Развитие национальной системы платежных карт в Республике Казахстан: проблемы, этапы и механизм совершенствования 08. 00. 10 Финансы, денежное обращение и кредит
| Вид материала | Автореферат |
- Учебное пособие по дисциплине «Финансы, денежное обращение и кредит» для специальности, 4669.55kb.
- Банковский риск-менеджмент: механизм функционирования и пути совершенствования (на, 394.96kb.
- Описание дисциплины «Финансы, денежное обращение и кредит», 1984.13kb.
- Программа вступительного экзамена в аспирантуру по специальности 08. 00. 10. «Финансы,, 517.08kb.
- Прогнозирование нестабильности и механизм обеспечения устойчивости банковской системы, 473.71kb.
- Взфэи фотография Фамилия Имя Отчество, 175.38kb.
- Литература Финансы. Денежное обращение. Кредит: Учебник для вузов / Л. А. Дробозина,, 1678.85kb.
- Литература Финансы. Денежное обращение. Кредит: Учебник для вузов / Л. А. Дробозина,, 1540.34kb.
- Формирование и развитие системы налогообложения недвижимости в россии 08. 00. 10 Финансы,, 313.22kb.
- Программа минимум кандидатского экзамена по специальности 08. 00. 10 «Финансы, денежное, 751.04kb.
ЗАКЛЮЧЕНИЕ
Проведенное исследование теоретических и методологических подходов к формированию и использованию национальной системы платежных карт в Казахстане позволяет сделать следующие выводы.
1. В целях массового перехода хозяйствующих субъектов экономики развитых и развивающихся стран на безналичные расчеты появляется потребность в необходимости уточнения понятия «Платежные карты», его дальнейшего теоретического и практического изучения.
2. Понятие «пластиковые карты» в сочетании с другими категориями позволяет поднять анализ производственных отношений до степени научности, исследование экономических процессов с использованием анализируемой категории способствует на практике:
1) расширению внутренних инвестиционных возможностей путем аккумулирования в банковской системе Республики Казахстан значительных объемов финансовых средств за счет привлечения большой массы наличных денег, находящихся в мелкорозничном товарно-денежном обороте, путем перевода их в безналичный оборот;
2) созданию масштабной безналичной розничной платежной системы с применением микропроцессорных платежных карточек, позволяющей сделать прозрачными финансовые потоки, обращающиеся в сфере розничной торговли.
Несмотря на то, что платежные карточки стали широко использоваться в мире уже с середины 60-х годов ХХ века, рынок платежных карточек в Казахстане начал развиваться только с 1994 года. По упрощенной классификации платежные карточки можно разделить на карточки с магнитной полосой и микропроцессорные карточки. Карточка с магнитной полосой – основной платежный инструмент второй половины ХХ столетия, который, несмотря на его недостатки, продолжает широко использоваться в развитых странах. В свою очередь микропроцессорные карточки имеют значительные преимущества перед карточками с магнитной полосой по уровню защищенности, объему памяти и функциональности, но массовое их использование в платежных системах развитых стран тормозится большими инвестициями в системы, основанные на применении карточек с магнитной полосой.
3. Зарубежная и отечественная практика применения пластиковых карт свидетельствует о широком распространении и функционировании существующих типов карт – кредитные, дебетные, личные, корпоративные, дисконтные, клубные, карты с магнитной полосой, с микропроцессором, совмещенные и др.
4. Для повышения конкурентоспособности Казахстана и вхождения его в число 50-ти наиболее конкурентоспособных стран мира в числе прочих условий важнейшее значение имеет развитие национальной системы платежных карт. Разработанные и обоснованные в диссертационном исследовании предложения и научно-практические рекомендации позволяют в определенной степени обеспечить Государственным органам:
1) усиление контроля над денежным оборотом, уменьшение теневого оборота наличных денег и обеспечение полноты сборов по косвенным налогам;
2) аккумулирование в банковской системе значительных кредитных ресурсов для инвестирования в реальный сектор экономики;
3) организацию эффективного контроля за поступлением и использованием бюджетных денег, и соответственно, исключение возможности злоупотреблений со стороны представителей государственных органов и структур;
4) создание эффективных возможностей прогнозирования поступлений в республиканский и местный бюджеты;
5) сокращение расходов, связанных с поддержанием в обращении (эмиссией) адекватной массы наличных денег;
6) устранение причин криминализации экономики, связанных с неконтролируемым денежным потоком;
7) возможность внедрения безналичных расчетов при реализации мероприятий по социальной поддержке населения, обеспечение гарантированной выплаты социальных пособий, ежемесячных пособий на детей, пенсий, предоставление дополнительных услуг населению.
