і Саша атрымалі аднолькавую колькасць адзнак.
11. Дзед Мароз на 8 Сакавіка падарыў бабулі, маці і Алене па букеціку кветак. Колькі ўсяго букецікаў прынёс Дзед Мароз?
Адказ. Дзед Мароз не прыходзіць 8 Сакавіка.
12. Неахайнік Коля кінуў на падлогу 4 сінія і 2 зялёныя паперкі ад цукерак. Колькі цукерак з'еў хлопчык?
13. У поўдзень Міша заўважыў на небе 3 вялікія і 2 малыя зоркі. Адна з іх не ўтрымалася і пачала падаць. Колькі зорак засталося на небе?
Адказ. У поўдзень Міша не мог бачыць зоркі.
14. Па дарозе праехала 5 грузавых аўтамашын, 2 "Масквічы", 4 "Запарожцы" і 1 "Волга". Колькі праехала легкавых аўтамашын?