Учебник латинского языка. Lingua Latina / Сост. К. А. Тананушко. Минск: Харвест, 2007. 448 с
| Вид материала | Учебник |
- Тема Кол-во страниц, 41.93kb.
- Экзаменационные вопросы по латинскому языку (русское, романо-германское, славянское, 31.83kb.
- Изд. "Харвест", Минск, 1998, 6591.55kb.
- Методическое пособие для студентов бгуир минск 2007, 478.71kb.
- Жаринов К. В. Терроризм и террористы. Исторический справочник. Минск, Харвест, 1999г, 1878.08kb.
- Новые поступления в библиотеку, 421.88kb.
- Цветотест Макса Лющера поразительно действенное орудие познания психики. Но, применяя, 5136.61kb.
- Учебно-методическое пособие Минск 2007 удк 616-053. 2-097(075., 488.5kb.
- Advanced English Course: Лингафонный курс английского языка. Арс, 2001; Media World,, 641.95kb.
- А. В. Подосинов Исторические латиноязычные тексты послеантичного времени в учебник, 51.94kb.
Занятие 9. Указательные местоимения. Относительные местоимения. Вопросительные местоимения. Отрицательные местоимения. Неопределенные местоимения. Genetīvus characteristĭcus
Указательные местоимения (pronomĭna demonstratīva)
is, ea, id тот, он
hic, haec, hoc этот (указывает на близкий предмет)
ille, illa, illud тот (указывает на отдаленный предмет)
iste, ista, istud этот, тот (указывает на предмет, который относится ко 2 лицу)
īdem, eădem, ĭdem тот же самый
ipse, ipsa, ipsum сам
| | sg. | pl. | ||||
| | m | f | n | m | f | n |
| nom. | is | ea | id | ei (ii) | eae | ea |
| gen. | ejus | eōrum | eārum | eōrum | ||
| dat. | ei | eis (iis) | ||||
| acc. | eum | eam | id | eos | eas | ea. |
| abl. | eo | eā | eo | eis (iis) | ||
| | sg. | pl. | ||||
| | m | f | n | m | f | n |
| nom. | hic | haec | hoc | hi | hae | haec |
| gen. | hujus | horum | harum | horum | ||
| dat. | huic | his | ||||
| acc. | hunc | hanc | hoc | hos | hac | haec |
| abl. | hōc | hāc | hōc | his | ||
| | sg. | pl. | ||||
| | m | f | n | m | f | n |
| nom. | ille | illa | illud | illi | illae | illa |
| gen. | illīus | illōrum | illārum | illōrum | ||
| dat. | illi | illis | ||||
| acc. | illum | illam | illum | illos | illas | illa |
| abl. | illo | illā | illo | illis | ||
| | sg. | pl. | ||||
| | m | f | n | m | f | n |
| nom. | iste | ista | istud | isti | istae | ista |
| gen. | istīus | istōrum | istārum | istōrum | ||
| dat. | isti | istis | ||||
| acc. | istum | istam | istum | istos | istas | ista |
| abl. | isto | istā | isto | istis | ||
| | sg. | pl. | ||||
| | m | f | n | m | f | n |
| nom. | īdem | eădem | ĭdem | eīdem | eaedem | eădem |
| gen. | ejusdem | eorundem | earundem | eorundem | ||
| dat. | eīdem | eisdem (iisdem) | ||||
| acc. | eundem | eandem | ĭdem | eosdem | easdem | eadem |
| abl. | eōdem | eādem | eōdem | eisdem (iisdem) | ||
| | sg. | pl. | ||||
| | m | f | n | m | f | n |
| nom. | ipse | ipsa | ipsum | ipsi | ipsae | ipsa |
| gen. | ipsīus | ipsōrum | ipsārum | ipsōrum | ||
| dat. | ipsi | ipsis | ||||
| acc. | ipsum | ipsam | ipsum | ipsos | ipsas | ipsa |
| abl. | ipso | ipsā | ipso | ipsis | ||
Примечание. Указательные местоимения могут употребляться в значении личного местоимения 3-го лица.
