Унiяцкая царква СЮ Заходняй Беларусi (1921-1939 гг.)
Информация - История
Другие материалы по предмету История
?ух[15,209]. У 1931г. А. Неманцевiч прызначаецца парахам усходнекаталiцкай парафii СЮ Альберцiне i арганiзуе адначасова выданне беларускага рэлiгiйнага часопiсу "Да злучэння". Першы нумар часопiса выйшаСЮ у студзенi 1932г.[3,50]. У прадмове, якая была змешчана на першай старонцы А. Неманцэвiч пiсаСЮ: "Прыступаючы да выдання гэтае нашае часопiсi мэту нашу заключаем у адно слова "Да Злучэння". Да злучэння мы клiчам усiх беларусаСЮ, сыноСЮ - дачок адное нашае бацькаСЮшчыны, разбiтых на часткi СЮ найбольш чуткiм меiы свае душы, у сазнаннi свае рэлiгiйнай прынадлежнаii... Наш беларускi народ у справах рэлiгii падзелен на дзве часткi: праз несвядомаiь адны сябе залiчаюць да польскай веры, а другiя - да рускай... Хай жа беларус ведае, што няма анi польскай, анi рускай веры, хай не мяшае народнаii з рэлiгiяй. Цi беларус праваслаСЮны, цi католiк ен заСЮседы застаецца сынам Беларусi, ен заСЮседы Беларус."[8,1,2].
Часопiс змяшчаСЮ ня толькi папулярныя асветнiцкiя артыкулы. Тут знаходзiлася таксама меiа i для добрай публiцiстыкi. Гэтыя матэрыялы - яшчэ не даследаваная крынiца iнфармацыi пра жыцце царквы СЮ даваеннай Польшчы. Шмат увагi СЮдзеляСЮ часопiс дзейнаii Апостальскай сталiцы, а праз гэта СЮводзiСЮ сваiх чытачоСЮ у кантэкст жыцця СЮсей каталiцкай царквы. Часопiс таксама выдаваСЮся па - расiйску. РускамоСЮная версiя адрознiвалася большай афiцыйнаiю. Тут чаiей публiкавалiся дакументы каталiцкай iепархii, таксама папскiя энцыклiкi, было больш апалагетычных матэрыялаСЮ, але меньш, чым у беларускай версii жывой публiцыстыкi. На пачатку рэдакцыя часопiсу мела нямала супрацоСЮнiкаСЮ, аднак у дальнейшым большую частку артыкулаСЮ прыходзiлася пiсаць самому рэдактару. Толькi некаторыя артыкулы ен падпiсываСЮ сваiм прозвiшчам, чаiей сустракаецца подпiс а. Антон, а найчаiей - псеСЮданiм Злучэнец[3,50].
З 1932 да 1936гг. "Да злучэння" выходзiСЮ у Вiльнi, друкаваСЮся СЮ друкарнi Ф.Скарыны, закладзенай пры непасрэдным удзеле беларускiх святароСЮ. На жаль, польскiя дзяржаСЮныя СЮлады зрабiлi СЮсе, каб прымусiць А.Неманцевiча пакiнуць Альбертын. Часопiс закрылi па прычыне таго, што ен выдаваСЮся на беларускай мове. У 1938 (1939г.) часопiс выходзiць зноСЮ пад назвай "Злучэнне", але цяпер ужо СЮ Варшаве, друкаваны беларускай лацiнкай у езуiцкай друкарнi. Але СЮ Варшаве выйшла СЮсяго некалькi нумароСЮ "Злучэння". У неспакойных прадваенных умовах часопiс спынiСЮ свае iснаванне[3,50].
