Беларускае мастацтва. Жывапic
Информация - Культура и искусство
Другие материалы по предмету Культура и искусство
ы СЮпрыгожвалiся арнаментам. Яго характар сведчыць аб адносна высокiм узроСЮнi эстэтычных уяСЮленнях людзей таго часу, а таксама аб сувязi гэтых уяСЮленняСЮ з вераваннямi.
У вынiку археалагiчных раскопак былi знойдзены шматлiкiя скульптурныя выявы. Большаiь з iх насiла культавы характар i была амулетамi. Чаiей сустракаюцца выявы жывёл i птушак, радзей - чалавека.
Акрамя невялiкiх па памерах скульптурных выяСЮ у эпоху жалеза выконвалi манументальныя вывы - каменных iдалаСЮ i баб . РЖх выраблялi з дрэва i каменню. Найбольш вядомымi творамi зяСЮляюцца ШклоСЮскi iдал,каменныя бабы, знойдзеныя СЮ ЖабiнкаСЮскiм раёне.
У эпоху жалеза шматлiкiя плямёны, падтрымлiвалi рознахарактарныя сувязi са скiфамi, сарматамi, кельтамi, гарадамi паСЮночнага Прычарнаморя ( зарубянецкая культура ), з плямёнамi, якiя насялялi тэрыторыю сучаснай Польшчы i Прыбалтыкi ( усходне-паморская культура ).
Найбольш старажытнае жыллё на тэрыторыi Беларусi адносiцца да часоСЮ неалiту. Прыкладам могуць быць жытлы, знойдзеныя каля в. Бердыж у Чачэрскiм раёне i в. Юравiчы СЮ Калiнкавiцкiм раёне. Гэтыя пабудовы, паглыбленныя СЮ зямлю i авальныя СЮ плане, былi зроблены з каiей буйных жывёл. РЖх дахi нагадвалi шатровую канструкцыю. Звычайна СЮ цэнтре жытлаСЮ знаходзiСЮся ачаг.
Бодьш складаныя прыклады жылля адносяцца да неалiту i эпохi жалеза i бронзы - зямлянкi, паСЮзямдянкi, i надземныя будынкi. Рэшткi такiх жытлаСЮ знойдзены пры раскопках неалiтычных стаянак у далiнах рэк Прыпяцi, Сожа, Нёмана. У вярхоСЮях Дняпра адкрыты будынкi слупавой канструкцыi ( РагачоСЮскi раён ). Жыллё гэтага часу звычайна перакрывалася конусападобнымi i двухсхiльнымi дахамi.
Да цiкавых прыкладаСЮ старажытнага жылля адносяцца будынкi на палях i платформах. Чаiей за СЮсё СЮзводзiлiся на тарфяннiках i азёрах ( в. Асавец Бешанковiцкага раёна; азёры Ула СЮ Вiлейскiм i Велна СЮ Круглянскiх раёнах ).
У эпоху жалеза атрымлiваюць распаСЮсюджанне разнастайныя па форме паселiшчы. Сярод iх заслугоСЮваюць увагi СЮмацаваныя гарадзiшчы. Яны рамяшчалiся сярод лясоСЮ i балот, на астравах, пагорках i мысах. Звычайна гарадзiшчы мелi сiстэму СЮмацаванняСЮ, якая складалася з валоСЮ i рвоСЮ, разнастайных драСЮляных канструкцый. Жылыя плошчы гарадзiшчаСЮ былi параСЮнаСЮча невялiкiмi i не перавышалi СЮ даСЮжыню 60 - 70 метраСЮ. Гарадзiшчы зяСЮлялiся цэнтрамi, вакол якiх знаходзiлiся селiшчы. Такi варыянт размяшчэння жылля быСЮ зручным для заняткаСЮ земляробствам i жывёлагадоСЮляй. У час ваеннай небяспекi жыхары селiшчаСЮ хавалiся СЮ гарадзiшчах. У селiшчах паСЮднёвых раёнаСЮ Беларусi чаiей за СЮсё будавалi зямлянкi i паСЮзямлянкi, у паСЮночных узводзiлi жытлы зрубнай канструкцыi. Яе зяСЮленне прыпадае на 2 - 3 стагоддзi нашай эры i было абумоСЮлена шырокiм распаСЮсюджаннем жалезных прылад працы, магчымаiю апрацоСЮваць дастаткова вялiкiя паверхнi дрэва. У далейшым канструкцыя зруба стала асновай у развiццi драСЮлянага дойлiдства, фармiраваннi яго разнастайнаiей.
