Увахожданне Беларусi у Расiйскую РЖмперыю
Информация - История
Другие материалы по предмету История
ага арла. У хуткiм часе ранейшае адмiнiстрацыйнае дзяленне было заменена на французскi лад, галоСЮныя пасады занялi французскiя военачальнiкi i iнтэнданты.
Шляхта, якая толькi што прысягала на вернаiь Расiйскай iмперыi, амаль усюды сустракала французскiя войскi як вызвалiцеляСЮ ад расiйскiх захопнiкаСЮ. Просты ж беларускi народ у асноСЮным стаСЮ на шлях партызанскай вайны з французамi. Велiзарнаму войску Напалеона СЮ межах Лiтвы, Беларусi i ПаСЮноч-най Украiны СЮ чэрвенi 1812 г. супрацьстаялi тры рускiя армii: 1-я -генерала М.Б. Барклая дэ Толi, 2-я - генерала П.РЖ. Баграцiёна, 3-я -генерала А.П. Тармасава.
Каб перакрыць французам шлях на КiеСЮ, 3-я армiя была пакiнута СЮ Валынскай губернi. А 1-й i 2-й армiям патрэбна было злучыцца, каб пазбегнуць разгрому паасобку. У лiпенi 1812 г. вызначылася не-магчымаiь злучэння 1-й i 2-й армiй у раёне Вiцебска. Чарговым пунктам сустрэчы рускiх армiй быСЮ прызначаны Смаленск.
3 16 лiпеня да 1 жнiСЮня 1812 г. Напалеон знаходзiСЮся СЮ Вiцебску. Наступленне яго армii было прыпынена. Ён вырашаСЮ, што рабiць далей. ГалоСЮны план Напалеона - разграмiць рускую армiю на Беларусi - не быСЮ выкананы. У гэтых умовах Напалеон меСЮ намер пачаць перагаворы з Аляксандрам 1 у Вiцебску. Але ад гэтага плана французскаму iмператару давялося адмовiцца. Яго армiя, складзеная з прадстаСЮнiкоСЮ заваяваных краiн, па-чала на вачах развальвацца: знiжалася дыiыплiна, пашыралiся марадзёрства, дэзерцiрства. Напа-леон разумеСЮ, што толькi новыя перамогi могуць выратаваць яго армiю ад дэмаралiзацыi.
22 лiпеня 1812 г. армii Баграцiёна i Барклая дэ Толi злучылiся пад Смаленскам, а 2 -5 жнiСЮня адбылася Смаленская бiтва, у якой Напалеон страцiСЮ болып за 14 тыс. чалавек. Пасля Смаленска рускую армiю СЮзначалiСЮ М.РЖ. КутузаСЮ. 26 жнiСЮня адбылася генеральная бiтва ля в. Барадзiно. Сфармiраваныя на Вiцебшчыне чатыры палкi 3-й пяхотнай дывiзii абаранялi на Барадзiнскiм полi вядомыя Баграцiёнавы флешы. 24-я пяхотная дывiзiя, складзеная з ураджэнцаСЮ Мiнскай губернi, гераiчна змагалася каля батарэi РаеСЮскага.
КутузаСЮ з мэтай захавання армii загадаСЮ пакiнуць Маскву, якую неСЮзабаве занялi французы. Не дачакаСЮшыся адказу Аляк-сандра 1 на прапановы аб мiры, Напалеон у пачатку кастрычнiка 1812 г. пачаСЮ адступаць з Масквы на Смаленск па спустошанай мяiоваii.
7 кастрычнiка 1812 г. рускiя войскi вызвалiлi Полацк, 26 кастрычнi-ка - Вiцебск, 4 лiстапада - Мiнск.
Завяршальны СЮдар быСЮ нанесены рускiмi войскамi па французах пры iх пераправе праз Бярэзiну каля в.Студзёнка, што недалёка ад Барысава. 30 тыс. iншаземных захопнiкаСЮ знайшлi тут сваю гiбель. Пасля гэтага напалеонаСЮская армiя фактычна перастала iснаваць.
