Geum.ru

Этногенез казахов: философский анализ 09. 00. 08 философия науки и техники

Вид материалаАвтореферат

Содержание


Список опубликованных работ по теме диссертации
Список использованных источников
ResumeKadyr YertayThe ethnogeny of the Kazakhs: the philosophical analysis
Подобный материал:
1   2   3

СПИСОК ОПУБЛИКОВАННЫХ РАБОТ ПО ТЕМЕ ДИССЕРТАЦИИ



1 Этнические процессы на территории Казахстана//Сборник научных трудов КазНУ им. Аль-Фараби «Актуальные проблемы политической науки Казахстана». - Алматы, 2007. - № 4 (10). - С. 107-110.

2 К проблеме этногенеза казахов //Сборник научных трудов КазНУ им. Аль-Фараби «Актуальные проблемы политической науки Казахстана». - Алматы, 2007. - № 4 (10). - С. 128-132.

3 Трансформация цивилизаций: от давности до глобализации. Место Казахстана в настоящем и переспективы в будущем //Сборник материалов международного Евразийского конгресса «Цивилизационный вызов истории. Тюркская цивилизация: эпох связующая нить». - Астана: Институт истории государства КН МОН РК, 2010. - С. 178-183.

4 Космическая сущность человечества//Саясат. - № 8. - 2010. - С. 81-83.

5 Национальные герои или исчадия ада?//Научный мир Казахстана. -
№ 4 (32). - 2010. - С. 46- 49.

6 Консолидация перед «лицом» опасности//Евразийское сообщество. -
№ 3 (71). - 2010. - С. 218 - 221.

7 Проблемы возрождения культуры//Аль-Фараби. - №3 (31). - 2010. С. 40 - 46.

8 Казахстан: вчера и сегодня //Сборник материалов международной научно-практической конференции «Республика Казахстан: опыт государственного строительства и перспективы социально-политической модернизации». - Алматы: КИЦ ИФП, 2010. - С. 277 - 283.

9 Начало пути государственности и государства //Сборник материалов международной научно-практической конференции «Казахстанский путь: от стабильности к процветанию». - Астана: Институт истории государства КН МОН РК, 2010. С. 185 - 190.


СПИСОК ИСПОЛЬЗОВАННЫХ ИСТОЧНИКОВ




1 Назарбаев Н.А. В потоке истории. - Алматы: Атамұра, 2003. - 7 с.

2 Кудайберды-улы Ш. Родословная тюрков, казахов, киргизов. Династии ханов. Алма-Ата: Дастан, 1990. - 41 с.

3 Масанов Н.Э. Этногенез и этнический состав казахов. История Казахстана: народы и культуры: учебное пособие. Алматы: Дайк-Пресс, 2001. - 59 с.

4 Масанов Н.Э. Чокан Валиханов об этногенезе казахского народа // Чокан Валиханов и современность / Сб. материалов Всесоюзной научной конференции, посвященной 150-летию со дня рождения Ч.Ч. Валиханова. - Алма-Ата: Наука, 1988. - 199 с.

5 Герн фон В.К. Характер и нравы казахов. Астана: Алтынкітап, 2007. - C. 54-55.

6 Уильямс Дж. 50 фактов, которые должны изменить мир. М.: Фаир-Пресс, 2006. - С. 223-224.

7 История Казахстана с древнейших времен до наших дней. В 5 томах. – Алматы, Атамұра, 2000. Т. 5. - 462 с.

8 Моисеев Н.Н. Алгоритмы развития. М.: Наука, 1987. - 304 с.

9 Мукашев З.А. Вехи на путях познания. Астана: Елорда, 2009. - 21 с.

10 Маркс К. Формы, предшествующие капиталистическому производству. Соч., т. 46, ч. 1. - 480 с.

11 Кшибеков Д. Кочевое общество: генезис, развитие, упадок. Алма-Ата: Наука, 1984. - С. 23-24.

12 Тойнби А. Исследование истории: Цивилизации во времени и прстранстве. М.: АСТ, 2009. - 830 с.

13 Сужиков М.М. Образование СССР и социальный прогресс казахского народа. Алма-Ата: Казахстан, 1972. - 159 с.

14 Ауэзов М. Мысли разных лет. Алма-Ата: 1961. - 32 с.


