Қазақстан тарихы кафедрасы

Вид материала

Документы

Содержание Негізгі түсініктер Семинар сабағының тапсырмалары 1.Этностар арасындағы байланыс және оның нәтижелері. 2.Жергілікті халықтар және этникалық азшылдық. 4.Этностар арасындағы қарым-қатынастың теориялары. Адаптатция (бейімделу) Диффузия (араласу, сіңу, кірігу) – Интеграция (бірігу) Этникалық сепарация – ЭӘҰ – этноәлеуметтік ұжым. Этнос – Студенттің өз бетімен істейтін жұмыстарын ұйымдастырудың әдістемелік нұсқаулары. Негізгі түсініктер 2. Этнология теориясының негізі және бағыты

Подобный материал:

• Г. Н. Потанин және қазақ зиялылары: саяси және рухани көзқарастарды тарихи талдау >07., 944.02kb.
• Диссертациямен М.Өтемісов атындағы Батыс Қазақстан мемлекеттік университетінің ғылыми, 618.1kb.
• Түркістан ұлттық элитасының қалыптасуы мен қызметінің тарихы (1900-1924 жж.), 841.93kb.
• Диссертация қорғаған мамандығының шифры аталып, 2403.71kb.
• Қазақ шаруаларын отырықшылыққа көшірудегі мемлекет саясаты (ХХ ғ. 20-30-шы жж.), 406.09kb.
• Қостанай мемлекеттік педагогикалық институты, 1584.64kb.
• Теория-композиторлық факультет Музыка тарихы кафедрасы бакалавриат, 358.01kb.
• Шортанова алшайым ахылбековна, 497.8kb.
• Қазақстан республикасының білім және ғылым министрлігі, 1034.54kb.
• Ұсынылып отырған көрсеткіш Қазақстан Республикасының Ұлттық валютасы-теңгеге арналған, 187.8kb.

11. Этностар арасындағы қарым-қатынастар.

Семинар сабағының мақсаты: Этностар арасындағы байланыс, қатынас, азшылдық теорияларын қарастыру.

Негізгі түсініктер: Тарихи фактор, әлеуметтік фактор, саяси фактор, ассимияция, консолидация, адаптация, интеграция, абориген, геноцид, апартейд, сегрегация, дискриминация, акультурация.

Семинар сабағының тапсырмалары: Негізгі және қосымша әдебиеттерді қолдана отырып, берілген әрбір сұрақты дәптеріңе конспектілеп, мазмұнын білуің керек.

Сұрақтар:

1.Этностар арасындағы байланыс және оның нәтижелері. Тарихи фактор. Әлеуметтік фактор. Саяси фактор. Жағдайлық фактор. Этностар арасындағы байланыстың нұсқалары. Этникалық ассимиляция. Этникалық адаптация..

2.Жергілікті халықтар және этникалық азшылдық. Жергілікті халықтар. Абориген. Этникалық азшылдық.

3.Этностар арасындағы қатынастың түрлері. Геноцид. Апартеид. Сегрегация. Дискриминация. Жат мәдениет концепциясы.

4.Этностар арасындағы қарым-қатынастың теориялары. Аккультурация концепциясы. Жұмылдыру концепциясы. Интегрировалық концепциясы. Ішкі отарландыру концепциясы.


Глоссарий

Абориген – байырғы тұрақты тұрғын.

Адаптатция (бейімделу) – адамдардың жаңа этникалық ортада өмірге бейімделуі, немесе осы ортаның экономикалық және әлеуметтік салаларында солармен өзара қатар өмір сүру.

Аккультурация – мәдениеттердің бір-біріне сіңісу үрдісі.

Антропогенез – антропология бөлімі, адамның шығу тегін зерттейді.

Аппартейд – бір рассалық топтың екінші топқа жүйелі түрде жою мақсатында үстемдік ету формасы.

Билингвизм – бір мемлекеттің халқы қос тілде сөйлеп іс-қағазын жүргізуі.

Геноцид – қандай да болмасын ұлттық, этникалық немесе діни топтарды толық немесе жарым-жартылай жойып жіберу.

Диффузия (араласу, сіңу, кірігу) – физикадан алынған ұғым.

