Удзел беларускага народа СЮ Вялiкай Айчыннай вайне i мiжнародным жыццi пасляваеннага перыяду
Информация - История
Другие материалы по предмету История
?а СЮ паСЮночна-заходнiм, а затым 18 лiстапада у паСЮднёва-заходнiм напрамках мэты не дасягнула. ПраСЮда, у канцы лiстапада вораг захапiСЮ Клiн, Сонечнагорск i наблiзiСЮся да Масквы на адлеглаiь у 27км. Разам з тым гiтлераСЮскiя генералы раiягнулi войскi па фронце да такой ступенi, што тыя страцiлi прабiСЮную здольнаiь. Важным фактарам у агульным знiжэннi баявой актыСЮнаii фашыстаСЮ зявiлася iх непадрыхтаванаiь да зiмняй кампанii.
Стратэгiчная сiтуацыя дазволiла савецкiм войскам, накапiСЮшы сiлы, 56 снежня перайii СЮ контрнаступленне i да канца месяца поСЮнаiю разграмiць фашыiкiя войскi i адкiнуць iх ад сталiцы захад на 100250км.
Чырвонай Армii i СЮсiм абаронцам Масквы СЮдалося адстаяць не толькi сваю сталiцу як сiмвал дзяржавы, але i важнейшы палiтыка-адмiнiстрацыйны, прамысловы, ваенны, культурны цэнтр СССР. Перамога пад Масквой натхнiла СЮвесь савецкiх грамадзян, у тым лiку трапiСЮшых пад акупацыю, на далейшую барацьбу супраць захопнiкаСЮ. Да канца 1941г. у Чырвоную Армiю было мабiлiзавана звыш 14 млн чал., а эканомiка СССР была СЮ стане забяспечыць яе СЮсiм неабходным.
План Барбароса напаткаСЮ поСЮны крах. Вермахт страцiСЮ ударныя, найбольш мабiльныя i загартаваныя СЮ еСЮрапейскiх войнах армii. Упершыню перад усiм светам быСЮ развеяны мiф аб непераможнаii Германii. Важнейшым наступствам перамогi пад Масквой стала актывiзацыя СЮзаемаадносiн памiж краiнамi антыгiтлераСЮскай каалiцыi.
У чэрвенi 1942г., насуперак прагнозам СтаСЮкi ВярхоСЮнага галоСЮнакамандавання на чале з РЖ. Сталiным аб магчымаii паСЮторнага наступлення на Маскву, гiтлераСЮскiя войскi рушылi СЮглыб СССР у паСЮднёвым напрамку. Паводле плана Блау, першая група армiй (17-я сухапутная i 4-я танкавая) атрымала загад выйii на ПаСЮночны КаСЮказ, а другая (6 сухапутная i 1-я танкавая) да Волгi i Сталiнграда. Нягледзячы на гераiчнае супрацiСЮленне Чырвонай Армii, гiтлераСЮцы паспяхова наступалi i 17 лiпеня 1942г. сiламi 270 тыс. салдат i афiцэраСЮ, каля 500 танкаСЮ i каля 1 200 самалётаСЮ пачалi штурм Сталiнграда.
Ворагу процiстаялi сiлы Сталiнградскага фронта (камандуючы маршал С. Цiмашэнка, з 23 лiпеня генерал В.ГордаСЮ), у складзе 7 армiй, 8-я паветраная армiя i Волжская флатылiя, усяго 160 тыс. чал., 2 200 гармат i мiнамётаСЮ, каля 400 танкаСЮ i 650 самалётаСЮ. Мужнаiь абаронцаСЮ мацаваСЮ загад РЖ. Сталiна №227 ад 28 лiпеня, якi прадугледжваСЮ пакаранне растрэлам тых, хто кiдаСЮ пазiцыi i адступаСЮ.
23 жнiСЮня гiтлераСЮцы прарвалiся да Волгi на поСЮначы ад Сталiнграда адрэзалi абаронцаСЮ горада ад астатнiх сiл фронту.
