Задачи: определить основные требования к соискателям, относительно теоретических знаний по специальности
| Вид материала | Документы |
- Программа дисциплины опд. Ф. 02. 5 Стилистика цели и задачи дисциплины Целью курса, 106.95kb.
- Рассматривается применение генетических алгоритмов для задачи составления расписания, 27.38kb.
- Лекция По дисциплине: «Психологическая служба в образовании», 284.71kb.
- Задачи: определить структурные элементы курсовой работы; сформировать основные требования, 74.04kb.
- Задачи программы-минимума: определить требования к знаниям аспирантов (соискателей), 1092.47kb.
- Задачи: Ознакомить с информацией о творческом пути Б. Л. Пастернака; Определить основные, 77.7kb.
- Программа производственной практики Для студентов иип по направлению 080500 «Менеджмент», 224.88kb.
- Программа по дисциплине сд. 01 Экономика лесного комплекса для специальности 080502, 105.05kb.
- Содержани е, 215.01kb.
- 1. школьный учебник истории, 527.15kb.
12.00.01 – теория и история права и государства; история учений о праве и государстве *
* Приказ Высшей аттестационной комиссии Республики Беларусь от 7 июня 2007 г. № 108
Цели и задачи программы-минимума
Цель - оказать методологическую помощь соискателям ученой степени кандидата юридических наук в теоретической подготовке к сдаче кандидатского экзамена по специальности 12.00.01.
Задачи:
- определить основные требования к соискателям, относительно теоретических знаний по специальности;
- системно изложить важнейшие темы и проблемные вопросы по теоретико-правовым и историко-правовым дисциплинам;
- показать наиболее значимые монографии, методические, научные работы, исторический документально - правовой материал, важнейшие международно-правовые документы и действующие законодательные акты Республики Беларусь;
- оказать помощь в систематизации приобретенных знаний с учетом новейших тенденций научных концепций и доктрин в сфере теории и истории государства и права.
Требования к уровню знаний аспиранта, соискателя
Аспирант (соискатель) при сдаче кандидатского экзамена по специальности 12.00.01 должен знать:
- методологию научного исследования, терминологический и категориальный аппарат в области юриспруденции;
- исторические этапы формирования и развития, а также современное состояние национальной государственности и правовой системы;
- основные политико-правовые концепции, доктрины, школы, дискуссионные вопросы в области общей теории права и истории государства и права;
- современные тенденции в развитии теоретико-правовой и историко-правовой науки.
1. ТЕОРИЯ ПРАВА И ГОСУДАРСТВА
Общая теория права как наука и учебная дисциплина, ее предмет и методология
Понятие и классификация науки. Юридическая наука в системе социальных наук. Соотношение юридической науки и мировоззрения. Мировоззренческие основы современного права. Ценности, лежащие в основе права. Современные проблемы определения предмета общей теории права, философское понимание сущности, содержания, формы, принципов и закономерностей. Место общей теории права в системе юридических наук. Значение общей теории права на современном этапе.
Методология общей теории права, ее особенности (гуманистическая направленность, методологический плюрализм). Материалистический и идеалистические методы познания права, причины их возникновения и противопоставления. Диалектический и метафизический методы, формационный и цивилизационный подходы, дедукция и индукция в познании предмета общей теории права.
Возникновение и развитие учений о сущности права
Теологические взгляды о сущности права. Античные учения о праве древних мыслителей. Естественная школа права, эволюция представлений о ценностях, признаваемых естественными. Христианское учение о естественном праве. Историческая школа права. "Реалистическая" школа права. Юридический позитивизм. Взаимоотношение концепций юридического позитивизма и естественного права, цикличность их появления. Нормативистская школа права ("чистое учение о праве"). Психологическая школа права. Социологическая школа права. Возрожденная (современная) естественная школа права. Современное американское правопонимание.
Сущность права
Категория сущности в философии и теории права. Правопонимание в современной юридической литературе: философский (естественно-правовой, нравственный), нормативный, социологический, интегративный подходы к определению права, его сущности. Современные подходы к определению права. Объективное и субъективное в праве. Право в объективном и субъективном смысле. Принципы права. Правовое регулирование и правовое воздействие.
Сущность государства
Понятие сущности государства. Сущностная характеристика государства в истории учений о государстве. Основные подходы в понимании сущности государства. Статичное и динамичное (функциональное) состояние государства. Значение государственной власти, ее сила, авторитет. Функции государства. Классификация функций государства. Функции белорусского государства.
