Назарбаев Н.А. Стратегия становления и развития Казахстана как суверенного государства. – Алма-Ата, 1992. – 62 с.
Назарбаев Н.А. Казахстан – 2030. Процветание, безопасность и улучшение благосостояния всех казахстанцев. – Алматы: Атамұра, 1997. – 66 с.
Президент Н.А. Назарбаев и современный Казахстан / отв. ред. Б.К.Султанов. // Сборник документов и материалов. – Алматы: КИСИ при Президенте РК, 2010.: – Т. 1. – 256 с.; – Т. 2 – 280 с.; – Т. 3 – 340 с.
Внешнеполитическая деятельность Президента РК Н.А. Назарбаева в 2009 году / под ред. К.Ш. Сарыбай. – Алматы: КИСИ при Президенте РК, 2010. – 432 с.
Токаев К.К. Под стягом независимости. Очерки о внешней политике Казахстана. – Алматы: Білім, 1997. – 736 с.
Токаев К.К. Дипломатия Республики Казахстан. – Астана: Елорда 2001. – 552 с.
Дипломатическая служба Республики Казахстан / под общей редакцией К.К. Токаева. – Алматы: Дом Печати «Эдильвейс», 2004. – 544 с.
Токаев К.К. Пять лет ООН: интервью с министром иностранных дел РК // Казахстанская правда. – 1997. – 15 марта.
Арыстанбекова А.Х. Объединенные Нации и Казахстан. – Алматы: Дайк-Пресс, 2002. – 432 с. + вкл.24 с.
Арыстанбекова А.Х. Казахстан и Организация Объединенных Наций: история, проблемы и перспективы: дис. … док. ист. наук. – Алматы: Институт востоковедения им. Р.Б. Сулейменова МОН РК, 2003. – 347 с.
Арыстанбекова А.Х. Казахстан в ООН: история и перспективы. – Алматы: Дайк-Пресс, 2004. – 434 с.
Арыстанбекова А.Х. Глобализация. – Алматы: Дайк-Пресс, 2007. – 304 с.
Абусеитов К. Женева – центр многосторонней дипломатии. – Алматы: Дайк-Пресс, 2005. – 152 с.
В ближайшее время в Алматы будет открыто региональное Бюро ЮНЕСКО. Интервью с советником по региональной коммуникации в Азии «О программе ЮНЕСКО в Казахстане» г-ном М. Хедлоу // Panorama. – 1994. – 27 августа.
Тасмагамбетов И.Н. ЮНЕСКО в Казахстане: веление времени и поступь истории // Дипломатический курьер. – 2005. – № 3. – С. 174-179.
Документационный центр Штаб-квартиры ЮНЕСКО. Устав ЮНЕСКО // Руководство Генеральной конференции. – Париж: ЮНЕСКО, 2002. – 207 c.; Устав Национальных комиссий по делам ЮНЕСКО // Основные документы. Руководство Генеральной конференции и Правила процедуры Исполнительного Совета. – Париж: ЮНЕСКО, 1998. – C. 155-162.
Документационный центр Штаб-квартиры ЮНЕСКО. Среднесрочная стратегия на 2002-2007 гг. Вклад в дело мира и человеческого развития в эпоху глобализации посредством образования, науки, культуры и коммуникации. – Париж: ЮНЕСКО, 2002. – 67 c.
Документационный центр Штаб-квартиры ЮНЕСКО. Среднесрочная стратегия на 2008-2013 гг. (34 С/4). – Париж: ЮНЕСКО, 2008. – 142 с.
Документационный центр Штаб-квартиры ЮНЕСКО. Draft Program and Budget 2002-2003 (31 C/5). – Paris: UNESCO, 2002. – 364 p.; Draft Program and Budget 2004-2005 (32 С/5). – Paris: UNESCO, 2003. – 498 p.; Draft Program and Budget 2006-2007 (33 C/5 volume 1). – Paris: UNESCO, 2005. – 311 p.; Draft Program and Budget 2008-2010 (34 C/5). – Paris: UNESCO, 2007. – 245 p.; Draft Programe and Budget 2010-2011 (35 С/5). – Paris: UNESCO, 2010. – 339 p.