Дискринимация – мәдени белгі, рассалық түр сипаты, этникалық шыққан тегі, діни сеніміне қарай адамдар тобын шектеу.

Интеграция (бірігу) - әртүрлі этностардың негізгі этникалық белгілерді сақтай отырып, этникалық мәдени байланыс орнату үрдісі.

Консолидация (нығайу) – біршама тәуелсіз халықтардың және олардың, әдетте, тілі және мәдениеті бойынша туысқан, біріңғай, тұтас этникалық ортақққа қосылу үрдісі.

Релятивизм – барлық моральдық белгілердің салыстырмалы екендігі және әр түрлі халықтардың мәдени байлықтарының салыстыруға келмейтіндігі жөніндегі ғылым.

Сегрегация – рассалық немесе этникалық белгісіне қарай жеке тұрғындар тобын күштеу арқылы этномәдени изоляциялау.

Табиғи ассимиляция – бір-бірінен пайда болуы, мәдениеті және тілі

жөнінен ажыратылатын этностардың этникалық арақатынастар үрдісі.

Урбанизация - өнеркәсіпті және халықты ірі қалаларға жинақтау бағыты.

Этникалық азшылдық – мемлекеттік құрылымдары жоқ, демографиялық потенциялы нашар, саны аз халық. 50 мың ға дейінгі саны бар аз этнос.

Этникалық сепарация – негізгі этностан, әдетте, оның шағын бөлігі бөлініп шығады, ол бөлік уақыт өте жеке тәуелсіз этносқа айналады.

Этникалық парпарация этнос азды-көпті бірнеше бөлімдерге бөлінеді, сонымен бірге жаңа этностардың бірде-бірі өзін бұрынғы этноспен бірдей деп санамайды.

ЭӘҰ – этноәлеуметтік ұжым.

Этнос – белгілі аумақта тарихи қалыптасқан, тілінде, мәдениетінде, психикасында, сана-сезімінде тұрақты ерекшеліктері бар адамдар жиынтығы.

Этногенез – этностың пайда болуымен дамуы, құлдырауы.

Этнография – дүние жүзіндегі халықтардың пайда болу мәселесін, мекен-жайын, тұрмыстық және мәдени ерекшеліктерін зерттейтін ғылым.


Студенттің өз бетімен істейтін жұмыстарын ұйымдастырудың әдістемелік нұсқаулары.

Түсініктеме жазбасы.

Білім беру жүйесінде лекциядан және семинар сабақтарымен қатар студенттердің өзіндік жұмысы да маңызды орын алады. Сол себептен бұл курстан студенттер келесі жұмыс түрлері қарастырылған.

1. Тыңдалған конспектіленген лекцияны өңдеу.

2. Семинар сабақтарына дайындық.

3.Пәннен емтиханға дайындық.

4.Баяндама және реферат жазуға дайындық.


Cтуденттердің өз бетімен істейтін жұмыстары

№	Жұмыс түрі	Тақырып	Көлем.	с/б	Бақылау.
1.	Лекция коспекциясымен жұмыс	Кіріспе Этнология теориясының негізі және бағыты Әлем халықтарының негізгі классификациясы Австралия және Мұхит аралдары халықтары Ежелгі Қазақстан тарихынан жазба деректер Азия халықтары Африка халықтары Америка халықтары Еуропа халықтары Қазақстанның этникалық тарихы Қазақ этнологиясы Этностар арасындағы қарым-қатынастар Барлығы Барлығы:	0,5 с 0,5 с 1 с 0,5 с 1 с. 0,5с. 0.5 с. 0.5с. 0,5 с. 0,5с. 0,5 с. 0,5 с. 7,5 с.	2 сағат 3 сағат 3 сағат 3сағат 3сағат 3сағат 3сағат 3сағат 3сағат 3сағат 3сағат 3сағат 32 с	Конспектіні тексеру
2.	Семи­нар сабақтарына дайындық	Студент семинар сабағына дайындалғанда кем дегенде 2 сағат жұмсауы керек	30 сағат	30 сағат	се­минарда сұрау
3.	Пәннен емтиханға дайындық	Пәннің барлық тақырыбы бойынша.	7 сағат	16 сағат
4.	Баяндама рефератқа дайындық.	Таңдап алынған тақырыбы бойынша.	7,5 с.
Барлығы:			45 сағат 78 час

Cтуденттердің өз бетімен істейтін жұмыстары. «тарих» және «құқық және экономика негідері» мандығы.