Түйін


Қадыр Ертай


Қазақтарды этногенез: философиялық талдау


(09.00.08 - ғылым мен техника философиясы)


Философия ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертациялық жұмыстың авторефераты


Зерттеу жұмысында қазақ ұлтының дүниеге келу үдерісі, оның қалыптасу кезеңдері, соған қоса қазақ ұлтының мәнін тану жолдары жан-жақты талданды. Ұрпақтан-ұрпаққа таралатын барлық аспектілер (табиғи жағдайлар, экономикалық, саяси, мәдени, тарихи, психологиялық) архетиптер түрінде болып, қазіргі қазақ ұлтының ділінде бейнелеп көрсетіледі. Этногенез – үздіксіз үдеріс. Ол адамзаттың ұлт кезеңі жетістігіне келуімен аяқталмайды. Осы кезде адамзат қоғамы қалыптасуының келесі сатысы ғарыштық дәуіріндегі адамзат қоғамы, яғни ғарышкерлер немесе ғарыштық қоғамы болып табылады. Қазақ ұлтының осындай жаңа адамзат қоғамының қалыптасуында рөлі ерекше екені күмәнсіз.

Зерттеудің мақсаты және тәсілдері. Зерттеудің мақсаты – комплексті түрде қазақ этносының этногенетикалық дамуының ерекшеліктері мен спецификасын және қазақ этносының даму бағытын анықтаудағы Қазақстан ұлттық мемлекетінің қалыптасу үдерісіне деген ықпалын зерттеу.

Зерттеудің мақсатына жету үшін келесі тәсілдер пайдаланылды:

- қазақ этносының этногенетикалық дамуының ерекшеліктері мен спецификасын талдау;

- қазақ ұлтының антропологиялық шығу тегі мәселелерін қарастыру;

- түрік және монғол халықтар қалыптасуының этникалық үдерістерін құрылымдық түрінде талдау;

- кеңес дәуірі және отарлық басыбайлылық жағдайындағы қазақтың сана-сезімінің оятылуы мен өз-өзінің анықталу дамуын талдау және бағалау;

- қазақ ұлтының даму, оның қазіргі заманның жағдайындағы ұлттық таныту мәселелерін зерттеу;

- жаһандану жағдайындағы қазақ ұлтының келешектегі шоғырлану мен модернизация бойынша ғылыми-практикалық ұсыныстарды қалыптастыру.

Зерттеудің объектісі және субъектісі. Зерттеудің объектісі – аумағында 100-ден аса ұлт тұратын мемлекетінің одан арғы гүлденуіне ықпал ететін «негізгі» ұлт ретінде қазақ этносы болып табылады. Зерттеудің субъектісі – қазақ этносының әлі аяқталмаған қалыптасу үдерісі.

Берілген жұмыстың жаңалығы - зерттеуді кешенді тәсілі арқылы жүзеге асыруында. Алғаш рет қазақстандық ғылым шеңберінде адамзат қоғамының одан арғы даму мәселесі сипаттап берілді.

Қорғауда шығарылатын негізгі қорытындылар. Орындалған зерттеудің нәтижесінде қорғауға келесі негізгі пікірлер шығарылады:

Этногенез – бұл әр түрлі жағдайларға немесе саяси еркіне қарамастан әрқашанда үздіксіз болатын үдеріс. Қазақ ұлтының этногенез үдерісі қарапайым көшу нәтижесінде және дәл белгілі бір жыл мерзімінде қалыптаспаған болатын. Халықтың өз-өзін қандай да белгілі бір этноспен сәйкестендірер алдында, оның сол этностың қатарына жататындығын түсініп, ұзақ мерзім ішінде пайда болатын этникалық сана-сезімін дамыту қажет.

Қазақ ұлтының этногенез мәселесін қарастырғандағы шежіре мен тамғаның рөлі ретінде ақпарат көздері және қазақтардың бұрыңғы көшпенділерімен байланысы болды.

Архетиптер – дінде, өмір салтында, халықтың шығармашылығында, салт-дәстүрлерде жүзеге асырылатын халықтың әсерлі және рухани ерекшеліктерін бейнелейтін халықтың ділі.

Ғылыми-техникалық өрлеу, мемлекет халқының білім беруін жақсарту арқылы ұлттың «сапасын» танып білу, жаһанды әлемнің жалпы кескінсіз көпшілік арасында жоғалудан құтылу үшін ұлтты бүтін ағза ретінде санау. Әр ұлт үшін рухани және қоғамдық қуат көзі – мәдениет болып табылады. Адамзаттың дамуы үшін даралықтың сақталуы мен мәдениеттер әр түрлілігінің маңыздылығы.

Адамдардың ғарышқа ұшу беталысы келешекте ашық жаппай көпшіліктің демалудың бір түрі болады деген қорытындыға әкеледі. Сөйтіп, этнос дамуының келесі сатысы пайда болады, мәселен, ғарышкерлер немесе ғарыштық ортақтық, яғни «дүниеадамдар» ретіндегі, ешқандай да руларға, тайпаларға, ұлттарға бөлінбейтін адамзат пайда болады.