Забеспячэнне абаронцаСЮ боепрыпасамi, медыкаментамi, прадуктамi адбывалася з усходняга берага Волгi. За зброю СЮзялiся дзесяткi тысяч працоСЮных i служачых. Танкi, сабраныя на канвееры трактарнага завода, камплектавалiся экiпажамi дабрахвотнiкаСЮ i адразу накiроСЮвалiся на пазiцыi. Вулiцы ператваралiся СЮ агнявыя рубяжы, а руiны будынкаСЮ ва СЮмацаваныя пункты, i СЮмела выкарыстоСЮвалiся савецкiмi снайперамi. Так, старшына В. ЗайцаСЮ забiСЮ 225 гiтлераСЮскiх салдат i афiцэраСЮ. Помнiкам баявой славы стаСЮ умацаваны пункт абароны так званы дом сержанта ПаСЮлава. Меiамi крывапралiтных баёСЮ зрабiлiся МамаеСЮ курган, заводы Чырвоны Кастрычнiк, Барыкады i элеватар. Немцам удалося захапiць 90% горада i раскалоць абаронцаСЮ на дзве групоСЮкi, але з-за панесеных страт 10 лiстапада яны спынiлi наступленне i самi перайшлi да абароны.
У склаСЮшыхся СЮмовах СтаСЮка ВярхоСЮнага галоСЮнакамандавання прыйшла да высновы аб мэтазгоднаii ажыццяСЮлення плана пад кодавай назвай Уран, якi прадугледжваСЮ акружэнне i знiшчэнне сталiнградскай групоСЮкi ворага. Так, сiламi ПаСЮднёва-Заходняга (камандуючы М.Ватуцiн) i Сталiнградскага (камандуючы генерал А.Яроменка) франтоСЮ належала абыii яе з флангаСЮ i замкнуць кальцо СЮ раёне горада Калач. Данскому фронту (камандуючы генерал К. РакасоСЮскi) надавалася задача СЮтварэння знешняга кальца акружэння. Чырвонай Армii СЮдалося стварыць неабходную перавагу СЮ танках (1 463 супраць 675), самалётах (1 350 супраць 1 216), гарматах i мiнамётах (15 501 супраць 10 290). Колькаiь савецкiх салдат i афiцэраСЮ (1 103 тыс.) ненамнога пераСЮзыходзiла колькаiь варожых (1 103 супраць 1 011 тыс.). РЖншая справа, што па сваiх баявых якаiях саюзнiкi немцаСЮ iтальянцы, венгры i румыны значна саступалi нашым байцам.
Распачатая 19 лiстапада аперацыя Уран праз чатыры днi прывяла да поСЮнага акружэння СЮ мiжрэччы Волгi i Дона 6-й армii Ф.Паулюса i 4-й танкавай армii Г.Гота 22 дывiзiй i 160 асобных чаiей агульнай колькаiю 330 тыс. чал. Пасланая 12 снежня 1942г. iм на дапамогу група армiй Дон на чале з фельдмаршалам Э.Манштэйнам была СЮшчэнт разбiта. Да канца снежня 1942г. савецкiя войскi адкiнулi ворага ад Волгi на 200250км.
8 студзеня 1943г. савецкае камандаванне прадявiла штабу 6-й армii вермахта СЮльтыматум аб капiтуляцыi, але гiтлераСЮцы СЮсё яшчэ спадзявалiся на выратаванне. У склаСЮшыхся СЮмовах 10 студзеня войскi Данскога фронта прыступiлiся да рэалiзацыi плана Кальцо з мэтай знiшчэння Сталiнградскага катла. Савецкiя чаii пераадолелi супрацiСЮленне ворага i 26 студзеня рассеклi групоСЮку на паСЮднёвую i паСЮночную часткi. Каб заахвоцiць акружэнцаСЮ да супрацiСЮлення, 30 студзеня 1943г. А. Гiтлер прысвоiСЮ iх камандуючаму Ф.Паулюсу званне генерал-фельдмаршала, але той 31 студзеня разам са сваiм штабам i рэшткамi паСЮднёвай групы здаСЮся СЮ палон. 2 лютага была лiквiдавана паСЮночная група гiтлераСЮцаСЮ. У вынiку савецкi палон трапiСЮ генерал-фельдмаршал, 24 генералы, больш за 2 500 афiцэраСЮ, 91 тыс. салдат вермахта. У якаii трафеяСЮ пераможцы здабылi 744 сама