С. М. Усманов 8д8би редактор 48м

Вид материала

Документы

Подобный материал:

• В. В. Усманов Заведующий редакцией П. В. Алесов Редактор Т. П. Ульянова Художественный, 3113.66kb.
• Серия «Мастера психологии» Главный редактор Заведующий редакцией Ведущий редактор Литературный, 6744.57kb.
• Алина Владимировна Арбузова, 87.12kb.
• Управління освіти І науки Запорізької облдержадміністрації Комунальний заклад, 2365.04kb.
• Уолтер Лорд. Последняя ночь "Титаника", 2595kb.
• Автор: Дуквина Татьяна, 52.71kb.
• Текстовый редактор. Работа с текстом Текстовый редактор (ТР), 62.2kb.
• Выпускающий редактор В. Земских Редактор Н. Федорова Художественный редактор Р. Яцко, 6293.22kb.
• 4-5 38—41 Методическая газета для педагогов-психологов. Выходит 2 раза в месяц Учредитель, 534.94kb.
• А. Н. Шмырев Редактор А. А. Освенская Технический редактор А. И. Казаков Художественный, 1466.83kb.

Бераз коллегаларым турында

Я6а Каръяуды сигезъеллык м8кт8бен8 рус телен 48м 8д8биятын укытырга кайттып сигез ел д8вамында башлангыч сыйныфта эшл8дем.

Мин Я6а Каръяуды м8кт8бенд8 укытканда д9рт директор алышынды. Эшк8 мине Йосыпов *нф8л абый алды, ул авыл советы 3ит8кчесе булып китк8ч, директор булып к7че ташып торган, яп-яшь Васиков Камил Х8биевич килде. А6ардан со6 Арсланова Лира эшл8п алды, шуннан безне6 коллективны Калагаев Николай Рафилович 3ит8кл8де.

Мин эш башлаган м8лд8 м8кт8пт8, 9земне6 элекке укытучыларым, М7хетдинова ?м8м8, З89л8 48м М7д8рис Усмановлар, Рамазанов Гыймран, Янбирдин *хм8т, Усманова Дин8, Х7с8енова Роза, Мусабирова Филз8, Г8р8ева Флера, Нургалиев Тимер3ан 3игелеп эшли иде. Олы укытучылардан Йосыпова М78зин8 бел8н Акчурина Рида апалар укыта иде 8ле.

Завуч вазифасын Мусина Х8ния №и4аннур кызы башкара иде. К9пт8н т9гел ген8 институт т8мамлап кайткан яшь белгеч булуына карамастан, укытучыларны6 укытучысы булып 3итешк8н иде инде ул. Х8ния №и4аннуровна безне, 7ч м74им максатны берл8штереп, бернинди т7з8т9сез, матур почерк бел8н, план т7зерг8 7йр8тте. М8кт8пт8 зур педагогик стажлы укытучылар, бер с9з бел8н ген8 8йтк8нд8, “уку-т8рбия эше корифейлары“ эшл8с8 д8, Х8ния №и4аннуровна беренчел8рд8н булып я6а ысуллларга таянып эшл8де. Шул нигезд8 балалар бел8н м7галл8м8г8 керерг8 7йр8тте ул безне. Рус теле 48м 8д8бияты укытучысы буларак та Х8ния апа коллективта 9з с9зен 7здереп 8йт8, укыту-т8рбия эшен оста оештыра бел8 иде.

Бервакыт, ул безне – яшь белгечл8рне, ачык д8ресен8 чакырды. “Плюшкин – прореха на человечестве“ диг8н темага багышланган иде аны6 д8ресе. Бу д8рест8 укучыларны гына т9гел, безне д8 кешелек д7ньясында буш, ертык урын булып калмаска 7йр8тте. Уйлап караса6, чыныннан да шулай булып чыга. Укытучы 47н8рене6 асылына т7шенг8н к9пме яшь укытучы Х8ния апа 3ит8кчелеге аркасында зур д8р838л8р8г8 иреште:

Атказанган укытучылар - Аллаярова Ф8ния, Васикова Розалия; югары 48м беренче категорияле укытучылар - Кунафин *х8т, Кунафина Флюр8, Кунафина Р8йс8, Усманова Роза, Нургалиева Н8сим8, Калагаева Альмира 48м тагын бик к9пл8р.

Мин 9земне6 коллегам 48м остазым Усманова З89л8 апага да зур р8хм8тлемен. Башлангыч сыйныф укучыларын 3ыябыз да - яз да, к7з д8, кыш та экскурсияга алып кит8без. Т8рбияви эчт8лекле, бернич8 с8гатьл8рг8 сузылган, гад8тт8, тыныч кына, З89л8 апа бел8н берг8лект8 9тк8релг8н бу с7йл8ш9л8р 8ле д8 исемд8. Яшь кешег8 ки68шл8рен - булсын укытучыга, булсын укучыга оста итеп бир8 бел8 иде ул З89л8 апа Усманова.

