Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі

Вид материалаДокументы

Содержание


21 Сәуір 2010 жыл
Мәдени мұра ұлттық стратегиялық жобасы – қазақстандағы көркем білім беруді жетілдірудің негізі
Мәдени мұра құндылығы: міржақып дулатұлы және ұлт руханияты
Бұл сөздi жазғаным жоқ ақын болып
Бұлардың әрбiр сөзi пайдаға асқан
Астана қаласындағы тұңғыш эстетикалық бағыттағы білім ошағының ерекшелігі
Эстетикалық бағыттағы білім беретін оқу орындарының қоғамға қажеттілігі»
Осыған сәйкес алдымызға мынадай міндеттер қойып отырмыз
Эстетикалық бағыттағы пәндерді енгізу арқылы
Мәдени мұраның мамандық даярлаудағы маңызы
Білім беру сапасын көтеруде арнайы ғылыми, оқу-әдістемелік зертхананың атқаратын рөлі
Мектеп оқушыларына тәрбие беруде мәдени
12 Жылдық мектептегі «өнер» білім беру саласында жобалау мәселесі
Организационно-педагогические условия развития профессиональной компетентности будущих учителей изобразительного искусства в про
Ақпараттық мәдениетті оқыту процесін оқушы бойына қалыптастыру
Студенттерді ұлттық мәдени мұрадағы өрнек өнерінің көркемдік құндылықтарына баулуды қалыптастыру
Проблемы проектирования образовательной области «искусство» в 12-летней школе
Инновационные методы преподавания академического рисунка и рисунка в вузе, колледже и в художественной школе
Актуальность применения «графических 8 видов
Бастауыш сынып мұғалімдерінің кәсіби біліктілігінің
...
Полное содержание
Подобный материал:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   14

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Л.Н. ГУМИЛЕВ АТЫНДАҒЫ ЕУРАЗИЯ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

АСТАНА ҚАЛАЛЫҚ БІЛІМ БАСҚАРМАСЫ

АСТАНА ҚАЛАЛЫҚ БІЛІМ БЕРУ ЖҮЙЕСІНДЕГІ КАДРЛАРДЫҢ БІЛІКТІЛІГІН АРТТЫРУ ЖӘНЕ ҚАЙТА ДАЯРЛАУ ИНСТИТУТЫ






МӘДЕНИ МҰРА ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛЫҚ ЖОБАСЫ – ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ КӨРКЕМ БІЛІМ БЕРУДІ ЖЕТІЛДІРУДІҢ НЕГІЗІ


РЕСПУБЛИКАЛЫҚ ҒЫЛЫМИ-ӘДІСТЕМЕЛІК КОНФЕРЕНЦИЯ

М А Т Е Р И А Л Д А Р Ы

21 СӘУІР 2010 ЖЫЛ


АСТАНА


Жалпы редакциясын басқарған

Д. Қамзабекұлы


Редакция алқасы: А.Т.Бимендина, С.Ә.Аманжолов,(жауапты шығарушы) Ұ.Н.Арқабаева, М.Ж.Құрманбаева, З.Ш.Айдарова, Ж.Ш.Балкенов, Ж.Кожиков, Т.К.Самұратова, И.Ш.Ачилов, Б.С.Дүйсенбинова, Н.Р.Асаинова


МӘДЕНИ МҰРА ҰЛТТЫҚ СТРАТЕГИЯЛЫҚ ЖОБАСЫ – ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ КӨРКЕМ БІЛІМ БЕРУДІ ЖЕТІЛДІРУДІҢ НЕГІЗІ

Республикалық ғылыми-әдістемелік конференция. 2010 жыл,

21 сәуір – Астана: Л.Н. Гумилев атындағы ЕҰУ, 2010.


