Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі
| Вид материала | Документы |
- Диссертация 2010 жылы тамыздың «27» күні сағат 14. 30-да Қазақстан Республикасы Білім, 486.04kb.
- Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі білім және ғылым саласындағы бақылау, 846.05kb.
- Қазақ шаруаларын отырықшылыққа көшірудегі мемлекет саясаты (ХХ ғ. 20-30-шы жж.), 406.09kb.
- Диссертация ның, 975.74kb.
- Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі, 1990.59kb.
- Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым министрлігі, 2688.62kb.
- Қазақстан Республикасы Білім және Ғылым Министрлігі, 2670.73kb.
- Қазақстан республикасы білім және ғылым министрлігі, 2199.79kb.
- Г. Н. Потанин және қазақ зиялылары: саяси және рухани көзқарастарды тарихи талдау >07., 944.02kb.
- Диссертация 2007 жылы, 2204.72kb.
Литература:
1. Муканова С.Д. Контекст организации компетентностно-ориентированного образования в Казахстане // «Открытая школа», август 2009. - №2. – С.14-21.
2. Косов В.Н., Скиба М.А. Проектирование образовательного процесса как фактор обеспечения непрерывного и преемственности образования// Вестник КазНПУ им. Абая, 2009. - №4. – С.12-19.
3. Колесникова И.А., Горчакова-Сибирская М.П. Педагогическое проектирование: учебное пособие для вузов (под ред. Сластенина в.А., Колесниковой И.А.). М.: Академия, 2008 – 345 с.
И.Ш. Ачилов
профессор ЕНУ имени Л.Н. Гумилёва
ИННОВАЦИОННЫЕ МЕТОДЫ ПРЕПОДАВАНИЯ АКАДЕМИЧЕСКОГО РИСУНКА И РИСУНКА В ВУЗЕ, КОЛЛЕДЖЕ И В ХУДОЖЕСТВЕННОЙ ШКОЛЕ
Контингент поступающих в вузы на специальность « Изобразительное искусство и черчение» в своем большинстве составляют абитуриенты после окончания общеобразовательных школ.
В связи с переходом на новый уровень подготовки, кредитно-технологического обучения поступивших в вуз студентов, по специальным дисциплинам академический рисунок и рисунок, практические часы по учебному плану фактически сокращены на 50%, то есть теперь 3 учебных часов в неделю. Тогда как в линейной системе на обучение было выделено 6 учебных часов в неделю. Несмотря на такое положение, преподавание курса обучения академическому рисунку и рисунку, должно быть качественным и доступным и в свою очередь действительно соответствовать новой кредитной системе. Для этого наряду с традиционным процессом в преподавании выше сказанных специальных дисциплин, нужны также инновационные методы с применением научной и практической методике в синтезе, то есть современной системы комплексного изобразительного метода. Это значить, соблюдение единой связи при выполнении практических аудиторных постановок, далее домашних и творческих рисунков в учебном процессе.
Академический рисунок и рисунок в качестве основного практического предмета преподается на всех курсах. Обучение в кредитно-технологической основе предполагает инновационный системно-комплексный изобразительный метод преподавания этих дисциплин. В связи с этим учебное пособие « Графические виды рисунков и их применение при изображении фигуры человека в учебном процессе», которое издано гор. Астане в 2009году, где также представлены виды жанров, которые выполненные в графических рисунках, например: натюрморты, пейзажи, головы человека и составлены с учетом инновационного системно-комплексного изобразительного метода преподавания академического рисунка и рисунка.
Практический (рисунки) и теоретический (научный) материалы даются последовательно и весьма полезны, а также удобны в целях применения их в практических учебных рисунках. В учебном пособии рассматривается актуальный методически- изобразительный процесс, именно с организации аудиторной постановки по рисунку, и далее от начало его выполнение в рисунке и конечно же, до его завершение, то есть последовательный изобразительный процесс, куда входят следующие изобразительные понятия в рисунке, как: анализированное рассматривание натуры, перед ее изображением, поэтапное ведение рисунка и актуальный выбор необходимого графического вида рисунка для выполнение каждого этапа учебной постановки. Применение в учебных постановках в аудитории и на пленэре (изображение на природе) восьми графических видов рисунков. Возьмем такую постановку, рисунок головы человека с шеей. Чтобы успешно могли ее нарисовать, кроме предоставленных практически выполненных преподавателем рисунков головы с шеей в трех поворотах (в фас, три четверти, в профиль), необходимо сделать информационное сообщение относительно формы головы и ее деталей рисуемой натуры.
