Удзел беларускага народа СЮ Вялiкай Айчыннай вайне i мiжнародным жыццi пасляваеннага перыяду
Информация - История
Другие материалы по предмету История
лёты, 1 666 танкаСЮ, 261 бронемашына, 5 762 гарматы i 1 312 мiнамёты, 80 438 аСЮтамашын, 3 бронецягнiкi i iншую ваенную маёмаiь.
Такiм чынам, аперацыя, разлiчаная на тыдзень, завяршылася праз 23 днi 2 лютага, а разам з ёй i СЮся Сталiнградская бiтва. Вораг страцiСЮ дзве нямецкiя, дзве румынскiя i адну iтальянскую армii, усяго больш за 800 тыс. чал. Савецкiя войскi страцiлi 485 тыс. сваiх байцоСЮ i камандзiраСЮ. Перамога СЮ Сталiнградскай бiтве была дасягнута дзякуючы мужнаii i гераiзму савецкiх байцоСЮ. 112 лепшым з iх было прысвоена званне Героя Савецкага Саюза. У 1965г. Волгаграду (Сталiнграду) было прысвоена ганаровае званне Горад-Герой. На Мамаевым Кургане створаны самы велiчны СЮ СССР мемарыяльны помнiк героям Вялiкай Айчыннай вайны.
Перамога савецкiх войск у Сталiнградскай бiтве адна з вызначальных падзей Вялiкай Айчыннай i РЖРЖ сусветнай вайны. У ходзе асенне-зiмняй кампанii 19421943гг. адбыСЮся карэнны пералом у ходзе вайны: узброеныя сiлы СССР здолелi не толькi абаранiць сваю краiну, але i прыступiцца да яе вызвалення. Перамога пад Сталiнградам надала магутнейшы штуршок партызанскаму руху на РОкраiне, Беларусi i iншых рэгiёнах СССР.
Пасля пераможнага наступлення Чырвонай Армii зiмой 1943г. у цэнтр савецка-германскага фронта набыСЮ выгляд выступу, скiраванага на захад глыбiнёю да 150 i шырынёй да 200км. ГiтлераСЮскiя стратэгi вырашылi знiшчыць размешчаныя на iм Цэнтральны (камандуючы генерал К. РакасоСЮскi), Варонежскi (камандуючы генерал М. Ватуцiн) i пацяснiць iяпны (камандуючы генерал РЖ. КонеСЮ) франты. Так, паводле распрацаванага iмi СЮ маi 1943г. плана Цытадэль, дзве СЮдарныя армii збiралася наступаць з раёна Арла (фельдмаршал Г. фон Клюге) i раёна Белгарада (фельдмаршал В.Модэль) у напрамку Курска з мэтай акружэння савецкiх войск. Для стварэння стратэгiчнай перавагi вораг сканцэнтраваСЮ 50 дывiзiй, у тым лiку элiтныя злучэннi СС, агульнай колькаiю 900 тыс. чал. У баявых калонах 18 танкавых i матарызаваных дывiзiй стаяла 2 700 танкаСЮ, у тым лiку некалькi соцень новых Тыгр i Пантэра, а таксама штурмавых гармат Фердынанд. Артылерыя налiчвала 10 тыс. гармат i мiнамётаСЮ. Прыкрыццё з паветра здзяйснялi 2 тыс самалётаСЮ 4-й i 6-й армii люфтвафэ.
СтаСЮка ВярхоСЮнага ГалоСЮнакамандавання прыняла рашэнне аб заняццi савецкiмi франтамi абарончай тактыкi. Затым iм належала, выматаСЮшы ворага СЮ баях, перайii СЮ контрнаступленне i разбiць яго. У верагодных напрамках наступлення ворага было створана 8 рубяжоСЮ абароны глыбiнёй да 300км. Каардынацыя дзеяння франтоСЮ ускладалася на прадстаСЮнiкоСЮ СтаСЮкi маршалаСЮ Г.Жукава i А. ВасiлеСЮскага.
