Функцыянальныя стылi беларускай мовы
Информация - Иностранные языки
Другие материалы по предмету Иностранные языки
Функцыянальныя стылi беларускай мовы
моСЮны сродак дзелавы стыль
Мова як зява сацыяльная выконвае розныя функцыi, звязаныя з той цi iншай сферай чалавечай дзейнаii. Важнай функцыяй мовы зяСЮляюцца: зносiны (камунiкатыСЮная функцыя); паведамленне, уздзеянне. Для рэалiзацыi гэтай функцыi гiстарычна вызначылiся асобныя разнавiднаii мовы, якiя характарызуюцца наяСЮнаiю СЮ iх асаблiвых лексiка-фразеалагiчных, часткова сiнтаксiчных, сродкаСЮ, якiя выкарыстоСЮваюцца пераважна СЮ данай разнавiднаii мовы.
Паводле В.У.Вiнаградава, функцыю паведамлення выконвае навуковая i афiцыйна-дзелавая мовы, функцыю СЮздзеяння мастацкi i публiцыстычны, функцыя зносiн ажыццяСЮляецца гутарковай мовай. Аднак кожная канкрэтная функцыя выяСЮляецца СЮ пэСЮным стылi не СЮ чыстым выглядзе, а СЮ спалучэннi з iншым.
Функцыянальныя стылi падзелены на дзве групы, звязаныя з тыпамi маСЮлення. Першую групу, у якую СЮваходзяць навуковы, публiцыстычны i афiцыйна-дзелавы стылi характарызуе маналагiчнае маСЮленне; для другой групы, утвараемай рознымi вiдамi размоСЮнага стылю, тыповым зяСЮляецца дыялагiчнае маСЮленне. Стылi дазваляюць абагулiць усе прыватныя праяСЮленнi залежнаii мовы ад умоСЮ зносiн. Так, умовы навуковых зносiн патрабуюць найбольшай абектывiзацыi маСЮлення, адмаСЮленне ад усiх спасылак на даны акт маСЮлення i на яго СЮдзельнiкаСЮ (так, мы пазбаСЮляемся СЮ навуковых зносiнах ад займеннiкаСЮ першай асобы, ужываем няпэСЮна-асабовыя i безасабовыя канструкцыi i г.д.).
Стылi размежаваны не толькi наяСЮнаiю стыляСЮтвараючых рыс, але i немагчымаiю СЮключэння СЮ кожны стыль такiх элементаСЮ, якiя яму не дазволены (афiцыйна-дзелавы стыль не дазваляе словы з суфiксамi субектыСЮнай ацэнкi).
Функцыянальныя стылi паняцце дыялектычнае. РЖм аднолькава СЮлаiiвыя тэндэнцыi да раздзялення, дыферэнцыяцыi i тэндэнцыi да СЮзаемапранiкнення, узаемаСЮплыву, iнтэнсiСЮнай нейтралiзацыi мiжстылявых моСЮных сродкаСЮ.
Кожны са стыляСЮ мае свае падстылi. Калi стыль грамадска СЮсвядомленая разнавiднаiь мовы, то падстыль грамадска СЮсвядомленая разнавiднаiь стылю. Размежаванне на падстылi пазбаСЮлена адзiнага абгрунтавання, бо яно заснавана дадатковых, спецыфiчных для кожнага стылю, фактарах. Сiстэма моСЮных стыляСЮ зяСЮляецца гiстарычна зменлiвай. Межы памiж стылямi СЮмоСЮныя, адносныя.
2. Усе словы стылiстычна нераСЮназначныя выразна вылучаецца група слоСЮ стылiстычна нейтральных i стылiстычна афарбаваных. Большая частка слоСЮ належыць да стылiстычна нейтральнай лексiкi. Па падлiках вучоных, нейтральная аснова складае тры чвэрцi мовы, а стылiстычна маркiраваная адну чвэрць. Гэта дадзеныя Ф.П.Фiлiна, якi аналiзаваСЮ рускую мову, аднак, можна думаць, што СЮ беларускай мове суадносiны будуць прыблiзна такiя ж.