Относительные местоимения (pronomĭna relatīva)
qui, quae, quod который, какой, кто, что
| | sg. | pl. | ||||
| | m | f | n | m | f | n |
| nom. | qui | quae | quod | qui | quae | quae |
| gen. | cujus | quorum | quarum | quorum | ||
| dat. | cui | quibus | ||||
| acc. | quem | quam | quod | quos | quas | quae |
| abl. | quō | quā | quō | quibus | ||
Примечание. Предлог cum употребляется с относительным местоимением слитно и пишется после него: quōcum с которым, quācum с которой, quibuscum с которыми.
Вопросительные местоимения (pronomĭna interrogatīva)
qui?, quae?, quod? который?, какой?, кто?, что?
quis? кто?
quid? что?
| | sg. | pl. | ||||
| | m | f | n | m | f | n |
| nom. | qui? | quae? | quod? | qui? | quae? | quae? |
| gen. | cujus? | quorum? | quarum? | quorum? | ||
| dat. | cui? | quibus? | ||||
| acc. | quem? | quam? | quod? | quos? | quas? | quae? |
| abl. | quō? | quā? | quō? | quibus? | ||
| | sg. | |
| | m, f | n |
| nom. | quis? | quid? |
| gen. | cujus? | |
| dat. | cui? | |
| acc. | quem? | quid? |
| abl. | quo? | |
Примечания:
1. Местоимения quis? кто? quid? что? изменяются только в единственном числе.
2. Предлог cum употребляется с вопросительным местоимением qui?, quae?, quod? слитно и пишется после него: quōcum? с которым?, quācum? с которой?, quibuscum? с которыми?
Отрицательные местоимения (pronomīna negatīva)
nemo никто
nihil ничто
| | m, f | n |
| nom. | nemo | nihil (nil) |
| gen. | nemĭnis (nullīus) | hihĭli (nullīus rei) |
| dat. | nemĭni (nulli) | nulli rei |
| acc. | nemĭnem | nihil (nil) |
| abl. | nemĭne (nullo) | nihilo (nullā re) |
Примечание. Отрицательные местоимения изменяются только в единственном лице.
Неопределенные местоимения (pronomĭna indefinīta)
quis (qui), quae (qua), quid (quod) кто-нибудь, что-нибудь, какой-нибудь
alĭquis (alĭqui), alĭqua, alĭquid (alĭquod) кто-нибудь, что-нибудь, какой-нибудь
quisquam, --, quicquam (quidquam) кто-нибудь, что-нибудь
quidam, quaedam, quiddam (quoddam) кто-то, что-то, какой-то, некоторый, один
quispiam, quaepiam, quidpiam (quodpiam) кто-то, что-то, какой-то, некоторый, один
quisque, quaeque, quidque (quodque) каждый, всякий
unusquisque, unaquăque, unumquidque (unumquodque) каждый, всякий
quilĭbet, quaelĭbet, quidlĭbet (quodlĭbet) каждый, всякий
quivis, quaevis, quidvis (quodvis) каждый, всякий
| | sg. | pl. | ||||
| | m | f | n | m | f | n |
| nom. | quis (qui) | quae (qua) | quid (quod) | qui | quae | qua (quae) |
| gen. | cujus | quorum | quarum | quorum | ||
| dat. | cui | quibus | ||||
| acc. | quem | quam | quid (quod) | quos | quas | qua (quae) |
| abl. | quō | quā | quō | quibus | ||
| | sg. | pl. | ||||
| | m | f | n | m | f | n |
| nom. | alĭquis (alĭqui) | alĭqua | alĭquid (alĭquod) | alĭqui | alĭquae | alĭqua |
| gen. | alicŭjus | aliquōrum | aliquārum | aliquōrum | ||
| dat. | alicui | aliquĭbus | ||||
| acc. | alĭquem | alĭquam | alĭquid (alĭquod) | alĭquos | alĭquas | alĭqua |
| abl. | alĭquō | alĭquā | alĭquō | aliquĭbus | ||
| | sg. | pl. | ||
| | m, f | n | m, f | n |
| nom. | quisquam | quicquam (quidquam) | quiquam | quaequam |
| gen. | cujusquam | quorumquam | ||
| dat. | cuīquam | quibusquam | ||
| acc. | quemquam | quicquam (quidquam) | quosquam | quaequam |
| abl. | quoquam | quibusquam | ||
