Унiяцкая царква СЮ Заходняй Беларусi (1921-1939 гг.)
Информация - История
Другие материалы по предмету История
на"[8,3,5].
Не здавальняла праваслаСЮную царкву i прыхiльнаiь унiяцтва да СЮкраiнскай, беларускай моСЮ. У гэтым пытаннi яна знаходзiла падтрымку сярод шавiнiстычнай часткi рускай меньшаii. Расiйскае народнае абяднанне праз часопiсы "Русский голос" (ЛьвоСЮ), "Наше время" (Вiльня) i iнш. ажыццяСЮляла пастаянныя нападкi на унiятаСЮ.
Неадназначным было стаСЮленне да распаСЮсюджвання унiяцтва з боку правячых колаСЮ Польшчы. Асобныя кiраСЮнiкi краiны бачылi СЮ гэтым пагрозу сепаратызму, аддзялення заходнеСЮкраiнскiх i заходнебеларускiх земляСЮ. З асяроддзя палякаСЮ незадавальненне выказывалi памешчыкi, асаднiкi, чыноСЮнiкi, якiя лiчылi унiяцкую кампанiю антыпольскай па сваему характару, перашкодай на шляху паланiзацыi. Каб дакладна СЮявiць да якой ступенi польскiя дзеячы былi варожа настроены да СЮсходняга каталiцызму на Беларусi трэба пераглянуць тыя палiтычныя творы, якiя публiкавалiся на гэтую тэму СЮ польскiм нацыяналiстычным асяроддзi. У адным з нумароСЮ "Дзеннiка Вiленьскага" адзначалася, што "крэсы СЮсходнiя...гэта сфера нашай культурнай экспансii i тут, якiя б не былi намеры унiяцкага святара, яны павiнны сустрэцца з нашым рашучым i рэзкiм запярэчаннем"[5,93].
Увогуле сам сэнс унii, як абяднання цэркваСЮ зусiм знiкае з полю зроку, ужываецца толькi слова "унiя", якому прыдаецца значэнне супраць польскай дэманстрацыi. Наiбольш вострая атака шла з боку СЮрадавых колаСЮ. Граф Г.Любенскi, супрацоСЮнiк мiнiстра замежных спраСЮ апублiкаваСЮ у 1932г. настолькi варожую да СЮсходняга каталiцызму кнiгу, што варшаСЮскi кардынал Я.Эм.КакоСЮскi паставiСЮ яе на iндэкс забароненых кнiг[7,9]. Наогул, палемiка наконт унiяцтва СЮ польскiм друку не iiхала на працягу СЮсяго мiжваеннага часу.
Спрыянне унiяцтву аказвала толькi каталiцкая царква. Так, Я.Э. архiбiскуп МалькоСЮскi, апублiкаваСЮ пару артыкулаСЮ, у якiх стараСЮся выказаць "бязглузднаiь варожых выступленняСЮ палякаСЮ супраць усходняга каталiцызму"[7,10]. Некалькi разоСЮ уздымаСЮ свой голас у абарону унiяцтва бiскуп Э.Я. Пшэздзецкi. У 1932г. ен выдаСЮ спецыяльны пастарскi лiст аб унiйнай працы, у якiм з нацiскам паСЮтараСЮ словы папы Пiя ХРЖ: "Той не каталiк, хто выступае супраць каталiцызму СЮсходнега абраду" [7,10]. У падтрымку унii выступаСЮ i вiленскi мiтрапалiт ЯлбшыкоСЮскi. У 1933г. ен выдаСЮ пастарскi лiст, у якiм акрамя афiцыяльных заяСЮ каталiцкага iерарха гаварылася: "Будучы бiскупам, я не перастаСЮ быць палякам. РЖ вось з усею свядомаiю адказнаii за кожнае слова адважваюся заявiць i как бiскуп i как паляк, што вунiйная праца не зяСЮляецца шкоднаю нi для польскай дзяржавы, нi для святой Царквы"[7,10].
Тым не меньш, каталiцкая царква iмкнулася выкарыстаць адраджэнне унiяцтва СЮ сваiх iнтарэсах. Каталiцкiя святары не былi зацiкаСЮлены СЮ абуджэннi нацыянальнай свядомаii СЮкраiнцаСЮ i беларусаСЮ.