ISBN 9965-412-32-4


Бұл жинаққа 2010 жылы 21 сәуірде Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті және Астана қаласының білім басқармасының ұйымдастыруымен өткен «Мәдени мұра» бағдарламасы негізінде Қазақстанда көркем білім беруді жетілдірудің жолдарын саралауға арналған Республикалық ғылыми-әдістемелік конференцияда тыңдалған баяндамалар мен бейнелеу өнерін оқыту мәселелеріне байланысты ғалымдардың тың материалдары еніп отыр. Конференцияны аталған оқу орнының «Жас суретші» зертханасы, Астана қаласының білім басқармасы және Астана қалалық білім беру жүйесіндегі кадрлардың біліктілігін арттыру және қайта даярлау институты бірігіп № 61 орта мектепте өткізді. Ғылыми конференция Мемлекеттік «Мәдени мұра» бағдарламасының жастарға ұлттық тәрбие беру, оқытудың жаңа технологияларын қолдану, бейнелеу өнерін оқытудың қазіргі өмір талабына байланысты өзекті мәселелерін зерделеуге бағытталды.

Конференция материалдары ғылыми ізденушілерге, оқытушыларға және жалпы оқырманға арналған


ББК 65.272


ISBN 9965-412-32-4 © Л.Н.Гумилев атындағы ЕҰУ, 2010


Д. Қамзабекұлы

Л.Н. Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті

Оқу-әдістемелік және стратегиялық даму жұмыстары

жөніндегі проректоры,ф.ғ.д., профессор


МӘДЕНИ МҰРА ҚҰНДЫЛЫҒЫ: МІРЖАҚЫП ДУЛАТҰЛЫ ЖӘНЕ ҰЛТ РУХАНИЯТЫ


Бүгін тәуелсіз Қазақстан Мемлекеттік «Мәдени мұра» бағдарламасын іс жүзіне асыру арқылы ұлт тарихын түгендеп жатқаны белгілі. Осы ретте біз тарихи тұлғаларымыз бен олардың атқарған істерін бүгінгі елдік мұраттар қажетіне жарата алсақ, маңызды болмақ.

Алаш тұсындағы қоғамдық-саяси iсте Әлихан мен Ахмет сапынан табылған, осы екi тұлғаның әлеуметтiк-рухани қызметiне тыныс болған азаматтың бiрi – Мiржақып Дулатұлы. Ұлттық манифеске баланған “Оян, қазақ!” пен тұңғыш қазақ романының авторы жаңа руханият ғимаратын тұрғызу шарасының жуан ортасында жүрдi. Әдеби бiлiмдi өз бетiнше алған Мiржақып: “Адам ғылым мен өнер үшiн жаратылған емес, ғылым мен өнер – адам үшiн шыққан, адамның өзi тiршiлiгiне керек болған кезде ойлап тапқан нәрселер. …Тiршiлiк – бәсеке, жарыс. Дүние – бәйге үлестiрушi. Озғанға қарай бәйге бередi. …Дүниенiң iсi осылай болған соң, адамнан адам, жұрттан жұрт, ұлттан ұлт озсам дейдi”,-деген көзқарасты ұстанып, елге қызмет жасауға жұмылған жаңа руханияттың деңгейiн көтеруге атсалысты. Қаламгердiң әдеби-эстетикалық ой-тұжырымы ХХ ғасыр басында жетекшi күшке айналған – ұлтты ұйыстыру және өркендету идеясын тиянақ етушi ағымды байытты.

Мiржақыптың көркемдiк туралы пайымдарын сөз еткенде, мына жайды ескеру керек тәрiздi: бiрiншiден, ол – поэзия мен проза тiлiнде үйлесiмдiктi сомдауға талап қылған туындыгер; екiншiден, ол әсемдiк пен әдебиет миссиясы туралы пiкiр бiлдiрушi қаламгер. Бұл мәселеде оның позициясы Ахметтiкiне ұқсайды. Екеуi де “шабыты тасығаннан” қолына қалам алмағанын жазады. Мысалы, Мiржақып “Оян, қазақта!”:


Бұл сөздi жазғаным жоқ ақын болып,

Халық тентек, жалғыз өзiм мақұл болып.