Савецкай разведцы СЮдалося своечасова здабыць звесткi аб часе запланаванага немцамi наступлення, i 5 лiпеня за некалькi гадзiн да яго пачатку артылерыя Цэнтральнага i Варонежскага франтоСЮ, а таксама авiяцыя, нанеслi папярэднi СЮдар па ворагу. ГiтлераСЮскiя фельдмаршалы зразумелi, што iх планы раскрыты, тым не менш аддалi загад аб наступленнi. Дзякуючы мужнаii i гераiзму абаронцаСЮ, iх узросшаму ваеннаму майстэрству, агрэсар не дасягнуСЮ сваiх мэтаСЮ. 10 лiпеня войскi В. фон Клюге страцiлi 65% сваiх танкаСЮ i мусiлi перайii да абароны. Гэта дало магчымаiь Цэнтральнаму фронту 15 лiпеня перайii СЮ контрнаступленне.
ПаСЮднёвая група пачала наступленне 6 лiпеня на СЮчастку Варонежскага фронту сiламi 4 танкавай армii i нават прарвала дзве лiнii абароны. Гераiчнымi намаганнямi танкавага корпуса на чале з палкоСЮнiкам А.Бурдзейным удалося разбiць перадавыя чаii дывiзii Рэйх. 12 лiпеня каля чыгуначнай станцыi ПрохараСЮка адбыСЮся сустрэчны танкавы бой з удзелам каля 700 нямецкiх i 850 савецкiх машын. Высокая шчыльнаiь боя пазбавiла перавагi дальнабойныя i больш магутныя гарматы нямецкiх танкаСЮ. Перамога засталася за савецкiмi воiнамi, маральны дух i ваеннае майстэрства якiх была значна вышэйшымi. На поле боя засталося каля 400 нямецкiх танкаСЮ, 300 аСЮтамашын, звыш 3 500 салдат i афiцэраСЮ.
Камандуючы паСЮднёвым напрамкам фельдмаршал Э. фон Манштэйн не здолеСЮ зламаць савецкую оборону i пачаСЮ адвод войск. У вынiку контррнаступлення iяпнога i Варонежскага франтоСЮ 23 лiпеня немцы былi адкiнуты на ранейшыя пазiцыi. 5 жнiСЮня байцамi Цэнтральнага фронта быСЮ узяты горад Белгарад. У той самы дзень, 5 жнiСЮня войскi Заходняга i Бранскага франтоСЮ вызвалiлi горад Арол. На завяршальным этапе баёСЮ на Курскай дузе, 23 жнiСЮня ХаркаСЮ iзноСЮ стаСЮ савецкiм. Контрудары гiтлераСЮцаСЮ поспеху не мелi. РЖ надалей Чырвоная Армiя СЮжо нiколi да канца вайны не губляла здабытую пад Курскам стратэгiчную iнiцыятыву. Для Чырвонай Армii i савецкага народа гэта перамога азнаменавала завяршэнне карэннага пералому СЮ ходзе вайны, пачатак выгнання ворага з часова акупiраванай тэрыторыi СССР.
Такiм чынам, план Цытадэль быСЮ сарваны: спроба гiтлераСЮцаСЮ узяць рэванш за паражэнне пад Сталiнградам скончылася чарговым, яшчэ больш адчувальным паражэннем. Вермахт страцiСЮ 30 лепшых дывiзiй: у тым лiку каля 500 тыс. чалавек, 1, 5 тыс. танкаСЮ i штурмавых гармат, больш за 3, 7 тыс. самалётаСЮ. За гэтую перамогу звыш 100 тыс. савецкiх воiнаСЮ былi СЮзнагароджаны ордэнамi i медалямi, а больш 180 было прысвоена званне Героя Савецкага Саюза.
5. Пачатак вызвалення Беларусi. Аперацыя Баграцiён. Вынiкi вайны для беларускага народа i яго СЮклад у Перамогу над фашызмам
Разгром фашыстаСЮ пад Курскам абумовiСЮ пачатак вызвалення акупiраваных тэрыторый СССР. Так, 23 верасня 1943г. войскамi Цэнтральнага фронту быСЮ вызвалены першы раённы горад Камарын, Гомельскай воблаii, а 26 верасня вой