Эпоха Адраджэння на тэрыторыi Беларусi
Информация - Культура и искусство
Другие материалы по предмету Культура и искусство
не пабудова, накрытая высокiм двухсхiльным дахам. Вокны -паСЮцыркульныя, праём увахода стральчатае завяршэнне. Храм аздоб-лены сiметрычна размешчанымi плоскiмi нiшамi.
У XV ст. у гатычным стылi былi створаны каiёлы СЮ в.Уселюб (Навагрудскi р-н) i СЮ РЖСЮi, якiя захавалiся да нашых дзён, але СЮ вынiку шматлiкiх пе-рабудоСЮ амаль страцiлi свой пер-шапачатковы выгляд.
У культавай архiтэктуры канца XV першай паловы XVI ст. зяСЮ-ляецца новы тып пабудоСЮ iнкастэляваныя храмы, прыстасаваныя да абароны. У гэты перыяд пашыралiся мiжусобныя сутычкi памiж феадаламi, i тады мураваныя храмы станавiлiся сховiшчамi для сельскiх жыхароСЮ. Пiсьмовыя крынiцы паведамляюць, што СЮ розных мяiiнах Беларусi iснавалi iнкастэляваныя храмы. Пад абарончы храм была перабудавана i Полацкая Сафiя. Усiм храмам падобнага тыпу былi СЮлаiiвы кампактнаiь абёму, абарончыя вежы з байнiцамi, высокi дах i выразны падзел унутранай прасторы на фартыфiкацыйную i культавую часткi.
На Беларусi да нашых дзён захавалiся два абарончыя храмы:
Сынковiцкая царква-крэпаiь i МураванкаСЮская (МаламажэйкаСЮская) царква.
Сынковiцкая царква-крэпаiь у в.Сынковiчы (Зэльвенскi р-н) помнiк дойлiдства канца XV - пачатку XVI ст. Храм у плане зяСЮ-ляецца перакошаным прамавугольнiкам з чатырма баявымi вежамi па вуглах. iены царквы СЮзведзены СЮ тэхнiцы гатычнай муроСЮкi з цэглы. Яна пакрыта высокiм двухсхiльным дахам з вострымi тарцовымi шчытамi. Шчыт на галоСЮным фасадзе аздоблены рознымi па форме плоскiмi атынкаванымi нiшамi.
Храм быСЮ добра прыстасаваны да абароны. Яго вежы мелi байнiцы рознай формы, а таксама вiнтавыя СЮсходы, якiя вялi да баявой галерэi, размешчанай на завяршэннi iен. Архiтэктура Сынковiцкай царквы вылучаецца выразнымi стылявымi адзнакамi готыкi. Помнiк мае значную мастацкую i гiстарычную каштоСЮнаiь i ахоСЮваецца дзяржавай.
Не менш цiкавым збудаваннем абарончага тыпу зяСЮляецца Му-раванкаСЮская царква-крэпаiь (Шчучынскi р-н), якая СЮ навуковай лiтаратуры набыла яшчэ адну назву МаламажэйкаСЮская. Яна была пабудавана СЮ першай палове XVI ст. Да нашага часу царква не захавалася цалкам у першапачат-ковым выглядзе, таму што яе не раз разбуралi i перабудоСЮвалi. Моцна пашкоджаная СЮ час руска-польскай вайны 1654 1667 гг. i ПаСЮночнай вайны, у XIX ст. яна двойчы рамантавалася.
МураванкаСЮская царква СЮяСЮляе сабой амаль квадратную СЮ плане пабудову з чатьфма цылiндрычнымi вежамi па вуглах. У адрозненне ад Сынковiцкай царквы, яе вежы як бы СЮцягнуты СЮ вуглы, што надае кампактнаiь пабудове. Храм таксама мае шмат баннiц, прыс-тасаваных для ручной агнястрэльнай зброi. Але трэба адзначыць, што СЮвогуле iнкастэляваныя храмы не маглi процiстаяць значнаму войс-ку: тут можна было арганiзаваць адпор толькi невялiкiм атрадам, якiя спусташалi край.
