Гигиеническая оценка загрязнения растениеводческой продукции нитратами и пестицидами, разработка нормативных уровней содержания нитратов для сушеных овощей и фруктов 14. 00. 07 гигиена
| Вид материала | Автореферат |
- Санитарно-гигиеническая оценка антропогенного загрязнения малых рек саратовской области, 402.67kb.
- Гигиеническая оценка химического загрязнения атмосферного воздуха и его влияния, 375.63kb.
- #G0 Общие условия международной купли-продажи свежих фруктов и овощей, включая цитрусовые, 439.68kb.
- Гигиеническая оценка здоровья и условий пребывания детей и подростков с девиантными, 395.76kb.
- Environmental Working Group (ewg) Яблоки возглавляют список, клубника на третьем, 45.95kb.
- World Trade Center Партнеры: программа, 53.75kb.
- World Trade Center Предварительная программа, 57.1kb.
- Методические указания по идентификации, в том числе в целях выявления фальсификации,, 252.26kb.
- Комплекс планирует выпускать продукцию: Консервный цех: все виды консервации овощей, 11.53kb.
- Хранение растениеводческой продукции это комплекс мероприятий по сохранению запасов, 70.26kb.
1 2
^ ОБОЗНАЧЕНИЯ И СОКРАЩЕНИЯ
ГОСТ – Государственный стандарт
Д.В. – действующее вещество
ДОК допустимые остаточные количества пестицидов
ДСД – допустимая суточная доза
МУ – методические рекомендации
МДУ – максимально-допустимый уровень
ОБУВ – ориентировочно безопасный уровень воздействия
ПДК – предельно-допустимая концентрация
ПДУ – предельно допустимый уровень
ПХД – полихлорированные дифенилы
СДЯВы – сильно действующие ядовитые вещества
СОЗ – стойкие органические соединения
ТР – технический регламент
ХОП – хлорорганические пестициды
^ Список опубликованных работ по теме диссертации
1. Нажметдинова А.Ш., Калиева Ф.И., Файзуллаева Р.Т., Рашитова Т.Т. Вопросы применения пестицидов на территории Республики Казахстан // Материалы VI ежегодной Международной научно-практической конференции «Современные аспекты общественного здоровья и здравоохранения». -Алматы. -2007- С. 115-116.
2. Рашитова Т.Т. Лабораторный контроль за растениеводческой продукцией на содержание нитратов на территории Акмолинской области // Гигиена, эпидемиология и иммунобиология. – Алматы.-2007.- №2. -С.42-44.
3. Нажметдинова А.Ш., Рашитова Т.Т. Осуществление лабораторного контроля за остаточным количеством пестицидов и нитратов на территории Республики Казахстан// Вестник Казахского национального медицинского университета. -2008.- №1. - С. 58-60.
4. Рашитова Т.Т. Особенности применения современных пестицидов на зерновых культурах, применяемых на территории Акмолинской области //Здоровье и болезнь. - Алматы. -2009.- №9.- С.27-30.
5. Нажметдинова А.Ш., Багрянцева О.В., Файзуллаева Р.Т., Калиева Ф.И., Рашитова Т.Т. Анализ современных международных стандартов контроля безопасности продовольственной продукции //Здоровье и болезнь. – Алматы.- 2008. - №1.-С.3-7
6. Рашитова Т.Т. Проведение лабораторного контроля за растениеводческой продукцией на содержание нитратов на территории Акмолинской области // Сборник статей республиканского семинара «Вопросы загрязнения продуктов питания пестицидами и микотоксинами и методы их определения с помощью газовой и жидкостной хроматографии. – Кокшетау.- 2007.- С. 50-52.
7. А.Ш.Нажметдинова, М.С.Жансеитова, Рашитова Т.Т., Рощина С.Д.
Уровень лабораторного контроля за остаточными количествами пестицидов//«Biologikal Threat Reduktion Program Science Review.Garmisch-Partenkirchen,Germany».-Германия.-2008.- С.62-63.
8. Имангалиева Б.Б.,Рашитова Т.Т. Мусина А.С. Лаптева Л.И. Жакенова Т.К. Влияние на человека содержание нитратов в пищевых продуктах и профилактика отравлений // Материалы VI ежегодной региональной научно-практической конференции «Медицинская наука и практика -2006». –Кокшетау.- 2006.- С.8-9.
9. Лаптева Л.И. Абдикаримова К.К. Тарасенко С.И. Рояк В.Л. Рашитова Т.Т. Имангалиева Б.Б. Санитарная оценка качества хлеба и хлебобулочных изделий, производимых в Акмолинской области за 2002-2004 г.г.// Материалы VI ежегодной региональной научно-практической конференции «Медицинская наука и практика-2006». –Кокшетау.- 2006.-С.12-13.
