Лютаўская і Кастрычніцкая рэвалюцыі 1917 года

Курсовой проект - История

Другие курсовые по предмету История

аезд з са Швейцарыі ў Расію прадстаўнікоў радыкальнай фракцыі РСДРП на чале з Леніным у т. н. "Пламбіраваць вагоне". У прыватнасці, С.П. Мельгунов ўслед за Милюковым сцвярджаў, што Германскае ўрад праз А.Л. Парвуса фінансавала дзейнасць бальшавікоў, накіраваную на падрыў баяздольнасці рускай арміі і дэзарганізацыю абароннай прамысловасці і транспарту. А.Ф. Керанскі ўжо ў эміграцыі паведамляў, што яшчэ ў красавіку 1917 года французскі міністр-сацыяліст А. Тома перадаў Часоваму ўраду інфармацыю аб сувязях бальшавікоў з немцамі; адпаведнае абвінавачванне было прадяўлена бальшавікам ў ліпені 1917 года. І ў цяперашні час многія айчынныя і замежныя даследчыкі і літаратары прытрымліваюцца гэтай версіі.

Некаторую блытаніну ў яе ўносіць ўяўленне пра Л.Д. Троцкім як пра англа-амерыканскім шпіёна, і гэтая праблема таксама ўзыходзіць да вясны 1917 года, калі ў кадэцкай "Рэчы" зявіліся паведамленні аб тым, што, знаходзячыся ў ЗША, Троцкі атрымаў 10000 ці то марак, ці то даляраў. Гэта прадстаўленне тлумачыць рознагалоссі паміж Леніным і Троцкім з нагоды Брэсцкага міру (лідэры бальшавікоў атрымлівалі грошы з розных крыніц), але пакідае адкрытым пытанне: чыёй акцыяй быў Кастрычніцкі пераварот, да якога Троцкі, як старшыня Петраградскага савета і фактычны кіраўнік Ваенна-рэвалюцыйнага камітэта, меў самае прамое стаўленне?

У гісторыкаў да гэтай версіі ёсць і іншыя пытанні. Германіі неабходна было зачыніць усходні фронт, і ёй сам бог загадаў падтрымліваць у Расіі праціўнікаў вайны, - вынікае з гэтага аўтаматычна, што праціўнікі вайны служылі Германіі і не мелі ніякіх іншых прычын дамагацца спынення "сусветнай бойні"? Дзяржавы Антанты, са свайго боку, былі крэўна зацікаўлены і ў захаванні, і ў актывізацыі ўсходняга фронту і ўсімі сродкамі падтрымлівалі ў Расіі прыхільнікаў "вайны да пераможнага канца", - вынікаючы той жа логіцы, можна выказаць здагадку, што апанентаў бальшавікоў натхняла "золата" іншага паходжання, а зусім не інтарэсы Расіі. Усе партыі мелі патрэбу ў грошах, усім паважае сябе партыям прыходзілася марнаваць немалыя сродкі на агітацыю і прапаганду, на выбарчыя кампаніі (выбараў розных узроўняў ў 1917 годзе праводзілася шмат) і іншае, і іншае, - і ўсе краіны, залучаныя ў Першую сусветную вайну, мелі свае інтарэсы ў Расіі, але пытанне аб крыніцах фінансавання партый, якія пацярпелі паразу, ужо нікога не цікавіць і застаецца практычна не даследаваных.

У пачатку 90-х гадоў амерыканскі гісторык С. Ляндерс выявіў у расійскіх архівах дакументы, якія пацвярджаюць, што ў 1917 годзе члены Замежнага бюро ЦК атрымлівалі грашовыя субсідыі ад швейцарскага сацыяліста Карла Моор; пазней высветлілася, што швейцарац быў германскім агентам. Аднак субсідыі склалі ўсяго 113926 швейцарскіх крон (ці 32837 даляраў), ды і тыя былі выкарыстаныя за мяжой для арганізацыі 3. Циммервальдской канферэнцыі. Пакуль гэта адзінае дакументальнае пацверджанне атрымання бальшавікамі "нямецкіх грошай".

Што ж тычыцца А.Л. Парвуса, то на яго рахунках наогул цяжка аддзяліць нямецкія грошы ад ненемецких, паколькі да 1915 годзе ён і сам ужо быў мільянерам, і калі б яго дачыненне да фінансавання РСДРП (б) была даказаная, прыйшлося б яшчэ адмыслова даказваць, што пры гэтым выкарыстоўваліся менавіта нямецкія грошы, а не асабістыя назапашвання Парвуса.

Сурёзных гісторыкаў больш цікавіць іншае пытанне: якую ролю ў падзеях 1917 магла гуляць фінансавая дапамога (або іншае заступніцтва) з той ці з іншага боку?

Супрацоўніцтва бальшавікоў з германскім Генштабам закліканы даказаць "пламбіраваць вагон", у якім група бальшавікоў на чале з Леніным праехала праз Нямеччыну. Але праз месяц тым жа маршрутам, дзякуючы пасрэдніцтва Р. Грым, ад якога адмовіўся Ленін, прайшлі яшчэ два "пламбіраваць вагона", з меншавікоў і эсэрамі, - але не ўсім партыям меркаванае заступніцтва кайзера дапамагло перамагчы.

Заблытаныя фінансавыя справы бальшавіцкай "Праўды" дазваляюць сцвярджаць або меркаваць, што ёй аказвалі дапамогу зацікаўленыя немцы, але нягледзячы ні на якое фінансаванне "Праўда" заставалася "маленькай газетай", якую пасля ліпеньскіх дзён пастаянна закрывалі і змушалі мяняць назву; дзясяткі вялікіх газет вялі антыбальшавіцкую прапаганду, - чаму маленькая "Праўда" аказалася мацней?

Тое ж адносіцца і да ўсёй бальшавіцкай прапагандзе, якую, як мяркуецца, фінансавалі немцы: бальшавікі (і іх саюзнікі-інтэрнацыяналісты) сваёй антываеннай агітацыяй расклалі войска, - але значна большая колькасць партый, якія выклікаюць прыхільнасць несувымерна вялікімі магчымасцямі і сродкамі, у гэты час агітавалі за "вайну да пераможнага канца", заклікалі да патрыятычным пачуццям, абвінавачвалі ў здрадзе працоўных з іх патрабаваннем 8-гадзіннага працоўнага дня, - чаму бальшавікі выйгралі гэтак няроўны бой?

А.Ф. Керанскі на сувязях бальшавікоў з германскім Генштабам настойваў і ў 1917 годзе, і дзесяцігоддзі праз, у ліпені 1917 года пры яго ўдзеле было складзена камюніке, у якім "Ленін і яго паплечнікі" абвінавачваліся ў стварэнні спецыяльнай арганізацыі "з мэтай падтрымкі варожых дзеянняў ваюючых з Расіяй краін ", але 24 кастрычніка, у апошні раз выступаючы ва ўрадзе і цалкам усведамляючы сваю асуджанасць, завочна палемізаваў з бальшавікамі не як з германскімі агентамі, а як з пралетарскай рэвалюцыянерамі:" Арганізатары паўстання не спрыяюць пралетарыяту Германіі, а садзейнічаюць кіруючым класам Германіі, адкрываюць фронт рускага дзяржавы перад браняваным ку