Вялікія геаграфічныя адкрыцця
Курсовой проект - География
Другие курсовые по предмету География
рмазілі развіццё левантыйскім гандлю. Вялікая колькасць пасрэднікаў (арабы, візантыйцы, італьянцы і іншыя) надзвычай падаражае кошт усходніх тавараў. Купцам заходніх і паўночна-заходніх еўрапейскіх краін аддаленыя ўсходнія рынкі былі цалкам недаступныя. Заваёва туркамі Блізкага Усходу канчаткова пагоршыла становішча левантыйскім гандлю. Турэцкія рабаванні, пірацтва, разнастайныя паборы з гандлёвых суднаў, караванаў і рынкаў рабілі гандаль з усходняй часткай Міжземнага мора небяспечнай, менш рэгулярнай і менш выгаднай. Адзіным шляхам у Індыю, які заставаўся яшчэ не захопленая туркамі, быў шлях праз Егіпет і Чэрмнае мора. Але гэты шлях цалкам манапалізаваны арабамі. Нават венецыянцаў маглі пранікаць на Усход толькі ў Александрыі, дзе іх сустракалі з рэзкімі затаўкамі арабскія купцы. Меркаванне знайсці новы марскі шлях у Індыю, у абыход арабаў і турэцкіх уладанняў, стала ўсё больш цікавіць купцоў і маракоў розных краін Заходняй Еўропы.
Да пошукаў казачнай Індыі заахвоціла еўрапейцаў яшчэ і іншая прычына. Таварнае гаспадарка, развілося ў Еўропе, патрабавала вялікай колькасці каштоўных металаў. Золата і срэбра станавіліся ўсё больш неабходнымі ў гаспадарчых мэтах для феадалаў і якая расце буржуазіі Еўропы. Між тым здабыча каштоўных металаў у Заходняй Еўропе прагрэсавала павольна. Гандаль з Усходам стварала дадатковыя цяжкасці з золатам і срэбрам. Гандлёвы баланс у левантыйскім гандлю быў нявыгадны для Еўропы. У абмен на дарагія экзатычныя тавары Ўсходу Еўропа магла даць прадукты сельскай і лясной гаспадаркі, медзь, волава, збольшага сукна і іншыя прамысловыя вырабы, якія наогул цаніліся усё ж нашмат танней у параўнанні з таварамі Ўсходу і таму не пакрывалі кошту набытага на Усходзе. Такім чынам, еўрапейцам прыходзілася штогод даплочваць пэўныя сумы каштоўнымі металамі, з прычыны чаго замест прытоку золата і срэбра ў Еўропу яны сыходзілі з яе ў ўсходнія краіны. [5: 243].
Такім чынам, "праблема золата" ператваралася ў вострую эканамічную праблему, якая патрабавала таксама больш хуткага рашэння. Шукаючы новы марскі шлях у Індыю, еўрапейцы адначасова ліхаманкава шукалі золата. "Золата шукалі партугальцы на афрыканскім беразе, у Індыі, на ўсім Далёкім Усходзе золата было тым магічным словам, якое гнала іспанцаў праз Атлантычны акіян у Амерыку; золата - вось чаго раней патрабаваў белы, як толькі ён ступаў на новаадкрытых бераг".
У пошуках шляхоў у Індыю найбольш зацікаўленымі апынуліся не італьянскія купцы, якім левантыйскім гандаль ўсё яшчэ забяспечвала вялікія прыбытку дзякуючы манаполіі на Міжземным моры, а купцы і звязаныя з імі феадалы іншых краін Заходняй Еўропы, якія ляжалі ў непасрэдным суседстве з Атлантычным акіянам. Гэтымі краінамі былі перш за Партугалія і Іспанія.
Кіраўнік 2. Важнейшыя марскія экспедыцыі канца XV - пач. XVI ст.
2.1 Адкрыццё партугальцамі марскога шляху ў Індыю
Партугальцы працягу XV ст. у працэсе войнаў з маўрамі і разам з тым у выніку развіцця гандлёвых адносін з імі дасягнулі паўночна-заходняга ўзбярэжжа Афрыкі. Заваёва Сеуты ў 1415 г. стварыў для партугальцаў важную зыходную базу для далейшага прасоўвання на поўдзень уздоўж заходняга ўзбярэжжа.
Марскім падарожжаў ў Партугаліі спрыяў само ўрад. Інфанты (прынц) Генрых Мараплавец (памёр у 1460) пабудаваў вялікі флот для абследавання заходне-афрыканскага ўзбярэжжа. У 1445 p., Яшчэ пры жыцці прынца Генрыха, партугальцы адкрыты Зялёны Мыс. У 1471 г. яны дасягнулі Гвінеі, дзе ў пункце, паказаным Залатым Берагам, пабудавалі моцную ваенную факторыю. Прасоўваючыся яшчэ далей на поўдзень, партугальцы ў 1486 г. дасягнулі на поўдні Афрыкі мыса Добрай Надзеі, адкрытага Барталамеа Дыясам (1450-1500). Пасля гэтага няцяжка было ўжо дасягнуць і жаданай Індыі. Адплыўшы з Лісабон летам 1497 на чале невялікі флатыліі з чатырох караблёў, Васка да Гама (1460-1524) вясной 1498 дасягнуў заходняга ўзбярэжжа Індыі, высадзіўшыся ў горадзе Каликут. У жніўні 1499 вандроўцы вярнуліся з грузам золата і індыйскіх рэзкіх затавак. За два гады цяжкага плавання з 168 чалавек каманды ў жывых засталося толькі 55 чалавек. [8: 203].
Адкрыццё Васка да Гамы вырабіла ў Партугаліі велізарнае ўражанне. Партугальская кароль Маноэль (1495-1521) прыняў з гэтай нагоды тытул "уладар Індыі" і мянушку "Шчаслівы".
Пасля адзін з выдатных паэтаў Партугаліі Луіс Камоэнс прысвяціў паездцы Васка да Гамы цэлую паэму пад назвай "Лузиады" (1572). Прытрымліваючыся класічныя паэмы "Іліяду", "Адысею" і "Энеіда", Камоэнс ды пачынаў сваю паэму: "Я хачу апець знакамітых герояў, якія з партугальскіх берагоў адправіліся невядомымі морамі па той бок зямлі., непахісных воінаў, якія здзейсніўшы казачныя подзвігі, заснавалі новую імперыю, слава аб якой прагрымела да нябёсаў".
Заходнія і збольшага усходнія індыйскія ўзбярэжжа, а таксама Малакка канчаткова захапілі іншыя партугальскія адміралы - Альмейда (першы партугальскі віцэ-кароль Індыі, 1505-1508) і Альбукерке (1509-1515). Сталіцай, дзе пражывалі партугальскія віцэ-каралі, стаў горад Гоа (паўночней Каликута). Вельмі вялікае значэнне для партугальскага валадарства ў Індыі мала захопу важных гандлёвых і стратэгічных пунктаў - гарадоў Аден (ля выхаду Чырвонага мора ў Індыйскі акіян) і Ормуз (у Персідскім заліве). Тым самым партугальцы цалкам закрывалі старыя гандлёвыя шляхі з Індыі ў Александрыі Чырвоным морам і з Індыі ў Сірыю праз Месапатамію. У 20-х гадах XVI ст. партугальцы захапілі ўжо значную частку Зонскія архіпелага. Так за кароткі час была ств