* онытылмас “Зарница“ уеннары? Кар крепостен яулап алабыз, миналар кырын чистартабыз, ике командага б9ленеп, укучылар бел8н берр8тт8н укытучылар да ике командага б9лен8, кар атып, “дошманны“ тар-мар ит8без. Главнокомандующие гад8тт8 – Усманов М7д8рис 48м Янбирдин *хм8т абыйлар, ч7нки алар сугышны6 9зен к9рг8н ветеран укытучылар. Уен бетк8ч, кит8 б8х8с, эй, кайтып барабаыз инде, кем хаклы да кем д7рес эшл8м8де ик8нен ачыклап. Укучылар да, укытучылар да кызып-кызып, чынга алып б8х8сл8шеп кит8л8р...

СССР-га 50 ел тулды. Б7тен м8кт8п бел8н ярышып зур форматта герблар т7шер8без – 15 союздаш республиканы6 герблары! Минем сыйныфка *зербай3ан 48м Грузия респубилкасыны6 гербы эл8кк8н иде. Матур итеп стенд ясап элдек. Иске м8кт8пт8 8ле бу.

Я6а ел 3ит8 башласа, и6 яхшы газетага конкурс игълан ител8. Ярый, Г8р8ева Флера апаны6 сыйныфында художник укучылар - Корбанова 48м К8римова бар, 8 М7хетдинова ?м8м8 апа Т9б8н Каръяудыга т7шеп гербны чын художниктан ясаткан ик8н (Рафаэль исемле ди). Юк, бу д7рес т9гел! Шулай итеп, ярышып, и3ат к7чен сарыф итеп, к96ел биреп эшли идек без, ул заманнарда.

Я6а м8кт8п т8 без эшл8г8н чорда салынды. Таштан, бер катлы, “П“ х8рефе формасында. М8кт8пне 3и4азларга да кир8к бит инде! Китте ярыш, китте уйланулар – кабинетны ничек матурларга?!

М7д8рис, Гыймран, *хм8т абыйлар, Дин8, ?м8м8, М78зин8 апалар яшьл8р бел8н ярышып, 48рберсе 9зене6 уку кабинетын биз8де. * м8кт8п залын биз8рг8 без, яшьл8рг8 калды. Розалия бел8н Камил Васиковлар, Х8ния апа, Ш8рипова Зил8, мин, Тимер3ан абый Нургалиев, т7нге 12-л8рг8 кад8р калып, стендлар ясыйбыз.

М8кт8п сигезъеллыктан унъеллыкка да без эшл8г8н чакта 8йл8нде. М8кт8пне беренче булып алтын медальг8 Нургалиева Дилара бетерде 48м Авиация институтына укырга керде. Х8м8тдинов №89д8т, М7хетдинов Рим бик яхшы укыйлар иде. Мин аларны 3ыр д8ресенн8н укыттым. Матурлар, акыллы егет-кызлар, 9зем д8 яшь булгач – ояла идем аларны укытырга.

Мин Каръяуды м8кт8бене6 8ле эшл8п килг8н к9п укытучыларыны6 беренче укытучысы булдым. Барысын да х8терлим, барысын да яратам. Матур булдылар, чын кеше булып 9стел8р. Очрашканда таныйлар, х7рм8тл8п ис8нл8шеп кит8л8р.

Физкультура укытучысы Тимер3ан Нургалиев бик оста итеп ча6гычылар бел8н эшли иде. Районга ярышка барган саен аны6 укучылары 1,2,3-нче призлы урыннарны алып кайталар. №и6ел атлетика 48м ча6гы ярышлары буенча Каръяуды м8кт8бе районда бернич8 ел р8тт8н кубок ху3асы булды. Авыл урман буенда урнашканлыктан файдаланып, Тимер3ан абый ча6гы юлын урман эченн8н сала иде.

Укучыларыбыз бел8н шул трасса буйлап ча6гыга басып шуып кит8без. Анда шул х8тле тыныч! Сокланып туймаслык, 8киятт8гед8й матур кышкы табигать к9ренешл8рен8 хозурланабыз. Искиткеч матур иде шул ча6гы юллары, бигр8к р8х8т иде салмак кына ча6гы шуулары! Укучылар да исл8рен8 т7шер8дер 8ле аны.

Еллар т7пкелен8 8йл8неп карыйм да, аптырап куям - га38еп талантлы булган ик8н безне6 укытучыларыбыз! Сокланырлык та алар, горурланырлык та.

М7д8рис абый Усманов алтын куллы ад8м иде. М8кт8пт8ге 48рбер язу аны6 кулыннан 9т8, плакат шрифтлары бел8н стендларны бик оста итеп бизи, кир8к булса мич чыгара, балта эшл8рен д8 башкара, т7п вазифасына килг8нд8, алыштыргысыз телче д8 бит 8ле.