З сяр. 30-х гг. усе больш узмацняецца несупадзенне iнтарэсаСЮ польскiх уладаСЮ i унiяцкай царквы СЮ нацыянальнам пытаннi. З 1932г. на заходнебеларускiх землях паступова лiквiдавалiся iснуючыя унiяцкiя парафii, адкрыцце новых спынiлася. У адрозненне ад свайго папярэднiка Зыгмунта Лазiнскага. новы пiнскi бiскуп Казiмiр Букраба рабiСЮ наступ на унiяцтва. У адказ на заявы вернiкаСЮ звычайна накiроСЮвалi ксяндзоСЮ, якiя iмкнулiся неадкладна перавеii тых у каталiцтва. Выкладаць рэлiгiю дазвалялася толькi па - польску. На працягу 1934 - 1938гг. айцы студыты беспаспяхова дамагалiся ад польскiх улад у Столiне, Брэiе дазволу на будаСЮнiцтва унiяцкага храма СЮ веiы Колкi (Столiнскi павет). Вось што аб гэтым паведамлялася СЮ вiленскiм Slowiе: "У веiы Колкi айцы студыты хацелi пабудаваць вунiяцкую царкву. Купiлi дрэва. Звезлi матэрыял. Мiнае СЮжо чацверты год як дрэва гнiе, матэрыял нiшчыцца. Усякiя захады СЮ Бераii, у Столiне, нават у мiнiстэрстве астаюцца попрасту без адказу. Бедныя айцы толькi скардзяцца..."[7,11]. Нягледзячы на запэСЮнiваннi СЮ падтрымцы, не вызначыСЮся прыхiльнаiю да унiяцтва i вiленскi бiскуп Р.ЯлбжыкоСЮскi. Менавiта з яго дазволу быСЮ нанесены моцны СЮдар па Друйскiм кляштары, якi пазбавiСЮся сваiх вядучых святароСЮ. Першай ахвярай стаСЮ а. Абрантовiч, якi быСЮ накiраваны СЮ Харбiн для мiсiйнай дзейнаii сярод расiйскай эмiграцыi. У 1932г. падобны лес спаткаСЮ таксама i а. Германовiча, а СЮ 1933г. i а. Цiкоту, якi да 1939г. быСЮ у Вiльне, пасля чаго быСЮ накiраваны СЮ той жа Харбiн [20,55]. У такiх абставiнах унiяцкая царква трацiла свае пазiцыi. Паводле асобных крынiц, усяго СЮ Заходняй Беларусi СЮ 1935г. было каля 12,5 тыс. вернiкаСЮ - унiятаСЮ[7,94]:
У Вiленскай архiепiскапii - 4 прыходы, 7 свяшчэннiкаСЮ i прыблiзна 3 тыс. прыхажан;
У Пiнскай епархii - 12 свяшчэннiкаСЮ i 6 тыс. прыхажан;
У Падляшшы - 9 свяшчэннiкаСЮ i каля 3200 прыхажан;
У Альберцiне - 50 мiсiянераСЮ i 300 прыхажан [17,267].
Але, трэба адзначыць, што СЮ тым жа 1935г. часопiс "Да злучэння" пiсаСЮ наступнае: "Унiяцкая справа, хоць паволi, але штораз пашыраецца i паглыбляецца. Людзi больш цiкавяцца Унiяй i выказваюць прыхiльнаiь да яе. Унiйныя дзеячы пачынаюць здабываць сiмпатыю i сярод польскiх кругоСЮ, нават iнтэлiгенцыi, дагэтуль досыць далека, стаяСЮшае ад Унii"[10,6-7,12].
-6 верасня 1935г. у Пiнску адбылася 5-я Унiйная канферэнцыя. Яна прайшла вельмi СЮрачыста, нягледзячы на тое, што СЮдзельнiкаСЮ было толькi 70[10,10,4]. На канферэнцыi была прачытана 6 рэфератаСЮ, прысвечаных праблемам унiяцтва. Удзельнiкамi канфэренцыi было прынята рашэнне аб увядзеннi адной унiйнай нядзелi СЮ годзе "у якую выяснялася б праца унiйная ды збiралiся б ахвяры на пашырэнне гэтай святой справы"[10,10,4]. Таксама было вы