Во-первых, какие в природе существуют формы головы человека, а также какие существуют формы шеи. Какую конструктивную форму представляет голова с шеей данной натуры. Во-вторых, рассказать и показать об инновационных формах деталей головы человека: конструкциях, пропорциях и расположениях на голове человека (бровей, глаз, носа, губ, ушей). В-третьих, какие в природе существуют инновационные формы наружных костных границ глазниц с расположением в них глазных яблок. В-четвертых, какие природе существуют инновационные формы лобной части, а также его конструктивная форма. После инновационной информации, согласно выделенным часам для изображения постановки, следует определить количество выполняемых этапов в рисунке и количество применяемых инновационных графических видов рисунков в процессе выполнение рисуемой постановки. Затем нужно им задать домашнее задание: наброски и рисунки на каждую учебную неделю. При этом один рисунок головы с шеей с натуры выполняют параллельно с аудиторной постановкой по этапам с применением «Графических видов рисунков и с единым графическим решением.
Актуальное применение « Графических видов рисунков» в каждом этапе в рисунке, позитивно влияет на профессиональный уровень рисующего, это, в свою очередь, непременно способствует на создание рисуемого образа натуры. Во время выполнения этапов в рисунке, студент познает секреты технической стороны ведения рисунка и моделирование формы в трехмерном пространстве.
Во время графического выполнение рисунка по этапам нарабатывается совместное слияние практически-профессионального навыка ( чувство композиции, пропорции, поэтапное ведение с применением графического вида рисунка, выявление характера и портретного сходства ) и технического приема в моделирование работе ( выполнение рисунка: штрихом, линией, разных величин и в разных наклонах,и с применением полутени и собственной тени, тоном и штрихом ) и метод лессировки, это профессионально-технический прием в рисунке. Результатом изображения, конечно же, является наглядное выражение языком графики на рисуемой плоскости бумаги, образ рисуемой натуры.
Процесс рисование с натуры должен быть активным и познавательным с учетом ее изучения: композиции, пропорции, характера изображаемой натуры, анализированное моделирование формы в пространстве, плотность и материальность, естественная среда в изображаемом рисунке и, за исключением при этом, пассивное копирование рисуемой натуры. Следует отметить, что отсутствие теоретических знаний и практического анализа во время изображение натуры, приводит рисующего только к срисовыванию натуры.
АКТУАЛЬНОСТЬ ПРИМЕНЕНИЯ «ГРАФИЧЕСКИХ 8 ВИДОВ
РИСУНКОВ ПРИ ИЗОБРАЖЕНИИ НАТУРЫ
В наше время форма обучения изобразительному искусству неразрывно связана с практическими навыками владения рисунком. Чтобы профессионально изображать рисуемую натуру, для этого традиционный подход при изображении натуры, мягко говоря, несколько устарел. Время предъявляет системное и углубленные знания в области преподавания академического рисунка и рисунка. Естественно это возможно с применением инновационных методов в рисунке, то есть в совместном сочетание системно-комплексного изобразительного метода (СКИМ) рисунка. В связи с этим, предлагаемые « Графические 8 видов рисунков»например: линейный рисунок, линейно-плоскостной рисунок, линейно-конструктивный рисунок, тонально-штриховой рисунок, живописно-
пространственный рисунок, противосветовой рисунок (контражур), контраст-
ный светотеневой рисунок, анатомический рисунок. Все эти рисунки – представляют инновационный метод в преподавание академического рисунка и рисунка
Как было сказано выше, «Графические 8 видов рисунков» можно применять в практических аудиторных постановках и в домашних рисунках в учебном процессе во всех учебных заведениях художественного профиля (вузе, колледже, художественной школе, общеобразовательной школе и в изо студиях) по дисцип-
линам: академический рисунок и рисунок, специальный рисунок и на пленэре в природных условиях.
Актуальность применения инноваций « Графических 8 видов рисунков» представляется возможным во время изображения: натюрморта, пейзажа, головы человека, фигуры человека (одетой, обнаженной) в набросках и в зарисовках.