Янбирдин *хм8т абый – тарих укытучысы. *хм8т абыйга, 9-нчы май к7ненд8, б9ген, доклад укырга кир8к иде, дип м7р838гать итс8л8р, ул бер 8зерлексез бер с8гатьлек чыгыш ясарга с8л8тле иде. Саннарны шул кад8р т7г8л 8йт8 ки, “миллионны“ гына “мелеон“ дип 8йт8 иде ул. Безг8, бала-чагага, шул х8тле кызык к9рен8 иде аны6 шушысы.

Диникеева М78зин8 апа география кич8л8рен шул х8тле эчт8лекле 9тк8р8, 9зе матур итеп географияга кагылышлы 3ырлар 7йр8т8: “Не расстанемся, величавая Ангара“ диг8н 3ыры 8ле д8 колакта я6гырап тора. (зе кунакчыл, безне т8бикм8к бел8н сыйлый: “И, Н8сим8, мин т8бикм8к остасы, 8 син б8лешне оста пешер8се6“, - дип безне мактап, к96елл8рне к9т8реп т8 3иб8р8 8ле ул.

Нуретдинова Филз8 апа алардан к9пк8 яшь, Каръяуды м8кт8бен т8мамлап, Б7ре пединститутында биология-химия факультетында укыган. Аны6 кебек 3ырчы - мо6лы, челтер8п торган тавышка ия булган кеше тир8-якта юк.

Булдыклы, 48рьяклап та талантлы, олы буын укытучыларыннан 9рн8к алып, без д8 ижатка тартылдык, алар кебек эшл8рг8 омтылдык.

М8кт8пне6 комсомол оешмасын мин 3ит8кли идем. Комсомол 3ыелышларында катнашабыз, колхозны6 комсомол 3ит8кчесе Низамов З7ф8рне т8нкыйтьлибез, районны6 конкурс-концертларында катнашабыз, авыл с8хн8сенд8 спектакльл8р куябыз.

Хезм8т юлым башында туган м8кт8бемд8 9з эшен т7пле белг8н, балаларны чын к96елд8н яраткан, д8ртле, и3ади укытучылар коллективында эшл8вем8 язмышыма ме6-ме6 р8хм8тлемен!

Зур ихтирам бел8н Нургалиева

(Рамазанова) Н8сим8 Гыймран кызы

1965-1980-нче елларда Я6а Каръяуды м8кт8бенд8 эшл8г8н Нургалиев Тимер3ан Нурлыгаян улы, югарыды к9рс8телг8нч8, Н8сим8 Рамазан кызыны6 тормыш ипт8ше ист8лекл8ре д8 м8кт8пне6 8леге чорына карый.


Каръяуды м8кт8бен8 д8 спорт 3ене кагылды

1965-нче уку елында Я6а Карьяуды м8кт8бен8 физкультура 48м труд ф8не укытырга килдем. Бу елларда спортны6 к9п кен8 т7рл8рен 9зл8штерг8н идем: чангы, 3и6ел атлетика буенча ярышлар, шахмат-шашка уеннары, 7ст8л теннисы, гер ташлары кут8р9, волейбол, баскетбол уеннары 48м, со6гы елларда, милли к7р8ш кебек спорт т7рл8ре д8 керде. Бу спорт т7рл8ре буенча район ярышларында катнашып призлы урыннар алган бик к9п диплом 48м грамоталар саклана.

Минем бел8н бер елны Карьяуды м8кт8бен8 директор булып Аюпов М8хм9т Насыйр улы килде.

М8кт8пт8 физкультура бел8н ш7гелл8нерг8 ул вакытта м7мкинлекл8р д8 бик юк иде: спортзалы юк, бинасы да, чангылары да иске, таушалган. Шу6а карамастан, укучылар спорт чараларына тел8п, кызыксынып й7редел8р 48м р8х8тл8неп ш7гелл8ндел8р. Д8ресл8р ешрак тышта - саф 4авада 9тк8релде. Шул елларны укучыларда спортка карата кызыксыну уяттым, дия алам.

Бер кызыклы х8л х8теремд8 калган: М7д8рис абый Усманов учительская пиче янында т8м8ке тартып утыра. Укучылар ишекне ачып-ачып кер8л8р д8: “Абый безг8 физкультурамы“ – дип, икенчел8р: “Абый, кайчан физкультура?“ дип сорыйлар иде.

1973-нче елны я6а м8кт8п бинасына укырга к9чтек. Я6а м8кт8пне6 спортзалын т8п8ш кыеклы итк8нн8р, волейбол, баскетбол кебек уеннар уйнарга кыенрак иде. Я6а м8кт8пк8 к9чк8нче кыш к7нн8ренд8 укучыларны кул к7р8ге бел8н коралландырып спортзалны бер метр тир8нлекк8 казып, туфрагын тышка чыгардык, калганын залны6 т9ш8мен8 салдык. Бу ярыйсы гына зур эшл8рне д8рт бел8н, бер тиен т9л89сез эшли идек.