Постановление Кабинета Министров от 24.12.1992 № 1077 «О создании Национальной Комиссии Республики Казахстан по делам ЮНЕСКО» // ссылка скрыта
Положение о Национальной комиссии Республики Казахстан по делам ЮНЕСКО от 7 августа 2000 года № 1210 // ссылка скрыта
2002 год. Всемирный доклад по мониторингу ОДВ. Образование для всех. Следуем ли мы намеченному курсу? – Париж: ЮНЕСКО, 2002. – 128 с.
Всемирный доклад по мониторингу ОДВ 2007 год. Прочная основа: Образование и воспитание детей младшего возраста. – Париж: Graphoprint, 2007. – 428 c.
Всемирный доклад по мониторингу ОДВ 2008. Образование для всех к 2015 году. Добьемся ли мы успеха? – Париж: ЮНЕСКО, 2008. – 493 с.
2009 год Всемирный доклад по мониторингу ОДВ. Преодоление неравенства: важная роль управления. – Париж: ЮНЕСКО, 2009. – 517 с.
2010 EFA Global Monitoring Report. Reaching the Marginalized. – Paris: UNESCO, 2010. – 525 p.
Национальный отчет. Среднесрочная десятилетнего периода оценка достижения целей ОДВ: донести образование до всех и до каждого. – Алматы: Кластерное Бюро ЮНЕСКО в Алматы, 2008. – 310 с.
Алиев А.М. Казахстан-ЮНЕСКО: Аспекты культурного сотрудничества: дис. … канд. ист. наук. – Алматы: КазНУ им. аль-Фараби, 2003. – 132 с.
Бектепова З.А. Республика Казахстан и международные организации: состояние, тенденции и перспективы внешнеполитического сотрудничества. – Алматы: КазНПУ им. Абая, 2008. – 152 с.
Сотрудничество Казахстана с ЮНЕСКО. Хроника развития отношений. – Алматы: Центр внешней политики и анализа, 2002. – 41 с.
Рахимжанов А.М. История развития системы образования Республики Казахстан в десятилетний период ее становления и независимости (1991-2001 гг.): дис. … канд. ист. наук. – Костанай: Костанайский государственный университет им. Ахмета Байтурсынова, 2001. – 118 с.
Жумадилова А.С. Международное сотрудничество Республики Казахстан в сфере образования (1991-2001 гг.): дис. … канд. ист. наук. – Алматы: Институт истории и этнологии им. Ч.Ч. Валиханова МОН РК, 2004. – 128 с.
Романовский С.К., Сисакян Н.М., Вахрушева В.В. ЮНЕСКО и современность. – М.: Международные отношения. 1966. – 567 с.
Уранов Г.В. ЮНЕСКО: к 40-летию деятельности. – М.: Международные отношения, 1986. – 128 с.; Уранов Г.В., Канаев Н.М. ЮНЕСКО 40-лет. – М.: Знание, 1986. – 64 с.
Шведов Г.В. ООН по вопросам просвещения, науки и культуры (ЮНЕСКО) // Международный политико-экономический ежегодник. – М., 1960. – С. 54-78.; Шибаев Е.А. Специализированные учреждения ООН. – М.: Международные отношения, 1966. – 75 с.; Морозов Г.И. Организация Объединенных Наций. – М.: ИМО, 1962. – 167 с.; Colliard Claude-Albert. Institutions internationales. – Paris: UNESCO, 1956. – 417 р.
Рубаник К.П. Международно-правовые проблемы ЮНЕСКО. – М.: Международные отношения, 1969. – 165 с.; Сарвиро Ю. А. Практика разрешения споров между ЮНЕСКО и ее персоналом. Гражданское и гражданское процессуальное право в России и зарубежных странах: тенденции развития и перемены: Сборник статей / редкол.: В.В. Безбах, Е.П. Ермакова, Е.В. Ситкарева. – М.: МАКС Пресс, 2010. – С. 161-167; Kolas Jan. International Intellectual Cooperation. The League Experience and the Beginning of UNESCO. – Wroclaw, 1962. – 178 p.