Қайғы мен хал мүшкiлiн бiлдiргенiм –

Ұйқыда жұрт жатқан соң ғафыл болып,-

дейдi. Яғни, М.Дулатұлын Алаштың ауыр жағдайы ақын еткен. Осы жағдай және өмiрдi шынайы көрсететiн қазақтың “ұлы әңгiмесi” жоқтығы оны романшы жасаған. Алайда Мiржақып азамат (жауапкершiлiктi сезiнетiн) ақын-жазушы болуға тырысқан. Бұл оның - үлкен қайраткерлiгi едi. Сондықтан М.Дулатұлы – саясатта да, әдебиетте де қайраткер.

“Оян, қазақтың” “сөз ақырында” (қорытынды) қаламгер Абай, Ахмет, Әбубәкiр, Ақмола, Қыпшақбай, Нұржан, Шөже, Орынбай, Мәшһүр Жүсiптердiң ел алдыңдағы еңбегiн Пушкин, Гоголь, Лермонтов, Крылов, Тургенев, Толстойлардың орыс халқының алдындағы еңбегiмен пара-пар дей келе, ақын-жазушының қоғамдағы орнын былайша парықтайды:


Бұлардың әрбiр сөзi пайдаға асқан,

Өнерiн хатқа жазып, халыққа шашқан.

Мақтап өлең айтпаған нәрсе алуға,

Ғажайып хикметтiң кiлтiн ашқан.


Осы өлең жолдарын жазып отырған Мiржақып әсемдiктi қаперiне алмады деу қате. Азамат-ақын үшiн елдiң мұңын мұңдап, жоғын жоқтаған шын өлең - әсем өлең. Жанмен жазылған өлең - көркем өлең. Сондықтан да ол “Шағым” атты өлеңiнде:


Қалғанша жарты жаңқам мен сенiкi –

Пайдалан шаруаңа жараса, Алаш!

Қаламнан жылап аққан қара бояу,

Жазылып қағазға сен, жұртқа қыл паш,-


дейдi. Расында бұл – күрес жылдарының көркем өлеңi. Бұдан күрделi уақыттың ойы мен бейнесi анық аңғарылады.

ХХ ғасыр басындағы iлгерiшiл руханият үшiн Абай – сапалық деңгейге көтерiлудiң рәмiзi болғандықтан, Мiржақып та бұл құбылысқа өзiнше қарады. 1908 жылы татардың “Уақыт” газетiне жазған “Ибраһим ибн Құнанбаев” атты мақаласында ол Ресей құрамындағы түрiк халықтарын ұлы ақын мұрасымен, ғұмырбаянымен таныстырады. Қаламгер мұнда Абайды елшiл ақын ретiнде көрсете алған. “Тiлi (бiздiңше, татаршадан аударушы “сөзi” дегендi осылай алған – Д.Қ.), оқушыларын оятатын өлеңдерi оны бүкiл атырапқа машїүр еттi. …Адамшылық ой-қиялы өте таза, ұлтжанды (“милләтшiл” болар – Д.Қ.), елiн-жерiн сүйген кiсi едi”,-дей отырып, Мiржақып ақынның осы қасиетiн көрсететiн өлеңiнен мысал келтiредi (“…Тәуекел мен батыр ой, Өткiр тiлдi найза етiп, …Ынталы жүрек сезген сөз, Бар тамырды қуалар…”).

М.Дулатұлының Абай туралы екiншi мақаласы Абай қазасының он жылдығын еске алу орайында 1914 жылы “Қазақ” газетiнде жарық көрдi. Мұнда қаламгер Абайдың шағын ғұмырбаянын, ол туралы еңбек жазғандар мен мұрасын құнттағандарды сипаттап өтiп, әдебиет пен ұлт, әдебиет пен тұлға арақатынасы проблемасына нақты тоқталады.

Мiржақыптың бiрiншi мәселе бойынша пайымы: “Тарихы, әдебиетi жоқ халықтың дүниеде өмiр сүруi, ұлттығын сақтап iлгерi басуы қиын. Әдебиетi, тарихы жоқ халықтар басқаларға сiңiсiп, жұтылып жоқ болады. Қай жұрттың болса да жаны - әдебиет. Жансыз тән жасамақ емес”.