Каждый графический вид рисунка с его выполняемой функцией в теоретическом плане составлен характерно в текстовом определении
его задачи, с учетом практического выполнения в рисунке, с учетом степени его сложности. Это в свою очередь облегчает в части доступности теоретической части и практического применения каждого вида рисунка, потому что способствует качественному и профессиональному выполнению задачи в период изобразительного процесса с натуры в академическом рисунке и рисунке.
Согласно текстовому расположению, они последовательно усложняются, и каждый вид рисунка представляется собой самостоятельным. Восемь графических видов рисунков в процессе их практического применения в рисунке в целом отличаются и между собой. Аудиторные и домашние рисунки в период определенного учебного времени должны выполняться с единой задачей и с одинаковым графическим решением. В этом случае инновационный метод, то есть параллельное выполнение изображения натуры (аудиторной и домашней рисунков, кроме набросков и других заданий) будет студентам понятен в теоретическом и практическом плане выполнение гораздо быстрее. «Графические виды рисунков» в практических работах надо их уметь профессионально применять, как в аудиторных постановках при изображении натуры, так и в самостоятельных рисунках и на пленэре в учебном процессе.
Вероятность выбора вида рисунка оправдывается, как известно, тем, что не каждую рисуемую натуру можно изобразить одним графическим видом в рисунке.
В природе к одной натуре, вследствие ее внешней формы и ее характера фигуры, особенно удобно подходит для выражения данного образа, скажем линейный или линейно-конструктивный вид выполнения рисунка. Тогда как для другой натуры наоборот, может быть приемлем применяемый вид в рисунке: тонально-штриховой или живописно-пространственный рисунок и т. д.
Надо ориентироваться в каждом конкретном случае только на натуру исходя от выделенного времени на ее изображение, и согласно этому выбрать наиболее актуальный графический вид рисунка для успешного выполнения задачи в данной постановке. Особенно на пленэре, вследствие разнообразности выполняемых заданий и видов жанров (портрет человека, натюрморт, пейзаж, растительный и животный мир), весьма благоприятно созданы условия для практического выпол-
нения всех 7 видов графического изображения в рисунке, а также для выполнения композиционных набросков и кратковременных зарисовок.
Учитывая отведенное время на выполнение каждой изобразительной работы рисунка (односеансовый, многосеансовый, противосветовой-контуражур), можно рисунки выполнить наиболее характерным изобразительным материалом, чтобы ясно выразить графическим языком образ данного объекта.
Чтобы профессионально применять в учебном процессе «Графические 8 видов рисунков», желательно знать конкретно текстовые определения, которые состав - ленные
впервые автором (профессором И. Ш. Ачиловым), и методику практического изобразительного процесса каждого вида рисунка, которые включены в учебное пособие.
Это в свою очередь помогает более верно определить последовательность ведения этапов в рисунке и, конечно же, качественно решить поставленную задачу при изображении рисуемой натуры. Кроме этого учебное пособие располагает 130 авторскими рисунками, в качестве практического изобразительного материала, которые по своим практическим назначениям, вполне соответствуют « Графическим 8 видам рисунков» инновационной методике с текстовыми определениями.
К ним относятся: наброски композиционные, зарисовки, натюрморты, пейзажи, рисунки головы натурщиков, полуфигуры человека, рисунки в одежде и обнаженной фигуры человека и двух фигурные постановки в одежде и обнаженные.
Применения инноваций в практических аудиторных постановках и в домашних рисунках, а также и в пленэрных условиях, несомненно, развивает умение анализировать и логически мыслить при изображении натуры, что очень полезно сказывается в живописи и в композиции.
Обучение последовательности рисунку от простого графического вида рисунка к сложному с применением инновационного метода, способствует лучше понять изобразительный процесс ведение рисунка. Скажем так, каким образом надо выполнить рисуемую натуру, например: в линейном рисунке, в линейно-плоскостном рисунке, линейно-конструктивном рисунке, тонально-штриховом рисунке, живописно-пространственном рисунке и т. д.
Обучаясь теории (текстовым определениям каждого вида рисунка) и практике в процессе графического изображение натуры, рисующий приобретает последовательно-стабильные профессиональные навыки.
Умения применять « Графические 8 видов рисунков» (это арсенал знаний в области рисунка) в практических рисунках в зависимости от располагаемого времени, каждый может свободно использовать любой вид рисунка в процессе изображение натуры.