Банкам второго уровня:
1) функционирование в едином "платежном" пространстве и обслуживание населения, торгово-сервисных предприятий по платежным карточкам, эмитированным другими банками;
2) расширение клиентской базы, улучшение качества учета;
3) привлечение дополнительных денежных средств населения;
4) увеличение доходов от эквайринговых услуг;
5) сокращение издержек, связанных с эмиссионно-кассовой работой (инкассация, обработка, хранение денег);
6) практически полное исключение финансовых потерь и рисков от взломов системы и подделки карточек, поскольку в системе должны использоваться микропроцессорные карточки в сочетании со специальной технологией организации расчетов и защиты информации;
7) уменьшение нагрузки на центральную компьютерную систему Банка-Участника в связи с использованием режима off-line при выполнении массовых операций оплаты товаров и получения наличных денег. Простота, быстрота, надежность операций электронной инкассации терминальных карточек и карточек банкоматов, экономия на прокладке или аренде линий связи;
8) возможность обслуживания на терминальном оборудовании, как микропроцессорной карточки, так и карточки с магнитной полосой других карточных платежных систем.
Организациям торговли и услуг:
1) привлечение дополнительного числа клиентов, осуществляющих расчеты по платежным карточкам;
2) улучшение качества учета;
3) снижение расходов на инкассацию, хранение и обработку денежной наличности;
4) оперативность обслуживания клиентов, отсутствие затрат времени на проведение авторизации, отсутствие необходимости ручного составления и обработки бумажных документов, простота операций, не требующих специальных знаний и подготовки персонала для работы с оборудованием;
5) простой удобный контроль над всеми совершаемыми платежными операциями со стороны администрации торговой организации;
6) возможность приема карточек к оплате в крупных и мелких торговых точках;
7) возможность принимать к обслуживанию на том же торговом терминале, как микропроцессорные карточки, так и традиционные магнитные карточки.
Клиентам – держателям микропроцессорных карточек:
1) отсутствие рисков потери, ограбления, ошибок в расчетах, технические гарантии защиты от мошенничества;
2) возможность получения дополнительного дохода в виде процентов по вкладу, при этом деньги, находящиеся на карточке входят в общий баланс карточного счета;
3) оперативность совершения покупок, возможность использования карточки для крупных и мелких покупок;
4) при утрате микропроцессорной карточки неизрасходованная часть средств остается в банке и может быть возвращена клиенту;
5) возможность осуществлять денежные переводы и оплаты счетов с помощью карточки;
6) легкий, удобный контроль финансовых операций по списку транзакций на микропроцессорной карточке клиента, возможность получения справки по последним операциям в любой торговой точке, банкомате или офисе банка в режиме off-line, или справку по актуальному балансу карточки так часто, как это окажется необходимым;
7) возможность загрузки средств на микропроцессорную карточку через терминал самообслуживания.
Всем организациям:
1) снижение затрат на кассовое обслуживание работников;
2) улучшение качества учета.
СПИСОК ОПУБЛИКОВАННЫХ РАБОТ ПО ТЕМЕ ДИССЕРТАЦИИ
1 Финансовые сетевые технологии и виртуальные рынки // Материалы республиканской научно-практической конференции «Казахское общество сегодня: социально-институциональные сдвиги и экономическое развитие». – Алматы: Университет «Туран », 1998.-С.34-38. - 0,3 п.л.
2 Проект внедрения пластиковых карточек банка на предприятиях // Материалы межвузовской студенческой конференции «Жас Туран-98» «Казахстанские реформы глазами студентов» - Алматы: Университет «Туран», 1998.-С.119-127. - 0.5 п.л.
3 Преимущества развития безналичной формы расчетов с использованием платежных карточек и обоснованием необходимости создания национальной межбанковской системы на основе микропроцессорных платежных карточек // Материалы республиканской научно-практической конференции «Циклы и кризисы в жизни общества» - Алматы: Университет «Туран», 1999.-С.78-83. - 0,3 п.л.
4 Эпоха микропроцессорных карт – эпоха новых денег для банков // Материалы международной научной конференции «Современное развитие: источники, движущие силы и формы решения противоречий» - Алматы: Университет «Туран», 2001.-Ч.1.-С.303-309. - 0,3 п.л.
5 Сегменты рынка платежных систем // Материалы международной научной конференции «Современное развитие: источники, движущие силы и формы решения противоречий» - Алматы: Университет «Туран», 2001.-Ч.1.-С.309-316. - 0,4 п.л.
6 Скоринговый метод оценки кредитоспособности частных лиц // Банки Казахстана. - 2003. - № 4.-С.7-11. - 0,8 п.л.