Екiншi мәселе бойынша пiкiрi: “Әдебиетiмiздiң негiзiне қаланған бiрiншi кiрпiш – Абай сөзi, Абай аты боларға керек. …Ең жоғары, ардақты орын – Абайдiкi. …Зәредей шүбә етпеймiз, Абайдың өлген күнiнен қанша алыстасақ, рухына сонша жақындармыз”.

Бұдан шығатын қорытынды: ағартушы М.Дулатұлы әдебиетке және оның биiк тұлғасы Абайға ұлт тағдыры, ұлт мүддесi тұрғысынан қараған. Мiржақып үшiн жан таза болса - әдебиет те таза, тұлға арлы болса – сонынан ергендер де арлы.

Мiржақып жалпы тұлға мәселесiне жиi оралып отырған. 1914 жылы ол Шоқан Уәлиханов туралы көлемдi мақала жазады. Дара тұлғаның “ата тегiн”, “шеше тегiн”, “оқуын” зерделеген М.Дулатұлы “Қазақ” бетiнде қаймана халыққа қаратып: “Қылышынан қан тамған батыр болмаса, Қарымбайдай ертегi болып қалған бай болмаса, оқушысы жоқ бiздiң қазақ ғылым жолында еңбек сiңiрушiлердi тез ұмытқыш келедi. Бiрақ заман өткен сайын халықтың көзi ашылып, әдебиетi гүлденiп, матбұғаты жайыла бастаған кезде естен шыққан Шоқандардың артында қалдырған сөзiн қайта тiрiлтiп, кiм екендiгiн бiлдiрмей қоймайды”,-дейдi.

Осы тұжырымнан ағарған ел өз мүддесiне сәйкес тұлғаны “тауып” алатыны, яғни ұлтты ұлт ету жолында еңбек сiңiрген азамат жоқтаусыз қалмайтыны аңғарылады. Бұл әдебиеттен сырт түсiнiк емес.

М.Дулатұлы жаңа әдебиеттiң зәулiм шаңырағын көтеруге жан-тәнiмен кiрiстi: Абай бастаған игiлiктi iстi салаландыруға, дараландыруға жәрдемдестi. Мұны ол оқыған азамат ретiнде және қолына қалам ұстаған жазушы ретiнде өзiнiң парызы санады. Қаламгер аталған проблеманы былайша көрсеттi: “Әдебиетiмiздiң жаңа дәуiрi ендi басталды: әлi жас, түсi солғын, еркiн төселiп кеткен жоқ. Тұрмысымызды, салтымызды айнадай ашып түгел көрсетерлiк суреттi әдебиет әлi туған жоқ. Проза (қара сөз) әлi дәуiрлей алмай тұр. Әдебиетiмiздiң байырақ жағы - өлең. Бiрақ … соңғы жылдары шыққан ақындардың көбi бiрiне-бiрi елiктеп, бiрiнiң iзiн бiрi басып, өз бетiнен жол сала алмай, кестесiз, сұрықсыз “ұйқасты сөз” шығаруды таңсық қылып кеттi”. Ендi оны қалай жолға қоюға болады? Сапалы әдебиет қайткенде өмiр жүзiне орнығады? Осы сұрақтарға Мiржақып өз тарапынан жауап берiптi. Жауабы мынау: “Күйсiз көңiл жүгiрмейдi” деген бар. Дүлдүлге де күй керек, бұлбұлға да жайлы орын, көңiлдi бақша керек. Адам баласы бәрiнен де артық күй таңдайды (Мiржақыптың өзi мұны күрес заманында айтып отырғанын ескерiңiз – Д.Қ.). Туысында қанша зеректiк болса да, ғылымсыз, тәрбиесiз кемелiне жетпейдi. Кiмде-кiм өзiнiң табиғатында не нәрсеге шеберлiк барлығын сезiп, өз жолына түссе ғана, көзге көрiнедi. …Табиғатындағы зеректiгiне жол ашатын ғылымды оқыса, сонда ғана әр бiлiмдi адамдар шықпақшы. … Жазушы да – суретшi. Жақсы суретшi адамның сыртқы түрiн айтпай сала бiлсе, жақсы жазушы да адамның iшкi сырын, мiнезiн, әдетiн бұлжытпай көрсете бiледi”.