Формы государства
Понятие формы государства. Современные подходы к формам государства. Актуальность изучения данной проблемы в конкретные исторические периоды. Факторы, обусловливающие форму государства. Монархии и республики как формы правления. Монархия как теократия, монархия как деспотия. Республики парламентские и президентские (дуалистические). Особенности правосознания населения в монархиях и республиках. Зависимость правосознания населения от доминирующей религии. Теократия как специфическая форма правления. Государство и Церковь. Зависимость моделей отношений государства и церкви и источника государственной власти от христианской конфессии и экклезиологии (православие, католицизм, протестантизм). Концепции взаимоотношения государства и религиозных организаций в Республике Беларусь на современном этапе. Форма государственного устройства как способ организации единства государства и его дифференциации. Современные тенденции в развитии форм государственного устройства (Европейский Союз, Союз Беларуси и России). Политический (государственный) режим как способ осуществления государственной власти. Классификация политических режимов. Тенденции развития современных режимов.
Государственный аппарат
Понятие государственного аппарата. Система органов государства. Концепция единства и разделения государственной власти, их ее влияние на систему государственных органов. Принципы организации и деятельности государственного аппарата в современном демократическом правовом социальном государстве. Экономические, политические и социальные предпосылки трансформации государственного аппарата.
Правовое государство
Правовое государство в историко-правовой мысли. Понятие правового государства как конституционной системы правовых и политических институтов, реально обеспечивающих суверенные права народа и международно-признанные права человека. Разделение властей. Принципы социального правового государства, их классификация. Принципы формирования правового государства и принципы его функционирования. Основные предпосылки формирования социального правового государства. Гражданское общество как социально-экономическая основа правового государства. Теория современного социального правового эффективного государства.
Происхождение права
Взаимосвязанность учений о сущности и учений о происхождении права. Основные теории происхождения права. Социальные нормы первобытного общества, их специфика, мононормативность, отсутствие разграничения между правами и обязанностями. Объективные и субъективные факторы, воздействующие на процесс становления права. Два этапа в происхождении права. Обусловленность содержания норм первобытного и раннего обществ религией. Право как часть религиозной мировоззренческой системы общества. Восточный и западный типы происхождения права. Отличие юридического права от социального. Возникновение юридических норм путем санкционирования и установления государством (институционирования).
Право в системе социальных регуляторов
Понятие регулятора общественных отношений. Стремление социальных регуляторов к непротиворечивости и построению на единых принципах, достижение указанной цели в рамках религиозного учения либо нерелигиозной мировоззренческой идеологической системы. Место права в системе социальных регуляторов. Право и мораль. Мораль как оценочный и непосредственно регулятивный фактор. Соотношение права и морали. Право и религия. Зависимость соотношения права и религии от типа и вида религии. Понятие религии как мировоззрения, мироощущения и соответствующего поведения. Религия как отношение между потусторонними силами и людьми по поводу жизни после смерти. Нормативность права и религии. Религиозные правовые системы. Христианство как религия, определившая содержание европейского права, его источники. Христианство и общечеловеческие моральные принципы. Каноническое право. Значение и соотношение понятий "грех" в религии, "правонарушение" - в праве. Невозможность при помощи права ("закона") достигнуть спасения (цели религии). Право как "низший тип нравственности". Право и политика. Особенность государственной политики, ее виды. Обусловленность политики правом, его принципами. Право и экономика. Понятие экономики как системы производства, обмена, распределения и потребления.
Нормы права
Понятие правовой нормы, ее признаки, определение. Общность правовой нормы с другими социальными нормами. Системность норм права. Структура правовой нормы. Соотношение правовой нормы и статьи нормативного правового акта. Виды правовых норм.
Формы (источники) права
Понятие источника (формы) права. Основные источники права. Правовой (юридический) обычай. Обычное право в Церкви и его зависимость от Церковного Предания. Юридический (судебный и административный) прецедент. Нормативный договор. Юридическая доктрина. Нормативный правовой акт. Священное Писание и Священное предание как источники права в Христианстве (религиозные тексты). Юридическая практика. Виды нормативных правовых актов. Понятие закона. Место закона в системе нормативных правовых актов. Процедура принятия закона. Опубликование закона. Право вето и его последствия. Законотворческая деятельность по законодательству Республики Беларусь. Классификация законов. Виды законов, предусмотренные национальным законодательством. Соотношение закона и декрета. Действие нормативных правовых актов во времени, в пространстве и по кругу лиц.
