Гістарыяграфія барацьбы беларускага народа супраць паланізацыі перыяду Расійскай імперыі
Курсовой проект - История
Другие курсовые по предмету История
трымаліся увагу на рэлігійнай барацьбе. Яны не маглі падрабязна даследаваць антыфеадальнай барацьбу, напрыклад, так як гэта разыходзілася з ідэалогіяй Расійскай імперыі. Скаваныя афіцыйнай ідэалогіяй, расійскія гісторыкі спрабавалі абгрунтаваць выдаць за імкненне да далучэння да Расеі і барацьбу супраць паланізацыі супрацьстаянне паміж праваслаўнымі беларусамі і каталікамі (часта прадстаўнікамі шляхты і магнатэрыі). Пры тым, што прыняцце большасцю беларусаў уніяцтва зняло рэлігійную праблему.
Але для расійскіх гісторыкаў рэлігійная праблема заўсёды заставалася самай важнай. У сваім Гістарычным вестцы пра ўзнікненне ў Польшчы уніі (М., 1805) Бантыш-Каменскі паказвае на адкрыта антынародны характар ??Люблінскай уніі, яе накіраванасць супраць праваслаўя. Бантыш-Каменскі падкрэслівае, што прыняцце уніі выклікала актыўны супраціў мас. Такім чынам, Бантыш-Каменскі закладвае аснову асноў расійскай гістарыяграфіі, прысвечанай барацьбе беларускага народа супраць паланізацыі, выяўляючы наступную лагічную сувязь: заключэнне Люблінскай уніі - узмацненні акаталічвання - узмацненне паланізацыі - барацьба заходнярускія (беларускага, праваслаўнага) народа супраць папярэдніх двух. Такое сякерна разуменне гісторыі Беларусі другой паловы 16 - канца 18 стст. панавала ў гістарыяграфіі (у тым ці іншым выглядзе) практычна 200 гадоў.
Іншы аўтар - Турчинович - дае яшчэ больш для разумення сутнасці расійскай гістарыяграфіі пытання. У сваёй кнізе Агляд гісторыі Беларусі з найстаражытных часоў (СПб., 1807) ён разглядае барацьбу беларускага народа супраць паланізацыі з пазіцыі расійскага чыноўніка. З аднаго боку, Турчинович стаіць на клерыкальных пазіцыях, а гэта значыць, што ён зводзіць барацьбу беларускага народа супраць паланізацыі да супрацьстаяння праваслаўнай і каталіцкай царквы. Але з іншага боку, ён - прадстаўнік пануючага класа. Таму такі яркі эпізод, як забойства праваслаўнымі беларускімі мяшчанамі уніяцкага іерарха І. Кунцэвіча, які праводзіў агрэсіўную палітыку супраць праваслаўнай царквы, Турчинович не прымае, апраўдваючы пакаранне паўстанцаў. Такая пазіцыя вельмі характэрная. Нянавісць да паўсталым народу выклікае ў любых кіраўнікоў незадавальненне. Барацьба супраць каталіцызму лічыцца правільнай да таго часу, пакуль не ператвараецца ў бунт, не зберагалы ніякіх феадалаў, чыноўнікаў незалежна ад іх веравызнання.
Расейскай гістарыяграфіі не маглі абыйсці ўвагай і такое важнае падзея ў рэлігійнай гісторыі Беларусі, які аказаў вялікую ўвагу на наступную гісторыю, як Берасцейская унія 1596 г., на якой была ўтворана уніяцкая рэлігія. У гэтай падзеі расейскія гісторыкі бачылі перамогу ватыканскіх і польскіх падкопаў ў барацьбе з праваслаўем. Яны ўсяляк адмаўлялі якую-небудзь прагрэсіўную ролю уніі, падкрэсліваючы тое, што гэтая унія адарвала беларускі народ ад улоньня праваслаўнай царквы, здрадзіла яго ў рукі каталікоў.
Асабліва агрэсіўны ў адносінах да уніі расійскі гісторык Устрялов, адзін з самых афіцыёзных дзеячаў гістарычнай навукі. Ён у сваёй кнізе Руская гісторыя да 1855 года: Расейская царква, ад самага пачатку яе да канца 16 стагоддзя, больш за 6 стагоддзяў, была адзіная, непадзельная, складаючы частка сусветнай праваслаўнай царквы… Між тым пастаянная небяспека пагражала праваслаўю з захаду, з Рыма. Таты, насуперак усім сваім няўдалым спробам, не пакідалі нас у спакоі, пры кожным зручным выпадкі узнаўляючы старанні падпарадкаваць сваёй улады Расійскую царква… Галоўную небяспеку Устрялов бачыў у езуіта. Менавіта яны, на яго думку, былі самымі шкодным доля праваслаўя, увесь час спрабуючы схіліць рускіх да уніі.
Устрялов ў сваёй кнізе піша, што унія была вынікам зламыснага змовы езуітаў і часта прадаюць ім іерархаў рускай царквы. У пачатку яна мела яшчэ менш прыхільнікаў, чым нават сабор Фларэнтыйскі, і па ўсёй верагоднасці, пры відавочнай нянавісці да яе народа, знікла б сама сабою, калі б езуіты не прынялі мер да яе распаўсюджванню.
Погляд Устрялова на унію быў цалкам характэрны. Але з такім аднабокі падыходам цяжка пагадзіцца. Бо як бы не была навязаная унія, яна ў наступстве стала рэлігіяй пераважнай большасці беларусаў. Хоць, з іншага боку, нельга не заўважыць гвалтоўны характар ??яе навязвання на раннім этапе.
Такім чынам, Устрялов быў характэрным прадстаўніком расійскай гістарычнай школы. Ён не прызнаваў нацыянальнай самабытнасці беларускага народа. Барацьбу беларускага народа супраць паланізацыі ён прадстаўляў як барацьбу за ўзяднанне з Расіяй, супрацьстаянне каталіцтва, уніі, езуітам. Не моцна, праўда, разглядаючы Беларусь, ён падрабязна спыняецца на тых жа асаблівасцях гісторыі Украіны, запарожскіх казакоў.
Змены ў расійскай гістарычнай навуцы адбыліся ў другой палове 19 стагоддзя. Яны былі звязаны з яе пераходам на якасна новы, больш высокі ўзровень. Вывучэнне палітычнай гісторыі ў карамзиновском прадстаўленні перастала цікавіць гісторыкаў. Новае пакаленне надавала вялікае значэнне аграрнай гісторыі, структуры і развіццю дзяржаўных органаў і г.д. У дачыненні да Беларусі ўзнікла такое культурна-гістарычнае кірунак як западноруссизм. Тым не менш, у сваёй характарыстыцы гісторыі Беларусі яно не далёка сышло ад расейскіх гісторыкаў папярэдняга пакалення. Усе таксама падкрэсліваўся клерыкальны характар ??барацьбы беларусаў супраць паланізацыі за ўзяднанне з Расіяй. Так, напрыклад, Каяловіча ў лекцыі па гісторыі Заходняй Русі выдае антыфеадальнай бараць?/p>