Адамзаттың ғарышты игеруі басталған Қазақстан аумағында ғарыштық кеңістік зерттеулерін одан ары зерттеуге және «дүниеадамдар» атты жаңа ортақтықтың қалыптасуына зор үлес қосу мүмкіндігі.

Зерттеудің теориялық маңыздылығы қазақтардың этногенез мәселесі бойынша негізгі теориялық көздердің талдануына, зерттелген мәселе бойынша философия, саясаттану, тарих, этнография сияқты ғылымдарының одан арғы дамуына үлес қосуына негізделіп, көтерілетін келелі сұрақтар бойынша ғылыми және практикалық жұмыстарда қолданыла алады.

Жұмыстың практикалық маңыздылығы зерттеу барысында көтерілетін келелі мәселелердің өзектілігі мен жаңалығымен айқындалады және этноұлттық пен этномәдени үдерістерінің реттелуі, ұлттық саясатының қалыптасуы кезінде қарастырылатын және зерттелетін негізгі ғылыми нәтижелерімен, қорытындыларымен негізделеді.


Resume


Kadyr Yertay


The ethnogeny of the Kazakhs: the philosophical analysis


(09.00.08 - philosophy of a science and technics)


Autoabsract of the dissertation work for taking the degree of candidate of philosophical sciences


Comprehensive analysis of the origin of the Kazakh nation, the stages of its development, as well as ways of knowing the essence of the Kazakh nation are attempted to research. All aspects (natural conditions, economic, political, cultural, historical, psychological) are the archetypes that are passed down from generation to generation and affect the mentality of the modern Kazakh nation. Ethnogenesis is an ongoing process. It is not interrupted by the achievement of mankind stage - nation. In the next stage of formation of human community there will be a community of people of the space age - cosmonauts and space community. The role of the Kazakh nation in the formation of this new community of people is doubtless.

The aim and objectives of the research. The aim of the research is to investigate the features and specifics of ethnogenetical development of the Kazakh ethnic group and its influence on the process of nation-building in Kazakhstan to determine the trends in the development of the Kazakh ethnic group.

To achieve the aim there are the following objectives:

- To analyze the characteristics and specificity of ethnogenetical development of the Kazakh ethnic group;

- To consider the problems of anthropological origins of the Kazakh people;

- Structurally investigate ethnic processes of formation of Turkic and Mongolian peoples;

- To analyze and evaluate the development of awakening and self-determination of Kazakh identity in colonial dependence during the Soviet period;

- To investigate the problem of development of the Kazakh nation, its national self-affirmation in modern conditions;

- To develop scientific and practical proposals on the prospects for the consolidation and modernization of the Kazakh nation in the context of globalization.

Object and subject of the research. The object of the research is the Kazakh ethnic group as "titular" nation, which development affects further flourishing of the entire state where there are more than 100 nationalities. The subject of the research is the formation of the Kazakh ethnic group, which in fact is not yet completed.

Scientific novelty of the research is determined by a complex approach to the investigation. The issue of the further development of the human community in Kazakhstan's science is studied for the first time.

Overall results for the defense. According to the results of the research the following issues are presented for the defense:

Ethnogenesis is a permanent process, uninterrupted and always comes out without dependence on the circumstances or political will. The process of ethnogenesis of the Kazakh people>
The role of Shezhire and tamga, considering the ethnogenesis of the Kazakh people as sources of information and links of the Kazakhs to past inhabitants.

Archetypes are the mentality of the people, emotional and intellectual characteristics of the people that are implemented in religion, lifestyle, folklore, rituals and traditions.

Awareness of the "quality" of the nation through science and technology, improving education in the country, understanding of the nation as a whole organism as the need to avoid abandonment of the general ruck of the world globalization. Culture as a source of moral and social power for each nation. The importance of maintaining individuality and support of cultural diversity to human development.

The tendency of human space flight suggests that this will be a public method of mass recreation of the future. Thus the next phase of development of the ethnos is born - community of astronauts or space community, a kind of "dunieadamdar" which will be not divided into any genera, tribes, nations, but will represent mankind.

Availability of the chances in Kazakhstan, the territory where humanity started the way of space exploration, of making a significant contribution to the further development of space exploration and the formation of a new community - dunieadamdar.

The theoretical significance of the research is that main theoretical sources of the problem on ethnogenesis of the Kazakhs are analyzed in the work, new theoretical conclusions are provided, which will contribute to the further development of philosophy, political science, history, ethnography study of the studied issue, that can be used in scientific and practical developments of raised problematic issues.

The practical significance of the research is determined by the topicality and novelty of raised problematic issues and lies in the fact that its main scientific results, conclusions can be studied and considered in the development of national policies, managing ethno-national and ethno-cultural development.