Geum.ru

Гендерные отношения во фразеологических системах французского и уйгурского языков 10. 02. 20- сравнительно-историческое, типологическое и сопоставительное языкознание

Вид материалаДиссертация
Подобный материал:
1   2

список использованных источников


1. Гумбольдт В. Фон. О различии строения человеческих языков и его влияние на духовное развитие человека // Избранные труды по языкознанию. –М.: «Прогресс», 1984.

2. Уорф Б.Л. Отношения норм поведения и мышления к языку.– М., 1960. – 279 с.

3. Степанов Ю.С. Константы. Словарь русской культуры. Опыт исследования. – М., 1997.

4. Мансуров Б.Б. Әйелдерге арналған қырық хадис.– Алматы, 2005.

5. Ги де Мопассан. Милый друг.- М., 1984.- 275 с.

6. Чвырь Л.А. Обряды и верования уйгуров в XIX- XX вв. – М., 2006.-287 с.

7. Поль Гамьен Психология гендерных отношений. – Париж, 2001. – 183 с.

8. Степанин Л.А. Этнические особенности народов востока. – М., 1991.

9. Сабитова М.Т. Основы немецкой и казахской сопоставительной фразеологии. – Алматы: Изд-во ГазГУМОиМЯ им. Абылай хана, 1999.

10. Хамраев Ф.И. Идейно-художественные особенности уйгурских народных пословиц и поговорок: дисс. …. канд. филол. наук. – 1989.

11. Кирилина А.В. Гендер: лингвистический аспект. – М., 1999.

12. Пермяков Г.Л. О смысловой структуре и соответствующей классификации пословичных изречений // Паремиологический сборник.– М.: Наука, 1979.

13. Фуллье А. Психология французского народа.– СПб.: изд-во Ф. Павленкова, 1989.

14. Дуйсекова К.К. Основы сопоставительного изучения фразеологии французского и казахского языков. – Алматы, 2005.

15. Традиции и современность в духовной культуре уйгуров СУАР // Национальный каталог.– Алматы, 2007.


Список публикаций по теме диссертации


1 Сравнение как способ изучения социокультурного аспекта языков // Вестник КазУМОиМЯ им. Абылай хана. – Алматы, 2002.– №1(4).– С. 77-80.

2 Национально-культурный компонент в пословицах казахского, уйгурского и французского языках. // Язык-культура-человек: материалы Респуб. науч.-практ. конф.– Алматы: КазУМОиМЯ им.Абылай хана, 2004.– С. 59-64.

3 Женщина в пословицах и поговорках французского и уйгурского языков // Проблемы обучения языкам в культурно-коммуникативном пространстве Евразии: материалы респуб. науч.-практ. конф. – Алматы: КазНУ им. Аль-Фараби, 2005.– С.163-165.

4 Роль гендерной фразеологии в осмыслении языковой картины мира. // Антропологический дискурс в казахской философии и современность: материалы междунар. науч. конф., посвященной 60-му юбилею д.ф.н., проф. Алтаева Ж..– Алматы: КазНУ им. Аль-Фараби, 2008.– С.410-413.

5. Национально-культурные особенности концепта «Мужчина» во фразеологизмах уйгурского и французского языков. // Вестник КазУМОиМЯ им. Абылай хана. Серия «Филология».- №1.- Алматы, 2009г.

6. Оппозиционный анализ в гендерной фразеологии // Вестник КазУМОиМЯ им. Абылай хана. – Алматы, 2009.

7. Имена собственные во фразеологических системах неродственных языков.// Вестник КазНУ им. Аль-Фараби.– Алматы, 2009.


Дильхумар Абасқызы Турдиева


«Еркек» және «Әйел» француз және ұйғыр тілдеріндегі фразеологиялық жүйелериде


10.02.20 –салыстырмалы-тарихи, типологиялық және салғастырмалы тіл білімі мамандығы бойынша филология ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрәжәсін алу үшін дайындалған диссертациясының авторефератының

түйіні


Зерттеудің өзектілігі бірінші кезекте ғылымдардағы мәдениеттер ара қарым-қатынастың өсуімен және антропоцентризм үрдістерінің үстемдігімен белгіленді. Әлеуметтік дамуының қазіргі замандағы кезеңінде гендерлік мәселе көбінесе сараптамаға түсіп зертеліп жатыр.

Жумыстың мақсаты- гендерлік фразеологиялық бірліктердің ұлттық-мәдені ерекшеліктерін құнды мазмұны негізінде зерттеу.

Бұл жұмыстың зерттеу объектісі уйғур және француз тілдерінің фразеологиялық бірліктері және осы тілде сөйлеушілердің ер және әйел концептлары мен байланысты сөйлеу пікірі болып тобылады.

Зерттеу материалдары фразеологиялық сөздіктерден халық ауыз әдебиетіндегі шығармалардан екі тілдегі көркем әдебиеттерден талдау жолы арқылы алынды.

Социолингвистиканың қазіргі кезеңдегі дамуы гендерлік мәселені талдау мен байқауға жиі ұшыратып отыр. Өткені, мәдениетте адамның тәртібі жынысына байланысты анық айрықшаланып тұрады.