1966-нчы уку елында район к9л8менд8 спорт уеннары 9тк8р9 7чен стадион т7з9 конкурсы игьлан ителде. Безне6 м8кт8п коллективы, Аюпов М.Н 3ит8кчелегенд8 Иске Корыч урманынан агач делянкасы алып, укучылар бел8н кисеп, ташып, штакетник коймасы бел8н 8йл8ндерелеп, капкалары тимерд8н эшл8неп 1-нче ноябрьг8 х8тле, т8къдим ителг8н проект буенча спорт м8йданчыкларын 7лгерттек, утырырга скамейкалар да т7зеп куйдык, х8тта. Бу стадион бик матур килеп чыкты, бугай, ч7нки район 3ит8кчел8ре тарафыннан байтак мактау с9зл8ре 8йтелде, л8кин 3и69чел8р спортформасы бел8н безне б9л8кл8м8дел8р.

Шуннан башлап физкультура д8ресл8ре шул стадионда 9тк8рел8 башлады. Безне6 эшл8р н8ти38се районда 9тк8релг8н ярышларда к9рен8 башлады. Х8зер бу урында авылны6 икенче урамы, таш йортлар т7зелде.

1968-нче уку елында ча6гы буенча район ча6гычылары арасында безне6 укучылар беренче урынны Султанов Фиравис (Урта Карьяуды), Низамова *мин8 алып кайтты. Команда кубок бел8н б9л8кл8нде. Шуннан башлап безне6 м8кт8п спортчылары команда беренчелекл8ренд8 48м ш8хси беренчелекл8рд8 д8 гел призлы урыннарны ала килдел8р.

М8кт8пне6 укыту расписаниесенд8 физкультура д8ресл8рене6 азакы д8рес итеп куелуы укучылар 7чен бик кулай иде, ч7нки ча6гы юллары урман эченн8н салынган. Шунда р8х8тл8неп, кара6гы т7шк8нче, 7–8-нче класс укучылары бел8н ча6гы трассасында бик кызыклы итеп к9нег9л8р 9тк8р8 идек. Трасса беркайчан буш тормады, авыл яшьл8ре д8 шунда чыгып ча6гыга баса иде. Шулай итеп, м8кт8пт8 9тк8релг8н ча6гы ярышлары олы б8йр8м т7сен ала башлады.

Районда т7рле ярышларда катнашып безне6 укучылар район ча6гычыларыны6 3ыелма командасына кердел8р. Болар - *.Низамова, Ф. Султанов, М.Усманов, Ф. Валиуллина, *.Мусин, Ф.Ш8рипова, Р.Хаматдинова, Р. Рахматуллин, А. Нургалиев, 4.б.

Шушы чорда д7нья к9л8менд8 танылган ча6гычы хатын–кызлар арасында Галина Кулаковага охшарга тырышып й7ри башладылар. В8лиуллина Флераны, Ш8рипова Ф8лил8не районны6 Кулаковасы дип й7реттел8р. Ир-атлар арасындагы билгеле ча6гычы Владислав Веденинга охшатып Нургалиев Айратны, Р8хматуллин Р8дисне районны6 В.Веденины дип й7реттел8р

Ул вакытта ча6гычылар командасы 4 егет 48м 4 кыздан торды. Ярышларда безне6 команда I-нче урынны алып, команда членнары I-II-III-IV-нче урыннарны ала иде. Кайчак командага II-III-нче урын гына кала иде.

Бу к9ренеш башка командаларны борчый 48м, шул с8б8пт8н, кан8г8тьсезлек белдер9чел8р д8 бар иде. Санап 9тк8н укучыларны6 барысы да район чемпионы дип язылган медаль бел8н б9л8кл8нде. Яулап алынган наградаларыбыз бел8н м8кт8пт8 спорт стенды ясап куйдык, андагы д9рт кубок, 7ч8р м8рт8б8 р8тт8н 3и6еп алынганга к9р8, б7тенл8йг8 м8кт8пт8 калды. Аннан тыш, унлап к9чм8 вымпел да шунда урнашты. Бу к9ренеш, берд8н м8кт8пне6 залын матурлады, икенчед8н спортчыларны6 спортка д8ртен тагын да 9стереп 3иб8рде.

№и6ел атлетика бел8н д8 тир8-якта безне6 спортчыларыбыз дан тотты. С7еп туймаслык Чиялекулдан килеп укыган кызларыбызга - Р. Галимова, Л. Куранова, Р Галина., Ф. К8римова - т7рле дистанциял8рг8 й7гер9, буйга (озынлыкка), биеклекк8 сикер9 буенча ти6н8р булмады.