Струценко Л.А. Влияние международных проектов в области образования на формирование ценностного отношения молодежи к Правам Человека // ссылка скрыта
ЮНЕСКО. Деятельность в области образования во всем мире ЮНЕСКО / под ред. Г. Джонсон. – Париж: ЮНЕСКО, 1995. – 98 с.
Аллак Жак. Вклад в будущее, приоритет образования. – М.: Педагогика-Пресс, 1993. – 49 с.
Борьба с неграмотностью в мире. Некоторый положительный опыт 1971-1980 гг. и перспективы на будущее. – Минск: ЮНЕСКО, 1983. – 102 c.; Международный год грамотности — год возможностей / сост.: А.С. Панкратов, Н.Л. Яблонский. – М., 1991. – 14 c.; Просвещение и подготовка национальных кадров в странах Востока / отв. ред. Федоренко В.М., Сирийская А.Р. – М.: Наука, 1971. – 173 c.; Тангян А.С. Образование и общественный процесс в развивающихся странах. – М.: Наука, 1975. – 44 c.; Миллиард неграмотных // Специальный номер Курьер ЮНЕСКО. – 1990, сентябрь. – С. 9-24.
Сухов В. Гуманистическая миссия ЮНЕСКО // МЭМО. – 1986. – № 12. – С. 27-37; Тангян С.А. Культура и педагогика мира // Педагогика. – 1997. – № 6. – С. 14-19.; Кучко В.К., Меликян О.Н.. Размышление о культуре мира // Россия и современный мир. – 1998. – Выпуск 4 (21). – С. 9-17.
Jones Phillip W. International Policies for Third Word Education: UNESCO, Literacy and Development. – London, 1998. – 278 p.
Lewis M. and Lockheed M. Who’s Out-of-School? Excluded Girls in a Globalizing World. – Washington, DC: Centre for Global Development, 2006. – 43 p.
Post D. and Ling Pong S. Where and Why Does Economic Activity Conflict with Academic Achievement? – Paris: UNESCO, 2006. – 31 р.
Becker J. Children as Weapons of War, Human Right Watch // ссылка скрыта; Bella N. and Mputu N. Dropout in Primary and Secondary: a Global Issue and an Obstacle to the Achievement of the Education for All Goals // International Journal on School Disaffection. – 2007. – Vol. 2. – № 2. – Р. 14-30.
Ranasinghe A. UNESCO’s Cultural Mission. – Paris: UNESCO, 2005. – 133 р.
Lynn N.J. Geography and Transition: Reconceptualizing Systemic Change in the Former Soviet Union // Slavic Review. – 1999. – Vol. 58.
М’Боу A. Время народов. – М.: Международные отношения, 1985. – 336 с.
Канаев Н.М. Дорогами ЮНЕСКО. Воспоминания дипломата. – М.: Международные отношения, 2006. – 432 с.
Долгина Н.А. Становление и развитие ассоциированных школ ЮНЕСКО: Историко-педагогический аспект: автореф. ... канд. пед. наук. – М.: Институт молодежи, 1993. – 26 с.; Желнова О.Н. Политические аспекты гуманитарного сотрудничества в современном мире: автореф. ... канд. полит. наук. – М.: БИ, 2000. – 24 с.; Брынзов И.И. Миротворческая деятельность международных педагогических организаций (История становления и развитие: 1945-1995): дис. ... канд. ист. наук. – М.: Московский педагогический университет, 2000. – 25 с.; Васнецов О.В. Позиция развивающихся стран в ЮНЕСКО по проблемам демократизации международных отношений (70-е – 80-е годы): дис. ... канд. ист. наук. – М., 1984. – 233 c.; Маклакова Е.В. Научно-педагогические основы образования по программе ЮНЕСКО «Культура мира» (на примере опыта университетов Западной Европы): дис. ... канд. пед. наук. – М., 2000. – 171 с.; Ляшенко М.А. Политика и деятельность ЮНЕСКО в области образования, вторая половина XX века: дис. ... канд. ист. наук. – М.: Московская социально-гуманитарная академия, 2001. – 200 с.; Канищев Т.А. Профессиональная подготовка студентов туристского вуза к реализации программ ЮНЕСКО в сфере культурного туризма: дис. ... канд. пед. наук. – М.: Российская международная академия туризма, 2007. – 191 с.; Пузонь В. Международно-правовые вопросы организации, компетенции, значения и деятельности ЮНЕСКО на современном этапе: дис. ... канд. юр. наук. – М.: Российский университет дружбы народов, 1983. – 182 с.
