Geum.ru


Унiяцкая царква СЮ Заходняй Беларусi (1921-1939 гг.)

Информация - История

Другие материалы по предмету История

А.Неманцевiч[14,130]. У Раду экзархата СЮвайшлi В.Аношка, Л.Гарошка (намеснiк экзарха) i РЖ.Гермацюк. Праца экзархату праводзiлася ва СЮмовах глыбокай канспiрацыi. Кожны крок на шляху адраджэння рабiСЮся СЮ складаных умовах грамадскага жыцця, асабiстай небяспекi i мог стаць апошнiм. У такiх неспрыяльных умовах 20 чэрвеня 1940г. экзархi правялi саборную службу i першую супольную нараду, на якой вызначылi план работы. Важнейшыя пытаннi рэлiгiйнага жыцця экзархi абмяркоСЮвалi на тайных нарадах - зездах. Да пачатку вайны такiх мерапрыемстваСЮ адбылося тры. У апошнiм, якi праходзiСЮ 10-12 чэрвеня 1941г. у Львове, прынялi СЮдзел А.Неманцэвiч i яго намеснiк Л. Гарошка.

Пасля акупацыi Беларусi фашыiкiмi захопнiкамi прымаюцца крокi па актывiзацыi дзейнаii унiяцкiх абшчын. 5 студзеня 1942г. айцец Неманцэвiч звярнуСЮся СЮ Генеральны Камiсарыят у Мiнску з просьбай легалiзаваць яго статус першага экзарха грэка - каталiцкай царквы СЮ Беларусi. Такi дазвол был дадзены 16 сакавiка 1942г.[21,78]. Рабiлiся загады аб пераводзе унiяцкiх абшчын пад юрысдыкцыю экзарха. Першым гэта зрабiСЮ Вiленскi мiтрапалiт Р.ЯлбшыкоСЮскi[14,130]. У лiпенi 1942г. прадстаСЮнiкi экзархату наведалi Пiнскага бiскупа К.Бухраду, якi пераехаСЮ у ЛьвоСЮ, i станоСЮча вырашылi гэтае пытанне. На вялiкадзень 5 красавiка 1942г. экзарх выдаСЮ свае пасланне да беларускага народа. 2 мая была СЮтворана Рада Экзархату, а СЮ наступны дзень - ДухоСЮны суд[14,130]. Гэта спрыяла часоваму ажыСЮленню СЮнiяцкага жыцця. У сваей дзейнаii экзарх Неманцэвiч i яго прыхiльнiкi прапаведвалi, што менавiта унiяцкая iдэя зяСЮляецца сапраСЮднай беларускай нацыянальнай рэлiгiяй i беларускiя патрыеты павiнны згуртавацца вакол унiяцкай царквы[4,28].

УстанаСЮленне экзархату грэка - каталiцкай царквы было недаспадобы некаторым колам, у тым лiку праваслаСЮнаму мiтрапалiту Панцеляймону. Яны выношвалi планы знiшчэння унiяцкага экзарха. У жнiвеньскую ноч 1942г. у Альберцiнскiм кляштары "для высвятлення некаторых важных спраСЮ" гестапа арыштоСЮвае А.Неманцэвiча[15,228]. Яго спачатку перавезлi СЮ Слонiм, а затым у Мiнск. Далей след гэтага таленавiтага чалавека, змагара за адраджэнне старой беларускай царквы згубiСЮся. У 1944г. на неаднаразовыя афiцыйныя запыты СЮлады Германii паведамiлi, што айцец памер ад тыфу СЮ адным з канцлагераСЮ. Дакладнае меiа яго смерцi невядома. Улiчваючы тое, што Неманцэвiч перанес гэтую хваробу у маладыя годы, то больш праСЮдзiвай, застаецца версiя аб яго закатаваннi СЮ падзямеллi мiнскага гестапа[14,130]. Альберцiнскi кляштар быСЮ закрыты, парафiя лiквiдавана. Намеснiк экзарха айцец ЛеСЮ Гарошка быСЮ вымушаны пакiнуць Альберцiн i заняцца педагагiчнай працай у медыцынскай школе СЮ Баранавiчах. У 1944г. разам з хвалей эмiграцыi ен трапiСЮ у Рым.