Малайлардан, й7гер9 буенча, Ф. Султанов, Р. Нургалиев, М. Усманов, А. Нургалиев, *. Мусин, Ф.Латыпов беренче урында булдылар. Бу укучылар, район к9л8менд8 9тк8н, 38йге 48м кышкы туризм ярышларында катнашып беренче урын яуладылар.

Район ярышларында катнашулар бик к9п кыенлыклар, авырлыклар тудыра иде. Колхозны6 ГАЗ–51 машинасында ачык кузовта барабыз, буран, юлны кар каплый, машинаны эт8п барган чаклар да булды. Л8кин ярышларда 3и69 ниятенн8н туган д8рт к7че салкыннарны да 3и6еп чыга иде.

Тимер3ан Нургалиев

Фотоальбом карап утырам...

З7лф8 Б9л8кова

Альбом карап утырам. К9зл8рем саргая т7шк8н р8семг8 тек8л8. Мин монда класташ дусларым 48м укытучы бел8н т7шк8нмен.

Биш ипт8шем: Р8хматуллин Р8дис, Т9б8н Каръяудыдан килеп укый иде, биш ел элек Себер якларында эшл8п й7рег8н 3иренн8н м8рх9м булды; Исламов Имамгали, 9зебезне6 авылдан; Усманов М7д8рис *9х8ди улы – безг8 х8рби белем нигезл8рен укыткан абый; Ш8киров Ш8мил, Сахаутдинова Розалия, М83итова З7лф8 – Я6а Каръяуды егет-кызлары.

Бу фотога без бик ист8лекле вакыйгадан со6 т7шк8н идек. 70-нче еллар безне6 м8кт8пне6 физкультура, спорт буенча и6 югары д8р838г8 к9т8релг8н чаклары. Бигр8к т8, ча6гы ярышы 48м ату т7рл8ренд8 у6ышларыбыз шатланырлык булды.

Физкультура укытучыбыз Т.Н. Нургалиев 9з эшен яратып башкара иде. Ул елларда районыбызда 9тк8релг8н нинди ген8 спорт ярышы булмасын – Каръяуды командасы призлы урыннан калмады!

Х8рби хезм8т нигезл8ре (НВП) д8ресл8рен безг8 М.*. Усманов укытты. “10а” сыйныфында М7д8рис абый рус теле д8ресл8ре д8 алып бара иде. Кайвакыт (безне6 укытучы чирл8с8) рус теле д8ресл8ре ике сыйныфта да берг8 була 48м аны М7д8рис абый алып бара. Шундый д8ресл8рне6 к9бесе й7р8кт8 уелып калган. *йтеп куям: мондый д8ресл8р 36 бала (“10 а”, “10 б”) 7чен зур б8йр8м р8вешен ала иде!

Беренчед8н, без М7д8рис абыйдан “курка“ т7ш8 идек, д8рест8 ул 9т8 д8 3итди була иде, икенчед8н, ул а6латкан материалны а6ламый кайту м7мкинлеге юк иде.

Рус 8д8бияты д8ресл8рене6 тулы бер кинога 8йл8нг8н чаклары булгалый иде. А.П.Чеховны6 “Каштанка“ 8с8рен укыйбыз. Авыл баласы циркны6 н8рс8 ик8нен д8 белми ул вакытта. * цирк артистыны6 кулына килеп эл8кк8н Каштанканы6 талантлы, ты6лаучан эт ик8нен т7шендереп, аны6 9т8г8н х8р8к8тен, пирамиданы6 кай 3иренд8 ничек басып торуын а6лату юлын абый шулай х8л ит8 - кулына тиз ген8 акбур ала да кара тактада мен8 диг8н “пирамида“ т7шереп к9рс8т8! Безне6 к9зл8рд8 соклану, га38пл8н9 48м шатлану чаткылары ялтырый!

Рус теле д8ресл8ренд8 хата бел8н язылган с9зне “м86гег8“ хаталанмаслык итеп ист8 калдыру юлларын таба иде. Рамазанов Ринат (“10а”дан) “сахар“ с9зен “сохар“ дип язган. Абый аны авыл кибетен8 3иб8рде. Ул вакытта шик8р, з86г8р т7с бел8н эре итеп “Сахар“ дип язылган картон коробкада була иде. Ринат карап килде, тактага язып к9рс8тте, 48м 8ле булса да бу вакыйга аны6 х8теренд8дер, дип уйлыйм.

Булатова Зифа исемле укучы бел8н д8 шу6а охшаш х8л булганы ист8 калган. Саннар темасын 9т8без (порядковые и количественные числительные), матур итеп т7зеп рус теленд8 санап к9рс8т8без (5-нче сыйныф тир8се), т7рле авыллардан 3ыелган авыл балалары бит инде без.