Ағартушының бұл пайымы - әдебиеттiң сыры мен сынын қаншалықты түсiнетiнiне айғақ. Отаршылдық режим мен ұлт зиялыларының текетiресi жағдайында әдебиеттiң биiк қызметi, эстетикалық қуаты жөнiнде осындай тұжырымдама жасай алу – шаң баспас рухани мұраға адалдық, өскелең әдебиетке тiлектестiк, азаматтық және зеректiк.

Мiржақып - қазақ әдебиетiнде ХХ ғасыр басында ғана қаз-қаз басқан драматургияға да ниеттес болған қаламгер. К.Төгiсұлының “Надандық құрбаны” пьесасын сынайтын еңбегiнде ол: “Театр кiтабы - әдебиеттiң бiр мүшесi екенiн, оның өз алдына мағынасы, пайдасы зор екенiн бiлушi кем. …Қазақ театры, қазақ әртестерi болуға әлi ерте екендiгi әркiмге белгiлi болса да, театр кiтабының керектiгiн де ерте деуге болмайды. Әдебиет кештерiн түрлендiру, толықтыру һәм қызықтырақ қылу үшiн бiрер театр кiтабы керек”,-деп жазады. Сынның 1916 жылы жарыққа шыққанын ескерсек, пьесаны қал-қадерiнше жазған К.Төгiсұлын да, сапаны талап еткен М.Дулатұлын да түсiнуге болады…

Дәл осы тұста бiзге Мiржақыптың сыны қадiрлi. Ол жоғарыдағы жалпы әдебиет туралы ойын осы еңбегiнде айтқан-ды. Қаламгер “пьеса да - өмiрдiң көркем айнасы” дегендi байыптаған. Сөйтiп, Көлбай туындысын - сәтсiз тәжiрибе деп тапқан.

Халқының бар керегiне жарай бiлген М.Дулатұлының ұлт руханиятына қатысты тұжырымы, жалпы алғанда, төмендегiге саяды:

- әдебиет пен мәдениет – елдiң жаны, ендеше жаны әзiз, рухы мықты жұрттың руханияты да әзiз һәм мықты;

- көркем сөздi өрiстету мен тағлымды етуде тұлғаның орны айрықша;

- биiк дәрежелi руханияттың тууына еркiндiк (күй), бiлiммен суарылған зеректiк керек.

Міржақып серпінді ағартушылық реңкi анық ХХ ғасырдың басындағы ой-сана ағымын осы бiлiгiмен толықтырды. Оның қайраткерлік және қаламгерлік мұрасы - ұлтқа қызмет етудің жарқын үлгісі деуге толық негіз бар.


А.Т.Бимендина

Астана қаласының Білім басқармасының бастығы


АСТАНА ҚАЛАСЫНДАҒЫ ТҰҢҒЫШ ЭСТЕТИКАЛЫҚ БАҒЫТТАҒЫ БІЛІМ ОШАҒЫНЫҢ ЕРЕКШЕЛІГІ

Астана қаласындағы жаңа үлгіде салынған білім ордаларының бірі - №61 орта мектеп. Мектебімізді 2008 жылдың қыркүйек айында Білім және ғылым министрі Ж.Қ. Түймебаев және Астана қаласының әкімі И.Н.Тасмағамбетов салтанатты түрде ашқан болатын. Мектебіміз бүгінгі заман талабына сай, соңғы озық жаңа компьютерлермен және өнердің барлық түріне қажетті заттармен толық жабдықталған. Оқу мекемесінде 750 орындықты мәжіліс залы, 270 орындық асхана, 2 спортзалы, кітапхана оқу залымен, психология кабинеті және 2 медициналық кабинеттер және 4 арнайы оқу шеберханалары бар. Мектеп ауласында волейбол, баскетбол алаңы, географиялық алаң мен , алғашқы әскери дайындық жүргізілетін алаңдар орналасқан. Мектептегі оқыту мен тәрбие үдерісі қазақ тілінде жүргізіледі.