7 Маркетинговые аспекты развития банковских платежных систем как следствие безопасной технологии смарт-карточек // Материалы международной научно-практической конференции «Вторые Рыскуловские чтения» - Алматы: КазЭУ им.Т.Рыскулова, 2007. –Ч.2.-С.393-395. - 0,2 п.л.
8 Применение скоринговых карт и кредитного скоринга // КазЭУ хабаршысы. – 2007. - №4.- С.193-198. - 0,7 п.л.
9 Формирование и развитие платежных карт в Республике Казахстан // КазЭУ хабаршысы. – 2008. - №2.-С.223-230. - 1,00 п.л.
Напольских Максим Александрович
Қазақстан Республикасындағы төлем карталарының ұлттық жүйесін дамыту: проблемалары, этаптары, және жетілдіру механизымы
08.00.10 – Қаржы, ақша айналысы және несие
ТҮЙІНДЕМЕ
Зерттеу объектісі - Қазақстан Республикасында қалыптасқан банкаралық карточкалар төлем жүйесі.
Зерттеу мақсаты - Қазақстан Республикасында банкаралық төлем карточкалар жүйесін дамыту және қалыптастыру процессі кезінде пайда болатын экономикалық қатынастарының жиынтығы.
Жұмысты жүргізу әдістемесі. Диссертациялық жұмыстың басты нысаны - Қазақстан нарығындағы төлем карточкаларының кешенді топтастыру процесінің қалыптасуы мен қызметі, оның ерекше шарттарын, сандық және сапалық сипаттамаларын анықтау және осының негізінде – келешекте оның дамуына кепілдеме жасау болып табылады.
Көрсетілген нысанаға жету үшін, диссертациялық зерттеудің мазмұны мен құрылымын және қисынын анықталып, келесі мақсаттар қойылды:
- «төлем карточкалары» ұғымының нақты мазмұнын анықтау (жекелей айтқанда оның оңаша аймақтарда қалыптасуының қайшы процесін талдау);
- ұлттық банкаралық жүйенің төлем құралының шарттарын және себепкер шарттарының қалыптасуын анықтау;
- қазіргі таңдағы Қазақстан Республикасындағы төлем карточкалар нарығына талдау жасау;
- қазақстандық банктер тәжірибесінде шетелдік төлем технологиялар тәжірибесін қолдану контекстінде, халықаралық төлем жүйесінің әлемдік тәжірибесінің қызметін қатыстыру;
- микропроцессорлық карточкалар негізінде банкаралық төлем жүйесін ұйымдастыру пайдалылығы мен экономикалық орындылығын дәйектемелеу;
- ұлттық банкаралық төлем карточкалар жүйесінің басты кезеңдері мен дамыту бағдарламасын анықтау;
- банкаралық төлем жүйесін енгізудің механизымы мен негізгі бағыттарын жетілдіру;
- банкаралық төлем жүйесіне қатысатын банктердің жұмысын ұйымдастырудағы мүмкін болатын үлгілерін қарастыру.
Зерттеудің теориялық және методологиялық негізі.
Диссертациялық жұмыстың теориялық және методологиялық негізі отандық және шетелдік ғалым экономистерінің банк қызметі жайлы жазылған еңбектерін жан-жақты зерттеу болып табылады.
Диссертациялық зерттеудің методологиясы логикалық, экономико-статистикалық, салыстырмалық, аналитикалық және басқа да ғылыми зерттеу әдістерін қолдануға рұқсат беретін, экономиканың қаржылық және қаржылық емес секторында ұлттық банкаралық төлем карталар жүйесінің субъектілері арасында туындайтын терең қарым-қатынасты анықтауға мүмкіндік беретін жүйелік анализдің ұстанымдарына негізделген.
Жұмыстың ғылыми жаңалығы мынада: ұлттық банкаралық төлем карталар жүйесінің теориялық және практикалық ұйымдастыру мен қызмет ету мәселелерін шешуде кешенді тәсілдерін табу және оның тиянақты дамуын қамтамасыз ететін қалыптарын жетілдіру, әдістері мен басты бағыттарына кепілдеме жасау.
Қорғауда қарастырылатын негізгі ахуал:
- төлем карталарының авторлық анықтамасы және олардың сұрыпталу белгілері;
- несие карточкаларын қолдану кезінде қолма-қол жасалмайтын есеп айрысу қызметінің тиімділігін бағалау әдістемесі;
- коммерциялық банктерге «скоринг әдісі бойынша жедел-несие беру» авторлық жобасы ұсынылған;
- шетелдік тәжірибені қолдану негізінде төлем карталар жүйесін дамытуға икемделген бағыттар жасалған;
- болашағы мол банкаралық төлем карталар жүйесіне қойылатын негізгі талаптар ұйымдастырылған және жасалған.