Правотворчество
Понятие правотворчества, его соотношение с правообразованием. Факторы, воздействующие на правотворчество. Субъекты правотворчества. Принципы и виды правотворчества. Совершенствование законодательства. Направления совершенствования законодательства в Республике Беларусь. Критерии совершенного законодательства. Юридическая техника. Систематизация нормативных правовых актов. Виды систематизации. Систематизация законодательства в Республике Беларусь.
Правовая система
Этимологическое понятие системы. Понятие правовой системы. Разграничение в юридической литературе понятий "правовая система" и "система права". Виды правовых систем. Международная правовая система. Основные правовые системы мира. Система права Республики Беларусь, ее структура. Отрасли национального права. Основания деления норм права на отрасли. Материальное и процессуальное право. Отрасли законодательства. Соотношение отраслей права и отраслей законодательства. Институты права.
Типология права
Понятие правовой типологии. Связь типологии права с типологией политических режимов, государств, обществ, цивилизаций. Формационный и цивилизационный критерии. Понятие "исторический тип права". Характеристика отдельных типов права. Каноническое право, ег сфера действия, предмет, роль и значение в различных типах права.
Реализация и толкование права
Понятие и формы реализации права. Применение права - особая форма его реализации. Субъекты применения права. Специфика правоприменительной деятельности. Основные стадии правоприменительной деятельности. Возможные коллизии правовых норм и законное их разрешение. Восполнение пробелов в праве в процессе его применения. Аналогия закона и аналогия права. Принятие решения в правоприменительной деятельности. Правоприменительный акт, его понятие. Понятие толкования права. Субъекты толкования норм права. Способы (приемы) толкования норм права.
Правовые отношения
Понятие правового отношения. Правовые отношения как особый вид общественных отношений. Состав (элементы) правового отношения. Субъекты правовых отношений. Правоспособность и дееспособность. Правовой статус. Юридические лица. Государство как субъект правовых отношений. Объекты правовых отношений. Юридические факты. Преступления и поступки. Юридический (фактический) состав. Презумпции. Фикции.
Правовое сознание и правовая культура
Правосознание как форма общественного сознания. Структура правового сознания, его виды и уровни. Правосознание в Республике Беларусь. Функции правосознания. Деформация правосознания. Правовой нигилизм и идеализм, их особенности в Республике Беларусь. Правовое воспитание. Содержание и цели правового воспитания. Механизм, форма, средства правового воспитания в Республике Беларусь. Понятие правовой культуры как системы правовых ценностей, реализующихся в правовом законодательстве, его юридической технике, законности и правопорядке. Место правовой культуры в культуре общества. Виды правовой культуры и ее уровни. Правовая культура общества и личности. Разновидности профессиональной правовой культуры. Правовая культура в Республике Беларусь
Право и личность
Понятие личности как существа биосоциального. Философское, социальное, религиозно-нравственное, юридическое понятие личности. Появление понятия "личность" в христианстве. Свобода личности. Свобода воли как неотъемлемое свойство человека. Правовой статус личности. Права и свободы личности. Ограничения прав и свобод личности. Классификация прав личности. Гарантии прав и свобод личности.
Правомерное поведение, правонарушения и юридическая ответственность
Понятие и виды правомерного поведения. Объективная и субъективная стороны правомерного поведения. Понятие и виды правонарушения. Основные признаки правонарушения. Юридический состав правонарушения. Понятие юридической ответственности, ее основные признаки. Перспективная и ретроспективная ответственность. Принципы юридической ответственности. Виды и основания юридической ответственности. Состав правонарушения и его элементы. Объект, субъект, объективная, субъективная сторона правонарушения. Противоправность, вред, вина и причинная связь. Основания освобождения от юридической ответственности. Презумпция невиновности. Причины и условия, формирующие правонарушения, их предотвращение и преодоление.
Законность и правопорядок
Понятие законности как торжества закона. Законность и целесообразность. Законность и справедливость. Законность и дисциплина. Законность и демократия. Конституционная законность. Принципы законности. Неразрывность законности и культурности. Понятие правопорядка. Принципы правопорядка. Соотношение правопорядка и законности. Гарантии осуществления законности и правопорядка.
