Geum.ru

Комплексная медико-демографическая характеристика и оценка динамики здоровья населения средних городов (на примере г. Туркестана) общественное здоровье и здравоохранение

Вид материалаАвтореферат

Содержание


Практические рекомендации
Список опубликованных работ по теме диссертации
Зерттеудің міндеттері
Зерттеудің материалы мен әдістері.
Alshymbayev Kemelbek Sultanbekovich
Materials and methods of research
The conclusion
Подобный материал:
1   2   3

ПРАКТИЧЕСКИЕ РЕКОМЕНДАЦИИ
  1. На уровне территориального государственного управления:

По городскому отделу здравоохранения: открытие фельдшерского пункта при мавзолее Х.А.Ясави; введение по г.Туркестану дифференцированного учета и анализа совокупности комплекса показателей здоровья населения во взаимосвязи с демографическими и социально-экономическими факторами и разработка интегрально значимых показателей СППЖ для комплексной оценки динамики общественного здоровья; повышение качества профилактических медосмотров и скрининговых обследований, обеспечивающих донозологическую диагностику, ранее выявление больных с хроническими заболеваниями и группой риска; совершенствование подходов к развитию здорового образа жизни.

2. На региональном (областном) уровне: издание приказа по Департаменту здравоохранения ЮКО о внедрении нового метода определения интегрального критерия (СППЖ) в деятельность райгорздравотделов в 2009г.; проведение опытной проверки, обобщения результатов внедрения новой методики и представление необходимых материалов в Минздрав РК (ІVквартал 2009г.).

3. На республиканском уровне: подготовка и издание соответствующего документа Минздрава РК для внедрения в масштабе страны современного метода разработки интегральных показателей СППЖ.

4. Обеспечение ЛПО информацией для разработки мероприятий по улучшению общественного здоровья и демографической ситуации на конкретной территории.

Список опубликованных работ по теме диссертации

1 Алшымбаев К.С. О факторах вариации средней продолжительности жизни поколения новорожденных относительно пола, образа и условий жизни// Материалы международной научно-практической конференции «Роль формирования здорового образа жизни в профилактике важнейших неинфекционных заболеваний». Алматы, 2007.-С.161-162.

2 Алшымбаев К.С. Анализ медико-демографических показателей в динамике в г.Туркестане // Материалы научно-практической конференции, посвященной 10-летию Стратегии «Казахстан-2030» и 10-летнему юбилею Национального Центра проблем формирования здорового образа жизни.-Алматы, 2007.-С.162-163.

3 Даирбеков О.Д., Алшымбаев К.С. Медико-демографическая оценка динамики численности и половозрастного состава населения г.Туркестана //Вестник Южно-Казахстанской государственной медицинской академии. -Шымкент, 2007.-№4(37).-С.9-14.

4 Алшымбаев К.С., Абилдаев Т.Ш., Овсянников В.А. Тенденции характера динамики показателей естественного движения населения среднего города за период 1989-2006гг. //Здравоохранение Кыргызстана. Материалы научно-практической конференции молодых ученных и студентов «Преемственность научных поколений», посвященной 10-летию И.К.Ахунбаева.-Бишкек, 2008.- №1.-С.16-19.

5 Турлыбеков Ж.Т., Овсянников В.А., Абилдаев Т.Ш., Алшымбаев К.С. и др. Аспекты по разработке нормативных документов //Здравоохранение Кыргызстана. -Материалы научно-практической конференции молодых ученных и студентов «Преемственность научных поколений», посвященной 100-летию И.К.Ахунбаева.-Бишкек, 2008.- №1.-С.78-80.

6 Турлыбеков Ж.Т., Даирбеков О.Д., Сакбаев О.С., Алшымбаев К.С. Особенности динамики процессов народонаселения Казахстана в условиях перехода к новой социально-экономической фармации (обзор литературы) // Здоровье и болезнь. -Алматы, 2008.- №2(68). -С.17-22.

7 Турлыбеков Ж.Т., Сакбаев О.С., Алшымбаев К.С. К методике медико-демографического изучения проблем народонаселения как многосложного объекта в современных условиях //Проблемы профилактической медицины в Узбекстане. Сб. научных трудов. – Ташкент, 2008.-С.126-134.

8 Алшымбаев К.С. Динамика половозрастных показателей основных причин смертности населения г.Туркестана за 1989-2007гг. //Здоровье и болезнь. Научно-практический журнал.-Алматы, 2008.- №5(71). -С.12-17.