Faure Edgar. Learning to Be: The World of Education Today and Tomorrow. – Paris: UNESCO, 1972 // .stateuniversity. com/pages/ 2181/ Lifelong-Learning.html
СПИСОК ОПУБЛИКОВАННЫХ РАБОТ ПО ТЕМЕ ДИССЕРТАЦИИ
Образование в мультикультурной среде: деятельность ЮНЕСКО // Материалы международной научной конференции, посвященной памяти К.Т. Талипова (Алматы, 23 ноября 2007 г.). – Алматы, 2010. – С. 430-436.
«Шахнаме» в Программе ЮНЕСКО «Память мира» // Материалы международной научной конференции «Ұлы Дала өркениеті және Шаһнама» (Алматы, 7-8 октября 2009 г.). – Алматы, 2010. – С. 271-279.
Исторический обзор реализации программы ЮНЕСКО «Образование для всех» в Казахстане // Известия Национальной Академии наук РК. Серия общественных наук. – 2010. – № 2 (275). – С. 99-102.
К истории сотрудничества Республики Казахстана с ЮНЕСКО по продвижению концепции культуры мира посредством образования // Вестник КазНУ им аль-Фараби. Серия международное отношение и международное право. – 2010. – № 1-2 (45-46). – С. 15-19.
Исторический обзор образовательной деятельности ЮНЕСКО в Центральной Азии (на примере Казахстана, Кыргызстана, Таджикистана и Узбекистана) // Материалы международной научно-практической конференции «Теоретические и практические аспекты социально-экономического и политического развития стран Центральной Азии и СНГ (Алматы, 14 мая 2010 г.). – Алматы, 2010. – С. 451-459.
Роль международных организаций в историческом развитии системы образования // Вестник КазНУ им аль-Фараби. Серия историческая. – 2010. – № 3 (58). – С. 117-121.
ТҮЙІН
ТАБЫНБАЕВА ЗӘУРЕ СЫЗДЫҚҚЫЗЫ
Қазақстанның ЮНЕСКО-мен білім саласындағы әріптестігі тарихы
07.00.03 – жалпы тарих (шығыс елдері)
Тарих ғылымдарының кандидаты ғылыми дәрежесін алу үшін дайындалған диссертацияның авторефератына
Диссертациялық жұмыстың өзектілігі. Қазақстанның дамуына қолайлы сыртқы жағдайларды қалыптастыру сласындағы халықаралық ұстанымын нығайтуға бағытталған сыртқы саяси стратегиясын жүзеге асыруда, адам қызметінің шешуші салалары – білім, ғылым және мәдениеттің орны ерекше. Осыған байланысты, қазіргі таңда, яғни Қазақстанның тәуелсіз дамуы жағдайында, отандық тарих ғылымында Қазақстанның білім, ғылым және мәдениет саласындағы жетекші халықаралық ұйым – ЮНЕСКО-мен әріптестіктің орнығу тарихы мен оның дамуын терең де жан-жақты зерттеудің қажеттілігі өзекті мәселелердің қатарынан орын алды.
Зерттеудің мақсаты Қазақстанның БҰҰ-ның білім саласында арнайы маманданған мекемесі – ЮНЕСКО-мен әріптестігі тарихы мәселесін кешенді түрде зерттеу, және де мемлекеттің дамуына білім берудің ықпалын зерделеу.
Зерттеу жұмысының пәні Қазақстан Республикасы мен ЮНЕСКО-ның қызметінің негізгі салаларының бірі – білім беру аясындағы әріптестігі мен қарым-қатынасы үрдісін сипаттайтын тарихи оқиғалар.
Диссертациялық жұмыстың хронологиялық шегі 1990 жылдан қазіргі уақытқа дейінгі кезеңді қамтиды. Дегенмен, кейбір бөлімдерде Ұйымның қызметін тиесілі бағамдау мақсатында, көрсетілген шектен әлдеқайда ұзақ тарихи уақыттық кезең қарастырылды.
