Учебник латинского языка. Lingua Latina / Сост. К. А. Тананушко. Минск: Харвест, 2007. 448 с
Вид материала | Учебник |
- Тема Кол-во страниц, 41.93kb.
- Экзаменационные вопросы по латинскому языку (русское, романо-германское, славянское, 31.83kb.
- Изд. "Харвест", Минск, 1998, 6591.55kb.
- Методическое пособие для студентов бгуир минск 2007, 478.71kb.
- Жаринов К. В. Терроризм и террористы. Исторический справочник. Минск, Харвест, 1999г, 1878.08kb.
- Новые поступления в библиотеку, 421.88kb.
- Цветотест Макса Лющера поразительно действенное орудие познания психики. Но, применяя, 5136.61kb.
- Учебно-методическое пособие Минск 2007 удк 616-053. 2-097(075., 488.5kb.
- Advanced English Course: Лингафонный курс английского языка. Арс, 2001; Media World,, 641.95kb.
- А. В. Подосинов Исторические латиноязычные тексты послеантичного времени в учебник, 51.94kb.
Занятие 11. Глаголы, производные от sum. Ablatīvus limitatiōnis
Глаголы, производные от sum, esse
От глагола sum, esse (быть) с помощью приставок образуется ряд глаголов, которые спрягаются также, как данный глагол:
ab-sum, afui, --, abesse отстутствовать
ad-sum, adfui (affui), --, adesse присутствовать
de-sum, defui, --, deesse недоставать
in-sum, --, --, inesse быть в чем-либо
inter-sum, interfui, --, interesse участвовать
ob-sum, obfui, --, obesse вредить
prae-sum, praefui, --, praeesse предводительствовать
pro-sum, profui, --, prodesse приносить пользу
sub-sum, --, --, subesse быть под чем-либо
super-sum, superfui, --, superesse оставаться
Примечание. У глагола prosum приставка pro- перед гласным переходит в prod-.
Образец спряжения
ad-sum, adesse присутствовать
Praesens indicatīvi
| sg. | pl. |
1 | ad-sum | ad-sŭmus |
2 | ad-es | ad-estis |
3 | ad-est | ad-sunt |
Infinitīvus praesentis
ad-esse
Imperatīvus praesentis
| sg. | pl. |
2 | ad-es | ad-este |
Спряжение глагола possum
Глагол possum, potui, --, posse мочь спрягается следующим образом:
Praesens indicatīvi
| sg. | pl. |
1 | pos-sum | pos-sŭmus |
2 | pot-es | pot-estis |
3 | pot-est | pos-sunt |
Infinitīvus praesentis
posse
(образуется неправильно)
Imperatīvus praesentis
| sg. | pl. |
2 | pot-es | pot-este |
Ablatīvus limitatiōnis (творительный ограничения)
Употребляется при глаголах или прилагательных для ограничения, уточнения действия, состояния или признака, выраженного управляющим словом. Отвечает на вопрос «в каком отношении» и обозначает, с какой точки зрения или в каком отношении ограничивается высказанное утверждение. Встречается также в выражениях nomĭne по имени, natiōne родом, genĕre по происхождению, natu по возрасту, numĕro числом. Переводится или творительным падежом, или с помощью предлогов «по, в, на, в отношении, со стороны» и т. п.
Doctrina Graecia nos supĕrat.
Ученостью Греция превосходит нас.
Предложения для чтения и перевода
Прочитайте и переведите предложения, выпишите словарные формы и сделайте грамматический разбор каждого слова.
Образец:
Hic magister epistŭlam magnam scribĕre ad amīcum adjuvāre ei discipŭlo potest. hic (hic, haec, hoc -- этот) -- nom. sg. m; magister (magister, tri m, 2-е скл. -- учитель) -- nom. sg.; epistŭl-am (epistŭla, ae f, 1-е скл. -- письмо) -- acc. sg.; magn-am (magnus, a, um, 1--2-е скл. -- большой) -- acc. sg. f; scrib-ĕre (scribo, scribĕre, 3-е спр., scrib- -- писать) -- inf. praes. act.; ad (ad + acc. -- к); amīc-um (amīcus, i m, 2-е скл. -- друг) -- acc. sg.; adjuvā-re (adjŭvo, adjuvāre, 1-е спр., adjuvā- -- помогать) -- inf. praes. act.; ei (is, ea, id -- тот) -- dat. sg. m, dat. sg. n; nom. pl. m; discipŭl-o (discipŭlus, i m, 2-е скл. -- ученик) -- dat. sg., abl. sg.; pot-est (pos-sum, posse -- мочь) -- praes. ind. act., 3 sg. Этот учитель может помочь тому ученику написать большое письмо другу |
1. Possum audīre. 2. Vidēre possum. 3. Filius meus abest. 4. Mihi desunt verba. 5. Potesne haec audīre? 6. Quid vidēre possum? 7. Quid facĕre potest? 8. Scientia tibi deest. 9. Amīcus meus mihi adest. 10. Littĕras Graecas discĕre possum. 11. Malum morbum tolerāre possunt. 12. Non potest haec vidēre. 13. Possum has portas vidēre. 14. Praeterĭta mutāre non possŭmus. 15. Quid nunc facĕre possŭmus? 16. Quid potes nunc amāre? 17. Quis vestrum hodie adest? 18. Vir tyrannum superāre potest. 19. Adsum amīcis, amīci mihi adsunt. 20. Deōrum gloriam vidēre non possŭmus. 21. Duōbus domĭnis nemo servīre potest. 22. Id nunc nemo sentīre potest. 23. Liber vir tyrannum superāre potest. 24. Mihi hoc scire permagni intĕrest. 25. Nemo vias vitae fugĕre potest. 26. Nisi laborātis, vobis ipsis obestis. 27. Non possŭmus haec acerba tolerāre. 28. Non possum tolerāre vitia tyrannōrum. 29. Possumusne malos medĭcos tolerāre hodie? 30. Remediis tuis multis aegrōtis prodes. 31. Tyrannōrum vitia tolerāre non possum. 32. Ubi eas invenīre hodie possŭmus? 33. Ubi possŭmus esse sine malis? 34. Vestra vitia tolerāre non possum. 35. Nullīus est, quod multōrum esse potest. 36. Vera verba non potest tolerāre tyrannus. 37. Verba sapientiae tyrannus non potest tolerāre. 38. Viri libĕri tyrannum malum superāre possunt. 39. Dona tua meas curas magnas superāre possunt. 40. Hos numĕros in hoc libro scribĕre possum. 41. In bello perpetuo patria valēre non potest. 42. Litterārum Graecārum hos libros nunc discĕre possŭmus. 43. Nec possum tecum vivĕre, nec sine te. 44. Nec servīre ulli possŭmus, nec imperāre cupĭmus. 45. Nemo in sua causa arbĭter esse potest. 46. Ocŭli nostri illam gloriam vidēre non possunt. 47. Possuntne amāre tyrannos, si habent sapientiam veram? 48. Bonus medĭcus anĭmi vitia superāre non semper potest. 49. Inter domĭnos et servos nulla amicitia esse potest. 50. Multae sententiae verae in poētārum nostrōrum libris insunt. 51. Nunc potestis multa verba et multas sententias intellegĕre. 52. Exempla bona libĕris semper prodesse possunt, mala saepe obsunt. 53. Hodie libri antīqui multa consilia bona nostris discipŭlis dare possunt.