9 Алшымбаев К.С. Некоторые результаты внедрения современной методики расчета ожидаемой средней продолжительности жизни и отдельные причины смертности населения для некрупных территорий на примере г.Туркестана //Здоровье и болезнь. - Алматы, 2008-№5(71).-С.18-23.

10 Алшымбаев К.С. О медико-демографических индикаторах мониторинга качества и эффективности деятельности сектор ПМСП //Актуальные вопросы формирования здорового образа жизни, профилактики заболеваний и укрепления здоровья. -Алматы, 2008. -№3. -С.42.

11 Алшымбаев К.С. Динамика общей заболеваемости и первичной инвалидности населения г. Туркестана // Денсаулық сақтауды дамыту журналы.- Алматы, 2008.-№3 (48).-С. 25-31.

12 Алшымбаев К.С., Сейдинов Ш.М. Влияние социально-экономических и демографических показателей на состояние здоровья жителей г.Туркестана // Научно-исследовательский испытательный комплекс хирургии крови РАМН. Ежегодный сборник научных трудов.–г.Подольск, 2008.-С.77-78

13 Алшымбаев К.С. О медико-демографических интегрально-оценочных критериях общественного здоровья // Материалы V международно-практической конференции «Актуальные проблемы современных наук-2009».-07-15.06.2009.- Przemyśl, 2009.-Т.18-С.5-6.


Алшымбаев Кемелбек Султанбекович

Орта қалаларда орналасқан халық денсаулығы динамикасының бағалануы және кешенді медициналық – демографиялық сипаттамасы

(Түркістан қаласы негізінде)

Медицина ғылымдарының кандидаты дәрежесіне іздену диссертациясы

14.00.33 – Қоғамдық денсаулық және денсаулық сақтау

Түйіндеме

Жұмыстың мақсаты: қоғамдық денсаулық интегралды критерийлері ретінде орташа өмір сүру ұзақтығының көрсеткіштеріне осы заманға сай кешенді анықтауды енгізу және ғылыми негіздеу.

Зерттеудің міндеттері:
  1. Түркістан қаласының жергілікті халқы арасында мүгедектіктің, аурулардың, демографиялық процесстердің динамикасын бағалау және кешенді – интегралды талдауды өткізу.
  2. Интегралдық демографиялық критерийлер және оның дәстүрлі индикаторлары негізінде қоғам денсаулығының жағдайына кешенді баға беру.
  3. Жергілікті халықтың негізгі өлу себептерінің тенденцияларын және заңдылығын зерттеу мен ОАӨҰ ауқымының көрсеткіштеріне олардың әсерінің деңгейін анықтау.
  4. Халық денсаулығын нығайту және алдын алу, демографиялық жағдайды оңтайландырудың басты бағыттарын анықтау.
  5. Базалық денсаулық сақтау тәжірибесінің аумағына демографиялық критерилеріне, халық денсаулығының қозғалысына интегралды баға беру үшін осы заманға сай тәсілдер әдістелген.

Ғылыми жаңалығы:

Қазақстан Республикасы орта қалалар жағдайында алғашқы рет үлкен емес әкімшілік аймақ халқының денсаулығының жағдайына кешенді қолайлы жағдай туғызу, жүйелі талдау және кешенді себептер жиынтығын еске ала отырып интегралды бағалау қолданылды; ОАӨҰ көрсеткіштерін анықтауда осы заманға сай әдістер қоғам денсаулығы тәжірибесіне енгізілді және ғылыми түрде тұрақтанды, осы негізде қоғамның денсаулығындағы қозғалыстар интегралды баға беру үшін демографиялық критерилер әдістелді; Жүргізушілерден болатын өліммен тұрақтанған және өлімнің барлық себептері жиынтығынан ОАӨҰ тапшылығы деңгейі анықталды.

Зерттеудің материалы мен әдістері.

1989 және 1999ж.ж. халық санағы қорытындысы бойынша Түркістан қ. жергілікті халқы статистикалық бақылау объектілері болды, өлуі туралы дәрігерлік куәліктер (ф.№106/у), ЛПО№12,№32 денсаулық сақтау, №7 және т.б. есеп беру формалары.

Осы заманға сай медициналық – демографиялық, әлеуметтік – гигиеналық және математикалық – статистикалық талдау әдістерін қолданумен зерттеу әдістемесі денсаулықты зерттеуге жүйелі түрде тұрақтауға негізделген. W.Mey, M. Andreds (1986) шетелдік ғалымдар әдістеген ОАӨҰ көрсеткіштері заманауи әдістерді анықтаудың есебіне негізделген. Халықтың жалпы аурулар жинақтауын әдістеу үшін тәсіл негізіне Т.М. Максимовамен (1991) және А.А. Роменскимен (1976) бірге авторлықта әдістелген оларды модернизациялауға сәйкестендірілген әдістемелік оңтайландыру енгізілген.