Зерттеу жұмысының методологиялық және теориялық негізін жүйелілік тәсіл, салыстырмалы-тарихи әдіс, құрылымдық-функционалдық талдау, сонымен қатар эмпирикалық зерттеулердің синтез және анализ әдістері құрайды.
Диссертациялық жұмыстың ғылыми жаңашылдығы отандық тарих ғылымында Қазақстан Республикасының ЮНЕСКО-мен білім беру саласында әріптестігі тарихы мәселесін алғашқы рет кешенді зерттеп, оған тұтас және жалпылама талдау беруге әрекет жасалғандығында.
Зерттеудің қолданбалы маңызы диссертациялық жұмыстың негізгі қағидалары мен тұжырымдарын Қазақстанның білім беру саласындағы әріптестігін дамыту басымдылықтарын нақтылауда пайдалануға болады. Зерттеудің нақты материалдары төменде аталған мамандарға, яғни: ЮНЕСКО-ның Қазақстан Республикасындағы білім беру саласындағы қызметіне қызығушылық танытқан тарихшылар, шығыстанушылар, саясаттанушылар, әлеуметтанушылар, практик-мамандар және де қоғамның кең саласындағы өкілдерге пайдалы болады.
Қорғауға ұсынылған тұжырымдар:
1. Халықаралық ұйымдардың, атап айтқанда ЮНЕСКО-ның білім саласындағы қызметінің тарихын зерттеу, олардың шын мәнінде мемлекеттерді ортақ мақсаттар, міндеттер мен мүдделерді жүзеге асыруға біріктіретін институттар екенін дәлелдейді. Халықаралық ұйымдардың ең маңызды қызметтерінің бірі әлемдегі білім алуға барлық халықтардың теңдігі мен тең құқтылығына жәрдем ету мен бақылау жасау.
2. ЮНЕСКО-да болған қайта құруларға жүргізілген тарихи шолу мен талдау, бұл ұйымның әмбебап алға тартушы және миллиондаған адамдардың мүддесіне жұмыс істейтіндігін көрсетеді. ЮНЕСКО құрылымының кеңеюіне орай оның қызметінің аумағы да ұлғаяды. Ұйымның атқарып жатқан бағдарламалары, оның құрылғанынан бергі кезеңде барлық саяси-экономикалық, әлеуметтік және басқа да өзгерістерге қарамай, сындарлылығымен, әртүрлі мемлекеттердің ортақ оңтайлы шешім табуға бағытталған көпжақты мүдделерін біріктіруімен ерекшеленеді.
3. Тәуелсіз Қазақстанның ЮНЕСКО-мен әріптестігі бастапқы кезеңінен-ақ біздің мемлекетіміздің әлемдегі білім беру, ғылыми, мәдени және ақпараттық-байланыс үрдісіне белсенді және табысты кірігу ниетіне негізделді. Қазақстан үшін БҰҰ мен ЮНЕСКО осы бағыттағы сенімді әріптестерге айналды.
4. Қазақстан өзінің зайырлы және демократиялық мемлекет болу ниетін білдіріп, ЮНЕСКО-ның халықаралық конвенциялары мен ұсыныстарының көпшілігіне қосылып, халықаралық шарттарды бекітті.
5. Қазақстанның 2015 жылға дейін «Жалпыға білім беру» бағдарламасы аясындағы қойылған мақсаттарына қол жеткізу мүмкіндігі зор, дегенмен мемлекет тарапынан көп көңіл бөлуді қажет өтеді. Атап айтқанда, бұл бағдарламаның орындалуын қадағалайтын жаңа жүйелер құрып және оларды жүзеге асыруда бөлінетін қаржыны көбейту қажет.
6. ЮНЕСКО-ның Бірлескен мектептері мен ЮНЕСКО-ның Кафедралары бағдарламалары, бүкіл әлемдегідей, азаматтық қоғамның дамуына ықпал етеді. Бағдарламалар мүшелерін біріктіретін халықаралық жүйелер Қазақстанның білім беру және ғылыми мекемелерінің шетелдік әріптестерімен байланыстарын дамытуға мүмкіндік береді, олардың халықаралық әріптестікке дербес қатысуларына жағдай жасайды.