Литература
Алексеев С.С. Теория права. М., 1995.
- Алексеев С.С. Философия права. М., 1998.
- Гегель Г.-В.-Ф. Философия права. М.,1990.
- Дробязко С. Г., Козлов В. С. Общая теория права. Минск: 2005
- Иеринг Р. Цель в праве. СПБ., 1897.
- Карбонье Ж. Юридическая социология. М., 1986.
- Кельзен Г. Чистое учение о праве Ганса Кельзена. Вып. 1, 2, М„ 1987, 1988.
- Керимов Д. А. Философские основания политико-правовых исследований. М., 1986.
- Коркунов Н.М. Лекции по общей теории права. СПб., 1909.
- Кудрявцев В. П., Казимирчук В. П. Современная социология права. М., 1995.
- Лукич Р. Методология права. М., 1981.
- Нерсесянц В. С. Общая теория права и государства. М., 1999.
- Нерсесянц В. С. Философия права. М., 1997.
- Общая теория права / Под ред. В. К. Бабаева. Нижний Новгород, 1993.
- Общая теория права / Под ред.А.С.Пиголкина. М., 1995.
- Петражицкий Л.И. Теория права и государства в связи с теорией нравственности. Т.1,2. СПб., 1998.
- Поляков А. В. Общая теория права. СПб. 2001.
- Трубецкой Е. Н. Энциклопедия права. СПб., 1999.
- Чичерин Б.Н. Философия права. М., 1990.
- Шершеневич Г. Ф. Общая теория права. М., 1912.
2. ГІСТОРЫІ ДЗЯРЖАВЫ I ПРАВА БЕЛАРУСІ
Прадмет, сістэма і метадалогія гісторыі дзяржавы і права Беларусі
Прадмет, задачы і перыядызацыя курса, метадалагічныя прынцыпы яго вывучэння. Гістарыяграфія курса. Кіеўскія, маскоўскія і пецярбургскія даследчыкі крыніц беларуска-літоўскага права. Польскія даследчыкі. Беларускія даследчыкі гісторыі дзяржавы і права. Аб паходжанні назвы «Белая Русь».
Грамадска-палітычны лад і права на Беларусі ў перыяд усталявання дзяржаўнасці ўсходніх славян
Фарміраванне дзяржаўнасці ў усходніх славян. Беларуская дзяржаўнасць (асноўныя канцэпцыі ўзнікнення і развіцця). Старажытныя беларускія дзяржавы-княствы на Беларусі (Полацкае, Турава-Пінскае і інш.). Асаблівасці дзяржаўна-палітычнага і грамадскага ладу дзяржаў-княстваў. Органы ўлады і кіравання. Княжацкая ўлада. Веча. Улада епіскапа. Службовыя асобы. Старажытныя суды. Крыніцы права. Звычаёвае права: сутнасць, асноўныя рысы. Першыя помнікі права.
Утварэнне і развіццё Вялікага княства Літоўскага. Яго грамадскі і дзяржаўна-палітычны лад
Асноўныя канцэпцыі, прычыны і перадумовы ўтварэння Вялікага княства Літоўскага. Дзяржаўны лад Княства, яго адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел. Цэнтральныя і мясцовыя органы ўлады, органы кіравання ў гарадах. Грамадскі лад Вялікага Княства. Класы і саслоўі на Беларусі. Прававое становішча шляхты, мяшчан і сялян. Уніі Вялікага княства літоўскага з Польшчай. Рымска-каталіцкае і праваслаўнае духавенства, яго прававое становішча.
Судовая сістэма Вялікага княства Літоўскага. Судаводства
Цэнтральныя суды Вялікага княства Літоўскага. Вялікакняскі суд. Трыбунал (Галоўны суд). Суд паноў-рады. Камісарскі суд. Соймавы суд. Мясцовыя суды Княства, іх склад і кампетэнцыя. Судовая рэформа ў ХУІ ст. Працэсуальнае права. Судаводства.