Зерттеу нәтижелерінің тәжірибелік маңыздылығы.
Диссертациялық зерттеудің оңаша ахуалдары өзінің карточкалық өнімдерін дамыту үшін қолайлы жолдар мен әдістерді таңдауда банктерде қолданылуы мүмкін.
Қолдану аясы.
Зерттеу тақырыбы бойынша жалпы көлемі 4,5 беттен тұратын 9 ғылыми мақала жарық көрді. Зерттеудің негізгі теориялық аспектілері мен практикалық нәтижелері 2 халықаралық ғылыми-практикалық конференцияда баяндалған және талқыланған.
Жұмыстың құрылымы.
Жұмыс кіріспеден, үш бөлімнен, қорытындыдан және қолданылған әдебиеттер тізімінен тұрады.
Napolskikh Maxim Alexandrovich
Development of national system of payment cards in the Republic of Kazakhstan: problems, periods and improvement mechanism
08.00.10 – Finance, monetary circulation and credit
RESUME
Subject of inquiry is the well-established card payment system in the Republic of Kazakhstan.
Subject of investigation is economic relations system, arising during the process of forming and development of national interbank system of payment cards in the Republic of Kazakhstan.
Aims and research tasks. The main aim of the dissertation work is a complex analysis of forming and functioning processes of Kazakhstan market of payment cards, definition of its special criteria, quantitative and qualitative characteristics, and on this basis – recommendations designing on its further development.
In order to goal the indicated achievement, there set the following tasks that define logic of dissertation investigation, its content and structure:
- to specify content of the notion “Payment cards” (particularly to analyse contradictory process of its forming in individual regions);
- to define conditions and factors of forming of national interbank systems of payment means;
- to analyse condition of the acting market of payment cards in the Republic of Kazakhstan;
- to generalize the world functioning practice of international payment systems in scope of using of foreign experience in payment technology of Kazakhstan banking practice;
- to substantiate an economical reasonability and interest of interbank payment system organization on the microprocessor-based cards;
- to define the main periods and measurements of the Plan for expansion of national interbank systems of payment cards;
- to device the main areas and mechanisms for adoption of interbank payment system;
- to consider a scheme of organizational management of banks participating in the internbank payment system;
- to develop the main improvement recommendations of the payment system in the republic on the basis of theoretical conclusions and carried out analyses.
This academic voice provides a creation of national interbank system of payment cards and its phased-introduction, this system is applicable both in the territory of the Republic of Kazakhstan and in countries of CIS.
Theoretical and methodological basis of investigation. Throughout investigation of fundamental works of our country’s and foreign countries’ learned economists of banking was served in theoretical and methodological basis of the dissertation work.
Scientific newness of the work is concluded in comprehensive approach by decision of theoretical and practical problems of organization and functioning of national interbank system of payment cards, also in development of recommendations by improvement of forms, methods and priority securing directions of its sustainable development.
Conditions carried to security.
- There theoretically defined a conceptual instrument that reveals an invention of national interbank system of payment cards in market economy; represented the author’s interpretation of last reasons with sufficient stage, where the idea “Payment cards”, their classification factors, functional directness of functioning, characterizing the specificity of the studied market and creating precedent of decision of priority problems by necessary correction of the taken reform were defined in the content;
- there offered an estimation procedure of operating benefits of accounts with using of credit cards, that is possible to substantiate a suitability progress of cashless payment form on the basis of bank cards;
- there offered author’s project “express-crediting by scoring method” for commercial banks;
- there supported suitability of implementation and progress of national interbank system of payment cards;
- there developed an adaptive direction of payment cards system on the basis of using foreign experience;
- there made and formed the main requirements, producing for perspective model of interbank system of payment cards;
- there supported necessity and developed a conceptual scheme of progress of national processing center and examined relations between its participants.
Scientific-practical importance of the work is defined by possibility of the drawn results, represented in the form of theoretical conditions, applied exclusions, scientific-practical recommendations by improvement and development of payment cards market for the purpose of more optimal ways of subject adoption of payment terms to cashless form.
Approbation and realization of investigation results. Individual investigation results, confirmed by implementation acts, discovered application in practice of JSC “Nurbank” and JSC “Caspian Bank” and in training courses of professional development of commercial banks’ workers in the Republic of Kazakhstan.
Publications. The main conditions of the dissertation investigation were stated in 9 published scientific works of size 4.5 p.p. by the author.
Structure and size of the dissertation. This dissertation work consists of introduction, three chapters, conclusion, list of used literatures, 11 tables and 12 pictures.