Беларускае мастацтва. Жывапic
Информация - Культура и искусство
Другие материалы по предмету Культура и искусство
Miнiстэрства адукацыi РБ
Беларускi унiверсiтэт iнфарматыкi i радыеэлектронiкi
Кафедра беларускай мовы
Рэферат па тэме :
" Беларускае мастацтва . Жывапic ."
ВыканаСЮ :
студэнт групы 821704
КузняцоСЮ Д.В.
1 9 9 8
ХАРАКТАРЫСТЫКА МАСТАЦТВА ПЕРШАБЫТНАГА ЛАДУ НА ТЭРЫТОРЫI БЕЛАРУСI
Беларускае мастацтва мае багатую гiсторыю. Яго вытокi звязаны з першабытным грамадствам, эпохай палеалiту. Чалавек гэтага часу займаСЮся паляваннем, збiральнiцтвам, выкарыстоСЮвал каменныя i каiяныя прылады працы. Да часу сярэдняга палеалiту адносiцца пачатак здабывання агню, новыя, больш дасканалыя спосабы апрацоСЮкi каменю. Разнастайнымi становяцца прылады працы, - скрабкi, ручныя рубiлы, - што было значным крокам у прагрэсiСЮным развiццi чалавека. Важным працэсам гэтага перыяду зявiСЮся пераход ад першабытнага стада да роду i завяршэння фармiравання чалавека сучаснага выгляду - краманьенца.
У эпоху палеалiту СЮзнiкаюць прымiтыСЮныя рэлiгiйныя вераваннi, якiя СЮ далейшым аказалi вялiкi СЮплыСЮ на развiццё мастацтва, вызначылi яго характар. Гэта былi фантастычныя адлюстраваннi рэчаiснаii СЮ свядомаii чалавека, цесна звязаныя таксама з культам продкаСЮ, замагiльным культам i адпаведнымi абрадамi.
ПрымiтыСЮнае мастацтва эпохi неалiту было акрэслена арнаментам i скульптурай. Гэту выснову можна зрабiць на падставе знойдзеных твораСЮ старажытных майстроСЮ, якiя маюць дэкаратыСЮна-прыкладны СЮ культавы характар.Арнамент быСЮ чаiей за СЮсё геаметрычным i меi выгляд хвалiстых, ламаных лiнiй, зiгзагаСЮ,рысак кропкавых паглыбленняСЮ. РЖм упрыгожвалi прылады працы, прадметы , якiя, на думку археолагаСЮ, выкарыстоСЮвалiся СЮ магiчных абрадах. РЖснаванне мацярынска-радавой абшчыны стварыла культ жанчыны, што адлюстравалася СЮ тагачаснай скульптуры. Невялiкiя па памерах фiгуркi жанчын выразалi з коii, каменню. РЖх аСЮтары падкрэслiвалi перш за СЮсё бiялагiчны пачатак, гiпертрафiруючы СЮ выявах асобныя часткi цела, што, магчыма, павiнна было СЮвасабляць вобраз прамацi, iдэю плоднаii.
Да эпохi позняга палеалiту адносяцца знаходкi СЮпрыгожанняСЮ. У большаii гэта былi прыстасаваныя прыродныя формы - зубы жывёл, раквiны з прасвiдравнымi адтулiнамi, каiяныя трубачкi.
У мезалiце (9-5 тыс. да н.э.) адбываюцца важныя змены СЮ характары жыцця першабытнага грамадства. У iх аснове вынаходства лука, стрэл з крэмневымi наканечiкамi, прыручэнне дзiкiх жывёл, засяленне лясной зоны. Людзi гэтага часу карысталiся крэмневымi прыладамi працы: нажамi, скрабкамi, разцамi разнастайнай формы, якiя выраблялiся спосабам абiСЮкi. Чаiей за СЮсё крэмневыя дэталi замацоСЮвалiся СЮ пазах трымальнiкаСЮ. Знаходкi такога тыпу былi зроблены СЮ паСЮднёвых раёнах Беларусi ( ПетрыкаСЮскi раён, стаянкi Беласарока, Юравiчы, Лескавiчы ).
У эпоху неалiту (53 тыс. да н.э.) адбываецца далейшае развiццё i СЮскладненне прымiтыСЮнага мастацтва. Гэтаму садзейнiчаСЮ працэс пераходу ад прысвойваючыга вядзення гаспадаркi (паляванне, рыбная лоСЮля, збiральнiцтва) да вытворчых форм (земляробства, жывёлагадоСЮля). Важным дасягненнем неалiту зяСЮляецца посуду, пачатак вырабу глiнянага узнiкненне прадзення i ткацтва. Глiняны посуд, пераважна востраканечнай формы, выраблялi СЮручную, упрыгожвалi арнаментам i абпальвалi. Выкарыстанне i размяшчэнне арнаменту было самым разнастайным, а яго характар сведчыць аб развiтым пачуццi формы СЮ старажытных майстроСЮ. Найбольш часта сустракаюцца вырабы з геаметрычным вузорам, якi наносiлi зубчастым штампам, пальцамi, пазногцямi, завостранымi палачкамi (знаходкi з басейна Прыпяцi - паселiшча Лысая Гара, в. Круглiцца, паселiшча ля в. Рудакова Слонiмскага раёна).
У часы позняга неалiту (3 тыс. да н. э.) атрымлiвае распаСЮсюджанне керамiка шарападобных i пласкадонных форм (гаршкi, амфары, мiскi) з выявамi жывёл,птушак, якiя пасвайму выгляду нагадваюць арнамент.
Значнае меiа СЮ мастацкай дзейнаii чалавека позняга палеалiту займаюць таксама скульптурныя вырабы, прадметы культу, упрыгожаннi. Чаiей за СЮсё яны выраблялiся з коii, крэмнiя, а СЮпрыгожаннi -- з бурштыну. На Асавецкай стаянцы СЮ Бешанковiцкiм раёне былi знойдзены выява лася, выразаная з рога, некалькi выявСЮ галавы чалавека, фiгуркi птушак, падвескi i пацеркi з бурштыну, зубоСЮ жывёл. У параСЮнаннi з палеалiтычнымi фiгуркамi жанчын, дзе галоСЮным быСЮ бiялагiчны пачатак, у неалiтычнай скульптуры асноСЮная СЮвага надаецца выяСЮленню мужчынскiх вобразаСЮ, галавы, твару. Такога роду скульптура, прадметы культу, упрыгожаннi маюць падабенства са знаходкамi СЮ паСЮднёва-СЮсходняй Прыбалтыцы, на паСЮночна-СЮсходнiх тэрыторыях Расii.
У эпоху бронзы (кан. 3 - пач. 2 тыс. да н.э.) назiраецца пашырэнне матэрыяльнай дзейнаii чалавека. Адначасова з каменнымi прыладамi працы выкарыстоСЮваюцца медныя i бронзавыя сякеры, наканечнiкi копяСЮ, долаты, нажы, разнастайныя СЮпрыгожаннi, Пры гэтым вырабы з каменю вызначаюцца добрай апрацоСЮкай. Пашырэнне абёму вытворчаii прылад працы, паляпшэнне iх якаii прывяло да абмену, услед за чым прыходзiць i маёмасны падзел грамадства. Чалавек пасяляецца СЮ найбольш зручных для вядзення гаспадаркi меiах - наберагах вадаёмаСЮ, на СЮрадлiвых землях.
У развiццi мастацтва бронзавага веку асаблiвую ролю пачынае адыграва