Өткізілген зерттеулер негізінде келесі қорытындылар жасалды:
  1. Қоғам денсаулығындағы қозғалыстардың аймақтық ерекшеліктерін анықтайды және халық денсаулығын зерттеуге кешенді медициналық – демографиялық ыңғайластыру, динамикалық талдаудың көп мерзімге заңдылықтарын тұрақтандырады. Зерттелуші халықтың жас құрылымы үшін «демографиялық жастық» және озық тип тән. Жалпы өлімнің төмендеуі фонында нәресте өлімі және табиғи көбеюі халықтың ұрпақ жаңғырту көрсеткішінің ерекшелігі туып көбеюінің жоғары деңгейі болып табылады. Жалпы аурулар жинақтауы құрылымындағы X, ІІІ, XІ, ІX, XІV, І және XІX кластар аурулары басымды аурулар болып табылады. Мүгедектік себептері құрылымында жетекші орындарда ІX, XІX, ІІ және VІІ класстағы аурулар.
  2. Осы халықтың денсаулығына берілген кешенді баға халық денсаулығының дәстүрлі көрсеткішімен бірге қоғам денсаулығының жағдайындағы өзгерістер, сонымен бірге халық денсаулығына негативті ықпал жасаушы себептер туралы толық мәлімет алуға жол береді. Түркістан қаласы бойынша қоғамдық денсаулық деңгейі, әдістелген көрсеткіштер жиынтығына сәйкес орташа ретінде кешенді бағаланады, ал осы жергілікті халықтың алдыңғы өмірінің демографиялық потенциалы жоғары.

Орташа адам өмірі ұзақтығының (ОАӨҰ) мөлшері интегралды бағалау критериі болып саналады. Орташа адам өмірі ұзақтығының (ОАӨҰ) маңызды көрсеткіші критерилі кешенді жүйені әдістеуді қамтамасыз етудің осы заманға сай санау әдістерін енгізу, бұған жүргізушілерден болатын өліммен тұрақтанған және өлімнің барлық себептері жиынтығынан ОАӨҰ тапшылығы деңгейі анықталуын қоса алғанда.
  1. Аумақ бойынша халықтың нақты өлім себептерін анықтау олардың төмендету бойынша жасалатын шараларды әдістеуді қамтамасыз ету. Қала бойынша негізгі өлім себептері ІX,XІX, ІІ, XVІ, XІ, ІX, XІV және X кластарының аурулары болып табылады.

Ер адамдар арасындағы өлім әйел адамдардың арасындағы өлімнен жоғары; жұмысқа жарамды жастағыларда кенеттен жоғарылауы белгілі болды (40-44 жастарда–3,7 ретке), XІX, XІ, XVІ, X және ІX кластарының ауруларынан ер адамдардың өлімі жоғарылағаны негізделді. 1989-1999 және 1999–(2006-2007) ж.ж. жасаралық өлім динамикасы үшін 20 жасқа дейінгілерде төмендеуі байқалды және келесі жастағы топтарда тым жоғарылады, әсіресе жұмысқа жарамдылардың арасында.
  1. Халықтың ұрпақ жалғастыру процессі және ұрпақтың денсаулығы олардың өміршеңдігін интегралды бейнелейді, ол денсаулықтың жалпы индексі ретінде таңдауға негіз болып табылады - халықтың толық өмірлік потенциалының көрсеткіші, оның алдыңғы өмірінің демографиялық потенциалын білдіреді. Нақты критерилердің сапалылығы классикалық тенденциялар динамикасындағы денсаулық және себептердің оң және терістігін терең зерттеуді қамтамасыз етеді.

Толық өмір потенциалының көрсеткішін санау жинақ индексінен тұрады, 1989 ж.бірліктер жоғарылады – 2,12; 1999- 1,75 және 2006- 2,10, базалық аймақтардағы халықтың алдыңғы өмірінде өмірсүргіштік потенциал деңгейінің жоғарылылығы туралы мәлімдейді.
  1. Өмір сүрудегі орташа өмірсүргіштік мерзімі – халықтың денсаулығының динамикасын интегралды бағалау жаңа әдістемесі базалық аймақта денсаулық сақтау тәжірибесіне енгізілген және алынған зерттеулер нәтижесі негізінде әдістелген.

Республикалық және аймақтық, аумақтағы халық денсаулығын жақсарту шаралары бойынша нақты тәжірибелік ұсыныстар берілді және әдістелді.