У гонар перамогi рускай армii над войскамi Напалеона СЮ Айчын-най вайне 1812 г. пастаСЮлены памятныя знакi СЮ Вiцебску, Полацку, Кобрыне, в.Студзёнка (каля Барысава), в. Кляiiца (Расонскi р-н Вiцебскай вобл.), в.СалтанаСЮка (каля Магiлёва) i iнш.
Вайна прынесла беларускаму народу вялiкiя бедствы. Многiя гарады i вёскi былi разбураны i знiшчаны. Голад, хваробы прывядi да маса-вай гiбелi людзей. У гарадах Беларусi колькаiь насельнiцтва зменшылася СЮ 2 - 3 разы. Прыйшла СЮ заняпад сельская гаспадарка. Амаль напалову скарацiлiся па-сяСЮныя плошчы i пагалоСЮе жывёлы.
Цяжкiя вынiкi вайны для беларускага народа СЮзмацнялiся палiтыкай царызму. Сяляне аказалiся падманутымi СЮ сваiх спадзяваннях атрымаць вызвален-не ад прыгоннай няволi пасля разгрому армii Напалеона. Царскiм манiфестам ад 30 жнiСЮня 1814 г. iм прапаноСЮвалася атрымаць "мзду свою от Бога".
У адносiнах да беларускай арыстакратыi царскi СЮрад быСЮ болып аiярожным. 3 аднаго боку, ён хацеСЮ прылашчыць па-сепаратыiку настроеную шлях-ту. Таму, напрыклад, Камiнскi, якi СЮзначальваСЮ створаную Напа-леонам "Камiсiю Вялiкага княства ЛiтоСЮскага", захаваСЮ пасаду старшынi СЮ мiнскiм галоСЮным су-дзе, В.Гецэвiч, член савета СЮ Вiльнi, стаСЮ мiнскiм вiцэ-губернатарам i г.д. Але, з другога боку, царызм жорстка пакараСЮ многiх з тых, хто СЮ час вайны супрацоСЮнiчаСЮ з Налалеонам. Хваля канфiскацый маёмаii калабарацыянiстаСЮ пракацiлася па Беларусi.
Наступная хваля канфiскацый мела меiа СЮ 1830 - 1831 гг. У вынiку яе на Беларусi канфiскаваны 62 маёнткi СЮ 51 уладальнiка.
30-я гады XIX ст. сталi пераломнымi СЮ царскай палiтыцы СЮ дачыненнi да заходнiх губерняСЮ: яна прыняла болыш жорсткi характар. На гэта паСЮплывалi дзве прычыны: рост апазiцыйных грамадска-палiтычных настрояСЮ i рухаСЮ, а таксама працэс разлажэння феадальна-прыгоннiцкага ладу, якi перарастаСЮ у яго крызiс.
У другiм дзесяцiгоддзi XIX ст. на Беларусi, як i СЮ iншых заходнiх губернях, значна СЮзмацнiСЮся грамадска-палiтычны рух. Ён развiваСЮся пад уплывам рэвалюцыйных падзей у Заходняй ЕСЮропе, расiйскай рэвалюцыйнай думкi i польскiх нацыянальна-вызваленчых iдэй.
Да СЮзнiкнення першых праяСЮ беларускага нацыянальнага руху прама цi СЮскосна мелi дачыненне таварыствы фiламатаСЮ (прыхiльнiкаСЮ навукi) i фiларэтаСЮ (прыхiльнiкаСЮ дабрачыннаii). У 1817 г. пры Вiленскiм унiверсiтэце па iнiцыятыве студэнтаСЮ А.Мiцкевiча i Т.Зана было створана таварыства фiламатаСЮ. РЖх погляды фармiравалiся пад уплывам прафесара Вiленскага унiверсiтэта РЖяхiма Лялевеля. Ён выступаСЮ за аднаСЮленне польскай дзяржавы. Хутка таварыства пе-ратварылася СЮ моцную арганiзацыю з мноствам фiлiй (аддзялен-няСЮ). Практычна таварыства фiламатаСЮ дублiравалi таварыства Прамянiстых i Саюз лiтаратараСЮ, што iснавалi СЮ Вiленскiм унiверсiтэце.
На пачатку 20-х гадоСЮ XIX ст. у Вышэйшай духоСЮнай семiнарыi СЮ Полацку былыя студэнты Вiленскага унiверсiтэта заснавалi т