Переход на новую кредитную систему обучения соответственно предполагает инновационные решения. В связи с такой ситуацией, происходит качественное соревнование умов и интеллектуальных возможностей в улучшении методики преподавании предметов. Следовательно, с учетом времени, методика преподавания постоянно должна динамично развиваться в лучшем направление, так как это связано с постоянным ритмом движения и в процессе подготовки молодых специалистов художественного профиля
Учитывая постоянно растущий интерес молодежи к изобразительному искусству, в частности, академическому рисунку и рисунку в художественных, художественно-прикладных, художественно-графических (педагогических), архитектурно-дизайнерских факультетов вузов и колледжей, в художественных школах и в студиях. Применение в учебном процессе русско-казахского словаря состоящий из более 800 слов и предложений является актуальным по дисциплинам: академический рисунок и рисунок. Данный словарь терминов нужен в работе преподавателя и студенческой молодежи в процессе обучения рисунку в казахских и в русских отделениях.
Во время работы над рисунком натюрморта, пейзажа, портрета человека, фигуры человека, знание определенных названий изображаемой натуры весьма благополучно сказывается во время выполнения намеченных задач.
Основное предназначение данного актуального труда его широкие возможности применения в учебном процессе на всех уровнях художественного образования и в будущем в педагогической и в творческой работе
Современность учебного пособия состоит в том, что оно составлено с учетом требований времени, динамичного развития инновационных знаний. Это поможет качественно решить вопрос, а именно подготовку специалистов нового уровня по дисциплине академический рисунок и рисунок.
Инновация системно-комплексного изобразительного метода имеет практическое основание в процессе преподавания данных дисциплин. Поэтому каждый рисующий на любом уровне художественного образования под руководством преподавателя (который должен владеть инновационной системой) при выполнении рисуемой постановки, свободно мог «Видеть» и «Понять» рисуемую натуру и с пониманием применять в аудиторных постановках в домашних рисунках и в пленэрных условиях все инновации системно-комплексного изобразительного метода.
Мадиева А.Т.
Ы. Алтынсарин атындағы Ұлттық білім беру академиясының
аға ғылыми қызметкері
БАСТАУЫШ СЫНЫП МҰҒАЛІМДЕРІНІҢ КӘСІБИ БІЛІКТІЛІГІНІҢ
ОҚУШЫЛАРҒА САПАЛЫ БІЛІМ БЕРУДЕГІ РӨЛІ
Балалардың бойында оқуға деген қызығушылықты қалыптастыру міндеттерінің терең тарихы бар. Бастауыш білім беру көптеген жылдар бойы білім алудың негізгі және жалғыз сатысы болды. Сондықтан ол оқуға, жазуға үйрету мен қарапайым арифметика элементтерін білу мақсатын көздеді. Міндетті жеті жылдық оқуға, кейінірек толық орта білімге көшуге байланысты психология мен педагогикада кіші мектеп жасындағы балаларды оқытудың дамытушы міндеттеріне мән беріле бастады. Осыған байланысты олардың өз бетімен білім алу білік-дағдыларын қалыптастыру қолға алынды.
Бастауыш білім беру қызметі алдымен орталау, кейін орта білім берудің бір сатысы болып өзгерді. Жаңа жағдайларда 6-11 жастағы балалардың оқу мүмкіндіктерін зерттеу қорытындысына байланысты бастауыш білімнің мақсаттары айқындалды. Осындай мақсаттағы зерттеулер нәтижесінде оқу қызметінің әртүрлі теориясы жасалды. ХХ ғ. соңындағы білім беру жүйесіндегі демократиялық жағдайда мұғалімдердің педагогикалық ғылыми-зерттеулер нәтижесіне деген қызығушылығы артты.
Кіші мектеп жасындағы оқушылардың білік-дағдыларын қалыптастырудың психологиялық-педагогикалық аспектілерін өз еңбектерінде барынша нақты ашып көрсеткен белгілі ғалымдар Л.С. Выготский, П.Я.Гальперин, А.Н.Леонтьев, Л.В.Занков. Д.Б.Эльконин, В.В.Давыдов т.б. Олардың зерттеулері оқу қызметінің әртүрлі теориясын құрудың негізін салды. ХХ ғ. соңындағы қоғамдағы және халыққа білім берудегі демократиялық өзгерістер жағдайына байланысты бұл зерттеулердің нәтижесіне деген сұраныс туындады.