Феадальнае права Беларусі
Крыніцы права. Агульназемскія прывілеі. Прывілеі Казіміра 1447 г. і Аляксандра 1492 г. Абласныя прывілеі. Полацкія і Віцебскія абласныя прывілеі ХУІ ст. Валасныя прывілеі. Гарадскія прывілеі на магдэбургскае права. Судзебнік Казіміра 1468 года. Статуты Вялікага княства Літоўскага 1529, 1566 і 1588 гг., іх агульныя рысы і асаблівасці. Асноўныя рысы канстытуцыйнага, грамадзянскага, крымінальнага, працэсуальнага і іншых галін права (па Статуту 1588 г.). Палітычныя, прававыя і царкоўна-рэфармацыйныя ідэі на Беларусі ў ХУІ–ХУІІ стст. (М.Радзівіл, В.Валовіч, Л.Сапега і інш.). Прававыя погляды Ф.Скарыны, М.Гусоўскага, М.Літвіна, С.Буднага, А.Волана. Юрыдычная адукацыя ў Вялікім княстве Літоўскім.
Грамадска-палітычны лад і права Беларусі ў складзе Рэчы Паспалітай. (ХУІІ–ХУІІІ стст.)
Люблінская ўнія, прычыны яе заключэння і ўмовы. Супрацьпраўны характар анэксіі ўкраінскіх земляў (Кіеўшчыны, Валыні і Падолля) і беларускага Падляшша ад ВКЛ і далучэнне іх да Кароны Польскай. Утварэнне Рэчы Паспалітай, яе дзяржаўны і грамадскі лад. Кароль і сойм Рэчы Паспалітай, іх кампетэнцыя. «Генрыхаўскія артыкулы» і «Пакта канвента». Статус Вялікага Княства ў складзе Рэчы Паспалітай. Реляцыйныя павятовыя соймікі. Спробы правядзенняў рэформаў дзяржаўнага ладу Рэчы Паспалітай. Кардынальныя правы, Канстытуцыя 1791 года. Падзелы Рэчы Паспалітай, далучэнне беларускіх зямель да Расійскай імперыі. Крыніцы права, Volumina legum, законы сойма, якія супярэчылі нормам Статута 1588 года. Палітычныя і прававыя ідэі на Беларусі ў ХУІІ–ХУІІІ стст. (А.Алізароўскі, Т.Касцюшка, Г.Калантай, І.Страйноўскі, І.Храптовіч і інш.). Юрыдычная адукацыя на Беларусі.
Грамадска-палітычны лад і права на Беларусі ў складзе Расійскай імперыі
Адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел і органы мясцовага кіравання на тэрыторыі Беларусі ў першай палове ХІХ ст. Губернскія і павятовыя дваранскія сходы як органы саслоўнага самакіравання. Праект аднаўлення Вялікага княства Літоўскага ў складзе Расійскай імперыі 1811 г. («План Міхаіла Клеафаса Агінскага»). Судовы лад і судаводства ў першай палове ХІХ ст. Полацкі царкоўны сабор і скасаванне грэка-каталіцкай (уніяцкай) царквы на Беларусі. Палітычныя і прававыя ідэі. Палітыка-прававыя погляды філаматаў і філарэтаў (Я.Чачот, І.Лялевель, А.Міцкевіч). Кадыфікацыя мясцовага права. Праект зводу законаў заходніх губерняў. Скасаванне Статута 1588 года. Асаблівасці сялянскай рэформы 1861 года на Беларусі. Рэформа мясцовых органаў улады. Земская і судовая рэформы 1864 гг. на Беларусі. Развіццё палітыка-прававых ідэй у ХІХ ст. (К.Каліноўскі, Ф.Багушэвіч, У.Спасовіч, І.Петражыцкі і інш.). Рэвалюцыйны і нацыянальна-вызваленчы рух на Беларусі. Асаблівасці сталыпінскай аграрнай рэформы на Беларусі. Змены і тэндэнцыі ў развіцці цывільнага, крымінальнага і працэсуальнага права. Крымінальнае ўлажэнне 1903 года. Палітычныя і прававыя ідэі на Беларусі ў пачатку ХХ ст. (Я.Колас, Я.Купала, Іван і Антон Луцкевічы, В.Ластоўскі).
Беларусь у часы першай сусветнай вайны.
Грамадска-палітычны лад і права ў перыяд рэвалюцыйных перамен і адраджэння беларускай нацыянальнай дзяржаўнасці. (1917 –1920 гг.)
