Святы и абрады беларусау
Информация - Культура и искусство
Другие материалы по предмету Культура и искусство
Вµ таксама было абрадам. Пры першым купаннi дзiця ляжала тварам на захад цi поСЮнач, а СЮ ваду клалi якiя-небудзь прадметы. РЖснавала павере: калi дзiцяце пасля першага купання паклаii на правы бок, то яно СЮ далейшым жыццi будзе СЮсё рабiць правай рукой i наадварот. РЖснавала сiстэма варожбаСЮ аб будучым лёсе дзiцяцi СЮ залежнаii ад яго дня нараджэння: панядзелак - родзiцца няСЮмека, аСЮторак - нараджаюцца працавiтыя людзi, серада - неакрэслены лёс, чацверг - будзе шанцаваць, але хуткая смерць, пятнiца - лайдак, злодзей, субота - шчаслiвымi, удачлiвамi, нядзеля - самыя шчаслiвыя людзi, якiх чакае шанцаванне i поспех.
Бабка пры купаннi давала iмя, а святар як правiла пагаджаСЮся. Светару неслi падарунак, каб ён назваСЮ дзiця. Звычайна святар даваСЮ iмя дзiця па каляндару.
Пасля нараджэння дзiця СЮсе жанчыны павiны былi наведаць роджанiцу, акрамя цяжарных, а тая што iшла СЮ адведку абавязкова павiнна былi паляжаць у ложку.
Хрэсбiны iмкнулiся адсвяткаваць СЮ дзень царкоСЮнага хрышчэння. Без запрашення на гэтую СЮрачыстаiь нiхто не прыходзiСЮ. Хрэсбiны СЮключалi СЮ сябе агульнае частаванне. Усе жанчыны, што iшлi на хрэсбiны неслi з сабой прадукты.
Спецыяльнай абрадавай стравай на хрэсбiнах зяСЮлялася бабiна каша, якую гатавала павiтуха, або хросная бабка. Для гэтай стравы куплялi навы гаршок, якi потым разбiвалi. У час падзелу кашы, якая амаль заСЮсёды заставалася за кумам, прыходзiСЮ бусел, якi вiншаваСЮ бацькоСЮ i прыносiСЮ ляльку (калыску). На хрэсбiнах заСЮсёды прысутнiчалi песнi, якiя былi пранiзаны малiтвамi за лепшую долю дзiця. Бабiну кашу хутка зядалi, каб дзiця пачало хутчэй гаварыць i хадзiць. Вялiкае значэнне меСЮ абмен падарункамi памiж парадзiхай i кумамi i бабкай-павiтухай. Як правiла парадзiсе даравалi ручнiк, абрус, хустку. Для бабкi i кумоСЮ намiткi. Затым бабка рабiла магiчныя дзеяннi, каб лёс дзiця быСЮ шчаслiвы, пасля якiх быСЮ рытуальны танец.
Да найбольш важных падзей, што суправаджалiся абрадывымi дзеяннямi i завяршалi сiмвалiчнае далученне навароджанага да сямi i грамады адносiлiся: ачышчэнне дзiцяцi пасля царкоСЮнага памазання, зяСЮленне першага зуба, першыя крокi i першые пастрыжэнне. Пакуль збiралiся гоii дзiцяцi купалi. Так адбывалася ачышчэнне. Для гэтага абрада iснавала асабiстая сумесь з вады, аСЮса i хмелю. Пры ачышчэннi дзiця ставiлi на ножкi, а на яго галаву клалi абаранкi. Купала дзiця бабка-павiтуха, прычым дзiця было СЮ начоСЮках. Гэтай сумяссю мылi твар усiх, хто быСЮ у гаiях i выцяралi ручнiком. Пасля ачышчэння ваду вылiвалi у меiа дзе нiхто не хадзiСЮ i куды не заглядала сонца i месяц. Увесь гэты абрад адбываСЮся на трэцi дзень пасля хрышчэння. Звячаi i абрады ячышчэння навароджанага завяршалi хрэсбiнныя СЮрачыстаii.