№	Жұмыс түрі	Тақырып	Көлем.	с/б	Бақылау.
1.	Лекция коспекциясымен жұмыс	Кіріспе Этнология теориясының негізі және бағыты Әлем халықтарының негізгі классификациясы Австралия және Мұхит аралдары халықтары Ежелгі Қазақстан тарихынан жазба деректер Азия халықтары Африка халықтары Америка халықтары Еуропа халықтары Қазақстанның этникалық тарихы Қазақ этнологиясы Этностар арасындағы қарым-қатынастар Барлығы Барлығы:	0,5 с 0,5 с 1 с 0,5 с 1 с. 0,5с. 0.5 с. 0.5с. 0,5 с. 0,5с. 0,5 с. 0,5 с. 7,5 с.	2 сағат 2 сағат 2 сағат 2сағат 2сағат 2сағат 2сағат 2сағат 2сағат 2сағат 2сағат 2сағат 22 с	Конспектіні тексеру
2.	Семи­нар сабақтарына дайындық	Студент семинар сабағына дайындалғанда кем дегенде 2 сағат жұмсауы керек	30 сағат	30 сағат	се­минарда сұрау
3.	Пәннен емтиханға дайындық	Пәннің барлық тақырыбы бойынша.	7 сағат	8 сағат
4.	Баяндама рефератқа дайындық.	Таңдап алынған тақырыбы бойынша.	7,5 с.
Барлығы:			45 сағат 60 час

Негізгі әдебиеттер тізімі

1. Шалекенов У.К. Әлем халықтарының этнографиясы. Алматы, 1994
   
2. Этнография /Под.ред. Ю.В. Бромлея и Г.Е.Маркова. М.,1982.
   
3. Этнология /Под.ред Г.Е. Маркова и В.В. Пименова. М.,1994.
   
4. Итс.Р.Ф. Введение в этнографию. Л.,1991.
   
5. Атлас народов мира. М., 1964.
   
6. Брук С.А. Население мира. М.,1981.
   
7. Народы мира. Историко-этнографический справочник. М.,1988.
   
8. Население мира. М.,1992.
   
9. Артықпаев Ж.О. Этнология и этнография. Астана.2001.
   
10. Садохин А.П. Этнология. М.2004.
    
11. Таводов Г.Т. Этнология. М.2003.
    

Қосымша

12. Бромлей Ю.В. Современные проблемы этнографии. М.,1981.
    
13. Бромлей Ю.В. Очерки теории этноса. М.,1983.
    
14. Леви-Стросс К. Структурная антропология. М.,1983.
    
15. Марков Г.Е. История хозяйства и материальной культуры. М.,1993.
    
16. Пучков П.И. Современная география религии. М.,1976.
    
17. Токарев С.А. История зарубежной этнографии. М.,1983.
    
18. Токарев С.А. История русской этнографии. М.,1966.
    
19. Токарев С.А. Истоки этнографической науки (до середины XIX в.). М.,1978.
    
20. Этнические процессы в современном мире. М.,1987.
    
21. Артемова О.В. Личность и социальные нормы в раннепервобытной
    общине по австралийским этнографическим данным . М.,1987.
    
22. Бутиков Н.А. Папуасы Новой Гвинеи (хозяйство, общественный
    строй). М.,1988.
    
23. Кабо. В.Р. Происхождение и ранняя история аборигенов Австралии.
    М.,1968.
    
24. Пучков П.И. Население Океании. М.,1967.
    
25. Пучков П.И. Формирование населения Меланезии. М.,1968.
    
26. Пучков П.И. Этническое развитие Австралии. М.,1987.
    
27. Пучков П.И. Этническая ситуация в Океании. М.,1983.
    
28. Аристова Т.Ф. Материальная культура курдов XIX-первой пол. XX веков. М.,1990.
    
29. Еремеев Д.Е. Этногенез турок. М.,1971.
    
30. Кочнев В.И. Шри-Ланка. М.,1976.
    