| | sg. | pl. | ||||
| | m | f | n | m | f | n |
| nom. | quidam | quaedam | quiddam (quoddam) | quidam | quaedam | quaedam |
| gen. | cujusdam | quorundam | quarundam | quorundam | ||
| dat. | cuīdam | quibusdam | ||||
| acc. | quendam | quandam | quiddam (quoddam) | quosdam | quasdam | quaedam |
| abl. | quodam | quadam | quodam | quibusdam | ||
| | sg. | pl. | ||||
| | m | f | n | m | f | n |
| nom. | quispiam | quaepiam | quidpiam (quodpiam) | quipiam | quaepiam | quaepiam |
| gen. | cujuspiam | quorumpiam | quarumpiam | quorumpiam | ||
| dat. | cuipiam | quibuspiam | ||||
| acc. | quempiam | quampiam | quidpiam (quodpiam) | quospiam | quaspiam | quaepiam |
| abl. | quopiam | quapiam | quopiam | quibuspiam | ||
| | sg. | pl. | ||||
| | m | f | n | m | f | n |
| nom. | quisque | quaeque | quidque (quodque) | quique | quaeque | quaeque |
| gen. | cujusque | quorumque | quarumque | quorumque | ||
| dat. | cuīque | quibusque | ||||
| acc. | quemque | quamque | quidque (quodque) | quosque | quasque | quaeque |
| abl. | quoque | quaque | quoque | quibusque | ||
| | sg. | pl. | ||||
| | m | f | n | m | f | n |
| nom. | quilĭbet | quaelĭbet | quidlĭbet (quodlĭbet) | quilĭbet | quaelĭbet | quaelĭbet |
| gen. | cujuslĭbet | quorumlĭbet | quarumlĭbet | quorumlĭbet | ||
| dat. | cuilĭbet | quibuslĭbet | ||||
| acc. | quemlĭbet | quamlĭbet | quidlĭbet (quodlĭbet) | quoslĭbet | quaslĭbet | quaelĭbet |
| abl. | quolĭbet | qualĭbet | quolĭbet | quibuslĭbet | ||
| | sg. | pl. | ||||
| | m | f | n | m | f | n |
| nom. | quivis | quaevis | quidvis (quodvis) | quivis | quaevis | quaevis |
| gen. | cujusvis | quorumvis | quarumvis | quorumvis | ||
| dat. | cuīvis | quibusvis | ||||
| acc. | quemvis | quamvis | quidvis (quodvis) | quosvis | quasvis | quaevis |
| abl. | quovis | quavis | quovis | quibusvis | ||
Примечания:
1. Формы с quis (qui), quae (qua) употребляются как существительные и прилагательные, с quid -- как существительные, с quod -- как прилагательные.
2. В местоимениях, производных от quis (qui), quae (qua), quid (quod), склоняется только эта часть; приставки и суффиксы (alĭ-, -quam, -dam, -piam, -que, -lĭbet, -vis) остаются неизменными.
3. Местоимения quis (qui), quae (qua), quid (quod) и alĭquis (alĭqui), alĭqua, alĭquid (alĭquod) в nom./acc.pl.n имеют формы qua (quae) и alĭqua.
4. Местоимение quidam, quaedam, quiddam (quoddam) в acc.sg.m, f имеет формы quendam, quandam, в gen.pl. -- quorundam, quarundam, quorundam.
5. В местоимении unusquisque, unaquăque, unumquidque (unumquodque) склоняются части unus, a, um и quis, qua, quid (quod).
Genetīvus characteristĭcus (родительный характеризующий)
Обозначает лицо или отвлеченное понятие, которому принадлежит определенное действие или состояние, выраженное подлежащим в форме инфинитива. Употребляется в качестве именной части сказуемого, выраженного глаголами sum, videor, putor, habeor. Форма est (erat, fuit) с genetĭvus characteristĭcus переводится с помощью слов “свойственно кому-либо”, “является чьей-либо обязанностью” и т.п.
Discipŭli errare est.
Ученику свойственно ошибаться.
Предложения для чтения и перевода
Прочитайте и переведите предложения, выпишите словарные формы и сделайте грамматический разбор каждого слова.