Alshymbayev Kemelbek Sultanbekovich


The Complex Medical-Demographic Characteristics and Estimation of Dynamics of Health of Population of Medium Cities

(on an example of Turkistan Town)


Dissertation on Competition of Medical Sciences Candidate Degree


14.00.33 - Public Health and Health Protection


Summary


The aim of the work: to prove and to introduce a modern technique of definition of parameters of average duration of forthcoming life (ADFL) as integrated criteria of public health.

The research problems: 1. To carry out the complex-integrated analysis and estimation of dynamics of demographic processes, morbidity and physical inability among the population of Turkestan. 2. To give a complex estimation of a condition of public health on the basis of integrated demographic criteria and its traditional indicators. 3. To study laws and tendencies of the basic reasons of death of the population and to define a degree of their influence on size of (ADFL). 4. To define priority directions of optimization of a demographic situation, prevention and strengthening of the population health. 5. To introduce in practice of public health services of base territory new methods of development of demographic criteria for an integrated estimation of shifts in health of the population.

Scientific novelty. For the first time in conditions of average city of Republic of Kazakhstan the complex approach, system analysis and integrated estimation of a condition of health of the population are used; the modern methods of definition of (ADFL) on the basis of which the demographic criteria for an integrated estimation of shifts in public health are developed are proved and introduced into practice of public health services; the levels of (ADFL) deficit, caused by the death rate from leading and total reasons of death are determined.

Materials and methods of research. Objects of statistical supervision were the inhabitants of Turkestan for 1989 and 1999 years, medical certificates on death (№ 106/y), forms №12, №32, №7 etc. The methodology of research is based on the system approach to study of health with use of modern methods of the medic-demographic, social-hygienic and mathematic-statistical analysis. The (ADFL) is designed on the basis of modern methods developed by foreign scientists W.Mey, M.Andreds (1986). In a basis of a method for working of general saved sick rate (GSS) methodical approaches developed by T.M. Maximova (1991) and A.A. Romensky (1976) are used.

The conclusion. 1. The complex medical-demographic approach to research of health of the population and the dynamic analysis for the long-term period establishes laws and reveals regional features of shifts in public health. For age structure of the investigated population a progressive type and "demographic youth" are characteristic Feature of parameters of the population reproduction are the high levels of birth rate, natural gain and newborn death rate on a background of low general death rate. In structure of general saved sick rate Х, ІІІ, Х І, ІХ, ХІV, І and ХІХ classes of illnesses are dominant. The leading places in structure of physical inability reasons are ІХ, ХІХ, ІІ and VІІ classes of illnesses. 2. The average duration of forthcoming life is integral estimated criterion. The introduction of modern methods of calculation provides working out of ADFL parameters, including its deficit from leading and total reasons of death. The offered complex estimation of the population health with traditional parameters of the population health allows to receive complete representation about changes in a condition of public health, and also about the factors negatively influencing on a condition of health. On set of the developed parameters, level of public health till in Turkeastan is estimated as average, and demographic potential of forthcoming life of its inhabitants is high. 3. The establishment of the concrete reasons of death of the population on territories provides development of preventive measures on their decrease. The basic reasons of the death rate on base city are ІХ, ХІХ, ІІ, ХV І, Х І, ХІV, and Х classes of illnesses. The death rate among the men in 1,5 times is higher, than at the women; the prevalence is sharply expressed in able-bodied ages (40-44 years - in 3,7 times), caused by high death rate from ХІХ, Х І, ХV І, Х and ІХ of classes of illnesses. For dynamics of age death rate for 1989-1999 and 1999-(2006-2007) years the decrease in age till 20 years and significant growth in the subsequent age groups is characteristic, is especial in able-bodied. 4. The processes of the population reproduction and health of generations reflect their viability, that gives the basis to choose as a generalizing index of health - parameter of complete vital potential (CVP) of the population expressing demographic potential of forthcoming life. The full value of the given criterion is provided with the profound study of the positive and negative tendencies in dynamics of classical indicators of health and factors causing their shifts. The made accounts of a parameter of complete vital potential have allowed to receive summary indexes exceeding 1 in 1989 г - 2,12; 1999 - 1,75 and 2006 - 2,10, showing about a high level of potential of forthcoming viability of the population of base territory. 5. On the basis of the received results of researches the new technique of an integrated estimation of health dynamics of the population is developed and introduced into practice of public health services of base territory - average duration of forthcoming life

Practical recommendations are developed and given in process of improvement of the population health at territorial, regional and republican levels.