Вынікі Другой Сусветнай вайны для СССР
Курсовой проект - История
Другие курсовые по предмету История
амысловасці на ваенны лад, вядзенне вайны і страты даходаў раёнаў, захопленых фашыстамі, то шкоду складаў 2 трлн. 596 млрд. рублёў. Для параўнання - усё даходы дзяржаўнага бюджэту ў 1940 годзе былі роўныя 180 млрд. рублёў. [14, с. 325]
У выніку панесеных страт народную гаспадарку было адкінута назад: па вытворчасці цэменту і вырабу дзелавой драўніны да ўзроўню 1928-1929 гг., Па выпуску вугалю, сталі, чорных металаў да ўзроўню 1934-1938 гг., Гэта значыць не менш, чым на 10 гадоў . [14, с. 325]
Выключную вастрыню ўяўляла праблема кадраў. Так, у параўнанні з даваенным перыядам, агульная колькасць рабочых і служачых скарацілася больш, чым на 5 млн. чалавек (з 33,9 млн. у 1940 годзе да 28,6 млн. у 1945 г.), у тым ліку ў прамысловасці - на 15%, на транспарце - на 9%, у сельскай гаспадарцы - на 15%. Асноўную долю рабочай сілы складалі жанчыны, старыя і падлеткі. Рэзка пагоршыўся і склад занятых на вытворчасці. Так, колькасць інжынерна-тэхнічных рабочых у прамысловасці ў 1945 годзе была на 126 тыс. менш, чым у 1940 г. [14, с. 326]
Акрамя велізарных разбурэнняў вайна абумовіла поўную перабудову народнай гаспадаркі на ваенны лад, а яе заканчэнне выклікала неабходнасць новых намаганняў для яго вяртання да ўмоў мірнага часу.
.2 Выбар курсу развіцця эканомікі ў пасляваенны час
Вяртанне ў мірныя ўмовы меркавала неабходнасць не толькі аднаўлення эканомікі, але і выбару шляхоў гэтага працэсу: падтрымаць ці і звязаць азначыліся ў час вайны напрамак эвалюцыі або жа зарэзаць іх і вярнуцца да мадэлі развіцця 30-х гадоў.
Гэтыя найважнейшыя пытанні сталі прадметам напружанай дыскусіі пры разглядзе ў 1945-1946 гг. праекта чацвёртага пяцігадовага плана. Дыскусія завяршылася перамогай прыхільнікаў вяртання да даваеннай мадэлі эканамічнага развіцця. На выбар шляхоў аднаўлення эканомікі істотны ўплыў аказвала адзнака міжнароднай абстаноўкі.
Прыхільнікі больш ураўнаважанага эканамічнага развіцця, некаторага змякчэння валюнтарысцкіх метадаў лічылі, што з усталяваннем свету капіталістычныя краіны павінны выпрабаваць жорсткі эканамічны і палітычны крызіс, улічваючы яшчэ і магчымасць канфлікту паміж імі з-за перадзелу каланіяльных імперый. Згодна з гэтым бачання, для СССР не існавала ў той момант ніякай пагрозы з боку заходніх дзяржаў. Акрамя таго, Савецкі Саюз меў рэальнымі магчымасцямі для манеўру, паколькі мог выступіць у якасці рынку збыту для эканомікі капіталістычных краін, ахопленых крызісам. Ва ўмовах адносна спрыяльнага міжнароднага клімату, далей, не было ніякай неабходнасці працягваць палітыку паскоранага развіцця цяжкай прамысловасці.
Наадварот, прыхільнікі вяртання да мадэлі эканамічнага развіцця 30-х гадоў, якія падтрымліваюцца кіраўнікамі цяжкай прамысловасці, спасылаючыся на даследаванні эканаміста Е. Варга, зрабілі выснову аб наступным: здольнасць капіталізму спраўляцца са сваімі ўнутранымі супярэчнасцямі рабіла міжнародную абстаноўку вельмі трывожнай. Тым больш, што валоданне атамнай бомбай давала ім значную ваенную перавагу над СССР.
Пры такім поглядзе паскоранае развіццё ваенна-прамысловай базы краіны паўставаў абсалютным прыярытэтам. Маніпуляцыя расце міжнароднай напружанасцю ў 1946-1947 гг., Адукацыя фронту кансерватыўных кіраўнікоў прамысловасці, неўраджай 1946 гады - вось прычыны, якія тлумачаць правал прыхільнікаў больш збалансаванага развіцця народнай гаспадаркі.
.3 Аднаўленне і развіццё прамысловасці
Аднаўленне народнай гаспадаркі і частковая яго перабудова на мірны лад пачалася яшчэ з лета 1943 года - моманту масавага выгнання фашыстаў з акупаваных тэрыторый краіны. Асноўныя палажэнні праграмы аднаўлення і далейшага развіцця народнай гаспадаркі былі выкладзены ў прамовы Сталіна перад выбаршчыкамі першых пасляваенных выбараў у Вярхоўны Савет СССР 9 лютага 1946 года.
Пяцігадовы план аднаўлення і развіцця эканомікі на 1946-1950 гг. прадугледжваў паскоранае развіццё савецкай эканомікі, падём жыцьцёвага ўзроўню насельніцтва, умацаванне абароннай моцы краіны. Прамысловасць павінна была дасягнуць даваеннага ўзроўню ўжо ў 1948 годзе, а да канца пяцігодкі перавысіць яго на 48%. [14, с. 326] На капітальнае будаўніцтва вылучалася ў два разы больш сродкаў, чым за ўсе даваенныя пяцігодкі, разам узятыя. Агульны абём капіталаўкладанняў складаў 250,3 млрд. рублёў, на прамысловасць вылучалася 157,7 млрд. рублёў, а на сельскую гаспадарку - 19,9 млрд. рублёў. [14, с. 326]
План прадугледжваў і ўздым вытворчасці прадметаў шырокага спажывання, замену картачнай сістэмы разгорнутай дзяржаўнай гандлем. Прадугледжвалася зніжэнне коштаў на ўсе тавары, рост заработнай платы, вялікае жыллёвае і культурнае будаўніцтва, пашырэнне сістэмы аховы здароўя, народнай адукацыі і г.д. Аналагічныя планы былі прынятыя і ва ўсіх 16 саюзных рэспубліках і 20 аўтаномных абласцях.
На працягу 1946 была ажыццёўлена перабудова прамысловай вытворчасці на выпуск мірнай прадукцыі, а ў 1948 годзе даваенны ўзровень вытворчасці быў пераўзыдзены на 18%, у тым ліку па цяжкай прамысловасці на 30%. Асаблівая ўвага ў аднаўленчы перыяд было нададзена прадпрыемствам чорнай металургіі і вугальных шахтах. Аднак ваенны ўзровень здабычы вугалю ў Данбасе быў дасягнуты толькі да 1950 годзе, а металургічная прамысловасць Украінскай ССР, даваў яшчэ да вайны 75% усяго металу краіны, была адноўлена толькі ў 1951 годзе. [14, с. 330]
Вяртанне да прымусовым і валявым метадам у прамысловасці пачалося ў 1946 годзе, калі з-за цяжкасцяў пераходу на мірную прадукцыю спад прамысловай вытворчасці ў параўнанні з папярэднім годам дасягнуў 17%.
?/p>