Рашитова Толқын Төлеуқызы
Кептірілген көкөніс және жемістердің құрамындағы нитраттардың нормативтік деңгейін өңдеу және өсімдік өнімдерін нитраттар және пестицидтермен ластауын гигиеналық бағалау
Диссертация 14.00.07 – гигиена мамандығы бойынша медицина ғылымдарының кандидаты дәрежесіне ізденуге орындалды.
ТҰЖЫРЫМ
Соңғы жылдары бүкіл дүние жүзінде минералдық тыңайтқыштарды және әртүрлі пестицидтік препараттарды кеңінен қолдануды ашты. Бұл жағдайда оларды пайдаланудың ассортименті және масштабтары айтарлықтай кеңейіп отыр.
Қоршаған орта нысандарынан тағамдық өнімдерге дейін органикалық ксенобиотиктер сияқты нитраттармен және пестицидтермен ластану тізбегін зерттеп білу, Қазақстан аумағында кептірілген көкөніс өнімдеріндегі нитраттардың максималды-рұқсат етілетін деңгейлерін бектіу сату және экспорттау кезінде азық-түліктік шикізаттардың қауіпсіздігін қамтамасыз етуде маңызды үлес қосуға мүмкіндік береді.
^ Мақсаты және міндеттері: Көкөніс өнімдерінің әртүрлі түрлерінің нитраттармен және пестицидтермен ластануының деңгейін гигиеналық зерттеп білу және кептірілген егін шаруашылық өнімдері үшін нитраттардың максималды-рұқсат етілетін деңгейлерін жетілдіру. Қоршаған ортаның әртүрлі нысандарының классикалық және осы заманғы пестицидтермен ластанудың кезеңін зерттеу.
^ Зерттеу материалдары және әдістері: Ақмола облысы аумағында сатылатын азық-түліктік өнімдердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін зерттеудің мына: биологиялық, физикалық, химиялық физико-химиялық, санитарлық-гигиеналық, токсикологиялық, статистикалық түрлері бар бақылау әдістерін жүргіздік. Классикалық аспаптарды қолданумен балауса және кептірілген көкөністер мен жемістердегі нитраттардың қалдық мөлшерін анықтау үшін қолайлы жағдайлары әзірленді. Қоршаған орта нысандарының: шаруашылық-тұрмыстық қолданыстағы суда, жұмысшы зонасының ауасында, топырақта, азық-түліктік шикізатта (дақылдық өсінділер) және тағамдық азықтарда 8269 сынамаларындағы пестицидтердің қалдық мөлшерін зерттеу олардың токсикологиялық қалдықтармен ластануының дәрежесін зерттеп білуге мүмкіндік берді. Алғаш рет республикада Пума-супер (ә.з. феноксапроп-п-этил) пестицидінің қалдық мөлшерін суда, топырақта және дақылдарда жоғары әсерлі сұйық хроматографияның көмегімен анықтаудың әдістемелері жетілдірілді.
^ Зерттеу нәтижелері: 2004 жылдан 2008 жылға дейінгі кезеңдерде 10212 сынамаларды зерттедік, олардың ішінде 48 сынамаларында нитраттар мөлшері максималды-рұқсат етілетін деңгейден асты, негізінен бұл ерте жылыжайда өскен өнім, бақша өсінділері, аққауданды қырыққабат, қызанақтар және сәбіз. Соңғы жылдары республиканың базарында, Ақмола облысында да, жылдың кез келген мезгілінде сатылатын және температуралық факторға тәуелсіз кептірілген көкөністік және жемістік өнімдер көбірек өндіріле бастады. Сондықтан кептірілген көкөністердегі нитраттарды анықтаудың әртүрлі әдістерін пайдаланумен кептірілген көкөністердегі және жемістердегі нитраттардың қалдық мөлшерін анықтау үшін қолайлы жағдайлар әзірленді және кептірілген егін шаруашылық өнімдерінің 21 түрі үшін МРД белгіленді. Қоршаған орта нысандарының және азық-түліктік шикізаттарының хлорограникалық, құрамында фосы бар классикалық пестицидтердің және осы заманғы пестицидтер тобының қалдық мөлшерімен ластануын зерттеп білу Ақмола облысының аумағында номенклатуралық зерттеулерге зертханалық бақылауды күшейтуге қызмет еткен улағыштардан бастап гербицидтермен аяқтап пестицидтердің әртүрлі топтарының ластануының жалпы көрінісін анықтауға мүмкіндік берді. Республикада пестицидтердің қалдық мөлшерін анықтаудың жаңа әдістемелерін, олардың бейімделуін және жетілдіруін енгізу қоршаған орта нысандарындағы, азық-түліктік шикізаттардағы, тағамдық өнімдердегі, жемдердегі пестицидтердің қалдық мөлшеріне жоғары деңгейде бақылау жүргізуге және Қазақстанда препараттардың жаңа пестицидтік формаларын қолдануды және пайдалануды қадағалауға мүмкіндік береді. Пума-супер гербицидінің қалдық мөлшерін анықтаудың жетілдірілген әдістемесі әдістің сезімталдығы жағдайында 0,1 мкг-дан 0,01 мкг-ға дейін жоғары әсерлі сұйық хроматографияның көмегімен сынамалардан 75% (топырақта), 84,0% (дақылда) және 94,0% (суда) дейін шығарудың жоғары коэффициентін алуға мүмкіндік береді. Алынған ұсынымдар Ақмола облысы аумағында мына шараларды жүргізуге ықпалын тигізді: санитарлық-гигиеналық шаралардың жоспарларын әзірлеу, зертханалық зерттеулер, «Құрғақ көкөністердегі және жемістердегі нитраттар мөлшерінің максималды-рұқсат етілетін деңгейі» әдістемелік нұсқаулар номенклатурасының мониторингін енгізу және зертханалық қызметтің тәжірибесіне енгізуді ұсынылған ЖӘСХ көмегімен «Пума-супер» пестицидін анықтау әдісін зертханалық жумыстарда қолдану әдістерін жетілдіру.