Ұйғур және француз тілдеріндегі фразеологизм бірліктерін талдау қоғамның еркек пен әйелді қабылдауын және олардың этникалық қоғамдағы орны мен рөлін анықтайтын гендерлік стереотиптерді паш етуге мүмкіндік берді. Бұл стереотиптер төмендегідей болады:

«Еркек» және «әйел» түсінімдері француз мәдениетінде және, мұның әсері ретінде француз идеоматикасында ұйғыр мәдениеті мен тілінде байқалғанына қарағанда әлдекайда төмен аз көрініс тапқан. Бұл көрініс тұрмыс, салт дәстүрімен ұйғыр қоғамындағы еркек пен әйелдің әлеуметтік рөлін анық қарама-қарсы қоюмен (еркек- асыраушы, отбасының басшы-иесі, ол отбасының материалдық байлығын өз еңбегімен қамтамасу етуші, балаларын тәрбиелеуші және әке-шешесін құрметтейтін тұлға; әйел болса- ана, жанұяның тірегі, үйдегі құт-берекеті күйеуі мен бала-шағаның қомқаршысы, бірақ әр қашан еркектен кейінгі орында, еркектің көленкесінде тұрады). Ал француз қоғамында болса еркек пен әйелдің әлеуметтік рөліндегі біраз анық еместік, ал кейбір жағдайларда болса әйел басымырақ рөл ойнайды, еркек болса отбасының иесі ретінде екенші кезекте қалады, маңызды мәселелерді шешуден шеттетіледі.

Еркек пен әйел арасындағы әлеуметтік айырмашылықты анақтауда туысқандық қарым-катынастардың әлсіреп күрисізденуі де себеп болды, соның әсеринен әйелді анамен бірлестіріп қарау француз тіліндегі фразеологиялық бірлікте қазіргі француз тілінде сөйлеушілердің сөйлеу санасында аз қолданылады.

Ассоциативтік эксперимент «еркек» және «әйел» концептары арасындағы бірқатар ассоциативтік байланыстарды ерекшелігін анықтауға мүмкіндік берді. Олар аға-қарындас, күйеубала-келін күйеу-әйелі сияқты туысқандық қарым-қатынастарды жүзеге асыру жағынан салыстырылып отырған тілдердегі фразеологиялық бірліктерді алғашқы байқауларын объективтендіруге мүмкіндік берді.

Зерттеудін болашақтағы бағдары қазақ және ағылшын тілдерді салғастырып олардың уйғур және француз тілдірі мен ұлттық-мәдени ерекшеліктерін анық көрсету.


Turdieva Dilhumar Abassovna


«Man» and «Woman» in phraseological systems of French

and Uigur languages

Summary

of the thesis submitted to confer the scolarly degree “Candidat of Philological

Sciences”

with specialization 10.02.20 – the comparative and historic, typological and

contrastive lingvistics


Currency of this work is indispensable research of teoretical and practical aspects of a problem of the national heritage. It consist on a approach of describing a language as a subject of learning, supposing value orientation of a person as a national language personality, as a atudy of national language mentality.

Objet of research of this work is fraseological unit, legend of french and uigurian languages, and also speech consciousness of a native speaker, that connected with concept “Man” and “Women”.

Subject of research is a specific of “Man” and “Women” concept in idioms of french and oigurian languages, and also in speech consciousness.

Research task: Select and systematire the phraseological units that charaterire women and man in french and uigurian languages, аnalyze concept “Man” and “Women” in phraseological units in french and uigurian languages and in speech consciousness, сompare lingvocultural specific sender phraseology in both languages, сonfront phraseological analyse information with sociological experiment.

Theoretical meaning is that this research sives comparable exemple of two unrelated languages, fhat sives us a solition of theoretical problems in lingvoculturology. Presented results of this research promote of knowlange of specific mentality science results of the research sives us opportunity for further study of many problems that connected with genderologie and description of conceptual language picture of the whole world.

The relevance of research is determined primarily by the growth of cross-cultural contacts and the rule of anthropocentrism in many sciences. At the present stage of development of sociolinguistics, gender policy is often undergone to analysis and experiments. Indeed, in a culture human behavior is quite clearly differentiated according to gender.

The analysis of phraseological units of Uighur and French languages has revealed the gender stereotypes that define societal perception of men and women and their role and place in the ethnic community. These stereotypes are as follows.

Concepts «man» and the «woman» in the French culture and, as a consequence of the French ideomaticuss opposed less contrast than is seen in the Uigur culture and language. This is explained by the traditional way, the clear opposition of the social roles of men and women in Uighur society (the male breadwinner, the head of the family, ensuring welfareof the family by his labour, training their sons on his own way who respect the parents, the woman - mother, mistress, providing comfort, care of the husband and children and is always in the background after the men), and some uncertainty, vagueness, ambiguity of social roles of men and women in French society, which in some cases, women play a dominant role, but as a man would be suspended from the functions of head of family in solutions of major problems. A role in determining the social differences between men and women have played and the weakening of kinship relations, and therefore, an association of women with their mother in the FE French language in speech and conscience of modern French media is minimal.

Associative experiment revealed the specifics of a number of associative links between concepts «man» and the «woman» in terms of their implementation of family relationship such as brother, sister, brother-in-law, daughter, husband-wife, who objected initial observation of after graduate on phraseological units of compared languages. This is conclusion on the conservation value of the relationship of concepts husband-wife as the basis for fulfillingof the family and for the French and the Uighurs, conclusion of a certain loss of importance of the brother-sister relationships in French society, the common language of the Association for the matched concepts son-in-law, daughter-in-law with a stranger, not own.