1. Ea intellĕgo. 2. Eam video. 3. Eas faciunt. 4. Eos diligĭmus. 5. Intellegitisne ea? 6. Nihil sentio. 7. Quid sentis? 8. Amīcus id negat. 9. Cara ea est. 10. Discis illos libros. 11. Ea eas juvat. 12. Ea eos terrent. 13. Easdem littĕras mittit. 14. Habentne eōrum libros? 15. Habesne ejus librum? 16. Hoc facĕre debēmus. 17. Hunc ego dilĭgo. 18. Id nemĭni manet. 19. Illam femĭnam video. 20. Is eam amat. 21. Cara ei ea est. 22. Cara mihi ea est. 23. Consilia ejus bona sunt. 24. De ejus poena dicit. 25. De eōrum sententiis cogĭto. 26. Debēmus haec mala fugĕre. 27. Dicit vera illa puella. 28. Haec femĭna bona est. 29. Haec magistra gloriam habet. 30. Hi viri patriam dilĭgunt. 31. Idem officium habent magistri. 32. Ille puer libros amat. 33. Illi agricŏlae silvam caedunt. 34. Illi gloriam dare debeo. 35. Illi puĕri libros legunt. 36. Injuriam ei puĕro facis. 37. Magistra has puellas juvat. 38. Multa agit illa femĭna. 39. Pecunia illis est deus. 40. Pueros terrent haec pericŭla. 41. Quid nunc amāre debēmus? 42. Quid tibi dicit medĭcus? 43. Stultum est hoc consilium. 44. Vita ejus cara est. 45. Anĭmus tyranni illos viros culpat. 46. De nobis ille bene sentit. 47. De poena eōrum cogitāmus hodie. 48. Debent ad illam terram venīre. 49. Dicunt de isto tyranno eădem. 50. Filiam meam ei viro trado. 51. Haec magistra gloriam habēre debet. 52. Haec non intellĕgunt isti nautae. 53. Haec pericŭla eum non terrent. 54. Haec sunt verba earundem feminārum. 55. Illae puellae dicĕre vera amant. 56. Mihi cara est ejus vita. 57. Morbi acerbi in eos cadent. 58. Natūra illīus est nimis dicĕre. 59. Nemĭni carus est iste tyrannus. 60. Nunc haec mala debēmus fugĕre. 61. Quid de ejus consilio sentis? 62. Quid de his malis sentis? 63. Quid est magnum pericŭlum hodie? 64. Regīnam audīre hic popŭlus amat. 65. Sentimusne de hoc bello eădem? 66. Totus anĭmus ejus acerbus est. 67. Cur ei puĕri ad januam stant? 68. Discis illos de Graeca philosophia libros. 69. Femĭna illa huic viro gratias agit. 70. Femĭnae illae his viris gratias agunt. 71. Fortūna, quem nimis fovet, stultum facit. 72. Hic vir est illi viro carus. 73. In eā silvā multae bestiae sunt. 74. Ista cura tua est, non mea. 75. Isti agricŏlae hos nautas non vident. 76. Quid de amicitia sentit philosophia ejus? 77. Quid est bonum remedium tuōrum malōrum? 78. Quid sentitis de his, amici mei? 79. Semper amant dicĕre vera illae puellae. 80. Vera de malis illa regīna dicit. 81. Illa femĭna huic viro haec verba dicit. 82. Illi femĭnae hic vir multam pecuniam debet. 83. Natūra ejus loci idonea ad proelium est. 84. Romāni in eā pugnā multos inimīcos occīdunt. 85. Sine mora ad vos easdem littĕras mittunt. 86. Stultum est studium gloriae in hac terrā. 87. Haec regīna agĕre multas horas in agris amat. 88. In hoc libro antīquo sunt pauci loci mali. 89. Debent ad illam terram venīre, quod pericŭla mala fugiunt. 90. Tua verba bene intellĕgo, verba eōrum autem stulta sunt. 91. Fabŭlam de lupo et agno narrā eis puĕris, mi fili! 92. Filia illīus viri puella bona et pulchra est; eam amo. 93. Quid est bonum? Quid est verum? Quid est vitae gloria? 94. Is medĭcus filiam meam curat; ejus artificium notum est; ei credo. 95. Ex eādem epistŭlā multă novă de vitā amīci mei in Hispania cognosco. 96. Belgae proxĭmi sunt Germānis, qui trans Rhenum incŏlunt et quibuscum continenter bellum gerunt. 97. Illi agricŏlae hic vir multam pecuniam debet, quoniam ille huic multa officia agit. 98. Haec sapientia -- vidēre bonum et verum et pulchrum -- est philosophiae donum et deōrum.