Эпоха Адраджэння на тэрыторыi Беларусi
Информация - Культура и искусство
Другие материалы по предмету Культура и искусство
роiцкi каiёл у Клецку, каiёл Святога Духа СЮ Грод-не, МiкалаеСЮскi каiёл у в.Геранёны (РЖСЮеСЮскi р-н), каiёл Святога Мiхаiла СЮ в.Гнезца (ВаСЮкавыскi р-н).
У выяСЮленчым мастацтве Беларусi другой паловы XIII - першай паловы XVI ст. вылучаюцца iканапiс, фрэскi, кнiжная мiнiяцюра,
гравюра, арнамент, драСЮляная разьбяная скульптура. Творы манументальнага жывапiсу гэтага перыяду амаль не захавалiся. Але з пiсьмовых крынiц вядома, што многiя палацы i храмы былi СЮпрыгожаны фрэскамi. Беларускiя мастакi прымалi СЮдзел у роспiсе Благавеш-чанскай царквы Супрасльскага манастыра. Да нашых дзён фрэскi дайшлi толькi СЮ фрагментах.
Сярод iншых вiдаСЮ жывапiсу найболып актыСЮна развiваСЮся iканапiс. Лепшыя яго творы вылучаюцца жыццёвай праСЮдай i цiкаваiю да чалавечых пачуц-цяСЮ. Абразы пiсалiся пераважна на дошках тэмпернымi фарбамi або алеем i СЮпрыгожвалiся пры дапамозе пластычных сродкаСЮ:
разьбы i лепкi, накладных элемен-таСЮ i разьбяных лiштваСЮ, што на-давала творам падкрэсленую дэкаратыСЮнаiь. Абразы захоСЮвалi традыцыi старажытнарускага i вiзантыйскага мастацтва. Характэрнымi зяСЮлялiся абразы "Мацi боская Замiлаванне" (канец XIV - пачатак XV ст.), "Мацi боская РЖерусалiмская" (першая палова XV ст.), "Мацi боская Смаленская" (мяжа XV - XVI стст.) i iнш.
3 пачатку XVI ст. пад уплывам рэнесансных павеваСЮ у iканапiсных творах персанажы СЮсё чаiей надзяляюцца iндывiдуальнымi рысамi, у сюжэце зяСЮляюцца элементы бытавога, этнаграфiчнага характару. У стылi Адраджэння выкананы абраз "Пакланенне вешчуноСЮ" (каля 1514) з в.Дрысвяты, што на Вiцебшчыне.
3 распаСЮсюджаннем iдэй Адраджэння звязана i развiццё свецкага жывапiсу, пераважна партрэтнага па жанры. Сярод манументальных роспiсаСЮ захавалiся выявы партрэта Ягайлы СЮ каiёле СЮ Сандамiры (Польшча). У Трокскiм замку знаходзiцца шэраг фрэсак, прысвечаных ВiтаСЮту. У XV ст. партрэт ужо перастае належаць да твораСЮ манумен-тальнага жывапiсу i паступова набывае самастойнае значэнне. Шы-рокае распаСЮсюджанне партрэта прыходзiцца на XVI ст. Беларускiя магнаты пачынаюць збiраць творы заходнееСЮрапейскiх мастакоСЮ. У Вiльню запрашалiся вядомыя майстры, якiя пiсалi партрэты членаСЮ сямi вялiкага князя, духоСЮных i свецкiх феадалаСЮ. Свае зборы карцiн мелi не толькi магнаты, але i буйная шляхта, багатыя мяшчане. У маёнтках амаль усiх буйных феадалаСЮ Беларусi былi шырока прадстаСЮлены т. зв. галерэi продкаСЮ. Пераважна СЮ гравюрах захавалiся галерэi РадзiвiлаСЮ, СапегаСЮ, ТышкевiчаСЮ i iншых магнатаСЮ.