^ Rashitova Tolkyn Toleuovna
Hygienic estimation of the level of pollution of plant grooving products by nitrates and pesticides and development the normative level of nitrates contents for dried vegetables and fruits.
Dissertation for the completion of degree of candidate of medical science at the specialty 14.00.07 – Hygiene.
SUMMARY
Recently wide using of mineral fertilizer and various pesticide formulations was found all over the world. Thus the assortment and areas of their application is being considerably extended.
Investigation of a pollution chain from objects of environment to food products by such organic xenobiotics as nitrates and pesticides, setting maximum-permissible levels of nitrates in dried vegetable products at the Kazakhstan’s territory will allow making significant contribution into ensuring food products safety during realization and exporting.
^ The purpose and problems: Hygienic study of the pollution level of different kinds of vegetable products by nitrates and pesticides; and work out maximum-permissible levels of nitrates for dried plant grooving products. Investigate the degree of various objects of environment pollution by classic and modern pesticides.
^ Materials and methods of investigation: to ensure the safety of supplied nutrition at the territories of Akmolinsk region methods of control were held including following methods of investigations: biological, physical, chemical, physic-chemical, sanitary – hygienic, toxicological, statistical. By use of classic devises optimal conditions for definition residues contents of pesticides in fresh and dried vegetables and fruits were worked out. Investigation of residual amount of pesticides in 8269 samples of environmental objects: in economic-household purpose water, in a worker zone air, in soil, in food products (grain crops) and in nutrition, allowed to study degree of their pollution by toxic residues. For the first time in republic method of identification of residual quantities of Puma-super pesticide in water (phenoxaprop-p-ethyl), soil and grains with the help of high-effective liquid chromatography was improved.
^ The results of investigation and discussion: In the period from 2004 to 2008 10212 samples were investigated, in 48 samples content of nitrates exceeded maximum-permissible degrees, mainly these are early hothouse products, melons, cabbage, tomatoes and carrot. In recent years production of dried vegetable and fruit products at the republican market has started, realization of these products is possible at any season and it doesn’t depend on the temperature factor and the region of Akmolinsk is not excluded. Therefore by the use of various method of nitrates’ identification in dried vegetables optimal conditions for detection residual contents of nitrates in dried vegetables and fruits were worked out and MPD for 21 species of dried plant grooving products were established. Study of contamination of the environment and food raw materials with residual quantities of classical pesticides such as organic chlorines, phosphorus containing and modern groups of pesticides, have identified a general picture of pollution by various groups of pesticides, ranging from disinfectants and ending with herbicides, which was the strengthening of laboratory monitoring nomenclatural studies in Akmola region. Introduction in the republic of new techniques of definition of residual quantities of pesticides, their adaptation and improvement allows to carry out at high level the control over residual quantities of pesticides in environmental objects, food raw materials, nutrition, forages and also to control the application and use of new pesticides in Kazakhstan. Enhanced method of determining of residual amounts of Super Puma herbicide with the help of high-performance liquid chromatography, allows for the sensitivity of the method from 0,1 to 0,01 mg, to obtain a high recovery rate from sample - up to 75% (in soil) and to 84.0% ( in grain) and 94,0% (in water). Given recommendations have allowed to conduct the following activities in Akmola region: to develop a plan of sanitary measures, to implement the monitoring range of laboratory research, methodical recommendations "The maximum-permissible levels of nitrates in dried fruit and vegetables” and improved method for the determination of the "Super Puma " pesticide by HPLC, which we recommend to implement into the practice of laboratory services.
Подписано в печать 29.09.2009г.
Формат 60х84\16
Объем 1,3 п.л.
Тираж 100 экз.
Отпечатано в типографии ГУ «Казахская Республиканская СЭС»
Г.Алматы, ул.Ауэзова ,84