Бастауыш сынып мұғалімдерінің жұмысын біраз жыл бақылау мен талдау барысында жалпы бастауыш білім беру мәселесінің негізгі мақсаттарын шешуге даярлауда олқылықтар бар екені байқалды.
Мұғалімдердің қиындық көретін мәселелерін зерттеу мен талдау барысында оның басты себебі оқушылардың өз бетімен жұмыс істеу дағдыларын қалыптастыру, оқу үрдісінің ырғағын айқындау мен есепке алуға байланысты болды. Бұл қиындықтар олардың кәсіби – педагогикалық даярлықтарының жетіспеуінде жатыр. Кіші мектеп оқушыларының оқуға деген қызығушылықтары мен ынтасын қалыптастыру жұмысына бастауыш сынып мұғалімдерін даярлау деңгейі педагогикалық оқу орындарының оқу құралдарында, оқыту үдерісінде жатыр деп ойлаймыз.
Болашақ мұғалімдерді даярлау мәселесі Н.В.Кузьмина, И.К.Журавлев, М.Н.Скаткин, А.А. Вербицкий, А.С. Границкая т.б. ғалымдардың еңбектерінде талданған. Соған қарамастан көптеген авторлар болашақ бастауыш сынып мұғалімдерін даярлаудың мазмұны мен әдістері проблемасындағы кіші мектеп оқушыларының өз бетімен оқу әрекеті біліктерін қалыптастыру мәселесіне аз көңіл аударған.
Білім – адам сапаларының өзгеруін басқаратын үрдіс болғандықтан, ол педагогикалық мамандықтың кәсіби біліктілік қабілеттерін дамытуға бағытталады. Сондықтан «адамды» өмір сүру барысында өзгеруге әлеуеті жететін ашық жүйе деп қарастырғанымыз жөн. Ол белгілі бір саладағы маман болғандықтан, «адамды» - маман тұрғысынан қарау «біліктілік» ұғымына шығарады. Біліктілік – бұл білімді меңгерудегі, тәжірбиедегі білімділікті, құндылықты бейнелейтін жалпы қабілеттілік. Бүгінгі күн мұғалімнің біліктілігін арттыруды жалпықоғамдық мәселе ретінде қарастыру қажеттігі туған кезең. Себебі білімді тереңдету, молайту, жетілдіру, арттыру жеке басы үшін ғана емес, қазіргі қоғамға қажет әрекет деп қабылдауымыз керек. Бұл мұғалімнің өз қызметінде табысқа жетуін ғана көздемейді, оның аясын одан әлдеқайда кеңірек қарастырған жөн.
Мұғалім – бүгінгі оқушы – ертеңгі қоғамның, елдің тірегін өмірге дайындаушы. Мұғалім мамандығының құндылығы да осында деп түсінгеніміз дұрыс.
Біліктілікті арттыру курстары арқылы мұғалімдерді оқытуда оқытушы жетекшілік, бағыт берушілік, ұйымдастырушылық, түзетушілік әрекеттерді атқаруы керек. Оқытушының осындай әрекетіне білім алушы мұғалімнің өзі де бойындағы бар білімін көрсете байланыс жасағанда ғана сапалы нәтижеге жетуге болады деп ойлаймыз. Мұғалімдердің өз білімдерін жүйелі көтеріп отырулары – олардың шығармашылықпен жұмыс істеуіне ықпал ететін негізгі фактор. Еліміздің білім беру саясатындағы көкейтесті мәселелердің бірі де осы мұғалімдердің біліктіліктерін жүйелі арттыру болып табылады.
Мұғалімдердің біліктілігін арттыру мәселесін зерттеген ғалымдар бұл саланың даму тенденциясын жан-жақты көрсеткен.
Б.А.Әлмұхамбетов өз зерттеулерінде біліктілікті арттыру жүйесінің тарихы мен даму болашағын еліміздің біліктілікті арттыру мәселесін шетелдік тәжірибелермен салыстыра көрсеткен. Республикада біліктілікті арттырудың сапасын арттыру, деңгейін көтеруге ықпал ететін жолдарды ұсынады.
А.Ә.Жайтапова біліктілікті арттыру жүйесіне ғылыми талдау жасай отырып, жаңа инновациялық бағыттарда ұйымдастырудың теориясы мен әдістемесін зерттеген.