Лютаўская рэвалюцыя ў Расіі і Беларусі. Асаблівасці ўсталявання Савецкай улады на Беларусі. Абласны выканаўчы камітэт Заходняй вобласці і Заходняга фронту, яго Прэзідыум і Савет Народных Камісараў. Усебеларускі з’езд (кангрэс) у Мінску ў снежні 1917 г. Абвяшчэнне Беларускай Народнай Рэспублікі. Устаўныя граматы БНР і іх гісторыка-прававы аналіз. Авяшчэнне Беларускай ССР, урад рэспублікі, яго склад і кампетэнцыя. Маніфест Часовага рабоча-сялянскага ўраду Беларусі аб стварэнні БССР. Тэрыторыя рэспублікі і яе адміністрацыйна-тэрытарыяльны падзел. Першы з’езд Саветаў Беларусі і яго рашэнні. Канстытуцыя БССР 1919 г. Утварэнне Літоўска-Беларускай Савецкай Сацыялістычнай Рэспублікі (ЛітБел). Брэст-Літоўскі мірны дагавор паміж Германіяй і РСФСР і яго гісторыка-прававая ацэнка. Беларускае пытанне ў геапалітыцы Польшчы. Польска-савецкая вайна 1919–1920 гг. Аднаўленне Беларускай ССР. Дэкларацыя аб абвяшчэнні незалежнасці БССР ад 31 ліпеня 1920 г. Другі з’езд Саветаў БССР. Дапаўненні да Канстытуцыі БССР. Рыжскі мірны дагавор Расіі з Польшчай. Падзел тэрыторыі Беларусі.
Дзяржава і права Беларускай ССР у перыяд новай эканамічнай палітыкі. (1921–1929 гг.)
Сутнасць новай эканамічнай палітыкі і яе асаблівасці на Беларусі. Юрыдычнае замацаванне новай эканамічнай палітыкі ў эканоміцы, сельскай гаспадарцы і ў гандлі. Тэндэнцыі ў развіцці крымінальнага і крымінальна-працэсуальнага права БССР. Вышэйшыя і мясцовыя органы дзяржаўнай улады Беларускай ССР. Узаемаадносіны РСФСР і БССР да 1923 г. Стварэнне Саюза ССР. Вяртанне ў склад БССР усходніх раёнаў ў 1924–1926 гг. Новы адміністрацыйны падзел тэрыторыі рэспублікі. Палітыка беларусізацыі і яе юрыдычнае замацаванне. Кадыфікацыя заканадаўства БССР у 20-я гг. ХХ ст. Канстытуцыя БССР 1927 года (у параўнанні з Канстытуцыяй БССР 1919 г.). Судовы лад БССР, пракуратура і адвакатура ў 20-30-я гады ХХ ст.
Дзяржава і права Беларускай ССР у перыяд індустрыялізацыі і калектывізацыі сельскай гаспадаркі. Масавыя рэпрэсіі. (30-я гады ХХ ст.)
Прычыны згортвання новай эканамічнай палітыкі. Умацаванне адміністрацыйна-каманднай сістэмы кіраўніцтва грамадствам і дзяржавай. Змены ў крымінальным і крымінальна-працэсуальным заканадаўстве. Канстытуцыя БССР 1937 года (параўнальны аспект). Судовая сістэма. Масавыя рэпрэсіі, іх прычыны і механізм. Закон ад 1 снежня 1934 года і яго прававы аналіз. Пазасудовыя органы. Закон аб судовым ладзе СССР, саюзных і аўтаномных рэспублік ад 16 жніўня 1938 года.
Беларуская ССР у перыяд другой сусветнай вайны. Уз’яднанне Заходняй Беларусі з Беларускай ССР. Вялікая Айчынная вайна. (1939–1945 гг.)
Заходняя Беларусь у складзе Польшчы. Дзяржаўны пераварот Ю. Пілсудскага і ўстанаўленне рэжыму «санацыі». Абмежаванні ў прававым становішчы беларускага насельніцтва. Новы выбарчы закон і Канстытуцыя 23 красавіка 1935 г. Нацыянальна-вызваленчая барацьба беларускага народа ў Заходняй Беларусі ў 20–30-я гады ХХ ст.