За пярыяд з 1923 па 1927гг. у Заходняй Беларусi было СЮтворана 14 парафiй, а да 1932г. iх лiк узрос да 36[5,94]. З 1930г. унiяты мелi свайго Апостальскага вiзiтара тытулярнага бiскупа М. Чарнецкага. У 1928г. была заснавана СЮсходняя семiнарыя СЮ г. Дубна[2,21]. 8 студзеня 1934г. семiнарыя першы раз шырока адчынiла брамы, выпускаючы унiяцкiх святароСЮ. Агульная колькаiь вернiкаСЮ - унiятаСЮ дасягнула 20000 чалавек. Гэта не iшло СЮ параСЮнанне з Заходняй Украiнай, дзе пражывала пераважная частка грэка - каталiкоСЮ усей мiжваеннай Польшчы. Аднак на заходнебеларускiх землях знаходзiлiся буйныя мiсiянерскiя цэнтры - у Альберцiне, Вiльнi. У буйны цэнтр пераСЮтварыСЮся Пiнск. Менавiта тут рэгулярна наладжывалiся унiяцкiя канферэнцыi. Асаблiвае значэнне мела другая канферэнцыя, якая адбылася 1-3 верасня 1931г. у Пiнску. "АсноСЮнае натуральнае права i сталая практыка, - адзачалася СЮ яе рашэннях - каб у богаслужэннях ва унiяцкiх святынях выкарыстоСЮвалася родная мова вернiкаСЮ"[5,94]. 30 жнiСЮня - 1 верасня адбылася трэцця канферэнцыя свяшчэннiкаСЮ па справах унii. На ей прысутнiчалi два мiтрапалiты, тры епiскапы, больш сотнi свяшчэннiкаСЮ. На канферэнцыi была прачытана пяць рэфератаСЮ навуковага характару i тры - практычнага. У адным з рэфератаСЮ аСЮтар дамагаСЮся назначэння двух епархiяльных епiскапаСЮ усходне - славянскага абраду: аднаго для украiнцаСЮ, а другога для беларусаСЮ. Канферэнцыя вынесла некалькi рэзалюцый. Наiбольш значныя з iх наступныя:
. iвярджалася неабходнаiь "хуткага залажэньня часопiсi у польскай мове дзеля СЮсьведамленьня грамадзянства аб мэтах i рэлiкiйнай iстоце.
. Прасiць епiскапаСЮ аб назначэннi спецыяльнага унiйнага дня СЮ годзе, "прысьвечанага усьведамленьню народу аб унiйнай акцыi, малiтве аб яе СЮдачы..."[8,9,4].
З самага пачатку унiяцкi рух сутыкнуСЮся з супрацьдзеяннем розных царкоСЮных, палiтычных, этнiчных iнстытутаСЮ. ПраваслаСЮная царква не збiралася СЮступаць пазiцыi СЮ сваiх традыцыйных рэгiенах. Напрыклад, у Палескiм ваяводстве СЮ 1931г. доля праваслаСЮных складала СЮ сярэднiм 76,5%, а СЮ асобных паветах - Кобрынскiм, Столiнскiм, Драгiчынскiм дасягала 81 - 85%[5,93]. ПраваслаСЮны клiр праяСЮляСЮ адмоСЮныя адносiны да унiяцтва. Паводле загаду Палескай праваслаСЮнай кансiсторыi ад 5 кастрычнiка 1929г., святарам неабходна было неадкладна паведамляць пра вынiкi унiяцкай прапаганды. За бяздзейнаiь у гэтай справе прадугледжвалася строгае пакаранне[5,93]. У большаii сваей негатыСЮна адносiлiся да унii i праваслаСЮныя прыхажане. Гэта адзначаСЮ нават часопiс "Да злучэння". У артыкуле "Унiя СЮ вачах праваслаСЮнага" пiсалася наступнае: "...агульнае уражанне, якое робiць унiя на кожнага з праваслаСЮных гэта нейкi таемны страх, быцца перад чымiь сапраСЮды жудасным. Вычуваецца, што Унiя гэта нешта варожае ад чаго далека СЮцякаць трэба, гэта спакуса ад каторай адварачываць трэба розум i волю сваю." Прычыны такога стаСЮлення да унiяцтва адзначалiся наступныя:
вясковыя людзi - цемныя, яны не разумеюць, што такое унiя;
рэлiгiйны фанатызм;
"унiя блiжэй падыходзiць да жыцця праваслаСЮнага, чым да лацiнства i з натуры сваей зяСЮляецца яму больш небяспеч