31. Курылев В.П. Хозяйство и материальная культура турецкого
    крестьянства. М.,1976.
    
32. Марков Г.Е. Кочевники Азии. М.,1976.
    
33. Шпажников Г.А. Религии стран Западной Азии. М.,1976.
    
34. Кашмадзе Н.И. Индонезия: Острова и люди. М.,1987.
    
35. Марков Г.Е. Народы Индонезии. М.,1965.
    
36. Чеснов Я.В. Историческая этнография народов Индонезии. М.,1978.
    
37. Шпажников Г.А. Религия стран Юго-Восточной Азии. М.,1980.
    
38. Арутюнов С.А. Современный быт японцев. М.,1968.
    
39. Васильев Л.С. Культы, религии, традиции в Китае. М.,1970.
    
40. Крюков М.В. Система родства китайцев. М.,1972.
    
41. Чебоксаров Н.И. Этническая антропология Китая. М.,1982.
    
42. Дэвидсон Б. Африканцы. Введение в историю культуры. М.,1975.
    
43. Исмагилова Р.Н. Этнические проблемы современной Тропической
    Африки. М.,1973.
    
44. Львова Э.С. Этнография Африки. М.,1981.
    
45. Америка после Колумба. М.,1992.
    
46. Галич Мануэль. История доколумбовых цивилизаций. М.,1990.
    
47. Кинжалов. Р.В. Культура древних майя. Л.,1971.
    
48. Народы Америки. Т. 1,2 //Серия «Народы мира». М., 1959.
    
49. Этнические процессы в странах Карибского моря. М.,1982.
    
50. Этнические процессы в странах Южной Америки. М.,1981.
    
51. Алексеев В.П. Происхождение народов Кавказа. М.,1967.
    
52. Волкова Н.Г. Этнонимы и племенные названия Северного Кавказа.
    М.,1972.
    
53. Акынжанов М.Б. Казактың шығу тегі туралы. Алматы,1957.
    
54. Кисляков А. Очерки по истории семьи и брака у народов Средней
    Азии и Казахстана. М.,1972.
    
55. Казахи. Историко-этнографическое исследование. Алматы,1994.
    
56. Мұқанова Г.Қ. Этнология. Оқу-әдістемелік құрал. А.2005.
    
57. Садохин А.П. Этнология: Учебный словарь. М.2002.
    

Оқытушының басшылығымен өтетін студенттердің өзбетіменін істейтін жұмыстары

Түсініктеме жазбасы.

Оқытушының басшылығымен өтетінстуденттердің өзбетіменін істейтін жұмыстары Этнология пәні бағдарламасы бойынша оқу үрдісіне студенттердің үздіксіз қатысуын ескереді. Сабақ барысында пән бойынша білімді игеруді қамтамассыз етіп, оқытушы мен студенттердің шығармашылықпен жұмыс жасауына мүмкіндік береді.

Бұл пәнді игерулде әдебиет мәселесі қиындық туғызбауды. Бірақ мемлекеттік тілде бірғана әдебиет бар. Оның өзі студенттердің бәріне жете бермейді. Сол себептен Оқытушының басшылығымен өтететін студенттердің өз бетімен істейтін лекциядағы күрделі, ауқымды, көлемді сұрақтарды студентпен бірге, ал әдебиеті жеткілікті болған жағдайда студенттердің өздері конспектілейді. Сонымен қатар бұл сабақтарда картамен жұмыс жасайды. Әлем елдерінің саяси және физикалық тұрғыда осы картадан коллоквиюм тапсырады. Бір рет бақылау жұмысын жазады. Студенттер жазған баяндама, рефераттарын қорғайды. Екі рет тес сұрақтарынан сынақ тапсырады.Сабақтың әр түрлі фрмада, әңгіме, пікірталас, диспут, т.б. қолданылады Аудитория сабақтарында оқытушы күрделі тақырыптарды игеруге көмектеседі. Сонымен қатар оқытушы лекция және семинар сабақтарын қалдырған немесе қалып қоюшы студенттермен жұмыс жүргізеді.