У 4 - 5 стагоддзях н. э. працэс распаду патрыярхальна-радавых аднсiн узмацняецца. У гэты час будуюцца пераважна селiшчы. Аднак неабходнаiь у гарадзiшчах па-ранейшаму застаецца. Такiя гарадзiшча размяшчалiся звычайна СЮ цэнтры вялiкiх селiшчаСЮ.
Другiм прыкладам, аб культуры будаСЮнiцтва перршабытнага ладу, зяСЮляюцца пахавальныя курганы. Напачатку яны былi калектыСЮнымi магiльнiкамi, затым меiам пахавання знацi. Формы i памеры пахавальных курганоСЮ самыя разнастайныя: ад авальных, круглых да валападобных. З 9 ст. большае распаСЮсюджанне атрымлiваюць круглыя курганы.
У вынiку раскопак былi знойдзены курганы з каменнымi i драСЮлянымi канструкцыямi СЮнутры i знадворку ( МохаСЮскi могiльнiк у Прыпяцкiм Палессi, пахаваннi ля рэк Бобр i Бярэзiна ). Старажытныя людзi СЮзводзiлi таксама культавыя збудаваннi ( язычнiцкiя капiшчы i трэбiшчы ). Аб iх захавалiся iiплыя звесткi. Звычайна гэта былi насыпы, узвышшы, на верхнiх пляцоСЮках якiх адпраСЮлялi той цi iншы абрад ( в. Юхнавшчы СЮ Слонiмскiм раёне ).
У 7 - 8 стагоддзях н. э. на тэрыторыi Беларусi фармiруецца СЮсходнеславянскiя плямёны дрыгавiчоСЮ,радзiмiчаСЮ,крывiчоСЮ. Гэты перыяд звязаны з распадам першабытнаабшчынных адносiн i фармiраваннем феадальных.
ВЫЯРОЛЕНЧАЕ МАСТАЦТВА СТАРАЖЫТНЫХ ЗЯМЕЛЬ БЕЛАРУСРЖ
Значнай часткай культуры старажытнабеларускiх зямель зяСЮляецца жывапiс.Прыклады гэтага вiду мастацтва, якое захавалася да нашых дзён, звязаны з манументальным жывапiсам, кнiжнай мiнiяцюрай, эмалевымi выявамi. Самымi старажытнымi фрэскамi, якiя вядомы на тэрыторыi Беларусi, зяСЮляюцца роспiсы Сафiйскага сабора СЮ Полацку. У сувязi з яго рэканструкцыяй фрэскi захавалiся толькi СЮ трох усходнiх апсiдах, на нiжнiх частках слупоСЮ, на iенах склепа. Гэта iены "ЕСЮхарыстыi" з выявамi Хрыста i апосталаСЮ. Па захаваных фрагментах роспiсаСЮ можна меркаваць, што акрамя выяСЮ фiгур храм быСЮ багата арнаментаваны. Найбольш часта сустракаецца раслiнны i струменны ( ён iмiтаваСЮ мармуровую кладку ) арнамент. У тэхнiчным плане роспiсы традыцыйныя. Масткi карысталiся тэмпернымi фарбамi,якiя наносiлi на вiльготную вапнавую тынкоСЮку. Каларыстычныя пабудова фрэсак заснавана на прыглушаных шэрых, вохрыстых тонах. Такiм чынам, роспiсы Сафiйскага сабора СЮ Полацку сведчаць не толькi аб арыентацыi на КiеСЮскую мастацкую школу, але i аб пошуку i развiццi асабiстых, самастойных шляхоСЮ. Яны звязаны з эвалюцыяй старажытнару