Мектепті елімізге танымал суретші-ұстаз Қазақстан суретшілер одағының мүшесі, Қазақстан Республикасының «Мәдениет қайраткері» атағының иегері - Арқабаева Ұмсын Нұржігітқызы басқарып келеді. Мектепте еңбек ететін ұстаздардың саны 113, барлығының білім деңгейлері жоғары. Бұл мектептің оқыту мен тәрбие үдерісі оқушылардың жан-жақты терең білім алуымен бірге, қазіргі жастарға қажетті эстетикалық және көркем тәрбие беруге бағытталған.

Білім сапасын жақсарту, әлемдік инновациялық технологияларды елімізде кеңінен қолдану үшін, мектеп ұжымы тұңғыш болып Қазақстанда “Жаңа инновациялық арақашықтықтан басқару арқылы оқыту жүйесін” кеңінен қолданысқа енгізіп, жақсы нәтижелерге қол жеткізіп келеді.

Бұл жаңа жүйенің ерекшелігі, бейнеконференциялар, селекторлық жиындар, ақпараттарды жинақтау, оларды мұрағатта сақтау, жинақталған мәліметтерді телефон және әлемтор арқылы оқушыларға жеткізуге толық мүмкіндік бере алады. Инновациялық арақашықтықтан басқару жүйесі мектепішілік басқаруға өте тиімді екені дәлелденді.

Мектептің негізгі шығармашылық тақырыбы; « Эстетикалық бағыттағы білім беретін оқу орындарының қоғамға қажеттілігі»

Осыған орай мектебімізде: "Шығармашылық қызмет пен өнерді қабылдау процесіндегі тұлғаның эстетикалық дамуы" тақырыбында тәжірибе енгізілді.

Бүгінгі күні мектептің алдына қойған өзекті мәселелері: "Оқушылардың жеке тұлға ретіндегі эстетикалық мәдениетінің психологиялық - педагогикалық жағдайын қалыптастыру, қоғам талабы мен әлеуметтік сұраныстарға сәйкес тәрбие және білім беру, басқару деңгейін жаңа сатыға көтеру, мектепте педагогикалық менеджмент теориясын жүзеге асыру, эстетикалық бағыттағы жан-жақты жоспарланған жұмыстарды жүргізу, бейнелеу өнерін оқыту әдістемесін жетілдірудің ғылыми, әдістемелік жолдарын табу, мектеп ұстаздарын ғылыми-ізденіс жұмысқа бейімдеу, оқушылардың шығармашылық туындыларын жариялауға қолдау жасаудың бағыттарын жетілдіру.

Қазіргі кезде Қазақстан Республикасында өсіп келе жатқан жеткіншек ұрпақтың мәдени өрісін көтеру, сұлулықты қабылдау қабілетін қалыптастыру арқылы төл мәдениеттің белсенді жасаушысы, иесі, жалғастырушысы болуына да зор мән беріліп жатыр. Әсіресе оқушылардың өз елінің, халқының соның ішінде өзі мекен ететін аймақтың мәдениетіне, салт дәстүрлеріне деген сезімдік-эстетикалық қарым-қатынасын бейнелеу өнерін оқыту арқылы қалыптастыру жылдағы Елбасымыздың халыққа арнаған Жолдауларында ерекше мән беріліп келеді. Демек, бұл білім беру саласына қойып отырған тапсырма деп түсінуіміз қажет.

Өнерді терең оқыту қандай қажеттіліктен туындап отыр? деген сұрақ тууы мүмкін. Соңғы кезде ақпараттық кеңістік кеңейіп, жас жеткіншектер, тіпті жас суретшілерде батыстың мәдениетіне, өнеріне көп еліктей бастады, патриоттық сезімнен арыла бастады. Көпшілігі өз елінің, өз жерінің әсемдігіне мән бермей, ұлттық мәдениетін бағалай білмеуде, ұлттық құндылықтардан алшақтай бастауда.