Сондай-ақ қазақстандық ғалым Я.С.Бенцион әдістемелік жұмыстардың тиімді жолдарын ұсынса, Ш.Таубаева мұғалімнің зерттеушілік қызметін, озық тәжірибені жинақтау, инновациялық әрекетті үздіксіз жүргізуді ғылыми тұрғыда негіздеген. М.С.Керімбаеваның зерттеулері жас маманды қалыптастырудағы жоғарғы оқу орындары мен біліктілікті арттыру институттарындағы сабақтастыққа, Б.Қ.Төлбасова мұғалімдердің қазіргі ақпараттық технологияларды қолдануға әзірлігіне арналса, ал К.С.Құдайбергенова мұғалімнің өзін өзі жүзеге асыруына мектептегі инновациялық жұмыстың жүйелі жүргізілуінің ықпалын айқындаған.
В.Н.Белослюдцева өз зерттеуінде біліктілікті арттыру институттары әдіскерлерін даярлау мәселесін көтере отырып, мұғалімдер мен әдіскерлердің өзара ынтымақтаса әрекет етулері жалпы біліктілікті арттыру сапасына әсер ететіндігін талдаған.
Б.А.Тұрғынбаева осы саладағы ғылыми - зерттеулерінде шығармашылық әлеует адамды кәсіби әрекеттің биігіне шығаратын сапа деп тұжырымдайды. Ұстаздың акме жағдайға жетуі оның өз бетінше білім алуына, өзін-өзі тәрбиелеуіне, өзін-өзі жетілдіруіне және осының бәрін шығармашылықпен қолдана алуына байланысты екендігін ғылыми негіздеген.
Іс-тәжірибе барысындағы қиындық мұғалімнің кәсіби-педагогикалық қызметі мен даярлық деңгейіне қойылатын талаптар арасындағы сәйкессіздік салдарынан туындайтыны сөзсіз. Жас мұғалімдер оқушылардың өзбетімен әрекет ете білу дағдыларын қалыптастыру, оның қарқынын зерттеу, оқушылардың өзара қарым-қатынасын ұйымдастыру мәселелерінде қиындық көреді. Бастауыш сынып мұғалімдері оқушылардың пән мазмұны бойынша білімді меңгеруінен емес, сол бойынша жұмыс істету әдістерінен қиындық көреді. Сонымен бірге мұғалімдер оқу мақсаттарын қою, міндеттерін белгілеу және оның нәтижесін жоспарлау, қиындықты жеңу әдістерін іздестіру т.б. бойынша да қиындықтар көретіндігі байқалады. Көпшілік мұғалімдер оқушылардың оқу әрекетін ұйымдастыруда олардың даму деңгейлеріне жете мән бермейді, мысалы, белгілі бір тапсырманы орындатуда 1-сынып пен 4-сыныпқа бірдей әдіс қолданады. Мұндай жағдайлар болашақ мұғалімді кәсіби даярлаудағы проблемамен байланысты деп ойлаймыз.
Ұлттық білім берудің негізгі бағыты – адамды қоғамның ең негізгі құндылығы ретінде танып, оның рухани баюына, саяси көзқарасы мен шығармашылық белсенділігінің, кәсіби іскерлігінің қалыптасуына толық мүмкіндік беру, жағдай жасау. Сондықтан жас маманның бойында үш түрлі біліктілік қалыптасуы қажет: а) пәндік біліктілік. Пән бойынша алған теориялық білімі мен іскерлігі жатады. Теориялық білім пән арқылы беріледі. ә) педагогтік біліктілік. Педагогиканың негізін, ұстанымдарын, әдіс –тәсілдерін, сабақты ұйымдастырудың негізгі нысандарын білуі тиіс. б) технологиялық біліктілік. Білім берудің сапасын көтеру, өз бетімен іздену қабілетін қалыптастыру.
Білімді де білікті маман даярлаудың мақсаты – маманның бойында іргелі де жүйелі білім, кәсіби іскерлік пен дағды, шығармашылық белсенділік пен еркіндік, мәдени ойлай білу қабілеттерін қалыптастыру болса, білім ғасырындағы білім берудің жаңа жүйесі нені оқыту (білім мазмұны), қандай жүйеде оқыту (құрылымы), қалай оқыту (педагогикалық технология) мәселелерін шешуге бағытталуда.