Радзiная абраднаiь, як у цэлым уся традыцыйная народная абраднаiь зведала на сабе негатыСЮны СЮплыСЮ сталiнска-брэжнеСЮскай палiткi, што прывяло да глыбокага крызiсу беларускай нацыянальнай культуры.
Другi момант знiкненне - знiшчэнне сялянства як класа.
Трэцi - агульны нiзкi культурны СЮзровень, вялiзарны разрыСЮ памiж штодзенным побытам, масавай культурай жыхароСЮ рэспублiкi, з аднаго боку i здабыткамi беларускай нацыянальнай культуры, распрацаванай лiтаратарамi, навукоСЮцамi, мастакамi - з другога.
ВЯСЕЛЛЕ.
Калi хлопцу i дзяСЮчыне прыйшоСЮ час жанiцца i яны незнаёмы памiж сабой, iх родзiчы наймаюць сваху цi сваццю для знаёмства маладых. Сваха звычайна бывае жанчына, якая умее СЮгаварыць маладых аб заключэннi памiж iмi шлюбу. Пасля згоды маладых бацькi маладога пасылаюць да маладой сватоСЮ (бывае i так, што маладая не дае згоды на шлюб з гэтым хлопцам, а бацькi хлопца i дзяСЮчыны згодны на iх шлюб па ранейшай дагаворанаii памiж сабой).
Для сватаСЮства бацькi жанiха разам з сваiм сынам пасылаюць да бацькоСЮ нявесты свата (сваццю). Сватам зяСЮляецца мужчына, якi добра ведае жанiха 1 можа яго добра расхвалiць нявеiе, каб яна дала згоду на шлюб.
Сваты, зайшоСЮшы СЮ хату да бацькоСЮ нявесты, звычайна не гавораць прама аб iх мэце прыходу. Яны прадстаСЮляюць сябе гандлярамi або паляСЮнiчамi, або яшчэ кiм- небудзь, што прывяло да хаты нявесты знянацку. Напрыклад за пакупкай чаго- небудзь, або заблукалi па дарозе цi хочуць купiць у iх што-небудзь.
Калi бацькi нявесты даюць згоду iм дапамагчы СЮ iх просьбе, тады сваты ставяць на стол тое, што яны прынеслi з сабою: гарэлку i закуску. Абавязкова хлеб i соль для СЮдачы. Сват запрашае паглядзець нявесту i расказвае ёй пра СЮсе дадатныя рысы жанiха. Калi нявеста дае згоду на шлюб, бацькi жанiха i нявесты дагаворваюцца памiж сабой аб парадку правядзення вяселля: дзень правядзення вяселля, аб прыданным нявесты i г.д.
Паколькi гутарка праходзiць з выпiСЮкай i закускай гэта iнакш называецца запасны.
Збоку нявесты яе бацькi пасылаюць да жанiха сваiх людзей, каб даведацца якая гаспадарка СЮ жанiха, яго багацце, яго паводзiны сярод сваiх суседзяСЮ, яго працавiтаiь. Гэта называецца выгляды. Але выглыды праводзяцца не заСЮсёды, бо могуць даведаюцца СЮсё пра жынiха праз яго суседзяСЮ цi iншых людзей, якiя добра ведаюць жанiха.
ПадрыхтоСЮка да дня вяселля праводзяцца бацькамi жанiха i нявесты паасобку. АбмяркоСЮваюць каго запрасiць на вяселле, колькi патрэбна ежы i спiрту, хто будзе шаферам у маладога i што будзе шаферкамi СЮ маладой.
У дзень вяселля гоii жанiха i нявесты збiраюцца асобна СЮ жанiха i нявесты. Шаферкi апранаюць нявесту СЮ вясельнае адзенне (вянок на галову, фату i г. д.). Шафер жанiха прымацоСЮвае да грудзей квенiкi.
У царкве поп вянчае жанiха