Гістарыяграфія барацьбы беларускага народа супраць паланізацыі перыяду Расійскай імперыі
Курсовой проект - История
Другие курсовые по предмету История
хах ператварэння каталіцкай царквы ў найбуйнейшага зямельнага ўласніка. Але аснове шматлікіх дакументаў паказваецца, якім чынам ўмацаваліся эканамічныя пазіцыі каталіцызму абумовілі ажыццяўленне экспансіі. Падрабязна гэта разгледжана на прыкладзе адукацыі буйной зямельнай уласнасці Віленскага біскупства, заснаванага ў першыя ж гады пасля Крэўскай уніі.
Аўтар упершыню даследуе такое важнае пытанне, як пранікненне каталіцкай царквы ў гарады Беларусі, умацаванне ёю сваіх эканамічных пазіцый шляхам захопу гарадскіх юрыдык, падначаленне сабе насельніцтва як у гаспадарчым, так і ў ідэалагічным стаўленні. На аснове даследавання дакументаў аўтар прыйшоў да высновы, што павелічэнне феадальнай уласнасці каталіцкай царквы ў гарадах і мястэчках Беларусі пераследвала дзве задачы:
) множанне багаццяў і даходаў царквы з мэтай умацавання яе эканамічных пазіцый у горадзе;
) падпарадкаванне сваёй улады, а тым самым і свайму ідэйнаму ўплыву як мага большай колькасці гарадскога насельніцтва, пераважна праваслаўнага, з мэтай насаджэнні каталіцтва ў асяроддзі шырокіх народных мас.
Кніга Я. Мараш Нарысы гісторыі экспансіі каталіцкай царквы ў Беларусі 18 ст. Зяўляецца паглыбленнем праблемы, распрацаванай у кнізе Ватыкан і каталіцкая царква ў Беларусі. Аблічча царкоўных феадалаў як драпежнікаў і эксплуататараў народных мас Беларусі дапаўняе вывучэнне дзейнасці манастыроў, якія выступалі ў якасці найбуйнейшых крэдытораў-ліхвяроў. Самымі значным з іх, як паказана ў кнізе, былі езуіты, якім удалося на працягу недоўгачасовага часу скласці велізарныя капіталы, набытыя ў выніку ліхвярскага аперацый. Паказаны таксама крыніца даходаў, звязаны з царкоўнымі абрадамі, прычым каталіцкая царква строга сачыла за выкананнем насельніцтвам усіх абрадаў, за якія служкі культу бралі самавітыя сумы, ложившиеся цяжкім цяжарам на сялян і гараджан.
У асобнай чале расказана аб барацьбе народных мас Беларусі супраць экспансіі каталіцкай царквы: аб узброеных выступах сялян і гараджан супраць гвалту царкоўных іерархаў, феадальнай эксплуатацыі, аб дзейнасці выдатных беларускіх мысляроў - змагароў супраць ідэалагічнага ціску каталіцкай царквы, супраць фанатызму і цемрашальства, пасеянае ў духавенствам, - - Казімір Лышчынскі, Валянціна Яблонскага, Яна Траяноўскі.
Не менш важным было і вывучэнне беларуска-рускіх сувязяў. Найважнейшым зявай, на думку савецкіх гісторыкаў, грамадска-палітычнага жыцця беларускага народа былі ўзаемаадносіны з Расіяй, нацыянальна-вызваленчая барацьба супраць агрэсіі польскіх феадалаў і каталіцкай царквы. Гэтай тэме прысвечана шмат прац. Першай з іх была манаграфія А. Мальцава Расея і Беларусь у сярэдзіне 17 ст.. У ёй асветлены ход руска-польскай вайны 1654-1667 гг. і палітыка рускага ўрада ў Беларусі. Гэтая праца абагульняе матэрыялы шэрагу буйных артыкулаў таго ж аўтара, апублікаваных у 50-х гадах. Аўтар паказаў на вялікім дакументальным матэрыяле баявое садружнасць рускага, украінскага, беларускага народаў. Выкарыстоўваючы розныя крыніцы (у першую чаргу, вядома, рускія), А. Мальцаў вельмі падрабязна апісаў ход ваенных дзеянняў на тэрыторыі Беларусі і Украіны ў 1654 - 56 гг. У другой частцы манаграфіі асвятляецца палітыка рускага ўрада ў Беларусі, яго адносіны да шляхце, каталіцкаму духавенству, гараджанам, сялянам, украінскім казакам. Шырока асвятляюцца падзеі сялянскага руху і дзеянні ўкраінскага казацкага войскі на тэрыторыі Беларусі. Аднак А. Мальцаў падрабязна даследуе толькі падзеі 1654-1656 гг., А далейшы ход вайны ім прадстаўлены слаба.
У дзейнасці савецкіх гісторыкаў важнае значэнне мела Контрпрапаганды. Радыёстанцыі Свабодная Еўропа, Свабода і іншыя цэнтры пад выглядам найноўшых гістарычных адкрыццяў працягваюць старыя выдумкі беларускіх буржуазных нацыяналістаў аб быццам бы адвечнай варожасці і супрацьлегласці інтарэсаў рускага і беларускага народаў, пра быццам бы вырашальным значэнні Заходняй Еўропы на гаспадарчае развіццё і культуру Беларусі. Натуральна, савецкія гісторыкі не маглі дазволіць распаўсюдзіцца думку аб тым, што беларусы бліжэй да Еўропы, чым рускія, таму на такія выбрыкі не замарудзілі зяўляцца адказы савецкіх гісторыкаў у выглядзе работ, якія на кастрыраваным дакументальным матэрыяле падкрэслівалі спрадвечнае імкненне беларусаў да яднання з Расеяй. Адной з такіх работ была манаграфія Л. Абэцэдарскі Беларусь і Расея: Нарысы руска-беларускіх сувязяў другой паловы 16 - 17 стст.. Зыходзячы з гэтай кнігі атрымлівалася, што існавала настойлівае імкненне беларускага сялянства і нізоў гарадскога насельніцтва да злучэння з беларускай брацкім народам у адзінай дзяржаве, аб чым гаворыцца ў нарысе антыфеадальнай барацьба народных мас Беларусі ў канцы 16 - першай палове 17 ст.. Абэцэдарскі падкрэслівае велізарнае прагрэсіўнае значэнне Расіі ў эканоміцы Беларусі. Падрабязна аўтар даследуе антыфеадальнай барацьбу беларускага сялянства. Ён адзначае, што беларускія сяляне часта і ахвотна беглі ў Расію, дзе феадальнае ціск быў трохі меншым. Аўтар лічыць, што ўзброеныя выступленні сялян у Беларусі сталі прымаць масавы характар ??толькі з 90-х гадоў 16 стагоддзя, пасля паўстання Налівайкі. Рост імкнення беларускага народа да злучэння з рускімі ў адзінай дзяржаве, на думку аўтара абумовіў асаблівае ўзмацненне антыфеадальнай і нацыянальна-вызваленчай вайны на Усходзе, дзе феадальная эксплуатацыя была слабей. Аналізую падзеі ў Беларусі ў перыяд руска-польска?/p>