МураванкаСЮская царква зяСЮлялася не толькi абарончым збудаван-нем, але i выдатна аздобленым храмам. У аснову дэкору яе фасадаСЮ было пакладзена чаргаванне нiш розных абрысаСЮ i велiчынi. Пабеленыя нiшы выразна кантраставалi з чырвоным фонам цаглянай муроСЮкi. Дойлiды, якiя стваралi МураванкаСЮскую царкву, адышлi ад суровага СЮзору Сынковiцкай царквы i пабудавалi больш аздоблены храм, дзе нават часткi абарончага прызначэння адначасова выконвалi i дэкаратыСЮную функцыю.
На тэрыторыi Падляшша знаходзiлася Супрасльская царква-крэ-паiь. Пабудаваная СЮ якаii абарончага храма, яна зяСЮлялася най-больш складаным i арыгiнальным узорам царкоСЮнай готыкi ВКЛ. Храм быСЮ створаны СЮ 1505 1511 гг. на сродкi маршалка Вялiкага княства ЛiтоСЮскага Аляксандра Хадкевiча.
У адрозненне ад Сынковiцкай i МураванкаСЮскай цэркваСЮ, Супрасльскi храм меСЮ пятую вежу, якая была размешчана СЮ цэнтры асноСЮнага абёму i дамiнавала над астатнiмi чатырма. У iнтэреры помнiка значную ролю адыгрываюць фрэскi, выкананыя СЮ сярэдзiне XVI ст. групай жывапiiаСЮ, пад кiраСЮнiцтвам сербскага майстра Нектарыя. У XVI ст. царква СЮваходзiла СЮ комп-лекс манастыра, дзе складалiся летапiсы, свецкiя i рэлiгiйныя творы, у тым лiку Супрасльскi зборнiк 1519 г., якi змяшчаСЮ самы поСЮны спiс Беларуска-лiтоСЮскага летапiсу 1446 г. У 1944 г. царква была разбурана i захавалася часткова. Зараз яна аднаСЮляецца.
Барысаглебская царква СЮ Новагародку была пабудавана СЮ 1519 г. на сродкi гетмана Вялiкага княства ЛiтоСЮскага Канстанцiна Астрожскага. Для будаСЮнiцтва выкарыстана цэгла, а таксама падмурак храма XII ст. з валуноСЮ i блокаСЮ вапняку. У XVII ст. да заходняй часткi царквы была зроблена прыбудова дзвюх вежаСЮ з байнiцамi, што сведчыць аб прыстасаваннi яе да абароны. МаляСЮнiчы выгляд царкве надавала падлога з квадратных, шаiiгранных, ромбападобных зялёных палiваных плiтак, а таксама дах з зялёнай i карычневай палiванай дахоСЮкi. Царква СЮяСЮляла сабой трохнефавую двухвежавую пабудову, план асноСЮнага абёму якой меСЮ прамавугольную форму. 3 усходу яна заканчвалася шматграннай апсiдай, з захаду да царквы прымыкаСЮ прытвор. У яе архiтэктуры выразна вылучалiся гатычныя рысы -зорчатыя скляпеннi, падпружныя аркi i вокны спiчастай формы, контрфорсы.
Спаса-Праабражэнская царква СЮ ЗаслаСЮi была пабудавана СЮ сярэдзiне XVI ст. па загаду вiленскага ваяводы РЖвана Глебавiча. Гэта аднанефавая прамавугольная СЮ плане безапсiдная пабудова. Да галоСЮнага фасада прымыкае пяцiярусная вежа. Унутры i звонку iены царквы СЮпрыгожаны пiлястрамi. Вуглы храма дэкарыраваны рустам, а iены завяршаюцца атыкам, што надае параСЮнальна невялiкiх па-мераСЮ пабудове манументальны выгляд.
У XV першай палове XVI ст. былi СЮзведзены фарны каiёл у Новагародку, Т