Сондықтан да ұлттық мектептерде эстетикалық пәндерді оқыту мазмұнына ұлттық нақыш беруді батыл енгізетін кез келді деп ойлаймын.

Ондағы негізгі мақсат:

-Оқушылардың бойында Отанына деген сүйіспеншілік сезім туғызу;

- Оқушылардың эстетикалық талғамын арттыру;

-Өз елінің қылқалам шеберлерімен таныстыру;

-Өз өлкесінің әсем табиғатына, өнер туындыларына деген оңды көзқарас қалыптастыру;

-Оқушыларды сұлулыққа, әсемдікке үйрете отырып, ұлттық өнеріне деген сүйіспеншілігін қалыптастыру;

Осыған сәйкес алдымызға мынадай міндеттер қойып отырмыз:
  • Оқушының қабілет-қарымы, бейімділігі мен дарынына сәйкес оның бойындағы білім - іскерлік дағдыларын қалыптастыру;
  • Эстетикалық, этикалық, танымдық қатынастарды, қоршаған орта мен өмір құбылыстарын шығармашылық ой арқылы жеткізе алатын жеке тұлға тәрбиелеу;

Осы міндеттерді жүзеге асыру үшін мектебімізде педагогикалық- психологиялық жағынан шығармашылықпен терең ойластырылған эстетикалық дамыту бағыты қолға алынып отыр. Қазіргі таңда мектебімізде 1488 оқушы, 62 сынып комплектін құрап, біраусымда білім алады. Біраусымды жұмыс кезеңі оқушыларға сабақтан кейінгі уақытта қосымша білім алуға, үйірме, секцияларына қатысып, бос уақытын тиімді пайдалана отырып, жан-жақты - дамып жетілуіне толық мүмкіндік береді. Оқу жоспарына композиция, мүсін, кескіндеме, сурет, ырғақ, хореография, этика пәндері енгізілген.

Сыныптан әртүрлі бағыттарда үйірмелер жұмыс істейді: "Назерке" би үйірмесі, "Мұрагер" домбыра үйірмесі, хор, "Жас әнші" вокал, "Бейнелеу өнері", "Сөз зергері" мәнерлеп оқу. Үйірмелердің мақсаты—оқушылардың жан-дүниесін баурап, олардың нәзік түрлі өнердің сырларына деген қызығушылығын ояту, жан-жақты мәдениетке, құдіретті сөз өнеріне баулу.

Сондай-ақ мектепте әлемге танымал суретші, әнші және бишілермен кездесулер ұйымдастырылып, шеберлік кластары өткізіліп тұрады.

Кездесудің негізгі мақсаты, оқушыларды суретшілердің шығармаларымен жақын таныстыру арқылы бейнелеу өнеріне деген қызығушылықтарын арттыру, өз еліне, жеріне деген мақтаныш сезімін ояту. Мектептің оқу бағдарламасына сәйкес өнер мамандығы бойынша алдыңғы қатардағы жоғарғы білім беретін оқу орындарымен тығыз байланыс жасалған. 2009 жылы қараша айынан Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университеті Бейнелеу өнері кафедрасының меңгерушісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, ҚР Білім беру ісінің үздігі, Халықаралық педагогикалық білім ғылым академиясының академигі, Сейтқали Аманжоловтың «Жас Суретші» ғылыми, оқу-әдістемелік зертханасы ашылып, жұмыс істеуде. Астана қаласының Білім басқармасымен келісілген 3 жылдық жұмыс жоспары бекітілді. Зертхананың жұмысына бейнелеу өнерін оқыту әдістемесі бойынша Қазақстандық танымал ғалымдар, мектеп ұстаздары, Л.Н.Гумилев атындағы Еуразия ұлттық университетінің магистранттары мен студенттері жұмылдырылған. Зертхананың міндеті, мектепте сабақ беретін ұстаздардың тек бейнелеу өнері сабағын оқыту әдістемесін жетілдіруі емес, сонымен қатар ғылыми-ізденіс жұмыстармен айналысуына жетекшілік жасап, ғылыми баяндама дайындауға көмек көрсету. Осы шығарылып отырған ғылыми жинақ, зертхананың ұйымдастыруымен өткізілген Республикалық ғылыми-әдістемелік конференция және алғашқы қорытынды жұмысы деп санауға болады. Бейнелеу өнері және сызу мамандығының студенттері педагогикалық практикаларын, магистранттар ғылыми тәжірибелерін осы мектепте жүргізіп келеді. Сәндік қол өнері бойынша студенттерінің қатысуымен ұлттық киім үлгілері, қазақтың ұлттық салт-дәстүрлері таныстырылып, қазақтың ұлттық нақышында киім үлгілері дайындалады. Осындай шаралар оқушылардың эстетикалық талғамының қалыптасуына, сурет өнері жайлы білімінің жетілуіне зор ықпал етеді.