Диссертациялық жұмыстың құрылымы. Зерттеу жұмысы анықтамалықтар мен қысқартулар тізімінен, кіріспеден, үш тараудан, қорытынды, пайдаланылған деректер тізімі мен қосымшалардан тұрады.
SUMMARY
TABYNBAYEVA ZAURE SYZDYKOVNA
History of Cooperation between Kazakhstan and UNESCO in the Sphere of Education
07.00.03 – World History (Oriental Countries)
Thesis for the Candidate’s Academic Degree of History
Timely question of research is related to the history of cooperation between Kazakhstan and UNESCO in the sphere of Education. In the course of implementing Kazakhstan’s foreign policy strategy directed at strengthening its international position in the field of creating external environment, favourable for the country’s development, a special role is played by such key spheres of human activities as education, science and culture. In this connection, at the present stage and in the conditions of independent development of the Kazakhstan, the domestic historical science has developed a need for deep and versatile study of the history of formation and development of Kazakhstan’s collaboration with UNESCO – the leading international organisation in the sphere of education, science and culture.
The goal of research of the thesis is complex examination of issues of the history of Kazakhstan’s cooperation with UNESCO in the sphere of education, as specialised organization of the United Nations, and evaluating education’s influence on development of the state.
The object of research. The historical events characterising the process of cooperation and interaction of the Republic of Kazakhstan and UNESCO in one of the major spheres of its activities education are the object of the thesis.
The chronological frameworks of the thesis cover the historical period from 1990 to the present. However, for the sake of objective assessment of the activities of the Organization in certain paragraphs of the thesis, a much wider historical period is considered.
The methodological and theoretical background of the thesis is made by the system approach method, the comparative history method, the structure and function analysis, and also methods of synthesis and analysis of empirical studies.
The scientific novelty of the thesis is in the fact that for the first time in the domestic historical science, an attempt is undertaken to conduct complex research into historical issues of the cooperation of the Republic of Kazakhstan with UNESCO in the sphere of education, and to give its integral generalising analysis.
The practical significance of the thesis is that main provisions and conclusions of the thesis can be used in developing priorities in working out cooperation in Kazakhstan’s education sphere. The actual material will be interesting to experts: historians, orientalists, political scientists, sociologists, field practitioners and the representatives of wider public interested in UNESCO activities in the education sphere of the Republic of Kazakhstan.
The main issues submitted for the defence of the thesis are the follows:
1. Studying of history of the activities of international organisations in education sphere as a whole, and UNESCO in particular, confirm the fact that they really are institutes that associate states around realisation of common aims, tasks and interests. The most important function of the international organisations is control over internationalisation of the world education and assistance to it.
2. The historical review and analysis of the transformations going on in UNESCO shows that the Organization is universal, progressive and operating in the interests of millions of peoples. With expansion of UNESCO’s structure, the scale of its activities extends, too. The programs carried out by the Organization, despite all political, economic, social and other changes for whole the period of its existence, are distinct for their constructivism, uniting together many-sided interests of various states directed to achievement of common positive results.
3. Cooperation of independent Kazakhstan with UNESCO from the very beginning was based on the desire of our state to be actively and fruitfully integrated into educational, scientific, cultural, communication and information processes in the world. The United Nations and UNESCO became Kazakhstan’s reliable partners in this direction.
4. Kazakhstan joined and ratified majority of UNESCO’s international conventions and recommendations, thus having confirmed its intention to be a secular and democratic state.
5. It is comprehensible for Kazakhstan to achieve aims declared within the frames of «Education for All» by 2015, but it demands more attention from the state. In particular, development of new mechanisms of the control over their performance and increase in the financing allocated for their realisation is necessary.
6. Projects of UNESCO Associated schools and UNESCO Chairs, being realised in Kazakhstan as all over the world, promote development of the civil society. The international networks, uniting project’s participants, promote development of contacts of Kazakhstani educational and scientific institutions with their foreign colleagues assist their individual participation in international cooperation.
The structure of the thesis consists of the List of Definitions and Abbreviations, the Introduction, three chapters, the Conclusion, the List of used sources, and Appendixes.