Оқытушының қызметін өз дәрежесінде атқара алуы оның біліктілігіне байланысты. Атап айтқанда: гностикалық, педагогтік, қоғамдық –экономикалық, коммуникативтік. Білікті маманның тәрбиелеген шәкірті білімді болары сөзсіз. Ал білім – қоғам дамуының шешуші факторы.
Еліміздің бүгіні мен ертеңі өскелең ұрпақ еншісінде. Ал осы ұрпақты бүгінгі таңда жан–жақты, терең білімді, интеллектуалдық деңгейі жоғары өзбетімен ізденуге қабілетті етіп қалыптастырудың бірден-бір жолы – оқушыны шығармашылыққа жетелеу. Бұл мұғалімнен терең біліктілікті қажет етеді. Себебі шығармашыл ұстаз ғана шығармашыл тұлғаны қалыптастыра алады. Бүгінгі қазақстандық мектептерге қоғамның қарқынды дамуына ілесе алатын, заман талабына сай ойлайтын, ғылыми-әдістемелік білімі жеткілікті, педагогика мен психологияны терең меңгерген ізденімпаз мұғалім қажет. Бұл мұғалімнің кәсіби шеберлігінен көрінеді. Басқаша айтқанда, білім беру үдерісі мұғалімнің дайындық деңгейі мен мамандық сапасына үлкен талап қояды. Ол мұғалімнің өзін-өзі дамуына, өзіндік білім алуына және өздігінен шығармашылық түрде қызметтерін іске асыруға мүмкіндік береді. Қазіргі уақытта мұғалім білім беру жүйесіндегі кез келген қайта құрулардағы педагогикалық үдерістің негізгі субъектісіне айналып отыр. Сондықтан мұғалімдерді жаңа заманға бейім болуға жағдай жасайтындай, мүмкіндік туғызатындай кәсіби білімдерін көтеру және қайта даярлау курстарының мазмұнын өзгертіп, жасақтау қажеттілігі туындауы заңдылық. Яғни, педагог мамандар өзін-өзі дамытуына және өздігінен білім алуына мүмкіндік алады. Мұғалімдердің біліктіліктерін арттыру курстарында, курсаралық кезеңдерде жоғарыдағы сапаларға жету үшін төмендегідей міндеттерді белгілеуге болады:
- Мұғалімнің шығармашылықпен еңбек етуіне қолайлы жағдай туғызу.
- Заман талабы, қоғам сұранысына, қажеттігіне сәйкес әлемдегі және отандық озық іс-тәжірибелер, жаңа технологиялар, инновациялық әдістермен ұдайы қаруландырып отыру.
- Шығармашылық ізденісі мен еңбегіне толық еркіндік бере отырып, оқытуды ізгілендіру мақсатындағы талап, тілектерінің орындалуына, өзіндік іс-тәжірибесін таратуға мүмкіндік туғызу.
- Мұғалімнің зерттеушілік мәдениетінің қалыптасуы мен дамуы үшін қажетті бағыт-бағдар беру.
- Кәсіптік шеберлігін арттырып отыруға бағытталған түрлі іс-шаралар өткізіп тұру.
- Мұғалімнің қоғамдағы белсенділігінің артуы үшін кәсіптік мәртебесі мен әлеуметтік беделіне үнемі көңіл бөлу.
«Ұстаз тумысынан өзіне айтылғанның бәрін жетік түсінген, көрген, естіген және аңғарған нәрселерінің бәрін жадында сақтайтын, олардың ешбірін ұмытпайтын, алғыр да зерек ақыл иесі, өте шешен, өнер–білімге құштар, аса қанағатшыл, жаны таза және әділ, жұртқа жақсылық жасап, үлгі көрсететін, қорқу мен жасқануды білмейтін батыл, ержүрек болуы керек» – деп, шығыстың ұлы ойшылы Әбу Насыр әл Фараби ұстаз болмысын айқындаған екен. Олай болса, жауапкершілігі шексіз, қадірі мол мамандық иесінің ұрпаққа білім мен тәрбие берудегі алар орнын әр мұғалім бар болмысымен сезінгені абзал. Өйткені, бәсекеге қабілетті тұлға даярлауда білім сапасын көтерудің негізгі тетігі – білімді ұстаз.