Один, два.., матур гына итеп “одиннадцать”ка х8тле 3ит8 д8, двенадцать урынына дванадцать, дип саный бит Зифа. Бер тапкыр шулай саный – абый ипл8п кен8 т7з8т8, икенче тапкыр тагын шулай ди, без пышылдаша башлыйбыз, абый безг8 бер карап кую бел8н пышылдашу бет8. Зифа бер ун тапкыр кабатлаганнан со6 гына утырта, вакыт 8р8м була, дип тормый иде абый. Бел9ен8-а6лаганына ышанмый торып, укучыны урынына утыртмый.

Шул ук Зифа бел8н НВП д8ресенд8 шундыйрак х8л булды. Бу д8ресл8р к9п вакыт ике сыйныф 7чен берг8 9т8 иде, Бу д8ресл8рне, беренчед8н к7теп алсак, икенчед8н бик 3итди 8зерл8н8 идек. №итеп килг8н кызлар, егетл8р бит инде без, башка сыйныфлар алдында сынатмаска тырышабыз.

“Налево“, “направо“, “кругом“ командаларын 9тибез. Зифа ярыйсы гына бутала, бигр8к т8 “налево“, “направо“ны бутый. Абый бу т7шенч8не а6лату, ныгыту юлын да тапты. Апрель, май айларында НВП д8ресл8ре м8кт8п ихатасында 9тк8рел8 иде. Урамда яткан салам кис8ген алып у6 кулына, 9сеп утырган 9л8нне 7зеп алды да сул кулына тоттырды 48м Зифа 7чен команданы “салам“аяк, “печ8н“аяк дип бир8 башлады. Бик озак кабатлаганнан со6 ни4аять команда т7г8л 9т8л8 башлады.

* бу фотога 8йл8неп кайтсак, без бу елны районны6 к9чм8 кубогын яулап алдык. Биш укучыдан торган Каръяуды м8кт8бе командасы кышкы спорт ярышларында I-нче урынны яулап алды 48м 3-нче д8р838д8ге диплом, к9чм8 кубок бел8н б9л8кл8нде.

Бу кубок 7чен к7р8ш 7ч ел д8вамында барды, без аны башка м8кт8п командаларына бирм8дек, кубок м86гег8 безне6 м8кт8пт8 калды.


Ихтирамым чиксез зур

Х8ния Батраева

1960-80-нче еллар безне6 илебезне6 ч8чк8 аткан чагы. Туган илен чын к96елд8н яратучы, ил язмышын 9з язмышы бел8н тыгыз б8йл8г8н 48рбер кеше 7чен физик 48м интеллектуаль м7мкинлекл8рен чынбарлыкка ашырырга зур шартлар бар иде, дип уйлыйм.

Илне6 х8зергесе ышанычлы, кил8ч8ге 7метле ик8нлеген8 ышанып яш8дек. 1965-68-нче елларда м8кт8п Аюпов М8хм9т Насир улы 3ит8кл8генд8 эшл8де. Шул елларны безне6 м8кт8пт8 бик к9ренекле укытучылар укытты.

Г.Рамазанов коллективта и6 7лк8н укытучы. ;8мм8се д8 аны6 с9зен8 колак сала. Физика, математика д8ресл8рен зур осталык бел8н 9тк8р8, материалны югары д8р838д8 ачып бир8. Экзамен бир8се класс укучыларын 48рк7н 9зе бел8н икеш8р с8гать д8рес 8зерл8т8. Бик 3ор с9зле, шаярып к96елне к9т8р8 торган иде.

М8кт8п интернатында т8рбияче булып эшл8г8н Сакаева Фина апа 9зе бел8н берг8 эшл8г8н т8рбиячел8рг8 д8 укучыларга да остаз булды. Укыгыз, балалар! дип кен8 коры с9з бел8н т9гел, х8реф танымаган кечкен8л8рг8 7р-я6адан 7йр8нерг8, югары класс укучыларына математика серл8рен8 т7шенерг8, сочинение язарга да ярд8м ит8 ала иде. Бушрак вакытларында 9зене6 д8 кулыннан китап т7шм8де.

Тарих укытучысы Янбирдин *хм8тз8кине6 и3ади эшли бел9е аркасында балалар тарихны бик яратты. Тарихчыбыз 48рбер вакыйганы6 асылына т7шенеп, ил тарихын 3ентекл8п 7йр8нг8н ш8хес иде. Туган ил тарихын башка илл8р бел8н чагыштырып 7йр8тте. (зен8 карата да, башкаларга да бик т8лапчан иде. Беренче карашка яхшы гына 3авап бирг8н укучыга да, - Тарих д8ресе - тел 9стер9 ф8не. Саннарны, фактларны атады6, л8кин ба4аны эзм8-эзлекле итеп с7йл8рг8 7йр8нг8ч кен8 куярмын. Алдагы д8реск8 я6адан 8зерл8неп килерсе6, - дип к7нд8лекне кире бирер иде.