Пасля вайны саюзныя СЮлады павялi наступленне на унiяцкую царкву. Грэка - каталiцкая царква абвiнавачвалася СЮ тым, што зяСЮлялася "агентам Ватыкана", саюзнiкам украiнскiх "буржуазных" нацыяналiстаСЮ. Структуры дзяржаСЮнай бяспекi арганiзавалi iнiцыятыСЮную групу, якая выступала за закрыцце СЮнiяцкай царквы. У яе склад увайшлi настаяцель Праабражэнскай царквы СЮ Львове ГаСЮрыiл Каiельнiк, генеральны вiкарый Перамышлянскай епархii Драгобычскай воблаii Мiхайла Мельнiк, дэкан СтанiслаСЮскай епархii Антонiй Пяльвецкi[14,131]. У гэты час былi арыштаваны мiтрапалiт РЖосiф Слiны, 4 епiскапы унiяцкай царквы М.Чарнецкi, М.Будло, Г.Хамiшны, РЖ.ЛятышэСЮскi. РЖнiцыятыСЮная группа выступiла з прапановай аб правядзеннi сабора, якi адбыСЮся 8-10 сакавiка 1946г. у Львове[13,290]. Напярэдаднi яго 22 лютага СЮ Кiеве 13 грэка - каталiцкiх святароСЮ перайшлi СЮ праваслаСЮе. Удзельнiкi сабору пад кантролем i аховай органаСЮ бяспекi прынялi пастанову "лiквiдаваць унiю, адарвацца ад Ватыкана i павярнуцца да нашай святой праваслаСЮнай веры i рускай праваслаСЮнай царквы"[14,131]. 7 красавiка 1946г. патрыярх МаскоСЮскi i усяе Русi Алексiй аформiСЮ прыем унiяцкай царквы СЮ склад рускай праваслаСЮнай.

СПРЖС ВЫКАРЫСТАНЫХ КРЫНРЖЦ

унiяцкая царква беларусь

  1. Абламейка С. Некаторыя праблемы неаунii СЮ Беларусi 1908-1939гг.// Кантакты i дыялогi. - 1996.-№9. С.6-10
  2. Абламейка С.Цi скасаваСЮ Сабор 1839г. унiю на Беларусi.// Царква.-1996.-№3-4
  3. Айцец А.Неманцэвiч.// Божым шляхам.-1956.-№70-75.-С.50
  4. Брэiкая унiя 1596: гiсторыя i культура. - Брэст, 1996.-42с.
  5. Брэiкай унii-400 год.- Брэст, 1996.-158с.
  6. Гапановiч В.Ф. ЦаранкоСЮ Л.А. Учарашнi i сенняшнi дзень унiяцкай царквы.-Мн., 1985.-96с.
  7. Гарошка Л. Пад знакам рускае i польскае веры.// Божым шляхам.-1954-55.-№60-65.
  8. Да злучэння.-1932.
  9. Да злучэння.-1934.
  10. Да злучэння.-1935.
  11. Да злучэння.-1936.
  12. Да 100-х угодкаСЮ а. В.Аношкi.// Царква.-1999.-№4(23)
  13. Дмитрук К.Е. Униатские крестоноiы: вчера и сегодня. - М.: Политиздат, 1988. - 381с.
  14. З гiсторыi унiяцкай царквы СЮ Беларусi. Пад рэд.М.В.Бiча i П.А.Лойкi.-Мн:НКФ "Экаперспектыва",1996.-134 с.
  15. Канфесii на Беларусi (к.18-20 ст.)./ В.В.Грыгорва, У.М.Завальнюк, У.РЖ.Навiцкi, А.М.Фiлатава,-Мн.:ВП "Экаперспектыва",1998.-340с.
  16. Мараш Я.Н. Политика Ватикана и католической церкви в Западной Белоруссии (1918-1939). - Мн.: Беларусь, 1983. - 96с.
  17. Мартос А. Беларусь в исторической, государственной и церковной жизни. - Мн.,1990. - 295с.
  18. Нацыянальны архiСЮ Беларусi у г.Мiнску, ф.4, воп.21, спр.1784.
  19. Памятны крыж у Альберцiне.// Царква. - 1996. - №7(11)
  20. Туронак Ю. Беларускiя Марыяне СЮ Друi.// Спадчына. - 1991. - №5.
  21. Туронак Ю. Мiжваенная унiя СЮ Заходняй Беларусi.// Спадчына. - 1992. - №5.
  22. Унiя на Палессi: Варшаваная дыскусiя унiята, праваслаСЮнага манаха i рымска-каталiцкага ксяндза. - Альбертын, 1932. - 16с.
  23. Чыпр РЖ. Зьнiчка вунii над Альбер