Нейтральная аснова дамiнуючая. Яна пастаСЮляе матэрыял ва СЮсе функцыянальныя стылi. Без яго не мога функцыянаваць нiводны стыль. Уласна стылёвыя дабаСЮкi СЮ колькасных адносiнах заСЮсёды СЮступаюць нейтральнай аснове. тАЬНейтральным словам улаiiва натуральнаiь, прастата, агульназразумелаiь, адсутнаiь штучнаii, напышлiваii. Гэтым i тлумачыцца тое, што самыя яркiя, глыбокiя i задушэСЮныя думкi i вобразы мастакамi слова ствараюцца з найшырэйшым выкарыстаннем гэтых простых i звычайных слоСЮтАЭ, -- так слушна лiчыць А.М.ГвоздзеСЮ.
РЖншы раз бывае, што СЮвесь тэкст складаецца толькi з адных нейтральных слоСЮ i сiнтаксiчных канструкцый. Яшчэ чаiей бывае так, што доля стылiстычна афарбаваных адзiнак настолькi нязначная, што бывае цяжка вызначыць, да якога функцыянальнага стылю адносiцца тэкст. Маючы на СЮвазе такiя выпадкi, некаторыя вучоныя наогул схiльныя прызнаваць наяСЮнаiь у мове (маСЮленнi) самастойнага нейтральнага стылю, якi, на iх думку, тАЬразмяшчаецца памiж кнiжным i размоСЮным стылямi, захоплiваючы часткова i адзiн i другiтАЭ (iяпанаСЮ Ю.С.)
Стылiстычна маркiраваныя словы могуць успрымацца як кнiжныя (iнтэлект, празмерны, апрабiраваць), другiя як размоСЮныя (лайдак, разява, мазiла). Кнiжная лексiка характарызуецца, з аднаго боку, агульнай сувяззю з пiсьмовым, кнiжным маСЮленнем, з другога поСЮнай неСЮжывальнаiю або большай цi меншай недарэчнаiю СЮ бытавым маСЮленнi. Пласт кнiжнай лексiкi СЮ беларускай меве невялiкi. Нават у рускай мове, дзе моцныя стараславянскiя традыцыi, кнiжнай лексiкi СЮсяго каля 2,27 % (па падлiках, што былi зроблены па слоСЮнiку С.РЖ.Ожэгава). Адрознiваюць лексiку афiцыйна-дзелавую, навуковую, публiцыстычную Сюды ж адносяць лексiку традыцыйна-паэтычную (перст, чало) i народна-паэтычную.
Пра размоСЮную лексiку цяжка гаварыць як пра строгую i замкнёную сiстэму. Сюды адносяць словы ласкальныя (матулька), жартаСЮлiвыя, а таксама словы, якiя выражаюць адмоСЮную ацэнку названых паняццяСЮ (разява, лайдак), а таксама прастамоСЮную. У прастамоСЮi ужываюцца знiжаныя словы, якiя знаходзяцца чаiей за СЮсё за межамi лiтаратурнай лексiкi (дурань, недарэка).
Лексiка-стылiстычная парадыгма складаецца з трох пазiцый: кнiжнага слова стылiстычна нейтральнага размоСЮнага: лiк твар морда, пыса, мурло. Лексiка-стылiстычныя парадыгмы бываюць поСЮнымi, калi складаюцца з трох пазiцый (спачыць памерцi адубець, загнуцца), што сустракаецца не вельмi часта, i няпоСЮнымi, калi складаюцца з дзвух пазiцый. Такiх парадыгм большаiь. НяпоСЮная парадыгма можа складацца з кнiжнага i стылiстычна нейтральнага (рэдка), кнiжнага i размоСЮнага (рэдка), даволi часта са стылiстычна нейтральнага i размоСЮнага.
тАЬУся разнастайнаiь значэнняСЮ, функцый i сэнсавых нюансаСЮ засяроджваецца i абядноСЮваецца СЮ яго стыл?/p>