Сонымен қатар, оқушылардың сурет өнері әлемін түсінуіне және қызығушылығын арттыруға сабақ өтетін оқу кабинетінің талапқа сай жабдықталуы да маңызды рөл атқарады.

Кабинет – жұмыс орны. Сондықтан мектепте бейнелеу өнерінің барлық салалары бойынша арнайы шеберханаларға бөлме бөлінген.

Көркем сурет, мүсін студиялары мен керамикалық цех, ұстаздарға арналған 7 шеберхана, хореография станоктарымен жабдықталған залдар, эстетикалық талғаммен көркемделген орта қалыптастырылған.

Мектебіміздің 2008-2010 жылдарға арналған стратегиялық бағдарламасы 3 кезеңнен тұрса, соның аумақты кезеңін эстетикалық бағытқа арнап отырмыз.

Қазіргі жұмыс істеп жатырған эстетикалық бағыттағы сыныптар:

а) Композиция (1в өнер, 3ә,б,в,д, 4ә,б,в,д)

ә) Мүсін (1а,ә,г,д, 1в өнер, 2ә,в,г,д, 3ә,б,в,д, 4ә,б,в,д)

б) кескіндеме (1в)

в) сурет (1в)

г) ырғақ (1б)

д) хореография –пәндері оқу жоспарына енгізіліп отыр.

Бейнелеу өнерін мектеп компонентіне енгізуде кездесетін қиындықтар да жоқ емес.

Біріншіден, қазіргі таңда қазақ тіліндегі теориялық материалдар, оқушы шығармашылығын дамытатын қосымша оқулықтар мен оқу құралдары жеткіліксіз.

Екіншіден, мектеп пен жоғары оқу орындарының арасындағы байланыс өз дәрежесінде емес, студенттердің мектепте өткізетін практикалық сабақтарына сағат аз беріледі, мектептің сабақ беру әдістемесі мен ЖОО студенттерге беретін бейнелеу өнері сабағының бағдарламалары сәйкес емес, технология пәнін оқытатын мамандарды дайындауға жаңа көзқарас қажет, себебі сурет салуды игере алмаған жас мамандар келеді.

Үшіншіден, мектепке тәжірибелі жаңа формациядағы мамандар жетіспейді.

Төртіншіден, статистикалық мәлімет бойынша көркем - сурет факультеттері түлектерінің 3 пайызы ғана мектепке орналасады екен.

Бұл қиыншылықтар уақытша қиындықтар деп санаймын. Болашақта бұл мәселелер өз шешімін табатынына сенемім мол. Бұл мектеп жаңа Астанамыздағы эстетикалық бағыттағы мектептерге үлгі болатындай алғашқы өнер мектебі болмақ. Олай қорытынды жасауға жоғарыда атқарылып жатырған ғылыми, оқу-әдістемелік жұмыстар дәлел.


Эстетикалық бағыттағы пәндерді енгізу арқылы ұлттық мәдениет пен өнерді, сұлулықты, тазалықты және талғам құндылықтарын бағалай білетін, ұлттық сана - сезімі оянған, рухани ойлау дәрежесі биік жеке тұлғаны тәрбиелеу басты міндетіміз деп санаймын.


Қ.К. Болатбаев

Т. Жүргенов атындағы Қазақ ұлттық өнер академиясының

проректоры, п.ғ.к., профессор