*хм8т абый эзе 3имешле булды, варисл8ре 3ит8рлек. Х8зерге вакытны Кунафин *х8т, Кунафина Р8йс8 аны6 эшен безне6 м8кт8пт8 д8вам итеп кил8л8р.

?.*. М7хетдинова чын м8гън8сенд8 м8гъриф8т таратучы булды. Аны6 3ит8клегенд8 барлык укытучыларыбыз да я6а чыккан 8с8рл8рне, китап булып чыкканчы ук, роман-газета битл8ренн8н укып танышты. “Б7тен кеше укып бетерг8ч бу китапны укыйсы каламы инде! Без бит артка карап барырга тиеш т9гел, алдан атларга тиешбез”, - дия торган иде ул.

Без, яшь укытучылар 8леге остазларыбызны ничек яраттык! Алар эшч8нлеге, ш8хс8н сыйфатлары безне6 7чен 9рн8к булып торды.

Шушы елларда безне6 коллективка Нуретдинова Филз8 килеп кушылды. У6ганлыгы, яхшы к96елле булуы бел8н берр8тт8н, балаларны6 7лк8н дусына 8йл8нде.

Укыту эшен8 зур тел8к бел8н алынган, математиканы 9з итк8н *хт8мова Флюра Харис кызы да у6ышлы эшл8п китте. Тыйнак, сабыр холыклы, гадел, тырыш. Аны без 48мм8без д8 яраттык.

Физкультура укытучысы, спорт ярышларын оештыручы Нургалиев Тимер3ан м8кт8п балаларын 48рт7рле хезм8тк8 д8, уенга да 38леп ит9че булды. 7ст8вен8 ул м8кт8п инвентарен к9з карасыдай саклап торучы булды - 48рбер ча6гы сыныгын да я6адан эшк8 ярашлы х8лг8 китер8 бел8 иде. К7н буена м8кт8пт8 9тк8реп, тел8г8н кеше, тел8г8н вакытта а6ардан ча6гы алып, урман аша салынган юлдан й7реп кайта ала иде.

Без, яшь укытучылар 7лк8нр8к 47н8рд8шл8ребез х8ст8ре астында канат чыгардык. М8кт8п мохите бигр8к т8 Усмановлар канаты т8эсирен нык тойды.

М7д8рис абый рус телен д8, х8рби 8зерлек д8ресл8рен д8 берд8й, к96елен тулысы бел8н салып, эшл8де. Автоматны тиз арада с9теп 3ыю, к7ч сынашу, тапкырлар 48м 3итезл8р клубын оештыру - бары да аны6 карамагында булды.

;8ръяклап та тормыш ипт8шен8 пар килг8н З89л8 апа, кечкен8 балаларга математиканы бигр8к т8 яратып укыта иде, - Улым, яки кызым, син минем к9зем8 кара, мин д8 си6а карыйм. Тагын бер тапкыр 9зе68 ген8 а6латам...

Кыска гына ял вакытларында да ул 48рчак укучы балалары турында с7йл8де, - Шушы 8йберне д8 белдер8 алмагач, мин нинди укытучы инде, - дия торган иде.


З89л8 апа Усманова Каръяуды м8кт8бе укучылары тарафыннан да, коллегалары тарафыннан да и6 яратылган м7галлим8л8рне6 берсе ик8нлеге к9ренеп тора, ч7нки аны6 хакындагы ист8лекл8р саны да, аларны6 хис-тойгы бел8н сугарылган эчт8леге д8 шуны д8лилли. *леге фотода к9ренг8н кызларны6 берсе, З7лф8 Б9л8кова авызыннан.

Каз 7м8се 4аман к96елемд8

Мин, М83итова, ирем буенча Б9л8кова, 1965- нче елда Я6а Карьяуды сигезъеллык м8кт8бен8 укырга кердем, 1975-нче елда унынчы сыйныфны т8мамладым. Беренчед8н алып д9ртенче сыйныфка кад8р укыткан укытучым, Усманова З89л8 апа, турында бик к9п якты ист8лекл8р саклана минем й7р8гемд8. З89л8 апа минем и6 беренче 48м и6 яраткан укытучым ик8нен 8йт8сем кил8. Без, аны6 укучылары, тормышта югалмадык, 48ркайсыбыз 9з юлыбызны табып, матур гаил8л8р корып, балалар 9стереп яшибез.

Апабыз бик сабыр, тир8н белемле, акыллы кеше иде. Аны6: «Балалар, якшы укыгыз, тырыш булыгыз!» - диг8н с9зл8ре к9пл8ребез 7чен тормыш девизы булып китте.