На Беларусi развiваСЮся i такi вiд жывапiсу, як кнiжная мiнiяцюра малюнак на ста-ронках рукапiсаСЮ невялiкага па-меру i тонкай тэхнiкi выканання. Асаблiвы яе росквiт назiраецца СЮ XIV - XVI стст. Адным з буй-нейшых цэнтраСЮ пiсьменнаii быСЮ Супрасльскi манастыр, дзе iснавалi майстэрня для аздаб-лення i перапiскi кнiг, пераплётная, бiблiятэка. Найбольш раннi помнiк беларуская рукапiснай кнiгi ЛаСЮрышаСЮскае евангелле, ство-ранае СЮ пачатку XIV ст. Яго мiнiяцюры з выявамi евангелiстаСЮ вызначаюцца рэалiстычнымi рысамi.
Мiнiяцюра была папярэднiцай графiкi, якая СЮключае СЮ сябе СЮсе разнавiднаii малюнка, а таксама яго адбiткi метадамi гравюры, лiтаграфii. Асаблiваiь гравюр скарынiнскiх выданняСЮ выяСЮляецца СЮ iх абёмнаii, верагоднаii СЮспрымання, наяСЮнаii перспектывы. Вялiкае мастацкае значэнне мае гравюрны партрэт Ф.Скарыны - адзiн з самых раннiх партрэтаСЮ друка-роСЮ наогул.
Побач з iншымi вiдамi выяСЮленчага мастацтва на Беларусi развiвалася скульптура. Скульптурныя творы СЮпрыгожвалi цэрквы, каiёлы, палацы феадалаСЮ. У беларускай пластыцы адзначанага пе-рыяду вылучалася палiхромная драСЮляная скульптура, якая характа-рызавалася цеснай узаемасувяззю з архiтэктурнымi формамi. Скуль-птурныя творы звычайна СЮваходзiлi СЮ склад створкавых алтароСЮ своеасаблiвых скульптурна-жывалiсных комплексаСЮ. Пад уплывам познегатычнага мастацтва былi створаны скульптура "Св. Гжэгаш", выявы святых Ганны i РЖакiма. Традыцыi Адраджэння назiраюцца СЮ скульптурах "Кацярына Александрыйская", "Лiзавета Венгерская".
У рамках дэкаратыСЮна-прыкладнога мастацтва на Беларусi СЮ другой палове XIII - першай палове XVI ст. развiвалiся размалёСЮка па дрэву, чаканка па металу, выраб тэракотавай i палiванай керамiкi. Беларускiя майстры добра ведалi тэхналогiю металаапрацоСЮкi, выраблялi металiчныя СЮпрыгажэннi i посуд. Развiвалася i каiярэзная вытворчаiь: выраблялiся накладкi калчанаСЮ, дэталi арбалетаСЮ, грабянi, гузiкi, фiгуркi шахмат, невялiкiя абразкi. Беларускiя рамеснiкi так-сама стваралi розныя рэчы з каменя: надмагiльныя крыжы, надмагiллi СЮ выглядзе бюстаСЮ, статуй, рэльефаСЮ.
Разнавiднаiю дэкаратыСЮна-прыкладнога мастацтва зяСЮляСЮся выраб кафлi. На Беларусь яна трапiла з Заходняй ЕСЮропы СЮ пачат-ку XIV ст. i скарыстоСЮвалася пры пабудове печаСЮ, для аблiцоСЮкi iен у манументальных збудаваннях. На мяжы XV - XVI стст. пры вырабе кафлi СЮжо СЮжываюць палiву. Кафельныя печы выконваюць мастацка-дэкаратыСЮныя функцыi СЮ iнтэреры памяш-канняСЮ. Пад уздзеяннем адной са шматлiкiх плыняСЮ iтальянскага Адраджэння, што дайшлi да Беларусi СЮ пачатку XVI ст., беларускiя кафелыпчыкi авалодалi тэхнiкай стварэння шматколернай палiхромнай кафлi. Тады зявiлася сюжэтная кафля з алегарычнымi або мiфалагiчнымi iэнамi, "партрэтная" кафля з жаночымi або мужчынскiмi выявамi, кафля з раслiнным арнаментам. Акрамя палiванай кафлi i посуду беларускiя майстры выраблялi палiваную дахоСЮку i плiткi для падлогi.
Такiм чынам, другая палова XIII - першая палова XVI ст. - ?/p>