Дискуссия - белгілі бір күрделі мәселені көпшілік болып пікірталас арқылы шешу. Оған қатысу алдын ала тиянақты және жан-жақты дайындықты талап етеді. Сондықтан сізге дискуссияға қатысу үшін көптеген қосымша әдебиеттерді оқуға тура келеді. Дискуссия білімгерлердің көпшілік алдында сөз сөйлеу қабілетін қалыптастырады, ой-өрісін кеңейтеді.

Интерактивті сұхбаттасу- тақырып, мәселе бойынша «сұрақ- жауап» түріндегі өзара әңгімелесуі. Мұндай сұхбаттасу пкірталастыққа (дискуссияға) жақын болады, өйткені әңгіме даулы мәселенің төңірегінде жүріп отырады. Тақтаға шыққан білімгер немесе шағын топ «маман» ретінде аудитория қойған сұрақтарға жауап қайтарады. Аудитория да өз пікірін айтып отырады.


Реферат тақырыптары

31. Этнологиялық деректер
    
32. Ғылыми – іздену жұмыстарының әдістері
    
33. Жаңа Луайте аралдары мен фиджи халықтары
    
34. Тайван аралдары халықтары
    
35. Жаңа Зеландия халықтары
    
36. Австралия халықтарының шығу тарихы
    
37. Оңтүстік Азия халықтарының этногенезі және этникалық тарихы
    
38. Оңтүстік Шығыс Азия халықтарының этникалық тарихы және этногенезі
    
39. Цинляньцан мәдениеті және Қытайдағы Жапония
    
40. Солтүстік Америка халықтарының этногенезі
    
41. Жапонияның рухани мәдениеті
    
42. Батыс Африка халықтарының өндіріс және үй кәсібі
    
43. Инк мәдениеті
    
44. Америкадағы қазіргі этникалық процестер.
    
45. Европа халықтарының әлеуметтік тұрмысы және рухани мәдениеті.
    

1. Кіріспе

Мақсаты: Этнология пәні, әдіс түрлері, дерек көздері мен функцияларымен таныстыру.

Негізгі түсініктер: Тарихи салыстырмалы әдіс, жалпы топтамалық әдіс, деректер жинау және іздеу әдістері.

Әдістемелік нұсқау:

Негізгі және қосымша әдебиеттерді қолдана отырып, берілген әрбір сұрақты дәптеріңе конспектілеп, мазмұнын білуің керек.

Сұрақтар:

1. Этнология пәні және міндеттері.

2.Этнология ғылымын зерттеудің әдісі, деректері және функциялары.

Әдебиет:

Негізгі

Шалекенов У.К. Әлем халықтарының этнографиясы. Алматы, 1994

Артықпаев Ж.О. Этнология и этнография. Астана

Садохин А.П. Этнология. М.2004.

Таводов Г.Т. Этнология. М.2003.

Қосымша

Садохин А.П. Этнология: Учебный словарь. М.2002.


2. Этнология теориясының негізі және бағыты

Негізгі түсініктер: Тарихи мәдени бағыт. Биологиялық бағыт (А.Бастиан, Т.Ахелис). Әлуметтік бағыт. Географиялық бағыт. Тарихи географиялық бағыт. Мәдени шенберлер мектебі. Тарихи этнологияның американдық мектебі немесе психологиялық антропология. Гелиолитикалық мектебі. Француз әлеуметтік мектебі. Структуралистік бағыт Функционализм. Жүйелік теориясы.

Әдістемелік нұсқау: Лекция сабағын жалғастырымыз. 5 және 6 сұрақтарды өздерің қарастырасыңдар. Дәптерлеріңе коспектілеп сабақ айтасыңдар.

Сұрақтар:

1. Эволюционизм.

2. Диффузионизм.

3. Функционализм.

4. Қазіргі этнология.

5. Ресей этнологияның дамуы.

6.Қазақстанда этнологиялық ғылымның қалыптасуы және дамуы.

Әдебиет:

Негізгі

Шалекенов У.К. Әлем халықтарының этнографиясы. Алматы, 1994

Артықпаев Ж.О. Этнология и этнография. Астана

Садохин А.П. Этнология. М.2004.

Таводов Г.Т. Этнология. М.2003.

Қосымша

Садохин А.П. Этнология: Учебный словарь. М.2002.