Дагавор паміж СССР і Германіяй 23 жніўня 1939 г. Гітлераўская агрэсія супраць Польшчы, пачатак другой сусветнай вайны. Уступленне Чырвонай Арміі на тэрыторыю Заходняй Беларусі. Перадача Віленскага краю Літоўскай Рэспубліцы. Стварэнне часовых органаў улады ў Заходняй Беларусі, іх структура і дзейнасць. Народны (Нацыянальны) Сход Заходняй Беларусі і яго дэкларацыі. Прыняцце Заходняй Беларусі ў складзе БССР і СССР. Усталяванне Савецкай улады ў заходніх абласцях БССР. Пачатак Вялікай Айчыннай вайны, нямецкі акупацыйны рэжым на тэрыторыі Беларусі. Усенародная партызанская барацьба беларускага народа супраць нямецкіх акупантаў. Аднаўленне органаў дзяржаўнай улады і народнай гаспадаркі ў Беларусі ў пасляваенны перыяд. Тэндэнцыі ў развіцці права Беларускай ССР.
Дзяржава і права Беларускай ССР у перыяд адбудовы народнай гаспадаркі. (1946–1954 гг.)
Адбудова народнай гаспадаркі Беларускай ССР. Калектывізацыя сялянскіх гаспадарак у заходніх абласцях БССР. Ялцінская і Патсдамская мірныя канферэнцыі аб заходняй граніцы СССР і БССР. Перадача Беласточчыны Польскай Народнай Рэспубліцы.
Змены ў асноўных галінах права Беларусі ў пасляваенны перыяд (цывільнае, крымінальнае, працэсуальнае).
Пашырэнне міжнароднай дзейнасці рэспублікі. Стварэнне Народнага Камісарыята замежных спраў БССР. БССР – краіна-заснавальніца Арганізацыі Аб’яднаных Нацый (ААН).
Дзяржава і права Беларускай ССР у перыяд рэформаў і пашырэння кампетэнцыі рэспублікі ў праватворчасці. (1954–1964 гг.)
Змены ў структуры і кампетэнцыі вышэйшых органаў дзяржаўнай улады і кіравання ў СССР і БССР пасля смерці Сталіна. Мерапрыемствы “палітычнай адлігі” М.С.Хрушчова і іх аналіз. Змены ў кіраванні сельскай гаспадаркай і прамысловасцю. Пашырэнне правоў БССР пасля ХХ з’езда КПСС. Закон СССР 1957 года аб размежаванні сфер праватворчасці СССР і саюзных рэспублік. Актывізацыя праватворчай дзейнасці рэспублікі. Кадыфікацыя заканадаўства Беларускай ССР. Суд і пракуратура БССР.
Міжнародныя сувязі Беларускай ССР. БССР і ААН.
Дзяржава і права Беларускай ССР у перыяд крызісу адмінітрацыйна-каманднай сістэмы. (1965–1985 гг.)
Сістэмны крызіс у СССР. Змены ў дзейнасці вышэйшых органаў дзяржаўнай улады і кіравання БССР. Мясцовыя органы дзяржаўнай улады. Новыя палажэнні аб мясцовых Саветах і іх выканкамах. Судовыя органы БССР. Пракуратура БССР. Адвакатура БССР. Канстытуцыя БССР 1978 года (параўнальна аспект). Тэндэнцыі ў развіцці савецкага права. Новыя кодэксы БССР. Міжнародная дзейнасць Беларускай ССР.
Дзяржава і права Беларускай ССР у перыяд кардынальнах рэформ. Абвяшчэнне незалежнасці рэспублікі. (1985–1990 гг.)
Змены ў заканадаўстве СССР і БССР у 80-я гады ХХ ст. Дзейнасць вышэйшых органаў дзяржаўнай улады і кіравання БССР. Дэкларацыя аб дзяржаўным суверэнітэце Беларускай ССР 1990 года. Змены ў канстытуцыйным заканадаўстве. Распад Саюза ССР. Стварэнне Садружнасці Незалежнасці Дзяржаў (СНД). Органы СНД.
Дзяржаўнае будаўніцтва Рэспублікі Беларусь у канцы ХХ – пачатку ХХІ ст.
Развіццё канстытуцыйнага заканадаўства Рэспублікі Беларусь. Канстытуцыя Рэспублікі Беларусь 1994 года. Змяненні і дапаўненні да Канстытуцыі, прынятыя 24 лістапада 1996 года. Змены ў сістэме органаў улады Рэспублікі Беларусь. Канстытуцыйны суд Рэспублікі Беларусь. Судова-прававая рэформа. Развіццё права Рэспублікі Беларусь (канстытуцыйнага, грамадзянскага, працоўнага, крымінальнага і інш.). Міжнародныя сувязі Рэспублікі Беларусь. Саюзная дзяржава Расіі і Беларусі, яе мэты і органы.