Гом9м8н, авыл халкы гадилеге, ышанучан булуы бел8н аерылып тора. Олы яшен8 3итк8н кешег8 (апага, абыйга) авылда 9з итеп, яратып «т9т8й» с9зе кушып энд8шс8л8р (Х7сниятт8й, Камил8тт8й), и6 зур ихтирамга лаек булган апалар исемен8 гадилек йокмый иде, аларга гомер буена зурлап, исемен тутырып 7нд8ш8л8р иде. Безне6 апабызны да З89л8тт8й дим8дел8р, 8 элеккеч8 зурлап, ихтирам бел8н З89л8 апа, дип д8штел8р, 48м ул безне6 к96елебезг8 м86гег8 З89л8 апа булып керде 48м шулай булып калды да.

Апабыз безне6 арадан китте инде. Мин еш кына аны6 каберен8 барып, м7лаем, чиб8р й7зен8 карап озак кына басып торам. Аны6 кабер 7сте 38ен матур ч8ч8кл8рг8 к9мелг8н була, 8 кышын ул тыныч караш бел8н безг8 аклык- пакълык арасыннан карап тора.

З89л8 апа безне укырга, язарга гына 7йр8т9 бел8н чикл8нм8де, хезм8т к9некм8л8ре д8 бирде. Бишенче сыйныфта укыган чакта да апабыз янына й7гереп бара идек, 8 ул бит башлангыч сыйныф укытучысы иде, безне6 бел8н м7галл8м8л8ре т8мам булырга тиеш кебек инде. Барыбер барабыз, ч7нки ул безне6 укуыбыз бел8н кызыксына, т8ртибебезне сораша.

Алтынчы сыйныфта укыган елны6 к7зенд8 ул 48рберебезне6 7ен8 9зе килеп каз 7м8сен8 чакырып чыкты, - «*йд8гез 8ле, кызлар, укырга-язарга 7йр8ттем, эшк8 д8 9зем 7йр8тим сезне»,- диде.

Берг8 укыган алты кыз кичл8теп кен8 апаларга 3ыелдык. Каз 7м8се башланды. Апабыз, матур ситса алъяпкычын б8йл8п, 9зе каз йолка башлады.

«Балалар, мен8 болай итс8гез 3и6елр8к булыр», дип, 48р эшне6 т8ртибен с7йл8п, а6латып барды. Казны6 эч-карыннарын аерым-аерым алып, безг8 а6латып эшне к9рс8т8 бара, без аны6 артыннан кабатлый барабыз. Бу хезм8т «д8ресе» минем 7чен гомерем буена кир8кле булган тормыш сабакларына 8йл8нде. ;8р ел саен авылда каз 7м8л8ре булып тора 48м к9пл8ребезне6 бу эшк8 укытучы апабыздан 7йр8неп калуыбыз 48м шул белемн8ребезне 8ле д8 оста куллануыбыз, яраткан апабызны6 беренче тапкыр каз йолкарга й7р8т9енн8н башланып китте.

Кичен, эш бетк8ч, З89л8 апа безне т8мле аш, каз маена манчылган т8бикм8к (каз 7м8сене6 атрибутикасы) бел8н сыйлады. Авылда, ул елларда, бик сир8к 7йл8рд8 була торган аяклы пыяла савытлар чыгарды да: «Кая 8ле, сезг8 шушы матур рюмкаларга салкын компот салып бирим 8ле», дип, т8мле 3имеш суы 7л8шеп чыкты.

№имеш суы шундый т8мле иде, савытлар шундый матур, укалы-читле иде! * со6ыннан, - Мен8, балалар, эшк8 д8 7йр8ндегез, куркып тормагыз, кыю тотыныгыз, бел9егез тормышта сезг8 гел кир8к булыр, - дип озатып калды.

*ле уйлыйм да аптырап та, сокланып та куям. ?м8 кад8р 7м8 9тк8рерг8 алтынчы сыйныф балаларын 3ыярга т8в8к8ллек т8 кир8к бит 8ле. Берни белм8г8н кызларга ипл8п, 3айлап а6латып утырыр 7чен нинди т9землек, к9пме вакыт, тел8к к7че д8 т8лап ител8 бит 8ле. Апабыз чын Укытучы, олы й7р8кле Ана, 48м оста оештыручы иде шул!!!


Алдагы м8гъл9матлар авторы да с9зен З89л8 апа ш8хесен8 б8йле булган х8тир8се бел8н башлап 3иб8р8. *йтерг8 кир8к, бу язмада шул вакыттагы м8кт8п тормышы да, коллегалар образы да ифрат ачык чагыла. Язган ханымны6 8леге вакыйгаларга карата тупланган м7н8с8б8те д8 к9т8ренке рухта, эчкерсез р8хм8тл8р бел8н уралган. Якты 7метл8р багланышы да, ихлас сокланулар-горурланулар да ярылып ята монда.